Kamu Ekonomisi 1 Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

“Performans değerlendirme ve ölçme” çalışmalarının
yapılma nedeni nedir?

Bu çalışmalar ile amaçlanan şey, bir
organizasyonun amaçlarını ne ölçüde gerçekleştirip
gerçekleştiremediğini tespit etmektir.

Organizasyonel performansın ölçülmesinde
kullanılacak 7 ana kriter nedir?

Bu kriterler şunlardır;
• Kalite
• Verimlilik
• Kârlılık
• Maliyet
• Yenilik
• Müşteri memnuniyeti
• Çalışanların memnuniyeti

Organizasyonel performansın bir göstergesi olan
kârlılık en basit olarak nasıl ifade edilir?

Kazancın, bu kazancı sağlamak için kullanılan
sermayeye oranına kârlılık denir.

Organizasyonel performansın bir kriteri olan verimlilik
neyi ifade edilir?

Verimlilik, üretim sonucu (çıktı) ile üretim
faktörleri (girdi) arasındaki ilişkiyi ifade eder.

Organizasyon performansının ölçülmesinde kullanılan
başlıca temel maliyet göstergeleri nelerdir?

Başlıca temel maliyet göstergeleri şunlardır;
• İş gücü maliyeti
• Sermaye maliyeti
• Üretim maliyeti
• Finansman maliyeti
• Malzeme maliyeti

Organizasyon performansının ölçülmesinde kullanılan
ölçütlerden biri olan müşteri memnuniyetini ölçmek için
hangi kriterler esas alınabilir?

Müşteri memnuniyetini ölçek için kullanılan
başlıca kriterler;
• Müşteri şikayetleri
• Yeni müşteri sayısı
• Siparişlerin teslimat süresi
• Hatalı mal teslimleri

Organizasyon performansının ölçülmesinde kullanılan
ölçütlerden biri olan çalışan memnuniyetini ölçmek için
hangi performans göstergelerine alınabilir?

Çalışan memnuniyetini ölçen başlıca performans
göstergeleri;
• İşe devamsızlık
• Bir yıl içinde iş yerinden ayrılan personel yüzdesi
• İşten ayrılan personelin çalıştıkları departmanlar
açısından dağılımı

Performans değerlendirme ve ölçme konusunda çok
yaygın olarak kullanılan kavramlardan birisi etkinliğin
çeşitleri nelerdir?

Etkinlik türleri;
• Teknik etkinlik
• Kaynak kullanımında etkinlik
• Hizmet Etkinliği
• X-Etkinlik
• Maliyet Etkinliği
• Teknolojik Etkinlik
• Ölçek Etkinliği

Teknik etkinlik ne demektir?

Mevcut üretim faktörleri (girdi) ile ne kadar
katma değer (çıktı) yaratıldığını ifade eden etkinlik
türüdür.

Teknik etkinlik, organizasyonel performansın
ölçülmesinde kullanılan 7 ana kriterden hangisiyle eş
anlama gelmektedir?

Organizasyonel performansın ölçülmesinde
kullanılan 7 ana kriterden biri olan verimlilik, teknik
etkinlikle eş anlamı olup üretim sonucu (çıktı) ile üretim
faktörleri (girdi) arasındaki ilişkiyi ifade eder.

Kaynak kullanımında etkinlik neyi ifade eder?

Üretim kaynaklarının ne ölçüde israf edilmeden
kullanıldığını ifade eder.

Kaynak dağıtımında etkinlik neyi ifade eder?

Üretim faktörlerinin hizmet sunum alanlarına ne
ölçüde adil dağıtıldığını ifade eder.

Hizmet etkinliği ile ölçülmesi hedeflenen şey nedir?

Hizmet etkinliği ile ölçülmesi hedeflenen şey
verilen hizmetin kalitesidir. Verilen hizmetin miktarı bu
kapsamda değildir.

