Afet Yönetimi 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

5902 sayılı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” unun temel amacı nedir?

Afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin hizmetleri yürütmek üzere, Başbakanlığa bağlı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının kurulması, teşkilatı ile görev ve yetkilerini düzenlemektir.

AFAD stratejik planında misyonunu nasıl açıklamıştır?

AFAD misyonunu “Afetlere dirençli toplum oluşturmak” şeklinde belirlemiştir.

AFAD’ın hedefleri nelerdir?

Hedefleri şu şekildedir;

• Afetlere karşı direnci arttırmak,
• Afetlerin etkilerini, zararlarını en aza indirmek,
• Afet sonrası toplumun toparlanma, ayağa kalkma süresini minimize etmektir.

AFAD’ın vizyonu nedir?

“Afet ve acil durumlar ile ilgili çalışmalarda sürdürülebilir kalkınmayı esas alan risk odaklı, etkin, etkili ve güvenilir hizmet sunan uluslararası düzeyde model alınabilecek yönlendirici ve koordinatör bir kurum olmak” şeklindedir.

Afetlere stratejik yaklaşımda ne tür politikalar izlenmektedir?

Risk yönetimini de içeren, planlamanın ön planda yer aldığı, proaktif faaliyetlerin ağırlıkta olduğu politikalar izlenmektedir.

Afet politikalarında geleneksel yaklaşımının özellikleri nedir?

Geleneksel yaklaşım;

• Tepki vermeye yöneliktir.
• Afet ve olay odaklıdır.
• Reaktif bekle ve gör anlayışı mevcuttur.
• Sorumlu tek otoritedir.
• Ana amacı olaya müdahale etmektir.
• Planlama sadece uzmanlık alanı olarak görülerek, uzmanların sorumluluğunda hazırlanır.
• Tek disiplinli yaklaşım esastır.
• Süreç teknik bir sorun, sadece mühendislik veya planlama konularını ilgilendirir.

AFAD’ın başlıca amaçlarını nelerdir?

• Sürekli gelişen ve öğrenen kurum olmak,
• Risk odaklı bütünleşik afet yönetimi sistemini kurmak,
• Afet yönetimi standartlarını yaygınlaştırmak,
• Afetlere hazırlık için eğitim seferberliği başlatmak ve
• Uluslararası alanda öncü kuruluş olmaktır.

Kurum tarafından bütünleşik afet yönetiminin geliştirilmesine yönelik stratejik hedefler belirlenerek, performans esaslı bütçelemeye geçilmiştir. Ayrıca afet risklerinin azaltılması, bütünleşik afet yönetiminin her aşamasında esas alınarak hedeflerin gerçekleştirilmesine yönelik stratejiler ve eylemler belirlenmiştir. Afetlere karşı yerel ve bölgesel müdahalenin önemi vurgulanarak, afet risklerinin azaltılmasına yönelik olarak yerel yönetimlerin yasal, yönetsel ve kurumsal kapasitelerinin güçlendirilmesi ve bölgesel müdahale mekanizmalarının kurulması ve geliştirilmesi planlarda yer alan önemli bir amaçtır.

AFAD’ın görev alanını açıklayınız.

AFAD, görev ve yetkilerini Başbakan adına Başbakan Yardımcısına bağlı olarak kullanmaktadır. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere müdahale edilmesi ve afet sonrasındaki iyileştirme çalışmalarının süratle tamamlanması amacıyla gereken faaliyetlerin planlanması, yönlendirilmesi, desteklenmesi, koordine edilmesi ve etkin uygulanması için ülkenin tüm kurum ve kuruluşları arasında işbirliğini sağlayan, çok yönlü, çok aktörlü, bu alanda kaynakların rasyonel kullanılmasını gözeten, faaliyetlerinde disiplinler arası çalışmayı esas alan iş odaklı, esnek ve dinamik yapıda teşkil edilmiş bir kurumdur.

Bütünleşik afet sisteminin başlıca hedefleri nedir?

Afet ve acil durumların sebep olduğu zararların önlenmesi için tehlike ve risklerin önceden tespiti, afet olmadan önce meydana gelebilecek zararları önleyecek veya en aza indirecek önlemlerin alınması, etkin müdahale ve koordinasyonun sağlanması ve afet sonrasında iyileştirme çalışmalarının bir bütünlük içerisinde yürütülmesi hedeflenmektedir.

5902 sayılı kanun ile beraber AFAD’ın altında kurulan kurulların adları nelerdir?

5902 sayılı Kanun’la birlikte; Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu, Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu ve Deprem Danışma Kurulu kurulmuştur.

Afet ve Acil Durum Yüksek Kurulu hangi üyelerden oluşmaktadır?

Yüksek Kurulun üyeleri, Başbakan veya görevlendireceği Başbakan Yardımcısının başkanlığında, Millî Savunma Bakanı, İçişleri Bakanı, Dışişleri Bakanı, Maliye Bakanı, Millî Eğitim Bakanı, Çevre ve Şehircilik Bakanı, Sağlık Bakanı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı, Kalkınma Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı ile Orman ve Su İşleri Bakanı’ndan oluşmaktadır.

Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu’nun kuruluş amacı nedir?

Afet ve acil durum hâlleri öncesinde hazırlık ve zarar azaltma, afet ve acil durum hâlinde müdahale, sonrasında ise iyileştirme çalışmalarını değerlendirmek, bunlara ilişkin alınacak önlemleri belirlemek, bu önlemlerin uygulanmasını sağlamak ve denetlemek, kurum ve kuruluşlar ile sivil toplum kuruluşları arasındaki koordinasyonu sağlamak amacıyla kurulmuştur.

AFAD Başkanı’nın görev ve sorumlulukları nelerdir?

AFAD’ın amaç ve politikalarına, stratejik planlarına, performans ölçütlerine, hizmet kalite ve standartlarına ve bütünleşik afet yönetimi ilkesine uygun olarak yürütmekle sorumludur. Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu’nun toplanması amacıyla Kurul Başkanına öneride bulunmak; afet ve acil durum hallerinde müdahaleyi koordine etmek ve üst makamları bilgilendirmek; Afet ve Acil Durum Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri’nin görev yerlerini, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ve sivil toplum kuruluşları ile koordine ederek belirlemekle görevlidir

AFAD’ın merkez teşkilatının altında yapılandırılan hizmet birimlerinin adları nelerdir?

• Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı,
• Müdahale Dairesi Başkanlığı, İyileştirme Dairesi Başkanlığı,
• Sivil Savunma Dairesi Başkanlığı,
• Deprem Dairesi Başkanlığı,
• Yönetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,
• Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı,
• Bilgi Sistemleri ve Haberleşme Dairesi Başkanlığı,
• Hukuk Müşavirliği

Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı’nın görev, yetki ve sorumlulukları nelerdir?

Ülke düzeyinde afet ve acil durum müdahale, risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını yapmak, muhtemel afet ve acil durum bölgelerini tespit ederek alınması gereken önlemleri ilan etmek, zarara uğraması muhtemel yerlerin plan, proje ve imar esaslarını belirlemek. Ayni, nakdi ve insani yardım esaslarını belirlemek, afet ve acil durumlar hakkında halkı bilgilendirme, bilinçlendirme ve eğitim çalışmalar yapmak, yurtiçi ve yurtdışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgileri toplamak ve değerlendirmek. Afet ve acil durum yönetim merkezlerinin, ortak haberleşme ve bilgi sistemlerinin standardını belirlemek ve denetlemek, Kamu yatırımları ile personel ihtiyacı konusunda ilgili kurumlara öneride bulunmak, Afet ve Acil Durum Eğitim Merkezinin iş ve işlemlerini yürütmek, afet ve acil durumlara yönelik yönetim stratejilerini belirleyerek eğitim ve tatbikatlar yapmak, sigorta hizmetlerinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasını sağlamak; hizmet standartları ve akreditasyon esaslarını belirlemek ve denetlemekten sorumludur.      

Sivil Savunma Dairesi Başkanlığı’nın görevleri nelerdir?

• Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlarda sivil savunma hizmetlerini planlamak, uygulamak ve denetlemek,
• Her türlü silahsız koruyucu ve kurtarıcı tedbirleri, acil kurtarma ve ilk yardım faaliyetlerini planlamak ve yürütmek,
• Seferberlik ve savaş hazırlıklarında ihtiyaç duyulacak sivil kaynakları tespit etmek,
• Sivil savunma gayretlerinin halk tarafından desteklenmesi ve halkın moralinin korunmasını sağlamaya yönelik çalışmalar yapmak,
• Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddelerin meydana getireceği tehlikelere karşı alınacak önlemleri ve yapılacak çalışmaları tespit etmek, bunlarla ilgili bakanlık, kamu ve özel kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaktır.

Deprem Dairesi Başkanlığı’nın görevleri nelerdir?

• Depreme hazırlık, müdahale, deprem risklerini yönetmek; depremde zarara uğraması muhtemel yerler ile zarara uğramış yerlerin imar, plan ve proje işlemlerinin yürütmek,
• Depreme hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamalarında kullanılabilecek kamu, özel ve sivil toplum kuruluşları ile yabancı kişi ve kuruluşlara ait her türlü kaynakların tespiti ile etkin kullanımını sağlamak,
• Depremler hakkında halkın bilgilendirilmesi konularında uygulanacak politikaları belirlemek, takip etmek, değerlendirmek ve depremle ilgili hizmetlerin yürütülmesinde Başkanlığın diğer birimlerine danışmanlık yapmaktır.

Bilgi Sistemleri ve Haberleşme Dairesi Başkanlığı’nın afet ve acil durum yönetimi bağlamında görevleri nelerdir?

