Açıköğretim Ders Notları

Uluslararası İktisat Teorisi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Uluslararası İktisat Teorisi Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Uluslararası Ticaret Teorisi: Arz Ve Talep Faktörleri İle Analiz

1. Soru

Marjinal ikame oranı nedir?

Cevap

Marjinal ikame oranı, bireyin farksızlığını (kayıtsızlığını) değiştirmeden, aynı farksızlık eğrisi üzerinde, bir maldan daha fazla tükettiğinde, diğer maldan ne kadar vazgeçmeye istekli olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla MİO mutlaka negatif işaretli olacaktır. MİO= -(y1-y0)/(x1-x0)


2. Soru

Marjinal ikame oranını nasıl buluruz?

Cevap

Tüketicilerin aynı fayda düzeyinde kalabilmesi için, bir malın tüketimini ilave bir birim artırdığımızda elde edilen fayda diğer malın azalan tüketimi karşısında uğradığı fayda kaybına eşitlenir. İlave tüketimdeki artış ve diğer malın tüketimindeki azalış bize marjinal ikame oranını (MİO) verecektir.


3. Soru

Üretim etkisi nedir?

Cevap

X’in Y cinsinden fiyatının artması A ülkesindeki yurt içi üreticilerin daha kârlı olan X malını üretmeyi istemelerine neden olacaktır. Bu durum üretim etkisidir.


4. Soru

‘Üretim etkisi’ ikame etkisi üzerinde ne yaratır?

Cevap

Üretim etkisi ikame etkisini güçlendirir.


5. Soru

Gelir etkisi nedir?

Cevap

Geliri artan tüketiciler daha fazla X ve Y malı tüketeceklerdir. Diğer koşullar sabitken, artan gelir nedeniyle yurt içi tüketicilerin daha fazla X satın almayı istemeleri, ihraç edilebilecek X miktarının azalmasına neden olur.


6. Soru

Gelir etkisinin diğer adı nedir?

Cevap

Gelir etkisi ticaret hadleri etkisi olarak da adlandırılır.


7. Soru

Teklif eğrilerinin özellikleri nedir?

Cevap

Teklif eğrileri hem arz, hem de talep eğrilerinin özelliklerini taşır. Ticaret hacmi büyüdükçe, ülkenin üretim koşulları, sahip olduğu teknolojik seviye ve üretim faktörü kısıtlarına bağlı olarak daha fazla ithal malı arz edilmektedir.


8. Soru

Ülkelerin karşılıklı mal teklifleri nasıl ifade edilebilir?

Cevap

Ülkelerin karşılıklı mal teklifleri, teklif eğrileri aracılığıyla ifade edilebilir.


9. Soru

Mahreçler Kanunu nedir?

Cevap

Mahreçler kanununa göre bir mal üretildiğinde, üretimde kullanılan faktörlere yapılan ödemelerle başka bir mal satın alınma olanağı yaratır.


10. Soru

Mahreçler Kanunu hangi deyişle özdeşleşmiştir?

Cevap

Mahreçler Kanunu “Her arz kendi talebini yaratır” deyişiyle özdeşleşmiştir.


11. Soru

Teklif eğrisi neyi gösterir?

Cevap

Teklif eğrisi (karşılıklı talep eğrisi) mümkün olan tüm ticaret hadlerinde ülkenin almak ve satmak istediği ihraç ve ithal malı miktarlarını gösterir. Bir başka ifadeyle teklif eğrilerinin ithalat talep ve ihracat arz eğrileri olduğunu da söyleyebiliriz.


12. Soru

G. Haberler’in ‘alternatif maliyet’ kavramına göre maliyet nasıl ölçülmektedir?

Cevap

G. Haberler’in ‘alternatif maliyet’ kavramını kullandığı yaklaşım da maliyet, belirli bir girdi ya da girdilerden üretimde kullanılan mutlak miktarlarla değil de vazgeçilen alternatiflerle ölçülmektedir.