Hizmet etkinliğini ölçebilmek için tespit edilmesi
gereken şey nedir?

Hizmet etkinliğini ölçebilmek için sunulan
hizmetten müşterinin ne kadar memnun olduğu tespit
edilmesi gerekir.

X-Etkinlik kim tarafından geliştirilmiştir?

X-Etkinlik Amerikalı iktisatçı Harvey Leibenstein
tarafından geliştirilmiştir.

Harvey Leibenstein’a göre hangi piyasa yapısı XEtkinlik
kavramına daha uygundur?

Leibenstein’e göre rekabetçi bir piyasada
kaynaklar daha dikkatli kullanılmak ve maliyetler
minimize edilmek zorundadır. Oysa monopol piyasasında
tek satıcı konumunda bulunan monopolcü için maliyetleri
minimize etme yönünde bir baskı söz konusu değildir.
Sonuç olarak; rekabetçi piyasada X-etkinlik, monopol
piyasasında ise X-etkinsizlik söz konusudur.

Maliyet etkinliği neyi ifade eder?

Organizasyonda toplam maliyetlerin ne ölçüde
minimize edildiğini gösterir.

Maliyet etkinliği nasıl hesaplanır?

Toplam üretim maliyetinin toplam üretim
miktarına ya da değerine (katma değer) bölünmesi ile
maliyet etkinliği hesaplanabilir.

Teknolojik etkinlik neyi ifade eder?

Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı
dolayısıyla elde edilen maliyet tasarrufunu ve üretim
artışını tespit etmek için kullanılan bir performans
değerlendirme ve ölçme kriteridir.

Teknolojik etkinlik, organizasyonel performansın
ölçülmesinde kullanılan 7 ana kriterden hangisiyle benzer
anlama gelmektedir?

Teknolojik etkinlik, performans ölçülmesinde
kullanılan yenilik ile benzer anlama gelir.

Ölçek etkinliği neyi tespit etmek için kullanılan bir
performans değerlendirme kriteridir?

Ölçek etkinliği, ölçek büyümesi sonucu
organizasyonda birim başına ortalama maliyetlerdeki artışı
ya da azalışı tespit etmek için kullanılır.

Yönetim bilimi uzmanları kalite kavramını iki farklı
şekilde tanımlamaktadır. Bu tanımlamalar nedir?

• Bazı yönetim bilimi uzmanları göre kaliteyi, ürün
ve hizmette hata ve yanlışların olmaması olarak
tanımlar.
• Bazı yönetim bilimleri uzmanlarıysa farklı olarak
kaliteyi, bir mal ve hizmette mükemmeliyet
derecesi olarak tanımlarlar.

Ürün kalitesini ortaya çıkaran unsurlar nelerdir?

• Liderlik kalitesi
• Yönetim kalitesi
• İnsan kalitesi
• Sistem kalitesi
• Süreç kalitesi
• Donanım kalitesi

Mal ve hizmetlerin kalitesini değerlendirirken dikkate
alınması gereken özellikler nelerdir?

• Görüntü
• Güvenilirlik
• Cevap verme
• Yeterlilik
• Nezaket
• Kredibilite
• Güvenlik
• Ulaşılabilirlik
• İletişim
• Müşteriyi anlama

Kamu ve özel organizasyonlarda performans
karşılaştırmasına ilişkin başlıca teorik yaklaşımlar
nelerdir?

• Mülkiyet Hakları Yaklaşımı
• X Etkinlik/Etkinsizlik Yaklaşımı
• Kamu Tercihi Yaklaşımı

Literatürde mülkiyet hakları yaklaşımı olarak bilinen
teoriyi geliştiren kişilerin başında gelen iktisatçılar
kimlerdir?

• Armen Alchian
• Harold Demsetz
• Ronald Coase

Mülkiyet hakları yaklaşımını olarak geliştiren
iktisatçılara göre organizasyonda performansı belirleyen
ana göstergeler nelerdir?

