Açıköğretim Ders Notları

Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Avrupa Birliği ve Türkiye İlişkileri Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

İlerleme Raporları: Türkiye’yi Üyeliğe Hazırlamak

1. Soru

Avrupa Birliği (AB) bütünleşme (integration) süreci kaç temel boyut üzerinden yürütülmektedir?

Cevap

Avrupa Birliği (AB) bütünleşme (integration) süreci üç temel boyut üzerinden yürütülmektedir. Bunlar genel olarak genişleme (enlargement), derinleşme (deepening) ve yaygınlaşma (widening) başlıkları altında toplanabilecek oldukça karmaşık, çoğu teknik ve bürokratik ve ama mutlaka siyasi yoğun gayret ve çalışmalara dayanmaktadır.


2. Soru

Birliğin ilk genişlemesi nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

Birliğin ilk genişlemesi 1973 yılında gerçekleşmiştir. Katılım koşullarının henüz tam olarak belirlenmediği ve müzakerelerin kurumsal bir yapıdan yoksun yürütüldüğü bu ilk genişleme dalgasıyla İngiltere, İrlanda ve Danimarka kurucu ülkelerden sonra Birliğe katılan ilk ülkeler olmuşlardır. Bu ülkelerin üyelik başvuruları ve katılım antlaşmaları AET’yi kuran Roma Antlaşması’nın 237. maddesi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Söz konusu maddede Her Avrupalı devlet Topluluğa üye olmak için başvuruda bulunabilir denmektedir. Son derece basit bir çerçeve çizen bu maddeye göre Avrupalı olan her devlet üyelik başvurusunda bulunabilmekte Konsey de Komisyonun bağlayıcı olmayan görüşünü aldıktan sonra üyeliğe oybirliğiyle karar verebilmekteydi. Katılım antlaşmasının üye ülkelerin iç hukukuna göre onaylanmasının ardından üyelik gerçekleşmekteydi.


3. Soru

AB’ye yeni üyelerin katılımıyla ilgili ilk yasal değişiklik nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

AB’ye yeni üyelerin katılımıyla ilgili ilk yasal değişiklik 7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması’yla (Maastricht Antlaşması) yapılmıştır. AB Antlaşması’nın 49. maddesi şu şekildedir: • 2. maddede belirtilen [Avrupalı] değerlere saygı gösteren ve bu değerleri desteklemeyi taahhüt eden her Avrupa devleti, Birliğe üye olmak için başvuruda bulunabilir. Bu başvuru Avrupa Parlamentosuna ve ulusal parlamentolara bildirilir. Başvuruda bulunan devlet, başvurusunu, Komisyona danıştıktan ve üye tam sayısının çoğunluğuyla karar verecek olan Avrupa Parlamentosunun muvafakatini aldıktan sonra oybirliğiyle hareket edecek olan Konseye yapar. Avrupa Birliği Zirvesi tarafından kararlaştırılan yeterlilik kriterleri dikkate alınır. Üyeliği düzenleyen bu maddenin saygı gösterilmesini ve desteklenmesini şart koştuğu değerlerin yer aldığı 2. maddede ise: • Birlik, insan onuruna saygı, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları da dâhil olmak üzere insan haklarına saygı değerleri üzerine kuruludur. Bu değerler, çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve kadın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye devletler için ortaktır denmektedir.


4. Soru

Kopenhag Kriterleri adıyla anılan ve üyeliğin gerçekleşmesi için tüm adayların uymakla yükümlü olduğu bu kriterler nelerdir?

Cevap

Kopenhag Kriterleri adıyla anılacak olan ve üyeliğin gerçekleşmesi için tüm adayların uymakla yükümlü olduğu bu kriterler literatürde genel olarak siyasi, ekonomik ve mevzuat uyumu olmak üzere üç başlık altında toplamaktadır. Siyasi Kriterler ile AB aday ülkelerden demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü, insan haklarına ve azınlık haklarına saygıyı teminat altına alan istikrarlı kurumların varlığını ya da yeniden inşasını istemektedir. Ekonomik Kriterler ile aday ülkeden (1) işleyen bir piyasa ekonomisinin varlığı, (2) Birlik içindeki rekabet baskısına ve piyasa güçlerine dayanma kapasitesi beklenmektedir. Mevzuat ya da Müktesebat Uyumu Kriteri ile ise aday ülkelerde Siyasi, Ekonomik ve Parasal Birlik de dâhil olmak üzere üyeliğin getireceği tüm yükümlülükleri üstlenebilme kapasitesi aranmaktadır.


5. Soru

Topluluk Müktesebatı adı verilen AB mevzuatı bütünü kapsamında Türkiye için kaç fasıl belirlenmiştir?

Cevap

AB mevzuatı fasıl (başlık) adı verilen çeşitli politika alanlarına bölünmüştür. 2004 genişlemesinde 31 olan başlık sayısı 2005’te müzakerelere başlayan Türkiye için 35 olarak belirlenmiştir.


6. Soru

Komisyonunun Birliğin genişlemesi hakkındaki görüşleri Genişleme Strateji Belgesi’nde kaç temel ilkeye dayanmaktadır?

Cevap

AB’nin genişleme sürecinde oldukça önemli rol oynayan Komisyonunun Birliğin genişlemesi hakkındaki görüşleri, ilk kez 2005 yılında yayınlanan Genişleme Strateji Belgesi’nde belirtildiği üzere, üç temel ilkeye dayanmaktadır; Bunlar: • Konsolidasyon (consolidation) ilkesi, • Koşulluluk (conditionality) uygulama ilkesi, • İletişim (communication) ilkesidir.


7. Soru

Konsolidasyon ilkesi nedir?

Cevap

Konsolidasyon ilkesine göre Komisyon, dikkatli ve planlı şekilde yürütülen katılım sürecinin Avrupa projesine olumlu katkıda bulunduğunu dile getirmektedir. Bu ilkeye göre, Avrupa entegrasyonunun ivmesi korunurken Birliğin yeni üyeleri hazmetme kapasitesinin göz önünde bulundurulması hem Birliğin hem de aday ülkelerin ortak çıkarına olan önemli bir husustur.


8. Soru

Koşulluluk ilkesi nedir?

Cevap

Koşulluluk ilkesine göre, Birlik, üyeliğe ilişkin benimsediği kriterlerin aday ülkeler tarafından yerine getirilmesini talep etmekte titiz davranmalı ancak ilerlemeyi ödüllendirmekte de aynı derecede adil olmalıdır. Üyelik talebinde bulunan ülkeler, bulundukları safhanın şartlarını yerine getirdikleri takdirde, sürecin bir aşamasından diğerine ilerleyebilirler. Bununla birlikte, AB’nin temel ilkelerinin sürekli olarak ihlal edilmesi veya bir ülkenin herhangi bir aşamada vazgeçilmez koşulları yerine getirmekte başarısız olması durumunda, Komisyon ilerlemenin askıya alınmasını tavsiye etmeye hazırdır. Yine bu ilkeye göre AB, aday ülkelerin, katılımlarından önce tüm koşulları yerine getirmelerini talep etmekte kararlı olmalıdır. Komisyon yeterli uygulama ve takibi sağlamak üzere ülkelere yardımcı olacak ve ilerlemelerini izleyecektir.


9. Soru

İletişim ilkesi nedir?

Cevap

İletişim ilkesine göre, genişleme politikasının sürdürülmesi için geniş halk desteği sağlamak elzemdir. AB’nin katılım sürecinin amaçları ve zorlukları ile ülkelerle ne şekilde ilgilendiğini daha iyi ifade etmesi gerekmektedir. Birlik, vatandaşlarının endişelerine doğrudan yanıt vermelidir. Özellikle nesnel koşullara ve gerçekçi taahhütlere dayanan müstakbel katılımlar için açık bir strateji sunmalıdır.


10. Soru

AB, adayları üyeliğe hazırlarken zaman içinde geliştirmiş olduğu enstrümanlar nelerdir?