• Afet ve acil durum yönetim merkezlerinin, ortak haberleşme ve bilgi sistemlerinin standardını belirlemek ve denetlemek,
• Afet ve acil durumlara ilişkin her türlü bilgi, haberleşme, tahmin ve erken uyarı sistemlerini kurmak, kurdurmak; bakım ve onarımını yapmak veya yaptırmak, işletmek veya işletilmesini sağlamak,
• Afet ve acil durumlara yönelik coğrafi bilgi sistemini kurmak veya kurdurmak, formatlarını hazırlamak, il afet ve acil durum müdürlükleri arasındaki bilgi standartlarını oluşturmak,
• Afet ve acil durumlara yönelik veri tabanlarını kurmak, kurdurmak ve işletmek, uygulama yazılımlarını yapmak veya yaptırmakla görevlendirilmiştir.

AFAD bünyesinde kurulan Başkanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Merkezi’nin(AADYM) görevleri nelerdir?

• Yurtiçinde ve yurtdışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgiler toplamak, değerlendirmek ve bu bilgileri gerektiğinde ilgili makamlara iletmek,
• Müdahale uygulamalarını takip etmek, yönetmek, afet ve acil durum yönetim merkezleri arasındaki koordinasyon ve işbirliğini sağlamak,
• Ulusal ve uluslararası insani yardım ve müdahale faaliyetlerini koordine etmek,
• Afet ve acil durum esnasında yürütülen faaliyetler ve sonuçları ile ilgili olarak kamuoyunu bilgilendirmek ve kamuoyunun doğru ve sağlıklı bilgilendirilmesi için gerekli tedbirleri almak,
• Diğer devletlerin ve uluslararası kuruluşların ilgili organlarıyla gerekli görüldüğünde koordinasyon ve işbirliği yapmak,
• Afet ve acil durum yönetim merkezlerinde görevli personelin eğitimi ve haberleşme şebekelerinin denenmesi için tatbikatlar planlamak ve icra etmek,
• Afet ve acil durum yönetim merkezlerinde incelemeler yapmak ve gerekli görülen hususlarda önerilerde bulunmaktır.

AFAD İl müdürlüklerinin görevleri nelerdir?

• İlin afet ve acil durum tehlike ve risklerini belirlemek,
• Afet ve acil durum hazırlıklarını yapmak,
• Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve iyileştirme il planlarını, mahallî idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyon içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak,
• İl afet ve acil durum yönetim merkezini yönetmek, kesintisiz ve güvenli haberleşmeyi sağlamak; afet ve acil durumlarda meydana gelen kayıp ve hasarı tespit etmek veya ettirmek; afet ve acil durumlara ilişkin eğitim faaliyetlerini yapmak veya yaptırmak,
• Sivil toplum kuruluşları ile gönüllü kişilerin afet ve acil durum yönetimi ile ilgili akreditasyonunu yapmak ve belgelendirmek,
• Afet ve acil durumlarda, gerekli arama ve kurtarma malzemeleri ile halkın barınma, beslenme ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılacak gıda, araç, gereç ve malzemeler için depolar kurmak ve yönetmek,
• İlgili mevzuatta yer alan seferberlik ve savaş hazırlıkları ile sivil savunma hizmetlerine ilişkin görevleri ilde yerine getirmek,
• Başkanlığın belirlediği esas ve usuller çerçevesinde risk azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme çalışmalarını diğer kurum ve kuruluşlarla birlikte yapmak,
• İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulu sekretaryasını yapmak,
• Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddeler ile benzeri diğer teknolojik maddelerin tespiti, teşhisi ve arındırılması ile ilgili hizmetleri yürütmek, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamaktır.

Afet öncesi ulusal çalışmalardan biri olan Afete Hazır Türkiye Projesi kapsamında yapılanlar nelerdir?

Bu proje kapsamında aile, okul, gönüllü gençler ve işyerlerinin afetlerle baş edebilme kapasitelerini artırmak için toplumda eğitim seferberliği başlatılmıştır. Bakanlıklar, il afet ve acil durum müdürlükleri, kalkınma ajansları, üniversiteler, ilgili sivil toplum kuruluşlarının katılımları ve katkılarıyla gerçekleştirilmekte olan projeyle bireylerin afete hazırlık düzeyleri artırılmakta, kavramlarda dil birliği oluşturulmakta, eğitimler yaygınlaştırılmakta ve eğitimlerin sürdürülebilirliği sağlanmaktadır. Bireyden başlayarak toplumun tüm kesimlerine altın saatler olarak adlandırılan ilk 72 saate hazırlıklı olmaları için afete hazırlık kültürünü kazandırmak, farkındalık yaratmak, yaşadıkları mekânda alabilecekleri temel önlemleri paylaşmak, afetlerde doğru davranış şekillerini öğrenmelerini ve uygulamalarını sağlamak amaçlanmaktadır. Sektörel bazda afetlerden etkilenmelerin en aza indirilmesi amacıyla afetlere karşı direnç geliştirme programları yürütülmektedir. Özellikle ülke ekonomisi açısından özel öneme sahip büyük tesislerin, öncelikle sanayi ve altyapı tesislerinin afetlere karşı dirençlerinin arttırılması amacıyla çalışmalar yürütülmektedir.

“Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi” ile AFAD’ın, teknolojik afetlerle ilgili ulusal ve uluslararası yükümlülükleri göz önüne alınarak ihtiyaçların ortaya konması ve giderilmesi için eylem planlarının hazırlanması amaçlanmıştır. Bu belge ile belirlenen hedefler nelerdir?

• Doğal ve teknolojik afetlerde bütünleşik bir yaklaşımla afet döngüsünün tüm aşamalarında çalışmaları desteklemek,
• Teknolojik afetler konusunda sivil korunmayla ilgili AB mevzuatına göre uygulamalar yapabilecek şekilde hukuksal, kurumsal ve teknik çalışmalar yapmak,
• AB sivil korunma mevzuatı, topluluğun sivil korunma müdahaleleri mekanizması ve sivil korunmanın mali araçları ile ilgili çalışmalar yapmak,
• Teknolojik afetler için sivil korunma alanında işbirliğinin güçlendirilmesi, risklerin ve zararların azaltılması konusunda araştırma projelerinin hazırlanmasını teşvik etmek,
• Afet izleme ve bilgilendirmesi amacıyla, erken uyarı sistemlerindeki rolleri belirlemek, sivil korunma ve insani yardım sağlama becerilerinin geliştirilmesini sağlamak,
• Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum çalışmalarına yönelik risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını hazırlamaktır.

Türkiye Afet Müdahale Planı’nın (TAMP) amacı nedir?

Afet ve acil durumlara ilişkin müdahale çalışmalarında görev alacak hizmet grupları ve koordinasyon birimlerine ait rolleri ve sorumlulukları tanımlamak, afet öncesi, sırası ve sonrasındaki müdahale planlamasının temel prensiplerini belirlemektir.

AFAD tarafından afet sonrası faaliyetler için oluşturulan projelerden bir olan “Afet Geçici Kent Yönetim Sistemi Projesi’nin” (AFKEN) amacı nedir?

AFKEN projesi meydana gelebilecek afetlerden sonra afetzedelerin geçici olarak barındırılmaları için kurulacak yerlere yönelik çalışmaların AFAD tarafından Coğrafi Bilgi Sistemi altyapısı üzerinde yönetilmesi ve izlenmesini sağlamaktır. Bu kapsamda Merkezî Nüfus İdare Sistemi (MERNİS) entegrasyonu ile afetzede kişi bilgisi, yardım yönetimi, depo yönetimi, personel yönetimi, erişim ve yetkilendirme işlevlerini içermektedir.

AFAD’ın işbirliği yaptığı BM kuruluşları nelerdir?

• Birleşmiş Milletler Afet Risklerinin Azaltılması Uluslararası Stratejisi (UNISDR)
• Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (UN OCHA)
• Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF)
• Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP)
• Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR)
• Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Örgütü (UNWRA)
• Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO)
• Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA)
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO)
• Uluslararası Göç Örgütü (IOM)
• Dünya Bankası (WB)

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’nin insani yardım koordinasyonuna yönelik görevleri nelerdir?

• Ortak stratejilerin geliştirilmesi,
• Durum ve ihtiyaç değerlendirmelerinin yapılması,
• Koordinasyon forumlarının organizasyonu,
• Kaynakların harekete geçirilmesi,
• Koordinasyon mekanizmalarının ve araçlarının yönetilmesidir.

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) nedir?

UNICEF, çocuk haklarının uygulanmasını destekleme konusunda uzmanlaşmış Birleşmiş Milletler kurumudur. UNICEF faaliyetlerini BM Çocuk Haklarına dair Sözleşme doğrultusunda yürütmekte, çocuk haklarını, Birleşmiş Milletler Şartı’nda ve Binyıl Kalkınma Hedeflerinde de vurgulandığı gibi kalkınmanın önemli bir bileşeni olarak görmektedir. Küresel düzeyde, UNICEF dünyanın öncü çocuk savunucusudur. Yerel düzeyde ise çocukların refahını artırmak ve tüm kız ve erkek çocuklarına tam potansiyellerine ulaşma olanağını sunmak için çeşitli ortaklarla birlikte çalışır. UNICEF’in çalışmalarının büyük bir kısmı dünyanın en yoksul bölgelerinde ve özellikle de acil durumlarda çocukların temel ihtiyaçlarının karşılanmasıyla ilgili olsa da, kurum toplam 190 ülkede güçlü bir varlığa sahiptir UNICEF ile AFAD aktif olarak ortak çalışmalar yürütmektedir.

Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Örgütü nedir?

Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Kuruluşu UNRWA BM Genel Kurul tarafınca 1949’un sonunda kurulmuş ve operasyonlarına 1950 yılında başlamıştır. UNRWA’nın Batı Şeria’da, Gazze Şeridi’nde ve Ürdün, Suriye ve Lübnan’da saha ofisleri, tesisleri ve 1996’dan beri Gazze Şeridi’nde karargâh yönetim ofisleri mevcuttur. Ayrıca Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs’ün de dahil olduğu Batı Şeria’da yaklaşık 1,74 milyon kayıtlı Filistin mülteciye eğitim, sağlık hizmetleri, yardım ve sosyal sağlamaktadır.