13. Soru

Emek-değer teorisi nedir?

Cevap

Bu teoriye göre tek bir üretim faktörü olarak ele alınan emek, ekonomideki tüm malların fiyatının belirlenmesinde temel faktördür. Malların nispi fiyatları, içerdiği emek değeriyle ölçülmektedir.


14. Soru

Ticarette fiyat nasıl oluşur?

Cevap

Fiyatın oluşabilmesi için arz ve talebin karşılaşması gerekir.


15. Soru

Dış ticarette talep koşulunu analize katan(lar) kim(ler)dir?

Cevap

J.S. Mill ve A.Marshall


16. Soru

J.S. Mill’in dış ticaret yaklaşımı nedir?

Cevap

Mill, iki mal ve iki ülkenin olduğu modelde bir ülkenin diğer ülkenin malına yönelik talebinin bilinmesi durumunda dış ticaret yapılacak fiyatın ve miktarın bulunabileceğini söylemiştir. Bu analizde yine nispi fiyatlar kullanıldığı için bir ülkenin diğer ülkeden almak istediği 1 birim mal için kendi ürettiği maldan kaç birim vereceğini (teklif ettiğini) göstermek gerekecektir.


17. Soru

Fırsat maliyeti teorisine göre, fırsat maliyetleri farklı olduğu takdirde bir ülke hangi koşulda ithalat yapar?

Cevap

Bir ülke diğer ülkelerden daha yüksek fırsat maliyeti ile yurt içinde üretebileceği malları ithal eder.


18. Soru

Fırsat maliyeti teorisine göre, fırsat maliyetleri farklı olduğu takdirde bir ülke hangi koşulda ihracat yapar?

Cevap

Bir ülke diğer ülkelerden daha düşük fırsat maliyeti ile yurt içinde ürettiği malları ihraç eder.


19. Soru

Bir ülkenin ticaret yapmaya istekli olma koşulu nedir?

Cevap

Bir ülkenin ticaret yapmaya istekli olması için yurt içi fiyatlardan daha ucuza malı elde edebilmeli veya yurt içi fiyatlardan daha yüksek bir fiyata ürettiği malı ihraç etmelidir.


20. Soru

İkame etkisi nedir?

Cevap

A ülkesinde X malının üretimi, ülkenin üretim imkânlarının belirlediği sınırlar içinde gerçekleşir. Yurt içi talebin ithal malına doğru kayması, daha fazla miktarda ihraç edilebilecek X malının bulunması durumuna ikame etkisi denilmektedir.


21. Soru

Teklif eğrisi üzerinde, ithalat sabit miktarlarda arttırıldığında ihraç malı teklifi ne olur?

Cevap

Teklif eğrisi üzerinde, ithalat sabit miktarlarda artırıldığında bu ilave ithalat karşılığında ihraç malı teklifinin giderek azaldığı hatta belirli bir noktada sıfıra düşeceği görülmektedir.


22. Soru

Neoklasik iktisatçıların, klasik teorinin temel varsayımları ışığında serbest ticarete yaklaşımı nasıldır?

Cevap

Neoklasik iktisatçılar serbest ticaretin her ülkenin yararına olduğunu, refahı arttırdığını ve piyasaların kendiliğinden dengeye geldiğini ispatlamaya çalışırken; Marksist teorinin, serbest ticaretin emperyalizmi yaygınlaştıracağı ve sömürüyü artıracağı iddiasına da karşı savunma geliştirmişlerdir.


23. Soru

Neoklasik iktisat okulları hangileridir?

Cevap

Lozan Okulu, Cambridge Okulu, İsveç Okulu ve Avusturya Okulunun ilk temsilcileri başlıca neoklasik iktisat okulları arasındadır.


24. Soru

Neoklasik iktisatçılara göre emek-değer teorisinin geçerliliğini savunmanın güç oluşu nedendir?