Cevap

AB, adayları üyeliğe hazırlarken zaman içinde geliştirmiş olduğu bir takım enstrümanları da kullanır. Genişleme Strateji Belgeleri, Müzakere Çerçeve Belgesi, Katılım Ortaklığı Belgeleri, İlerleme Raporları ve Ulusal Programlar bu enstrümanlar arasındadır.


11. Soru

Genişleme Strateji Belgesi nedir?

Cevap

Avrupa Komisyonu’nun her yıl (genellikle Ekim ya da Kasım aylarında) ilerleme raporlarıyla birlikte açıkladığı Genişleme Stratejisi Belgesi, Komisyonun Birliğin genişlemesi hakkındaki bir yıllık dönemi kapsayan görüş ve düşüncelerini içeren bir belgedir. Her yıl düzenli olarak yayınlanan bu belge, giriş, başlıca zorluklar, aday ülkelerde kaydedilen ilerleme ve genişleme gündemi, genişleme sürecinin desteklenmesi ve son olarak da sonuçlar ve tavsiyeler bölümlerinden oluşmaktadır. Belge, kısaca AB’nin genişleme politikasında son bir yılda yaşanan gelişmeleri değerlendirilirken bir yandan da aday ve potansiyel aday ülkelerin mevcut durumuna ilişkin genel bilgiler içermektedir


12. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2005’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

• Genişleme Strateji Belgesi-2005’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar şunlardır: Türkiye’deki reform süreci devam etmektedir, • Önemli hukuki reformlar yürürlüğe girmiştir ve hukuk sisteminde yapısal değişimlere yol açacaktır, • 2005 yılında reform sürecinde bir yavaşlama olmuştur, • İnsan hakları ihlalleri azalmakla birlikte hala mevcuttur. • Türkiye, işleyen bir piyasa ekonomisi olarak değerlendirilebilir, • Ankara Anlaşması’na Ek Protokolün imzalanması Türkiye ile üyelik müzakerelerine başlangıç için bir koşul teşkil etmiştir, • AB, Protokolün uygulanmasını yakından takip edecektir.


13. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2006’da Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

2006 Genişleme Strateji Belgesi’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Birlik, müzakere sürecindeki ülkelerin hem siyasi kriterleri yerine getirmesini hem de müzakereler boyunca daha yüksek standartlara ulaşma yönünde çaba göstermesini beklemektedir, • Kıbrıs’ta kapsamlı bir çözüme ulaşılması ve Ada’nın birleşmesi önemli bir güçlük olmaya devam etmektedir, • Türkiye, özellikle 9. reform paketinin kabulüyle birlikte reform sürecinde ilerlemeye devam etmiştir. Ayrıca, işkence ve kötü muamele vakaları sıfır hoşgörü politikasıyla uyumlu olarak azalmaktadır, • AB, Türkiye’nin Ankara Anlaşması’nın Ek Protokol’ünü tam olarak ve ayrım gözetmeksizin uygulamasını ve ulaşım araçlarına ilişkin kısıtlamalar da dâhil olmak üzere malların serbest dolaşımı önündeki tüm engelleri ortadan kaldırmasını beklemektedir, • Türkiye, Kopenhag politik kriterlerini yerine getirmeye ve politik reformlara devam etmektedir. Ancak, reform süreci önceki yılda yavaş bir seyir izlemiştir.


14. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2007’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Belgenin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye’nin, Parlamento ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından temel hak ve hürriyetlerin güçlendirilmesi için gerekli temel reformlar konusunda ilerleme kaydetmesi önemlidir, • Kıbrıs sorununa ilişkin olarak, Rum ve Türk toplumunun liderleri BM gözetiminde kapsamlı bir çözüme ulaşılmasını teminen müzakerelere yeniden başlama konusunda çabalarını hızlandırmalıdır, • Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’ye gerekli koşulları sağladıkları takdirde AB üyesi olma perspektifi verilmiştir. Anılan ülkelerin mevcut durumu göz önüne alındığında, söz konusu ülkelerin AB üyeliği orta ve uzun vadede gerçekleşecektir, • İfade özgürlüğü ve Müslüman olmayan dinî grupların hakları konularında ciddi ilerleme sağlanmalıdır, • Yolsuzlukla mücadele, yargı reformu, sendikal haklar, kadın ve çocuk hakları konularında daha fazla ilerleme kaydedilmelidir, • Güneydoğu Anadolu’daki nüfusun hak ve hürriyetlerinin tam olarak sağlanması için gerekli koşullar sağlanmalıdır, • Makroekonomik istikrara yönelik mevcut risklerin ortadan kaldırılması için daha fazla yapısal ve mali konsolidasyon gerekmektedir, • Türkiye’den, Ortaklık Anlaşması’na Ek Protokol’ün tüm AB üyesi ülkelere ayrım gözetmeksizin ve tam olarak uygulanması beklenmektedir, • Komisyon üye, aday ve potansiyel aday ülke hükûmetlerini iletişim planları hazırlamaya davet etmektedir, • Türkiye, üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme kapasitesini geliştirmiştir.


15. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2008-2009’da Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

AB Komisyonu tarafından 5 Kasım 2008 tarihinde açıklanan Belge’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye siyasi reformlarla ilgili çabalarını yenilemelidir, • İşbaşında olan Hükûmet, Temmuz 2007’de yapılan serbest ve adil seçimlerin ardından, reformlar konusunda önemli taahhütlerde bulunarak iktidara gelmiştir, • Türkiye ekonomisi, nispeten daha yavaş bir GSMH büyüme hızına rağmen göreceli olarak daha iyi işlemiş ve makroekonomik istikrar korunmuştur, • Türkiye’nin, Anayasa Mahkemesinde iktidar partisine karşı açılan dava ile ilgili krizi geride bırakmış olarak siyasi reform sürecini yeniden harekete geçirmesi gereklidir, • Yargı reformunun da sürdürülmesi gereklidir, • Türkiye’nin Ortaklık Anlaşması’nı tüm Üye Ülkelere teşmil eden Ek Protokol’ü ayrımcılık yapmaksızın uygulaması beklenmektedir, • Katılım müzakerelerinin hızı, reform hızının olduğu kadar Türkiye’nin gerekli koşulları yerine getirme hızının bir yansıması olacaktır.


16. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2009-2010’da Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Belgenin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: Türkiye, AB katılım sürecine yönelik taahhüdünü beyan etmeyi sürdürmüştür. Yerel seçimler özgür ve adil biçimde gerçekleştirilmiştir. Yargı reformu stratejisi ve eylem planının kabul edilmesiyle yargı, sivil-ordu ilişkileri ve kültürel haklar alanında olumlu adımlar atılmıştır, • Katılım müzakereleri bağlamında, ilave başlıklar açılmıştır, • Türkiye ekonomik krizden kuvvetli bir biçimde etkilenmiş fakat bu etki sağlam bir bankacılık sistemi ve krize karşı alınan önlemlerle yumuşatılmıştır, • Reformların hızı mevcut aşamada ciddi şekilde artırılmalıdır; İfade özgürlüğü, basın özgürlüğü, din özgürlüğü, sendika hakları, ordu üzerinde sivil denetim ve kadın hakları ve cinsiyet eşitliği gibi bazı alanlarda endişeler mevcuttur, • Kıbrıs Cumhuriyeti ile ikili ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde bir ilerleme kaydedilmemiştir


17. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2010-2011’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Kasım 2010 tarihinde Komisyonun açıkladığı Belge’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye, siyasi reform sürecine devam etmiştir. Türkiye, anayasasını değiştirerek, siyasi ve hukuki sisteminde yargı ve temel haklar alanlarında bir dizi önceliği karşılayan temel reformlar gerçekleştirmiştir, • Reformlar, askerî mahkemelerin yetkilerini sınırlandırmakta; Anayasa Mahkemesini yeniden yapılandırmakta; Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun oluşumunu genişletmekte, böylece bir bütün olarak yargının daha iyi temsilini sağlamakta; kamu denetçisine başvuru hakkını vererek kamu denetçiliği kurumunun oluşturulmasına ilişkin hukuki temeli sağlamaktadır, • Yeni bir sivil anayasa, Türkiye’de demokrasinin Avrupa standartları ve AB katılım kriterleri doğrultusunda daha da güçlendirilmesi için sağlam bir temel teşkil edecektir, • Temel haklar konusunda, ifade ve basın özgürlüğünün Türkiye’de hem uygulamada hem de mevzuat açısından güçlendirilmesi gerekmektedir, • Kıbrıs Cumhuriyeti ile ikili ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde bir ilerleme kaydedilmemiştir.


18. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2011-2012’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Belge’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye’de katılım süreci, AB ile ilintili reformların teşvik edilmesi, dış politika ve güvenlik politikası konularında diyalogun geliştirilmesi, ekonomik rekabet gücünün arttırılması ve enerji kaynakları arzının çeşitlendirilmesi bakımından en etkili çerçeve olmayı sürdürmektedir, • Katılım müzakerelerinde bir yılı aşkın süreden bu yana yeni bir müzakere faslı açılması ne yazık ki mümkün olmamıştır, • Türkiye’nin siyasi katılım kriterlerine ilişkin reformlara devam etmesi önem taşımayı sürdürmektedir. Avrupa Birliği Bakanlığının kurulmuş olması bu açıdan cesaret verici bir işaret olmuştur, • Son on yıl zarfında kapsamlı reformlar gerçekleştirilmiş olmakla birlikte, uygulamada temel hakları, özellikle ifade özgürlüğü, kadın hakları ve dini özgürlükleri teminat altına almak için kayda değer ilave çabalara ihtiyaç bulunmaktadır, • Komisyon, kapsayıcı bir anayasal reform süreci de dâhil olmak üzere, gerekli reformları sürdürebilmesi için Türkiye’ye daha fazla yardımcı olmaya hazırdır, • Komisyon, Türkiye ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi arasındaki ilişkilerde yaşanan son gerilimlerden kaygı duymaktadır, • Komisyon, Türkiye’nin Ek Protokolü tam olarak uygulama yükümlülüğünü yerine getirmesi ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile ikili ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde ilerleme kaydetmesinin ivedilik arz ettiğini yinelemektedir, • Komisyon, Türkiye’nin ilgili açılış kriterlerini karşıladığına kanaat getirdiğinde Konseyi bilgilendirmeye devam edecektir, • Türkiye, AB ile ilgili reformlarını sürdürmüştür ancak, temel hakların güvence altına alınması da dâhil olmak üzere, daha fazla çaba gösterilmesi gerekmektedir, • Komisyon, özellikle kapsayıcı anayasal reform süreci ve ekonomik entegrasyon da dahil olmak üzere, AB-Türkiye ilişkilerinde reformları desteklemeyi sürdüren, yenilenmiş olumlu bir gündem için çalışacaktır.


19. Soru

Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) nedir?

Cevap

AB müktesebatının bir parçası olan KOB, adaylık başvurusu kabul edilen ülkeler için Komisyon tarafından hazırlanır ve AB Resmî Gazetesi’nde yayınlanır. KOB aday ülkelerin üyeliğe giden yolda kısa (1-2 yıl) ve orta vadede (3-4 yıl) yapmaları gerekenleri gösteren bir anlamda yol haritasıdır ve ihtiyaçlar çerçevesinde güncellenmektedir.


20. Soru

AB Konseyi, tam üyelik için başvuruda bulunan Merkezî ve Doğu Avrupa ülkelerinin katılım öncesi belirlenen hazırlık stratejilerinin temel unsurları nelerdir?

Cevap

1994 yılında Essen’de yapılan toplantıda AB Konseyi, tam üyelik için başvuruda bulunan Merkezî ve Doğu Avrupa ülkelerinin katılım öncesi hazırlık stratejilerini belirmeye başlamıştır. Bu stratejinin üç temel unsuru bulunmaktadır; • Avrupa Antlaşmalarının uyarlanması, • Finansal yardım programı olan PHARE Programı, • Tüm üye ve aday ülkelerin ortak çıkar ve meselelerini tartışabileceği yapısal bir diyalog platformunun tesis edilmesi.


21. Soru

PHARE programı nedir?

Cevap

Phare, ilk kez 1989 yılında oluşturulan, AB’nin aday ülkelere katılım öncesi yaptığı üç finansal yardım ögesinden biridir. Bu yardım programı, AB’ye aday olmak isteyen Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinde komünist rejimlerin yıkılmasının ardından, bu ülkelerin ekonomilerini yeniden yapılandırma çabalarını desteklemek amacıyla oluşturulmuştur.


22. Soru

Türkiye için KOB ne zaman hazırlamıştır?

Cevap

AB Bakanlar Konseyi tarafından 4 Aralık 2000 tarihinde onaylanan Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, 8 Mart 2001 tarihinde yayımlanmıştır.


23. Soru

2012 yılına kadar Türkiye için kaç KOB hazırlanmıştır?

Cevap

Türkiye için 2012 yılına kadar 4 KOB hazırlanmıştır.


24. Soru

Ulusal Program nedir?

Cevap

Ulusal Program, aday ülkelerin KOB’a karşılık olmak üzere hazırladıkları, adaylık sürecinde kısa ve orta vadede gerçekleştirecekleri tüm çalışmaları detaylı bir takvim ve mali kaynaklarla ortaya koyan bir programdır


25. Soru

Türkiye Ulusal Programı ilk olarak ne zaman açıklanmıştır?

Cevap

Türkiye, tam adıyla Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programını ilk olarak 19 Mart 2001 tarihinde Bakanlar Kurulunun onayıyla açıklamıştır.


26. Soru

İlerleme Raporları nedir?

Cevap

AB Komisyonunun aday ülkelerin talebinden bağımsız olarak 1998 yılından beri her yıl düzenli olarak yayımladığı İlerleme Raporları, Kopenhag Kriterleri’ni temel alarak, aday ülkelerin AB’ye üye olabilmeleri için yerine getirmeleri gerekenleri önceliklerini dikkate alarak ifade eden ve aday ülkenin raporun yayımladığı döneme kadar gösterdiği ilerlemeleri değerlendiren bir belgedir.


27. Soru

Türkiye hakkında 2012 yılına kadar kaç tane İlerleme Raporu yayınlanmıştır?

Cevap

Türkiye hakkında bu güne kadar 15 İlerleme Raporu yayımlanmıştır. Bu raporlar Türkiye-AB ilişkilerini eleştirel bir şekilde ele almalarına rağmen Türkiye’de bu süreçte gerçekleştirilen reformlar ve ilişkilerin sürekliliği açısından çok önemli fonksiyonlar icra etmişlerdir.


28. Soru

Avrupa Birliği (AB) bütünleşme (integration) süreci üç temel dalga üzerinden yürütülmektedir. Buna bütünleşmenin üç temel boyutu da diyebiliriz. Bunlar nelerdir ? 

Cevap

Bunlar genel olarak genişleme (enlargement), derinleşme (deepening) ve yaygınlaşma (widening) başlıklarıdır. 


29. Soru

Birliğin ilk genişlemesi kaç yılında gerçekleşmiştir.

Cevap

Birliğin ilk genişlemesi 1973 yılında gerçekleşmiştir.


30. Soru

AET’yi kuran Roma Antlaşması’nın 237. maddesi nedir ? 

Cevap

Söz konusu maddede “Her Avrupalı devlet Topluluğa üye olmak için başvuruda bulunabilir” denmektedir.


31. Soru

AB’ye yeni üyelerin katılımıyla ilgili ilk yasal değişiklik kaç tarihinde hangi antlaşma ile yapılmıştır ? 

Cevap

7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması’yla (Maastricht Antlaşması) yapılmıştır. 


32. Soru

Kopenhag Kriterleri kaç başlık altında toplamaktadır ?

Cevap

Siyasi, ekonomik ve mevzuat uyumu olmak üzere üç başlık altında toplamaktadır.


33. Soru

Genişleme Stratejisi Belgesi hangi bölümlerden oluşmaktadır ? 