AFAD’ın üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar nelerdir?

• Birleşmiş Milletler Merkezi Acil Durum Müdahale Fonu (CERF)
• BM Afet Değerlendirme ve Koordinasyon Ekibi (UNDAC)
• Güneydoğu Avrupa Afete Hazırlık ve Önleme İnisiyatifi (DPPI SEE)
• Uluslararası Sismoloji Merkezi (ISC)
• Avrupa Sismoloji Komisyonu
• Avrupa Sismoloji Gözlem Evleri ve Araştırma Tesisleri (ORFEUS)
• Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi (EMSC)
• OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü) Risk Forumu
• Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA)
• Doğal Afetlere Karşı Türk Yunan Ortak Görev Gücü (JHET-SDRU)
• Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)
• Birleşmiş Milletler Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (UNESCAP)
• Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA)
• NATO Sivil Olağanüstü Hal Planlama Komitesi (CEPC)

Türkiye’de afet yönetimi alanında dönüm noktası hangi olaydır?

Türkiye’de afet yönetimi ve koordinasyonu alanında dönüm noktası, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’dir. Büyük can kaybına ve geniş çaplı hasara neden olan bu deprem, ülkemizin afet yönetimi politikalarını tekrar gözden geçirme zorunluluğunu acı bir şekilde ortaya koymuştur. Hazırlanan raporlarda yer alan değerlendirmelerde mevcut durum itibariyle afet yönetiminde koordinasyon sağlanması gereken kurum-kuruluşların afetlerle ilgili görev, yetki ve sorumluluklarının yeniden tanımlanması ihtiyacı doğmuştur.

AFAD’ın kuruluş süreci nasıl gelişmiştir?

Afet ve acil durumlarda yetki ve koordinasyonun tek bir elde toplanması, sürecin etkin ve verimli olarak yönetilmesi için zorunlu hale gelmiştir. Bu doğrultuda afetlerle ilgili olarak görev yapan İçişleri Bakanlığı’na bağlı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na bağlı Afet İşleri Genel Müdürlüğü ve Başbakanlığa bağlı Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü kapatılmış ve yerine 5902 sayılı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”un, 29/5/2009 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanması ile Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) kurulmuştur.

AFAD’ın misyonu nedir?

Afetlerin gerçekleşmesinin kaçınılmaz olduğu gerçeğinden hareketle, afet zararlarını azaltmayı, önlemlerini almayı ve etkilerini azaltmayı amaçlayan AFAD, Stratejik Planında Misyonunu; “Afetlere dirençli toplum oluşturmak” şeklinde belirlemiştir.

Geleneksel yaklaşımda afet yönetimi politikaları nasıl tanımlanmaktadır?

Geleneksel yaklaşımda, afet politikalarının kriz yönetimi ağırlıklı olduğu, “bekle ve gör anlayışı” ile çalışmaların yürütüldüğü, kaderci bir yaklaşım içerdiği belirtilmektedir.

Stratejik yaklaşımda afet politikaları nasıl tanımlanır?

Stratejik yaklaşımda ise risk yönetimini de içeren, planlamanın ön planda yer aldığı, proaktif faaliyetlerin ağırlıkta olduğu politikalar izlenmektedir.

AFAD’ın başlıca amaçları nelerdir?

AFAD, kurulduğu günden itibaren afet ve acil durumlar ile ilgili çalışmalarda sürdürülebilir kalkınmayı esas alan risk odaklı, etkin, etkili ve güvenilir bir hizmet anlayışına sahip olduğunu belirtmiştir. Kurumun başlıca amaçları;
• Sürekli gelişen ve öğrenen kurum olmak,
• Risk odaklı bütünleşik afet yönetimi sistemini kurmak,
• Afet yönetimi standartlarını yaygınlaştırmak,
• Afetlere hazırlık için eğitim seferberliği başlatmak ve
• Uluslararası alanda öncü kuruluş olmaktır.

AFAD’ın yasal alt yapısı hangi düzenlemeye tabidir?

Temmuz 2018 tarih 703 sayılı KHK ve 15 Temmuz 2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan “Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar İle Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (4 No’ lu Kararname)” ile İçişleri Bakanlığı’ na bağlanan AFAD, görev ve yetkilerini İçişleri Bakanına bağlı olarak kullanmaktadır.

Bütünleşik Afet Yönetim Sistemi modeli neyi öngörmektedir?

‘‘Bütünleşik Afet Yönetimi Sistemi’’ olarak da adlandırılan bu modelde, afet ve acil durumların sebep olduğu zararların önlenmesi için tehlike ve risklerin önceden tespiti, afet olmadan önce meydana gelebilecek zararları önleyecek veya en aza indirecek önlemlerin alınması, etkin müdahale ve koordinasyonun sağlanması ve afet sonrasında iyileştirme çalışmalarının bir bütünlük içerisinde yürütülmesi öngörülmektedir. 

AFAD’ın afet yönetimi kapsamında görev ve sorumluluklarını içeren kanunlar nelerdir?