• Mülkiyet
• Yönetim

Mülkiyet hakları yaklaşımı literatürde ne teorisi
olarak bilinir?

Sahip-vekil teorisi.

Mülkiyet hakları teorisinin temel varsayımları
nelerdir?

• Mülkiyet sahibi işletmeyi geliştirmek için daha
fazla çaba sarf eder. Mülkiyet sahibinin doğrudan
işletmeyi yönetmemesi durumunda bir “vekil”
tayin etmesi ya da ataması gerekir. Vekil işletme
sahibi değildir, işletmeyi yönetmekle görevli
kişidir.
• Vekilin işletmeyi iyi yönetmemesi hâlinde
işletme sahibi vekilin işine son verir ve yeni bir
yönetici atar.
• Eğer organizasyonda sahip tarafından vekil ya da
vekillere sağlanan teşvikler yüksek ise o zaman
vekiller daha fazla çalışma gayreti içerisinde
olurlar.

Kamusal ve özel organizasyonları etkinlik ve verimlilik
yönünden karşılaştırırsanız hangi sonuca ulaşırsınız?

Kamusal organizasyonlarda “sahiplik” olmaması
nedeniyle bu organizasyonlarda etkinlik ve verimlilik özel
organizasyonlara oranla çok daha düşük olur.

Monopol piyasalarda toplam refah kaybı ve tüketici
artığının azalmasına neden olan olay nedir?

Bunun nedeni, monopolcü üzerinde maliyetlerini
minimize etme baskısı söz konusu olmadığından uzun
dönemde toplam maliyetlerin yükselmesidir.

Kamusal organizasyonlarda X etkinsizliğin geçerli
olmasının nedeni nedir?

Bunun nedeni, kamusal organizasyonların
genellikle rekabet baskısından uzak olmaları ve
monopolcü durumunda bulunmalarıdır.

Kamu tercihi ekonomisine göre kamu ekonomisi ve
piyasa ekonomisindeki aktörlerin peşinde oldukları ortak
kazanç nedir?

Özel çıkar maksimizasyonu.

Kamu tercihi ekonomisine göre piyasa ekonomisindeki
tüketici ve üreticilerin amaçları nelerdir?

• Tüketicilerin amacı fayda maksimizasyonudur.
• Üreticilerin amacı kâr maksimizasyonudur.

Kamusal organizasyonlardaki siyasal aktörler
kimlerdir?

• Seçmeler
• Politikacılar
• Bürokratlar
• Çıkar grupları

Seçmenler, seçim sandığına giderken rasyonel
düşünürler ve rasyonel tercihlerde bulunurlar. Buradaki
“rasyonellik” kavramı ne anlama gelmektedir?

Buradaki “rasyonellik” kavramı, seçmenlerin
kendilerine özel çıkar sağlayacak tercihlerde bulunacakları
anlamına gelmektedir.

Kamu tercihi ekonomisine göre kamu ekonomisindeki
seçmen, politikacı, bürokrat ve çıkar gruplarının amaçları
nelerdir?

• Seçmenlerin amacı kamusal mal ve hizmetlerden
sağlayacakları faydayı maksimize etmektir.
• Politikacıların temel amacı en fazla oyu alarak
seçimi kazanmaktır.
• Bürokratların amacı makam, mevki, parasal
imkanlar, prestij vs. özel çıkarlar elde etmektir.
• Çıkar gruplarının amacı da siyasal iktidarı
özellikle seçim dönemlerinde etkileyerek
kendilerine özel fayda sağlayacak kararların
alınması ve uygulanmasıdır.

Kamu ekonomisinde özel çıkar maksimizasyonu
kaynakların etkin dağılımını bozar. Buna kamu tercihi
literatüründe ne denir?

Yeniden seçilebilme gayreti içinde olan
politikacılar kendi seçim bölgelerine daha fazla kaynak
transfer etmeye çalışırlar. Kamu tercihi literatüründe buna
“Hizmet kayırmacılığı” denir.