Cevap

Bu belge, “giriş, başlıca zorluklar, aday ülkelerde kaydedilen ilerleme ve genişleme gündemi, genişleme sürecinin desteklenmesi” ve son olarak da “sonuçlar ve tavsiyeler” bölümlerinden oluşmaktadır.


34. Soru

Konsey’in onayladığı ilk KOB’da bu belgenin amacı nedir ? 

Cevap

Konsey’in onayladığı ilk KOB’da bu belgenin amacının; “AB üyeliği yolunda Türkiye’nin kaydettiği gelişmeler hakkında Komisyonun 2000 İlerleme Raporu’nda saptanan ileriye yönelik çalışmaların öncelikli alanlarını, bu önceliklerin uygulanmasında Türkiye’ye sağlanacak mali imkânları ve bu yardıma ilişkin koşulları tek bir çerçeve altında toplamak olduğu” belirtilmektedir.


35. Soru

Türkiye için hazırlanan ilk KOB’da ki yedi ana başlık nelerdir ? 

Cevap

Giriş, Amaçlar, İlkeler, Öncelikler ve Orta Vadeli Hedefler, Programlama, Koşullar, İzleme 


36. Soru

2001 yılında Türkiye için belirlenen kısa vadeli öncelikler nelerdir ? 

Cevap

• AB, Türkiye’yi, tüm taraflarla birlikte, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümünü amaçlayan sürecin başarıyla sonuçlanması yönünde, BM Genel Sekreteri’nin çabalarına destek olunmasına devam edilmesi yönünde teşvik etmektedir.

• İfade özgürlüğü ile ilgili hukuki ve anayasal garantilerin güçlendirilmesi

• İşkenceyle mücadeleye ilişkin hukuki hükümlerin güçlendirilmesi

• Yargının işlevselliğinin uluslararası standartlara uygun şekilde geliştirilmesi

• İdam cezasına ilişkin fiilî moratoryumun muhafaza edilmesi

• Türk vatandaşlarının televizyon ve radyo yayıncılığında anadillerini kullanmalarını yasaklayan hukuki düzenlemeler var ise kaldırılması

• Mali sektör reformunun, tarım reformunun ve özelleştirilmelerin sürdürülmesi.


37. Soru

Üçüncü KOB’da öne çıkan temel başlıklar nelerdir ? 

Cevap

• Etkili, şeffaf ve katılımcı yerel yönetimin sağlanması

• Bütünüyle işleyen bir Kamu Denetçiliği(Ombudsman)sisteminin kurulması

• Ordu üzerindeki sivil kontrolün AB Üye Ülkelerindeki uygulamalar ile uyumlu hâle getirilmesine devam edilmesi

• Ankara Anlaşmasını, Kıbrıs dahil olmak üzere 10 yeni AB üyesi ülkenin katılımına uyarlayan Protokolün bütünüyle uygulanması

• İnsan hakları konusundaki uluslararası hukuka riayet edilmesi

• İşkence ve kötü muamelenin önlenmesi

• Türkçe dışındaki dillerde radyo/TV yayıncılığına etkili şekilde erişimin sağlanması

• Ekonomide yapısal reform programının uygulanmasının sürdürülmesi

• Doğrudan yabancı yatırım girişinin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi.


38. Soru

Türkiye, tam adıyla “Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı”nı ilk olarak hangi tarihte açıklamıştır ? 

Cevap

19 Mart 2001 tarihinde Bakanlar Kurulunun onayıyla açıklamıştır.


39. Soru

İkinci Ulusal Program kaç başlıktan oluşmuştur ve bunlar nelerdir ? 

Cevap

Genel ilkeler, siyasi kriterler, ekonomik kriterler, üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme yeteneği, müktesebatın uygulanmasına yönelik idari kapasite ve son olarak da finansman ihtiyacı. 


40. Soru

Türkiye için toplam kaç adet ilerleme raporu yayınlanmıştır ? 

Cevap

Türkiye için 1998 yılından 2014 yılına kadar toplam 17 İlerleme Raporu yayınlanmıştır.


41. Soru

2004 yılında yayınlanan 7. İlerleme Raporu kaç sayfadan ve bölümden bölümden oluşmaktadır ? 

Cevap

2004 yılında yayınlanan 7. İlerleme Raporu 187 sayfadan ve “giriş, üyelik kriterleri, sonuç ve katılım ortaklığı” olmak üzere 4 ana bölümden oluşmaktadır


42. Soru

2004 İlerleme Raporunun ilk rapora göre neredeyse 3 katı olmasının sebebi nedir ? 

Cevap

2004 İlerleme Raporu, 2002 yılında Konsey tarafından alınan karar gereğince basit bir İlerleme Raporu olmanın ötesinde anlamlar taşımaktadır. Çünkü Konsey 2002 yılında aldığı kararla 2005’te Türkiye ile müzakerelere başlayıp başlamama kararını Komisyon’un 2004 İlerleme Raporu ve bu yönde alacağı kararına bağlamıştı. O yüzden tesadüf değildir ki bu rapor ilk raporun neredeyse 3 katından daha uzun ve şimdiye kadar yayınlanan raporlar arasında da en uzun olan rapordur. Rapor netice olarak Türkiye ile müzakerelerin başlatılabileceği tavsiyesine dayanak teşkil eden bir rapor oldu.


43. Soru

2011 Raporu kaç sayfadan ve bölümden oluşmaktadır ? 

Cevap

2011 Raporu 116 sayfadan ve “giriş, siyasi kriterler, ekonomik kriterler ve üyelik yükümlülüğünü üstlenebilme yeteneği” olmak üzere 4 bölümden oluşmaktadır.


44. Soru

2011 yılı İlerleme Raporu Kıbrıs konusundaki açıklama nedir ? 

Cevap

Kıbrıs konusunda; Konsey ve Komisyon’un müteaddit çağrılarına rağmen, Türkiye, hâlâ Avrupa Topluluğu ve üye devletlerinin 21 Eylül 2005 tarihli Deklarasyonunda ve Aralık 2006 ile Aralık 2010 tarihli sonuçlar da dahil olmak üzere, Zirve sonuçlarında belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmemiştir.


45. Soru

2012 İlerleme Raporu olumlu yönlerine bakıldığında hangi konulara vurgu yapılmıştır ? 

Cevap

Rapor’un olumlu yönlerine bakıldığı zaman; siyasi reformlar, AB hukukuna uyumun sağlanması, vize ve göç, enerji ve terörle mücadele alanlarında işbirliğinin arttırılması yoluyla, katılım müzakerelerini desteklemek üzere pozitif gündemin başarıyla uygulamaya geçirilmesine vurgu yapmaktadır. 


46. Soru

2012 yılı İlerleme Raporunun sonuç kısmında nelere vurgu yapılmaktadır ? 

Cevap

Rapor’un sonuç kısmında Türkiye’de katılımcı bir yaklaşımla yürütülmekte olan yeni Anayasa çalışmalarından duyulan memnuniyet dile getirilirken, Türkiye’nin siyasi kriterlerin yerine getirilmesinde kayda değer bir ilerleme sağlayamamış olmasına da vurgu yapılmaktadır.


47. Soru

İlk rapordan bugüne Avrupa Komisyonu’nun Türkiye hakkında yayımladığı ilerleme raporları kaç sayfayı bulmuştur ? 

Cevap

İktisadi Kalkınma Vakfının notuna göre 2014 yılı raporuyla Komisyon Türkiye’ye ilişkin 17’nci İlerleme Raporunu yayınlamıştı. “80 sayfalık bu rapor ile birlikte, 1998 yılında yayımlanan ilk rapordan bugüne Avrupa Komisyonu’nun Türkiye hakkında yayımladığı ilerleme raporları, 1.786 sayfayı” bulmuştu.


1. Soru

Avrupa Birliği (AB) bütünleşme (integration) süreci kaç temel boyut üzerinden yürütülmektedir?