• 5902 sayılı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
• 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun
• 4123 sayılı Tabii Afet Nedeniyle Meydana Gelen Hasar ve Tahribata İlişkin Hizmetlerin Yürütülmesine Dair Kanun
• 7126 sayılı Sivil Savunma Kanunu
• 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu
• 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun

AFAD’ın afet yönetimi kapsamında görev ve sorumluluklarını içeren yönergeler nelerdir?

• Başkanlık Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi Yönergesi
• Geçici Barınma Merkezlerinin Kurulması, Yönetimi ve İşletilmesi Hakkında Yönerge
• İnsani Yardım Harcamaları Yönergesi
• Bakanlık Makamının 8.12.2011 tarih ve B.02.1.AAD.0.14.00.00/675 sayı ile onayladığı “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP- 2023) İzleme ve Değerlendirme Kurulu Çalışma Esas ve Usulleri Yönergesi
• Sualtı Arama Kurtarma Ekibi ve Kurbağa Adam Personel Yönergesi

AFAD’ın afet yönetimi kapsamında görev ve sorumluluklarını içeren yönetmelikler nelerdir?

• İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri Aday Memurlarının Yetiştirilmesine Dair Yönetmelik
• İl Afet ve Acil Durum Müdürlükleri Hizmet İçi Eğitim Yönetmeliği
• Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezleri Yönetmeliği
• Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği
• Afet ve Acil Durum Harcamaları Yönetmeliği
• Geçici Koruma Yönetmeliği
• Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkındaki Yönetmelik
• Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
• Afet Sebebiyle Yapılan ve Yapılacak Olan Binaların Borçlandırma Bedellerinden Yapılacak İndirimler Hakkında Yönetmelik
• Afetler Sebebiyle Edinilen Bina Arsa ve Arazilerden Arta Kalanların Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik
• Afetlerin Genel Hayata Etkililiğine İlişkin Temel Kurallar Hakkında Yönetmelik
• Kimyasal, Biyolojik, Radyolojik ve Nükleer Tehlikelere Dair Görev Yönetmeliği
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Araştırma, Etüt ve Proje Yaptırma Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik
• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Türkiye Deprem Veri Merkezi Sistemi
Yönetmeliği
• Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik
• Ulusal Deprem Araştırma Programı Proje Destekleme Esaslarına Dair Yönetmelik
• Büyükşehir Belediyeleri ve İl Özel İdareleri Tarafından Afet ve Acil Durumlar
ile Sivil Savunmaya İlişkin Yatırımlara Ayrılan Bütçeden Yapılacak Harcamalara
Dair Yönetmelik
• İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik
• Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
• Sığınak Yönetmeliği
• İl Afet Ve Acil Durum Müdürlükleri ile Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birlik Müdürlükleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik
• Türk Arama ve Kurtarma Yönetmeliği
• Köpekli Arama Timi Çalışma Yönetmeliği
• 112 Acil Çağrı Merkezleri Kuruluş, Görev ve Çalışma Yönetmeliği
• Sivil Savunma Hizmetlerinde Askeri İşbirliği Yönetmeliği

AFAD’ın merkez teşkilatı hangi birimlerden oluşmaktadır?

• Planlama ve Risk Azaltma Dairesi Başkanlığı,
• Müdahale Dairesi Başkanlığı,
• İyileştirme Dairesi Başkanlığı,
• Sivil Savunma Dairesi Başkanlığı,
• Deprem Dairesi Başkanlığı,
• Personel ve Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı
• Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı,
• Bilgi Sistemleri ve Haberleşme Dairesi Başkanlığı,
• Eğitim Dairesi Başkanlığı,
• Dış İlişkiler ve Uluslararası İnsani Yardım
Dairesi Başkanlığı,
• Gönüllü ve Bağışçı İlişkileri Dairesi Başkanlığı,
• Denetim Hizmetleri Dairesi Başkanlığı,
• Hukuk Müşavirliği.

İyileştirme Dairesi Başkanlığının görevleri nelerdir?

İyileştirme Dairesi Başkanlığı’nın görevleri:
• Afet ve acil durum sonrası hayatın normale dönmesini sağlayacak önlemleri almak,
• Afet ve acil durum bölgelerinde geçici yerleşmeyi sağlamak, zarara uğramış kişilerin tedavi, iaşe, ibate, sosyal ve psikolojik destek hizmetlerini yürütmek,
• Afete uğramış yerlerin imar, plan, proje işlemleri ile bu alandaki hukuki işlemlerin yürütülmesinde kamu kurum ve kuruluşları ile koordinasyonu sağlamak, yapılan işlemleri denetlemek,
• Uluslararası acil yardımlar yapmak ve kabul etmek,
• Afetten etkilenen bölgelerde, kamu kurum ve kuruluşları, mahalli idareler, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içinde afet sonrası yeniden yapılanma ve iyileştirme planlarını hazırlamak, hazırlanan planların uygulanmasını koordine etmek, uygulamaya ilişkin ilerleme raporlarını hazırlamaktır.

Müdahale Dairesi Başkanlığının görevleri nelerdir?