Kamu tercihi literatüründe çıkar ve baskı gruplarının
özel çıkar maksimizasyonu amacıyla yaptıkları verimli
olmayan iktisadi faaliyetlere ne denir?

Bu faaliyetlere rant kollama ya da doğrudan
verimli olmayan kâr sağlama faaliyetleri adı verilir.

Kamusal alanda gerçek bir “sahip” bulunmaması
nedeniyle ortaya çıkan olumsuzluklar nelerdir?

İsraf ve savurganlık.

Kamusal ve özel alanlar göz önüne alındığında
maksimum ve minimum israf ve savurganlık hangi
alanlarda yapılır?

• Maksimum israf ve savurganlık kamusal alanda
başkasının parasını başkası için harcadığında
yapılır.
• Minimum israf ve savurganlık özel alanda kişi
kendi parasını kendisi için harcadığında yapılır.

Organizasyonel performansı (etkinliği) belirleyen
başlıca üç temel faktör nedir?

• Mülkiyet Yapısı
• Yönetim Yapısı
• Piyasa Yapısı

Hangi piyasa yapısı ve mülkiyet tipinde
organizasyonel performans (etkinlik) yüksektir?

Tekel piyasa yapısı ve özel mülkiyet tipinde
etkinlik yüksektir.

Hangi piyasa yapısı ve mülkiyet tipinde
organizasyonel performans (etkinlik) düşüktür?

• Tekel piyasa yapısı ve özel mülkiyet ile
• Tekel piyasa yapısı kamusal mülkiyet tipinde
etkinlik düşüktür.

Mülkiyet sahibinin yönetimdeki rolü ve görevi ile
mülkiyet tipi beraber düşünüldüğünde organizasyonel
performansın (etkinliğin) en yüksek olduğu konum
neresidir?

En yüksek etkinlik özel mülkiyet sahibinin
yönetici olarak bulunduğu konumdur.

Mülkiyet sahibinin yönetimdeki rolü ve görevi ile
mülkiyet tipi beraber düşünüldüğünde organizasyonel
performansın (etkinliğin) ikinci yüksek olduğu durum
neresidir?

İkinci olarak etkinliğin en yüksek olduğu alan,
mülkiyet sahibinin yönetici konumunda olmadığı, fakat
sahip olduğu işletmeyi bir “vekil” aracılığıyla yönettiği
durumdur.

Mülkiyet sahibinin yönetimdeki rolü ve görevi ile
mülkiyet tipi beraber düşünüldüğünde organizasyonel
performansın (etkinliğin) düşük olduğu konum neresidir?

Etkinliğin düşük olduğu alan, kamu mülkiyetinde
sahibin yönetici konumunda olmadığı alandadır.

Etkinlik yönünden piyasa ve mülkiyet yapısı
incelendiğinde etkinlik en yüksek düzeyde nerede
gerçekleşir?

Tam özel mülkiyetin ve fonksiyonel rekabetin
mevcut olduğu durumda etkinlik maksimum düzeydedir.

Etkinlik yönünden piyasa ve mülkiyet yapısı
incelendiğinde etkinlik en düşük düzeyde nerede
gerçekleşir?

Tam kamusal mülkiyet ve tekel piyasasının
mevcut olduğu durumda etkinlik minimum düzeydedir.

Piyasa ekonomisi ve kamu ekonomisindeki etkinlik
yönünden göreli olarak üstünlüğü belirleyen faktörler
nelerdir?

• Özel mülkiyet
• Rekabet

Organizasyonda motivasyonel araçların ve katılımcı
yönetim tekniklerinin (takım çalışması, yetki devri vs.)
etkin şekilde kullanılması neyi sağlar?

İş gücü verimliliğinin oldukça yüksek seviyelere
çıkmasını sağlar.