Cevap

Avrupa Birliği (AB) bütünleşme (integration) süreci üç temel boyut üzerinden yürütülmektedir. Bunlar genel olarak genişleme (enlargement), derinleşme (deepening) ve yaygınlaşma (widening) başlıkları altında toplanabilecek oldukça karmaşık, çoğu teknik ve bürokratik ve ama mutlaka siyasi yoğun gayret ve çalışmalara dayanmaktadır.

2. Soru

Birliğin ilk genişlemesi nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

Birliğin ilk genişlemesi 1973 yılında gerçekleşmiştir. Katılım koşullarının henüz tam olarak belirlenmediği ve müzakerelerin kurumsal bir yapıdan yoksun yürütüldüğü bu ilk genişleme dalgasıyla İngiltere, İrlanda ve Danimarka kurucu ülkelerden sonra Birliğe katılan ilk ülkeler olmuşlardır. Bu ülkelerin üyelik başvuruları ve katılım antlaşmaları AET’yi kuran Roma Antlaşması’nın 237. maddesi çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Söz konusu maddede Her Avrupalı devlet Topluluğa üye olmak için başvuruda bulunabilir denmektedir. Son derece basit bir çerçeve çizen bu maddeye göre Avrupalı olan her devlet üyelik başvurusunda bulunabilmekte Konsey de Komisyonun bağlayıcı olmayan görüşünü aldıktan sonra üyeliğe oybirliğiyle karar verebilmekteydi. Katılım antlaşmasının üye ülkelerin iç hukukuna göre onaylanmasının ardından üyelik gerçekleşmekteydi.

3. Soru

AB’ye yeni üyelerin katılımıyla ilgili ilk yasal değişiklik nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

AB’ye yeni üyelerin katılımıyla ilgili ilk yasal değişiklik 7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması’yla (Maastricht Antlaşması) yapılmıştır. AB Antlaşması’nın 49. maddesi şu şekildedir: • 2. maddede belirtilen [Avrupalı] değerlere saygı gösteren ve bu değerleri desteklemeyi taahhüt eden her Avrupa devleti, Birliğe üye olmak için başvuruda bulunabilir. Bu başvuru Avrupa Parlamentosuna ve ulusal parlamentolara bildirilir. Başvuruda bulunan devlet, başvurusunu, Komisyona danıştıktan ve üye tam sayısının çoğunluğuyla karar verecek olan Avrupa Parlamentosunun muvafakatini aldıktan sonra oybirliğiyle hareket edecek olan Konseye yapar. Avrupa Birliği Zirvesi tarafından kararlaştırılan yeterlilik kriterleri dikkate alınır. Üyeliği düzenleyen bu maddenin saygı gösterilmesini ve desteklenmesini şart koştuğu değerlerin yer aldığı 2. maddede ise: • Birlik, insan onuruna saygı, özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıklara mensup kişilerin hakları da dâhil olmak üzere insan haklarına saygı değerleri üzerine kuruludur. Bu değerler, çoğulculuk, ayrımcılık yapmama, hoşgörü, adalet, dayanışma ve kadın-erkek eşitliğinin hâkim olduğu bir toplumda üye devletler için ortaktır denmektedir.

4. Soru

Kopenhag Kriterleri adıyla anılan ve üyeliğin gerçekleşmesi için tüm adayların uymakla yükümlü olduğu bu kriterler nelerdir?

Cevap

Kopenhag Kriterleri adıyla anılacak olan ve üyeliğin gerçekleşmesi için tüm adayların uymakla yükümlü olduğu bu kriterler literatürde genel olarak siyasi, ekonomik ve mevzuat uyumu olmak üzere üç başlık altında toplamaktadır. Siyasi Kriterler ile AB aday ülkelerden demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü, insan haklarına ve azınlık haklarına saygıyı teminat altına alan istikrarlı kurumların varlığını ya da yeniden inşasını istemektedir. Ekonomik Kriterler ile aday ülkeden (1) işleyen bir piyasa ekonomisinin varlığı, (2) Birlik içindeki rekabet baskısına ve piyasa güçlerine dayanma kapasitesi beklenmektedir. Mevzuat ya da Müktesebat Uyumu Kriteri ile ise aday ülkelerde Siyasi, Ekonomik ve Parasal Birlik de dâhil olmak üzere üyeliğin getireceği tüm yükümlülükleri üstlenebilme kapasitesi aranmaktadır.

5. Soru

Topluluk Müktesebatı adı verilen AB mevzuatı bütünü kapsamında Türkiye için kaç fasıl belirlenmiştir?

Cevap

AB mevzuatı fasıl (başlık) adı verilen çeşitli politika alanlarına bölünmüştür. 2004 genişlemesinde 31 olan başlık sayısı 2005’te müzakerelere başlayan Türkiye için 35 olarak belirlenmiştir.

6. Soru

Komisyonunun Birliğin genişlemesi hakkındaki görüşleri Genişleme Strateji Belgesi’nde kaç temel ilkeye dayanmaktadır?

Cevap

AB’nin genişleme sürecinde oldukça önemli rol oynayan Komisyonunun Birliğin genişlemesi hakkındaki görüşleri, ilk kez 2005 yılında yayınlanan Genişleme Strateji Belgesi’nde belirtildiği üzere, üç temel ilkeye dayanmaktadır; Bunlar: • Konsolidasyon (consolidation) ilkesi, • Koşulluluk (conditionality) uygulama ilkesi, • İletişim (communication) ilkesidir.

7. Soru

Konsolidasyon ilkesi nedir?

Cevap

Konsolidasyon ilkesine göre Komisyon, dikkatli ve planlı şekilde yürütülen katılım sürecinin Avrupa projesine olumlu katkıda bulunduğunu dile getirmektedir. Bu ilkeye göre, Avrupa entegrasyonunun ivmesi korunurken Birliğin yeni üyeleri hazmetme kapasitesinin göz önünde bulundurulması hem Birliğin hem de aday ülkelerin ortak çıkarına olan önemli bir husustur.

8. Soru

Koşulluluk ilkesi nedir?

Cevap

Koşulluluk ilkesine göre, Birlik, üyeliğe ilişkin benimsediği kriterlerin aday ülkeler tarafından yerine getirilmesini talep etmekte titiz davranmalı ancak ilerlemeyi ödüllendirmekte de aynı derecede adil olmalıdır. Üyelik talebinde bulunan ülkeler, bulundukları safhanın şartlarını yerine getirdikleri takdirde, sürecin bir aşamasından diğerine ilerleyebilirler. Bununla birlikte, AB’nin temel ilkelerinin sürekli olarak ihlal edilmesi veya bir ülkenin herhangi bir aşamada vazgeçilmez koşulları yerine getirmekte başarısız olması durumunda, Komisyon ilerlemenin askıya alınmasını tavsiye etmeye hazırdır. Yine bu ilkeye göre AB, aday ülkelerin, katılımlarından önce tüm koşulları yerine getirmelerini talep etmekte kararlı olmalıdır. Komisyon yeterli uygulama ve takibi sağlamak üzere ülkelere yardımcı olacak ve ilerlemelerini izleyecektir.

9. Soru

İletişim ilkesi nedir?

Cevap

İletişim ilkesine göre, genişleme politikasının sürdürülmesi için geniş halk desteği sağlamak elzemdir. AB’nin katılım sürecinin amaçları ve zorlukları ile ülkelerle ne şekilde ilgilendiğini daha iyi ifade etmesi gerekmektedir. Birlik, vatandaşlarının endişelerine doğrudan yanıt vermelidir. Özellikle nesnel koşullara ve gerçekçi taahhütlere dayanan müstakbel katılımlar için açık bir strateji sunmalıdır.

10. Soru

AB, adayları üyeliğe hazırlarken zaman içinde geliştirmiş olduğu enstrümanlar nelerdir?

Cevap

AB, adayları üyeliğe hazırlarken zaman içinde geliştirmiş olduğu bir takım enstrümanları da kullanır. Genişleme Strateji Belgeleri, Müzakere Çerçeve Belgesi, Katılım Ortaklığı Belgeleri, İlerleme Raporları ve Ulusal Programlar bu enstrümanlar arasındadır.