Müdahale Dairesi Başkanlığı’nın görevleri şu şekilde belirtilmiştir:
• Afet ve acil durum esnasında kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları, yabancı kişi ve kuruluşlara ait her türlü kaynakları değerlendirerek afet veya acil durumun etkilerini gidermeye yönelik müdahale çalışmalarını yürütmek,
• Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezini idare etmek; kamu kurum ve kuruluşları ile illerde afet ve acil durum yönetim merkezlerinin açılması ve yönetilmesini sağlamak,
• İtfaiye, arama ve kurtarma hizmetlerinin standartlarını belirlemek; itfaiye, arama ve kurtarma hizmeti veren kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak,
• Koruyucu ve kurtarıcı faaliyetleri planlamak ve yürütmek,
• Afet ve acil duruma ilişkin anlaşmalarla verilen görevleri yürütmek,
• Yabancı devletlerle ve uluslararası kuruluşlarla görev alanına giren konularda işbirliği yapmakla yükümlüdür.

Bilgi Sistemleri ve Haberleşme Dairesi Başkanlığının afet ve acil durum yönetimi bağlamında görevleri nelerdir?

Bilgi Sistemleri ve Haberleşme Dairesi Başkanlığının afet ve acil durum yönetimi bağlamında görevleri;
• Afet ve acil durum yönetim merkezlerinin, ortak haberleşme ve bilgi sistemlerinin standardını belirlemek ve denetlemek,
• Afet ve acil durumlara ilişkin her türlü bilgi, haberleşme, tahmin ve erken uyarı sistemlerini kurmak, kurdurmak; bakım ve onarımını yapmak veya yaptırmak, işletmek veya işletilmesini sağlamak,
• Afet ve acil durumlara yönelik coğrafi bilgi sistemini kurmak veya kurdurmak, formatlarını hazırlamak, il afet ve acil durum müdürlükleri arasındaki bilgi standartlarını oluşturmak,
• Afet ve acil durumlara yönelik veri tabanlarını kurmak, kurdurmak ve işletmek, uygulama yazılımlarını yapmak veya yaptırmakla görevlendirilmiştir.

Deprem Dairesi Başkanlığının görevleri nelerdir?

Deprem Dairesi Başkanlığı’nın görevleri:
• Depreme hazırlık, müdahale, deprem risklerini yönetmek; depremde zarara uğraması muhtemel yerler ile zarara uğramış yerlerin imar, plan ve proje işlemlerini yürütmek,
• Depreme hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamalarında kullanılabilecek kamu, özel ve sivil toplum kuruluşları ile yabancı kişi ve
kuruluşlara ait her türlü kaynakların tespiti ile etkin kullanımını sağlamak,
• Depremler hakkında halkın bilgilendirilmesi konularında uygulanacak politikaları belirlemek, takip etmek, değerlendirmek ve depremle ilgili hizmetlerin yürütülmesinde Başkanlığın diğer birimlerine danışmanlık yapmaktır.

Gönüllü ve Bağışçı İlişkileri Dairesi Başkanlığının görevleri nelerdir?

Gönüllü ve Bağışçı İlişkileri Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır:
• Başkanlığın amacına uygun ulusal ve uluslararası fonlardan aktarılan hibeler de dâhil olmak üzere her türlü şartlı, şartsız bağışlar ile yardımları kabul etmek, bunlarla ilgili iş ve işlemleri yürütmek,
• Yurt içi ve yurt dışı her türlü ürün, hizmet, menkul, gayrimenkul, irat ve vasiyet bağışları ile ayni ve nakdî yardımları kabul etmek, bunlarla ilgili iş ve işlemleri yürütmek.
• Afet ve acil durumlar ile sivil savunma hizmetlerine ülke çapında katılımın yaygınlaştırılması, planlanması ve uygulanması için gerekli hususları belirlemek,
• Gönüllülük ile ilgili tüm konularda kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler ile sivil toplum kuruluşları ve özel sektör ile işbirliği ve koordinasyonu sağlamak.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Merkezi (AADYM)’nin görevleri nelerdir?

Başkanlık AADYM’nin görevleri ise ilgili yönetmelikte şu şekilde belirlenmiştir:
• Yurtiçinde ve yurtdışında meydana gelen afet ve acil durumlarla ilgili bilgiler toplamak, değerlendirmek ve bu bilgileri gerektiğinde ilgili makamlara iletmek,
• Müdahale uygulamalarını takip etmek, yönetmek, afet ve acil durum yönetim merkezleri arasındaki koordinasyon ve işbirliğini sağlamak,
• Ulusal ve uluslararası insani yardım ve müdahale faaliyetlerini koordine etmek,
• Afet ve acil durum esnasında yürütülen faaliyetler ve sonuçları ile ilgili olarak kamuoyunu bilgilendirmek ve kamuoyunun doğru ve sağlıklı bilgilendirilmesi için gerekli tedbirleri almak,
• Diğer devletlerin ve uluslararası kuruluşların ilgili organlarıyla gerekli görüldüğünde koordinasyon ve işbirliği yapmak,
• Afet ve acil durum yönetim merkezlerinde görevli personelin eğitimi ve haberleşme şebekelerinin denenmesi için tatbikatlar planlamak ve icra etmek,
• Afet ve acil durum yönetim merkezlerinde incelemeler yapmak ve gerekli görülen hususlarda önerilerde bulunmak olarak belirlenmiştir.