İşgücü verimliliğinde motivasyon ve toplam katılımın
rolü nedir?

• Toplam katılımın ve motivasyonun yüksek
olduğu yerde verimlilik yüksektir.
• Toplam katılımın az ve motivasyonun düşük
olduğu yerde verimlilik çok düşüktür.
• Toplam katılımın çok ancak motivasyonun düşük
olduğu yerde verimlilik düşüktür.
• Motivasyonun yüksek ancak toplam katılımın az
olduğu yerde verimlilik düşüktür. Katılım arttıkça
verimlilik de buna bağlı olarak artacaktır.

Liberal iktisatçılara göre kamusal organizasyonlarda
performansın düşük olmasının temel sebebi nedir?

Bunun temel sebebi kamusal alanda “sahipliğin”
olmamasıdır. Başka bir ifadeyle kamusal
organizasyonlarda özel mülkiyetin olmaması
organizasyonel performansın düşük olmasına neden olur.

Liberal iktisatçılara göre kamusal organizasyonlarda
performansın düşük olmasının “sahipliğin”
olmamasından başka diğer sebepleri nedir?

• Rekabetin olmaması ya da yetersizliği,
• Kamu kurum ve kuruluşlarının bir kısmının tekel
statüsüne sahip olması,
• İflas tehlikesinin olmaması,
• Zararların Hazine’den karşılanması,
• İnsan kaynaklarının yönetimindeki yetersizlikler
(işe almada kayırmacılık, motivasyon eksikliği),
• İsraf ve savurganlıkların fazla olması,
• Gizli işsizliğin yaygın olması,
• Bürokrasi ve kırtasiyecilik,
• Merkezîyetçilik,
• İletişim eksikliği,
• Etkin olmayan liderlik,
• Sistem kalitesinin (anayasal ve yasal normlar vs.)
düşük olması ve zamana uyum gösterememesi,
• Siyasal istikrarsızlık ve dolayısıyla ortaya çıkan
ekonomik istikrarsızlık,
• Yanlış yatırım, üretim ve finansman politikaları,
• Tek amaç (kâr amacı) yerine birbiriyle çelişen ve
çatışan pek çok hedefin olması,
• Seçim ekonomisi uygulanması dolayısıyla artan
kamu harcamaları ve ortaya çıkan ek maliyetler,
• Adam kayırmacılığın yaygın olması,
• Hizmet kayırmacılığının yaygın olması,
• Rüşvet ve yolsuzluklar,
• Yöneticilerin çok sık değişmesi,
• Politik amaçlı atamalar ve yapılan müdahaleler,
• Gerek seçmen denetiminin, gerek iç ve dış
denetimin yetersiz olması,
• Risk alma kabiliyetinin düşük olması,
• Yenilik ve yaratıcılığın yetersiz olması,
• Çağdaş toplam kalite yönetimi tekniklerinin
istenilen ölçüde uygulanamaması, vs.

Organizasyonel performansın arttırılmasında en temel
faktör olan mülkiyetin haricinde rol oynayan diğer
faktörler nelerdir?

• Fonksiyonel rekabet
• Etkin liderlik
• Çağdaş yönetim anlayışı olan toplam kalite
yönetiminin uygulanması
• Organizasyon büyüklüğü

Performans değerlendirme ve ölçme çalışması ne için yapılır?

Bir organizasyonun amaçlarını ne ölçüde gerçekleştirip gerçekleştiremediğini tespit etmek için “performans değerlendirme ve ölçme” adı verilen çalışmaların yapılması gerekir.

Organizasyonel performansın ölçülmesinde kullanılacak kriterleri başlıcaları  nelerdir?

Organizasyonel performansın ölçülmesinde kullanılacak kriterleri başlıca 7 ana başlık altında toplayabiliriz.
Bunlar:
• Kalite,
• Verimlilik,
• Karlılık,
• Maliyet,
• Yenilik,
• Müşteri memnuniyeti,
• Çalışanların memnuniyeti’dir.