11. Soru

Genişleme Strateji Belgesi nedir?

Cevap

Avrupa Komisyonu’nun her yıl (genellikle Ekim ya da Kasım aylarında) ilerleme raporlarıyla birlikte açıkladığı Genişleme Stratejisi Belgesi, Komisyonun Birliğin genişlemesi hakkındaki bir yıllık dönemi kapsayan görüş ve düşüncelerini içeren bir belgedir. Her yıl düzenli olarak yayınlanan bu belge, giriş, başlıca zorluklar, aday ülkelerde kaydedilen ilerleme ve genişleme gündemi, genişleme sürecinin desteklenmesi ve son olarak da sonuçlar ve tavsiyeler bölümlerinden oluşmaktadır. Belge, kısaca AB’nin genişleme politikasında son bir yılda yaşanan gelişmeleri değerlendirilirken bir yandan da aday ve potansiyel aday ülkelerin mevcut durumuna ilişkin genel bilgiler içermektedir

12. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2005’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

• Genişleme Strateji Belgesi-2005’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar şunlardır: Türkiye’deki reform süreci devam etmektedir, • Önemli hukuki reformlar yürürlüğe girmiştir ve hukuk sisteminde yapısal değişimlere yol açacaktır, • 2005 yılında reform sürecinde bir yavaşlama olmuştur, • İnsan hakları ihlalleri azalmakla birlikte hala mevcuttur. • Türkiye, işleyen bir piyasa ekonomisi olarak değerlendirilebilir, • Ankara Anlaşması’na Ek Protokolün imzalanması Türkiye ile üyelik müzakerelerine başlangıç için bir koşul teşkil etmiştir, • AB, Protokolün uygulanmasını yakından takip edecektir.

13. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2006’da Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

2006 Genişleme Strateji Belgesi’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Birlik, müzakere sürecindeki ülkelerin hem siyasi kriterleri yerine getirmesini hem de müzakereler boyunca daha yüksek standartlara ulaşma yönünde çaba göstermesini beklemektedir, • Kıbrıs’ta kapsamlı bir çözüme ulaşılması ve Ada’nın birleşmesi önemli bir güçlük olmaya devam etmektedir, • Türkiye, özellikle 9. reform paketinin kabulüyle birlikte reform sürecinde ilerlemeye devam etmiştir. Ayrıca, işkence ve kötü muamele vakaları sıfır hoşgörü politikasıyla uyumlu olarak azalmaktadır, • AB, Türkiye’nin Ankara Anlaşması’nın Ek Protokol’ünü tam olarak ve ayrım gözetmeksizin uygulamasını ve ulaşım araçlarına ilişkin kısıtlamalar da dâhil olmak üzere malların serbest dolaşımı önündeki tüm engelleri ortadan kaldırmasını beklemektedir, • Türkiye, Kopenhag politik kriterlerini yerine getirmeye ve politik reformlara devam etmektedir. Ancak, reform süreci önceki yılda yavaş bir seyir izlemiştir.

14. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2007’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Belgenin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye’nin, Parlamento ve Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ardından temel hak ve hürriyetlerin güçlendirilmesi için gerekli temel reformlar konusunda ilerleme kaydetmesi önemlidir, • Kıbrıs sorununa ilişkin olarak, Rum ve Türk toplumunun liderleri BM gözetiminde kapsamlı bir çözüme ulaşılmasını teminen müzakerelere yeniden başlama konusunda çabalarını hızlandırmalıdır, • Batı Balkan ülkeleri ve Türkiye’ye gerekli koşulları sağladıkları takdirde AB üyesi olma perspektifi verilmiştir. Anılan ülkelerin mevcut durumu göz önüne alındığında, söz konusu ülkelerin AB üyeliği orta ve uzun vadede gerçekleşecektir, • İfade özgürlüğü ve Müslüman olmayan dinî grupların hakları konularında ciddi ilerleme sağlanmalıdır, • Yolsuzlukla mücadele, yargı reformu, sendikal haklar, kadın ve çocuk hakları konularında daha fazla ilerleme kaydedilmelidir, • Güneydoğu Anadolu’daki nüfusun hak ve hürriyetlerinin tam olarak sağlanması için gerekli koşullar sağlanmalıdır, • Makroekonomik istikrara yönelik mevcut risklerin ortadan kaldırılması için daha fazla yapısal ve mali konsolidasyon gerekmektedir, • Türkiye’den, Ortaklık Anlaşması’na Ek Protokol’ün tüm AB üyesi ülkelere ayrım gözetmeksizin ve tam olarak uygulanması beklenmektedir, • Komisyon üye, aday ve potansiyel aday ülke hükûmetlerini iletişim planları hazırlamaya davet etmektedir, • Türkiye, üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme kapasitesini geliştirmiştir.

15. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2008-2009’da Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

AB Komisyonu tarafından 5 Kasım 2008 tarihinde açıklanan Belge’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye siyasi reformlarla ilgili çabalarını yenilemelidir, • İşbaşında olan Hükûmet, Temmuz 2007’de yapılan serbest ve adil seçimlerin ardından, reformlar konusunda önemli taahhütlerde bulunarak iktidara gelmiştir, • Türkiye ekonomisi, nispeten daha yavaş bir GSMH büyüme hızına rağmen göreceli olarak daha iyi işlemiş ve makroekonomik istikrar korunmuştur, • Türkiye’nin, Anayasa Mahkemesinde iktidar partisine karşı açılan dava ile ilgili krizi geride bırakmış olarak siyasi reform sürecini yeniden harekete geçirmesi gereklidir, • Yargı reformunun da sürdürülmesi gereklidir, • Türkiye’nin Ortaklık Anlaşması’nı tüm Üye Ülkelere teşmil eden Ek Protokol’ü ayrımcılık yapmaksızın uygulaması beklenmektedir, • Katılım müzakerelerinin hızı, reform hızının olduğu kadar Türkiye’nin gerekli koşulları yerine getirme hızının bir yansıması olacaktır.

16. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2009-2010’da Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Belgenin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: Türkiye, AB katılım sürecine yönelik taahhüdünü beyan etmeyi sürdürmüştür. Yerel seçimler özgür ve adil biçimde gerçekleştirilmiştir. Yargı reformu stratejisi ve eylem planının kabul edilmesiyle yargı, sivil-ordu ilişkileri ve kültürel haklar alanında olumlu adımlar atılmıştır, • Katılım müzakereleri bağlamında, ilave başlıklar açılmıştır, • Türkiye ekonomik krizden kuvvetli bir biçimde etkilenmiş fakat bu etki sağlam bir bankacılık sistemi ve krize karşı alınan önlemlerle yumuşatılmıştır, • Reformların hızı mevcut aşamada ciddi şekilde artırılmalıdır; İfade özgürlüğü, basın özgürlüğü, din özgürlüğü, sendika hakları, ordu üzerinde sivil denetim ve kadın hakları ve cinsiyet eşitliği gibi bazı alanlarda endişeler mevcuttur, • Kıbrıs Cumhuriyeti ile ikili ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde bir ilerleme kaydedilmemiştir

17. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2010-2011’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Kasım 2010 tarihinde Komisyonun açıkladığı Belge’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye, siyasi reform sürecine devam etmiştir. Türkiye, anayasasını değiştirerek, siyasi ve hukuki sisteminde yargı ve temel haklar alanlarında bir dizi önceliği karşılayan temel reformlar gerçekleştirmiştir, • Reformlar, askerî mahkemelerin yetkilerini sınırlandırmakta; Anayasa Mahkemesini yeniden yapılandırmakta; Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun oluşumunu genişletmekte, böylece bir bütün olarak yargının daha iyi temsilini sağlamakta; kamu denetçisine başvuru hakkını vererek kamu denetçiliği kurumunun oluşturulmasına ilişkin hukuki temeli sağlamaktadır, • Yeni bir sivil anayasa, Türkiye’de demokrasinin Avrupa standartları ve AB katılım kriterleri doğrultusunda daha da güçlendirilmesi için sağlam bir temel teşkil edecektir, • Temel haklar konusunda, ifade ve basın özgürlüğünün Türkiye’de hem uygulamada hem de mevzuat açısından güçlendirilmesi gerekmektedir, • Kıbrıs Cumhuriyeti ile ikili ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde bir ilerleme kaydedilmemiştir.