AFAD’ın taşra teşkilatında bulunan il müdürlüklerinin görevleri nelerdir?

İl müdürlüklerinin görevleri şu şekildedir:
• İlin afet ve acil durum tehlike ve risklerini belirlemek,
• Afet ve acil durum hazırlıklarını yapmak,
• Afet ve acil durum risk azaltma, müdahale ve iyileştirme il planlarını, mahallî idareler ile kamu kurum ve kuruluşlarıyla işbirliği ve koordinasyon içinde yapmak, uygulamak ve uygulatmak,
• İl afet ve acil durum yönetim merkezini yönetmek, kesintisiz ve güvenli haberleşmeyi sağlamak; afet ve acil durumlarda meydana gelen kayıp ve hasarı tespit etmek veya ettirmek; afet ve acil durumlara ilişkin eğitim faaliyetlerini yapmak veya yaptırmak,

• Sivil toplum kuruluşları ile gönüllü kişilerin afet ve acil durum yönetimi ile ilgili akreditasyonunu yapmak ve belgelendirmek,
• Afet ve acil durumlarda, gerekli arama ve kurtarma malzemeleri ile halkın barınma, beslenme ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılacak gıda, araç, gereç ve malzemeler için depolar kurmak ve yönetmek,
• İlgili mevzuatta yer alan seferberlik ve savaş hazırlıkları ile sivil savunma hizmetlerine ilişkin görevleri ilde yerine getirmek,
• Başkanlığın belirlediği esas ve usuller çerçevesinde risk azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme çalışmalarını diğer kurum ve kuruluşlarla birlikte yapmak,
• Kimyasal, biyolojik, radyolojik ve nükleer maddeler ile benzeri diğer teknolojik maddelerin tespiti, teşhisi ve arındırılması ile ilgili hizmetleri yürütmek, ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamak olarak belirtilmiştir.

Teknolojik Afetler Yol Haritası Belgesi ile belirlenen hedefler nelerdir?

Belge ile belirlenen hedefler;
• Doğal ve teknolojik afetlerde bütünleşik bir yaklaşımla afet döngüsünün tüm aşamalarında çalışmaları desteklemek,
• Teknolojik afetler konusunda sivil korunmayla ilgili AB mevzuatına göre uygulamalar yapabilecek şekilde hukuksal, kurumsal ve teknik çalışmalar yapmak,
• AB sivil korunma mevzuatı, topluluğun sivil korunma müdahaleleri mekanizması ve sivil korunmanın mali araçları ile ilgili çalışmalar yapmak,
• Teknolojik afetler için sivil korunma alanında işbirliğinin güçlendirilmesi, risklerin ve zararların azaltılması konusunda araştırma projelerinin hazırlanmasını teşvik etmek,
• Afet izleme ve bilgilendirmesi amacıyla, erken uyarı sistemlerindeki rolleri belirlemek, sivil korunma ve insani yardım sağlama becerilerinin geliştirilmesini sağlamak,
• Ülke düzeyinde uygulanacak afet ve acil durum çalışmalarına yönelik risk yönetimi ve zarar azaltma planlarını hazırlamaktır.

Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (UN OCHA) ile AFAD arasında imzalanan Ortak Eylem Planı’na göre yapılacak iş ve işlemler nelerdir? 

Buna göre yapılacak iş ve işlemler şunlardır:
• “BM OCHA’nın çatısı altında faaliyet gösteren afetlere ilişkin ayni, nakdi ve operasyonel yardımlarla ilgili bilgi paylaşımı mekanizmalarının Türkiye tarafından aktif olarak kullanılmasının sağlanması,
• AFAD Başkanlığı aracılığı ile STK’ların da BM’nin mevcut sistemlerine uyumunu sağlayarak, operasyonel koordinasyonun sağlanması ve gerçekleştirilecek insani yardımların / gerekli malzemenin ulaşımının kolaylaştırılması,
• Afet Zararlarının Azaltılmasına Yönelik Mükemmeliyet Merkezi için gerekebilecek yardımın yanı sıra afete müdahale kapasitesini arttıracağı düşünülen OSOCC (Olay Yeri Operasyon Koordinasyon Merkezi) ve RDC (Varış Ayrılış Noktası) konularında teknik desteğin sağlanması,
• Askeri ve sivil savunma unsurlarına (MCDA) ilişkin olarak OCHA ile iletişimin arttırılması,
• Türk STK’larının çok yönlü insani mekanizma ve girişimlere katılımının eğitim, çalıştay vs yolu ile desteklenmesi,
• Hem Arama Kurtarma Birlik Müdürlüklerin hem de STK’larımızın müdahale alanında uluslararası standartlara ulaşması hususunda teşvik edilmesi” (AFAD, 2013-b).