Teknik Etkinlik nedir?

Teknik Etkinlik (Technical Efficiency): Mevcut üretim faktörleri (girdi) ile ne kadar katma değer (çıktı) yaratıldığını ifade eden bir kavramdır.

Kaynak kullanımında etkinlik ne ifade eder?

Kaynak Kullanımında Etkinlik: Üretim kaynaklarının ne ölçüde israf edilmeden kullanıldığını ifade eder.

Teknolojik etkinlik nedir?

Teknolojik Etkinlik: Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı dolayısıyla elde edilen maliyet tasarrufunu ve üretim artışını tespit etmek için kullanılan bir performans değerlendirme ve ölçme kriteridir.

Ölçek etkinliği nedir?

Ölçek Etkinliği: Ölçek büyümesi sonucu organizasyonda birim başına ortalama maliyetlerdeki artışı (ya da azalışı) tespit etmek için kullanılan bir performans değerlendirme kriteridir.

Ürün kalitesini belirleyen başlıca kalite unsurları nelerdir?

Ürün kalitesi esasen sonuçtur; bu sonucu belirleyen başlıca kalite unsurları ise şunlardır:
• Liderlik kalitesi,
• Yönetim kalitesi,
• İnsan kalitesi,
• Sistem kalitesi,
• Süreç kalitesi,
• Donanım kalitesi.

Sahip-Vekil Teorisi neyi savunmaktadır?

Bir organizasyonda sahip, mülkiyetinde bulunan organizasyonu kendi yönetmiyorsa (bir vekil tayin ettiyse), organizasyonel performansın azalacağını savunan teoriye “Sahip-Vekil Teorisi” denir.

Sahip-Vekil Teorisi neden özel organizasyonlarda performansın kamusal organizasyonlara göre daha yüksek olacağını savunmaktadır?

Bu teori çerçevesinde değerlendirildiğinde özel organizasyonlarda performansın kamusal organizasyonlara göre daha yüksek olacağını söylemek mümkündür. Zira, kamusal organizasyonlarda bir “sahip” bulunmamaktadır. Kamusal mülkiyetin sahibi herkestir, yani tüm toplumdur. Özel organizasyonlarda ise “sahiplik” ve “mülkiyet” açık ve bellidir.Kamu kurumları ve kamu teşebbüsleri, halk tarafından doğrudan değil, politik müteşebbisler (seçilmiş ya da seçilmiş vekillerin atadığı bürokratlar) aracılığıyla yönetilirler. Politik müteşebbisler organizasyonun gerçek sahibi olmadıklarından özel müteşebbisler gibi davranmazlar. Bu kişilerin atanmasında her zaman liyakat ilkesi geçerli olmayabilir.

Kamusal alanda “sahip” bulunmaması neye neden olur?

Kamusal alanda “sahip” bulunmaması (dolayısıyla özel mülkiyetin olmaması) israf ve savurganlıkların ortaya çıkmasına neden olur. Konuyu iki şekil üzerinde açıklamaya çalışalım.

Organizasyonel performansı belirleyen başlıca  temel faktörler nelerdir?

Organizasyonel performansı belirleyen başlıca üç temel faktör bulunmaktadır:
• Mülkiyet yapısı,
• Yönetim yapısı,
• Piyasa yapısı.

Oligopol piyasa nasıl bir piyasadır?

Oligopol piyasa, bir ürünü az sayıda üreten firmanın bulunduğu piyasa yapısına verilen addır.

Piyasa ekonomisi ve kamu ekonomisinde etkinlik yönünden üstünlüğü belirleyen nedir?

Piyasa ekonomisi ve kamu ekonomisinde etkinlik yönünden göreli olarak üstünlüğü belirleyen faktörler özel mülkiyet ve rekabettir.

Katılımcı yönetim şekli nedir?