18. Soru

Genişleme Strateji Belgesi-2011-2012’de Türkiye’yi ilgilendiren önemli başlıklar nelerdir?

Cevap

Belge’nin Türkiye’yi ilgilendiren bölümlerinde öne çıkan temel başlıklar şunlardır: • Türkiye’de katılım süreci, AB ile ilintili reformların teşvik edilmesi, dış politika ve güvenlik politikası konularında diyalogun geliştirilmesi, ekonomik rekabet gücünün arttırılması ve enerji kaynakları arzının çeşitlendirilmesi bakımından en etkili çerçeve olmayı sürdürmektedir, • Katılım müzakerelerinde bir yılı aşkın süreden bu yana yeni bir müzakere faslı açılması ne yazık ki mümkün olmamıştır, • Türkiye’nin siyasi katılım kriterlerine ilişkin reformlara devam etmesi önem taşımayı sürdürmektedir. Avrupa Birliği Bakanlığının kurulmuş olması bu açıdan cesaret verici bir işaret olmuştur, • Son on yıl zarfında kapsamlı reformlar gerçekleştirilmiş olmakla birlikte, uygulamada temel hakları, özellikle ifade özgürlüğü, kadın hakları ve dini özgürlükleri teminat altına almak için kayda değer ilave çabalara ihtiyaç bulunmaktadır, • Komisyon, kapsayıcı bir anayasal reform süreci de dâhil olmak üzere, gerekli reformları sürdürebilmesi için Türkiye’ye daha fazla yardımcı olmaya hazırdır, • Komisyon, Türkiye ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi arasındaki ilişkilerde yaşanan son gerilimlerden kaygı duymaktadır, • Komisyon, Türkiye’nin Ek Protokolü tam olarak uygulama yükümlülüğünü yerine getirmesi ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile ikili ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde ilerleme kaydetmesinin ivedilik arz ettiğini yinelemektedir, • Komisyon, Türkiye’nin ilgili açılış kriterlerini karşıladığına kanaat getirdiğinde Konseyi bilgilendirmeye devam edecektir, • Türkiye, AB ile ilgili reformlarını sürdürmüştür ancak, temel hakların güvence altına alınması da dâhil olmak üzere, daha fazla çaba gösterilmesi gerekmektedir, • Komisyon, özellikle kapsayıcı anayasal reform süreci ve ekonomik entegrasyon da dahil olmak üzere, AB-Türkiye ilişkilerinde reformları desteklemeyi sürdüren, yenilenmiş olumlu bir gündem için çalışacaktır.

19. Soru

Katılım Ortaklığı Belgesi (KOB) nedir?

Cevap

AB müktesebatının bir parçası olan KOB, adaylık başvurusu kabul edilen ülkeler için Komisyon tarafından hazırlanır ve AB Resmî Gazetesi’nde yayınlanır. KOB aday ülkelerin üyeliğe giden yolda kısa (1-2 yıl) ve orta vadede (3-4 yıl) yapmaları gerekenleri gösteren bir anlamda yol haritasıdır ve ihtiyaçlar çerçevesinde güncellenmektedir.

20. Soru

AB Konseyi, tam üyelik için başvuruda bulunan Merkezî ve Doğu Avrupa ülkelerinin katılım öncesi belirlenen hazırlık stratejilerinin temel unsurları nelerdir?

Cevap

1994 yılında Essen’de yapılan toplantıda AB Konseyi, tam üyelik için başvuruda bulunan Merkezî ve Doğu Avrupa ülkelerinin katılım öncesi hazırlık stratejilerini belirmeye başlamıştır. Bu stratejinin üç temel unsuru bulunmaktadır; • Avrupa Antlaşmalarının uyarlanması, • Finansal yardım programı olan PHARE Programı, • Tüm üye ve aday ülkelerin ortak çıkar ve meselelerini tartışabileceği yapısal bir diyalog platformunun tesis edilmesi.

21. Soru

PHARE programı nedir?

Cevap

Phare, ilk kez 1989 yılında oluşturulan, AB’nin aday ülkelere katılım öncesi yaptığı üç finansal yardım ögesinden biridir. Bu yardım programı, AB’ye aday olmak isteyen Merkezi ve Doğu Avrupa ülkelerinde komünist rejimlerin yıkılmasının ardından, bu ülkelerin ekonomilerini yeniden yapılandırma çabalarını desteklemek amacıyla oluşturulmuştur.

22. Soru

Türkiye için KOB ne zaman hazırlamıştır?

Cevap

AB Bakanlar Konseyi tarafından 4 Aralık 2000 tarihinde onaylanan Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, 8 Mart 2001 tarihinde yayımlanmıştır.

23. Soru

2012 yılına kadar Türkiye için kaç KOB hazırlanmıştır?

Cevap

Türkiye için 2012 yılına kadar 4 KOB hazırlanmıştır.

24. Soru

Ulusal Program nedir?

Cevap

Ulusal Program, aday ülkelerin KOB’a karşılık olmak üzere hazırladıkları, adaylık sürecinde kısa ve orta vadede gerçekleştirecekleri tüm çalışmaları detaylı bir takvim ve mali kaynaklarla ortaya koyan bir programdır

25. Soru

Türkiye Ulusal Programı ilk olarak ne zaman açıklanmıştır?

Cevap

Türkiye, tam adıyla Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programını ilk olarak 19 Mart 2001 tarihinde Bakanlar Kurulunun onayıyla açıklamıştır.

26. Soru

İlerleme Raporları nedir?

Cevap

AB Komisyonunun aday ülkelerin talebinden bağımsız olarak 1998 yılından beri her yıl düzenli olarak yayımladığı İlerleme Raporları, Kopenhag Kriterleri’ni temel alarak, aday ülkelerin AB’ye üye olabilmeleri için yerine getirmeleri gerekenleri önceliklerini dikkate alarak ifade eden ve aday ülkenin raporun yayımladığı döneme kadar gösterdiği ilerlemeleri değerlendiren bir belgedir.

27. Soru

Türkiye hakkında 2012 yılına kadar kaç tane İlerleme Raporu yayınlanmıştır?

Cevap

Türkiye hakkında bu güne kadar 15 İlerleme Raporu yayımlanmıştır. Bu raporlar Türkiye-AB ilişkilerini eleştirel bir şekilde ele almalarına rağmen Türkiye’de bu süreçte gerçekleştirilen reformlar ve ilişkilerin sürekliliği açısından çok önemli fonksiyonlar icra etmişlerdir.

28. Soru

Avrupa Birliği (AB) bütünleşme (integration) süreci üç temel dalga üzerinden yürütülmektedir. Buna bütünleşmenin üç temel boyutu da diyebiliriz. Bunlar nelerdir ? 

Cevap

Bunlar genel olarak genişleme (enlargement), derinleşme (deepening) ve yaygınlaşma (widening) başlıklarıdır. 

29. Soru

Birliğin ilk genişlemesi kaç yılında gerçekleşmiştir.

Cevap

Birliğin ilk genişlemesi 1973 yılında gerçekleşmiştir.

30. Soru

AET’yi kuran Roma Antlaşması’nın 237. maddesi nedir ? 

Cevap

Söz konusu maddede “Her Avrupalı devlet Topluluğa üye olmak için başvuruda bulunabilir” denmektedir.

31. Soru

AB’ye yeni üyelerin katılımıyla ilgili ilk yasal değişiklik kaç tarihinde hangi antlaşma ile yapılmıştır ? 

Cevap

7 Şubat 1992 tarihinde imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması’yla (Maastricht Antlaşması) yapılmıştır. 

32. Soru

Kopenhag Kriterleri kaç başlık altında toplamaktadır ?

Cevap

Siyasi, ekonomik ve mevzuat uyumu olmak üzere üç başlık altında toplamaktadır.