Katılımcı yönetim; bir organizasyonda karar alma sürecine alt kademe yöneticilerin
ve çalışanların da katıldığı yönetim şeklidir.

 Hangi unsurlar organizasyonun performansı üzerinde etkili olmaktadır?

Motivasyon, katılımcı yönetim araçları, yerinden yönetim, yetki devri, etkin liderlik, müşteri odaklılık, etkin iletişim, esneklik, etkin problem çözme, kazanç paylaşımı, iş dizaynı gibi unsurlar organizasyonun performansı üzerinde etkili olmaktadır.

Liberal iktisatçılara göre kamusal organizasyonlarda performansın düşük olmasının temel nedeni nedir?

Liberal iktisatçılara göre kamusal organizasyonlarda performansın düşük olmasının temel nedeni kamusal alanda “sahipliğin” olmamasıdır.

X-Etkinlik nedir?

X-Etkinlik: Amerikalı iktisatçı Harvey Leibenstein tarafından geliştirilen bir kavramdır. Leibenstein’e göre rekabetçi bir piyasada kaynaklar daha dikkatli kullanılmak ve maliyetler minimize edilmek zorundadır. Oysa monopol piyasasında tek satıcı konumunda bulunan monopolcü için maliyetleri minimize etme yönünde bir baskı söz konusu değildir. Sonuç olarak; rekabetçi piyasada X etkinlik, monopol piyasasında
ise X-etkinsizlik söz konusudur.

Mülkiyet hakları teorisinin temel varsayımları nelerdir?

Mülkiyet hakları teorisinin temel varsayımları şunlardır:
• Mülkiyet sahibi işletmeyi geliştirmek için daha fazla çaba sarfeder. Mülkiyet sahibinin
doğrudan işletmeyi yönetmemesi durumunda bir “vekil” tayin etmesi ya da ataması
gerekir. Vekil işletme sahibi değildir, işletmeyi yönetmekle görevli kişidir.
• Vekilin işletmeyi iyi yönetmemesi halinde işletme sahibi vekilin işine son verir ve yeni
bir yönetici atar.
• Eğer organizasyonda sahip tarafından vekil ya da vekillere sağlanan teşvikler yüksek ise o zaman vekiller daha fazla çalışma gayreti içerisinde olurlar. Örneğin, organizasyonda vekillere yönelik kazanç paylaşımı planı şeklinde bir uygulama var ise, bu yöneticileri daha fazla çalışmaya sevkeder

Kamu Tercihi Teorisi’ne göre, kamu ve özel kesimin ne peşindedir?

Kamusal ve özel organizasyonlar arasında performans karşılaştırılmasına ilişkin bir diğer teori, “kamu tercihi teorisi” olarak bilinen yaklaşımdır. Kamu tercihi, kamu ekonomisinde karar alma sürecini analiz eden bir teoridir. Bu teoriye göre kamu ekonomisindeki tercihler ile özel ekonomideki (piyasa ekonomisindeki) tercihler arasında bir farklılık söz konusu değildir. Her iki kesimde de aktörler “özel çıkar maksimizasyonu” peşindedirler.

Piyasaya mal ve hizmet arz eden üretici ile tüketicinin amacı nedir?

Piyasaya mal ve hizmet arz eden üreticiyi (müteşebbis), üretimde ve yatırımda bulunmaya iten temel çıkar motivasyonu “kâr”dır. Özel müteşebbis kâr sağlayamayacağı bir alanda üretim ve yatırımda bulunmaz. Aynı şekilde, piyasa ekonomisinde tüketici, kendisine en fazla fayda sağlayacak kaliteli ve ucuz malı satın almaya gayret eder. Tüketici de üretici gibi kendi çıkarı dahilinde hareket eder. Yani üreticilerin amacı kâr maksimizasyonu iken; tüketicilerin amacı fayda maksimizasyonuna ulaşmaktır.