33. Soru

Genişleme Stratejisi Belgesi hangi bölümlerden oluşmaktadır ? 

Cevap

Bu belge, “giriş, başlıca zorluklar, aday ülkelerde kaydedilen ilerleme ve genişleme gündemi, genişleme sürecinin desteklenmesi” ve son olarak da “sonuçlar ve tavsiyeler” bölümlerinden oluşmaktadır.

34. Soru

Konsey’in onayladığı ilk KOB’da bu belgenin amacı nedir ? 

Cevap

Konsey’in onayladığı ilk KOB’da bu belgenin amacının; “AB üyeliği yolunda Türkiye’nin kaydettiği gelişmeler hakkında Komisyonun 2000 İlerleme Raporu’nda saptanan ileriye yönelik çalışmaların öncelikli alanlarını, bu önceliklerin uygulanmasında Türkiye’ye sağlanacak mali imkânları ve bu yardıma ilişkin koşulları tek bir çerçeve altında toplamak olduğu” belirtilmektedir.

35. Soru

Türkiye için hazırlanan ilk KOB’da ki yedi ana başlık nelerdir ? 

Cevap

Giriş, Amaçlar, İlkeler, Öncelikler ve Orta Vadeli Hedefler, Programlama, Koşullar, İzleme 

36. Soru

2001 yılında Türkiye için belirlenen kısa vadeli öncelikler nelerdir ? 

Cevap

• AB, Türkiye’yi, tüm taraflarla birlikte, Kıbrıs sorununun kapsamlı çözümünü amaçlayan sürecin başarıyla sonuçlanması yönünde, BM Genel Sekreteri’nin çabalarına destek olunmasına devam edilmesi yönünde teşvik etmektedir.

• İfade özgürlüğü ile ilgili hukuki ve anayasal garantilerin güçlendirilmesi

• İşkenceyle mücadeleye ilişkin hukuki hükümlerin güçlendirilmesi

• Yargının işlevselliğinin uluslararası standartlara uygun şekilde geliştirilmesi

• İdam cezasına ilişkin fiilî moratoryumun muhafaza edilmesi

• Türk vatandaşlarının televizyon ve radyo yayıncılığında anadillerini kullanmalarını yasaklayan hukuki düzenlemeler var ise kaldırılması

• Mali sektör reformunun, tarım reformunun ve özelleştirilmelerin sürdürülmesi.

37. Soru

Üçüncü KOB’da öne çıkan temel başlıklar nelerdir ? 

Cevap

• Etkili, şeffaf ve katılımcı yerel yönetimin sağlanması

• Bütünüyle işleyen bir Kamu Denetçiliği(Ombudsman)sisteminin kurulması

• Ordu üzerindeki sivil kontrolün AB Üye Ülkelerindeki uygulamalar ile uyumlu hâle getirilmesine devam edilmesi

• Ankara Anlaşmasını, Kıbrıs dahil olmak üzere 10 yeni AB üyesi ülkenin katılımına uyarlayan Protokolün bütünüyle uygulanması

• İnsan hakları konusundaki uluslararası hukuka riayet edilmesi

• İşkence ve kötü muamelenin önlenmesi

• Türkçe dışındaki dillerde radyo/TV yayıncılığına etkili şekilde erişimin sağlanması

• Ekonomide yapısal reform programının uygulanmasının sürdürülmesi

• Doğrudan yabancı yatırım girişinin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi.

38. Soru

Türkiye, tam adıyla “Avrupa Birliği Müktesebatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programı”nı ilk olarak hangi tarihte açıklamıştır ? 

Cevap

19 Mart 2001 tarihinde Bakanlar Kurulunun onayıyla açıklamıştır.

39. Soru

İkinci Ulusal Program kaç başlıktan oluşmuştur ve bunlar nelerdir ? 

Cevap

Genel ilkeler, siyasi kriterler, ekonomik kriterler, üyelik yükümlülüklerini üstlenebilme yeteneği, müktesebatın uygulanmasına yönelik idari kapasite ve son olarak da finansman ihtiyacı. 

40. Soru

Türkiye için toplam kaç adet ilerleme raporu yayınlanmıştır ? 

Cevap

Türkiye için 1998 yılından 2014 yılına kadar toplam 17 İlerleme Raporu yayınlanmıştır.

41. Soru

2004 yılında yayınlanan 7. İlerleme Raporu kaç sayfadan ve bölümden bölümden oluşmaktadır ? 

Cevap

2004 yılında yayınlanan 7. İlerleme Raporu 187 sayfadan ve “giriş, üyelik kriterleri, sonuç ve katılım ortaklığı” olmak üzere 4 ana bölümden oluşmaktadır

42. Soru

2004 İlerleme Raporunun ilk rapora göre neredeyse 3 katı olmasının sebebi nedir ? 

Cevap

2004 İlerleme Raporu, 2002 yılında Konsey tarafından alınan karar gereğince basit bir İlerleme Raporu olmanın ötesinde anlamlar taşımaktadır. Çünkü Konsey 2002 yılında aldığı kararla 2005’te Türkiye ile müzakerelere başlayıp başlamama kararını Komisyon’un 2004 İlerleme Raporu ve bu yönde alacağı kararına bağlamıştı. O yüzden tesadüf değildir ki bu rapor ilk raporun neredeyse 3 katından daha uzun ve şimdiye kadar yayınlanan raporlar arasında da en uzun olan rapordur. Rapor netice olarak Türkiye ile müzakerelerin başlatılabileceği tavsiyesine dayanak teşkil eden bir rapor oldu.

43. Soru

2011 Raporu kaç sayfadan ve bölümden oluşmaktadır ? 

Cevap

2011 Raporu 116 sayfadan ve “giriş, siyasi kriterler, ekonomik kriterler ve üyelik yükümlülüğünü üstlenebilme yeteneği” olmak üzere 4 bölümden oluşmaktadır.

44. Soru

2011 yılı İlerleme Raporu Kıbrıs konusundaki açıklama nedir ? 

Cevap

Kıbrıs konusunda; Konsey ve Komisyon’un müteaddit çağrılarına rağmen, Türkiye, hâlâ Avrupa Topluluğu ve üye devletlerinin 21 Eylül 2005 tarihli Deklarasyonunda ve Aralık 2006 ile Aralık 2010 tarihli sonuçlar da dahil olmak üzere, Zirve sonuçlarında belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmemiştir.

45. Soru

2012 İlerleme Raporu olumlu yönlerine bakıldığında hangi konulara vurgu yapılmıştır ? 

Cevap

Rapor’un olumlu yönlerine bakıldığı zaman; siyasi reformlar, AB hukukuna uyumun sağlanması, vize ve göç, enerji ve terörle mücadele alanlarında işbirliğinin arttırılması yoluyla, katılım müzakerelerini desteklemek üzere pozitif gündemin başarıyla uygulamaya geçirilmesine vurgu yapmaktadır. 

46. Soru

2012 yılı İlerleme Raporunun sonuç kısmında nelere vurgu yapılmaktadır ? 

Cevap

Rapor’un sonuç kısmında Türkiye’de katılımcı bir yaklaşımla yürütülmekte olan yeni Anayasa çalışmalarından duyulan memnuniyet dile getirilirken, Türkiye’nin siyasi kriterlerin yerine getirilmesinde kayda değer bir ilerleme sağlayamamış olmasına da vurgu yapılmaktadır.

47. Soru

İlk rapordan bugüne Avrupa Komisyonu’nun Türkiye hakkında yayımladığı ilerleme raporları kaç sayfayı bulmuştur ? 

Cevap

İktisadi Kalkınma Vakfının notuna göre 2014 yılı raporuyla Komisyon Türkiye’ye ilişkin 17’nci İlerleme Raporunu yayınlamıştı. “80 sayfalık bu rapor ile birlikte, 1998 yılında yayımlanan ilk rapordan bugüne Avrupa Komisyonu’nun Türkiye hakkında yayımladığı ilerleme raporları, 1.786 sayfayı” bulmuştu.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.