Cevap

Bir malın üretiminde emeğin yanında sermaye, doğal kaynaklar, girişim gibi üretim faktörleri de önem taşır.


25. Soru

Emek-değer teorisi yerine fırsat (alternatif) maliyeti kavramını kim kullanmıştır?

Cevap

Gottfried Haberler


26. Soru

İthalat talep esnekliği nasıl belirlenir?

Cevap

Teklif eğrileri üzerinde ithalat talep esnekliği, teklif eğrisi üzerindeki noktaya çizilen teğetin, ihraç ürünü olan X malı ekseniyle açı dikkate alınarak belirlenir.


27. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri sınırlı mıdır?

Cevap

Bir topluma ait farksızlık eğrileri, farksızlık paftasında sonsuz miktarda yer alırlar.


28. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri neyi temsil eder?

Cevap

Bir topluma ait birbirine benzeyen farksızlık eğrileri, o topluma ait zevk-tercih ve gelir dağılımını temsil ederler.


29. Soru

Klasiklere göre dış ticaretin temel koşulu nedir?

Cevap

Klasiklere göre dış ticaretin temel koşulu ülkelerin iç fiyatlarının farklı olmasıdır ve ülkelerin iç fiyatlarının farklı olması arz yönlü bir analizdir.


30. Soru

Klasiklere göre hangi fiyattan ticaret yapılır?

Cevap

Klasikler hangi fiyattan ticaret yapılacağı sorusuna cevap vermemişlerdir.


31. Soru

Ticaret hadleri basit olarak nasıl ölçülür?

Cevap

Ticaret hadleri basit olarak ihracat fiyat endeksinin, (Px) ithalat fiyat endeksine (Pm) oranlamasıyla ölçülür.


32. Soru

İthal malına olan talebin artması neye sebep olur?

Cevap

İthal malına olan talebin artması, ticaret hacminin artmasına ve ticaret hadlerinin ihracatçı ülke aleyhine dönmesine neden olur.


33. Soru

A ve B ülkelerinin X ve Y mallarının karşılaştırmalı üstünlüklerini nasıl gösterebiliriz?

Cevap

İki ülkenin iki maldan ne kadar üretebileceklerini ve üretim maliyetlerini üretim imkânları eğrilerini kullanarak görebiliriz.


34. Soru

Üretim imkânları eğrisi neyi ifade eder?

Cevap

Üretim imkânları eğrisi teknoloji ve kaynaklar veri iken, bütün mevcut kaynaklar etkin bir şekilde üretime yönlendirildiğinde (tam istihdam) üretilebilen iki malın olası çeşitli bileşimlerini gösteren üretim sınırını ifade eder.


35. Soru

Üretim imkânları eğrisi diğer adı nedir?

Cevap

Üretim imkânları eğrisi ‘dönüşüm eğrisi’ olarak da adlandırılır.


36. Soru

Ticareti ne yaratır?

Cevap

Bir ekonominin üretken kapasitesi, üretim imkânları sınırıdır ve bu sınırlardaki farklar ticareti yaratır.


37. Soru

Bir ülkenin ürettiği malların değişim oranları (nispi fiyatlar) üretim imkânları eğrisinde neye eşittir?

Cevap

Bir ülkenin ürettiği malların değişim oranları (nispi fiyatlar) üretim imkânları eğrisinde iki mal arasındaki Marjinal Dönüşüm Oranına eşittir. (


38. Soru

Neoklasik teoriye göre ülkelerin üretim sınırı neden değişmemektedir?

Cevap

Neoklasik teori, ülkelerin sahip oldukları üretim faktörü miktarının sabit olduğunu, malların üretiminde kullanılan teknolojinin her ülkede aynı olduğunu ve uluslararası faktör hareketliliğinin olmadığını varsaydığı için üretim sınırı değişmemektedir. Bu durum günümüz koşullarından oldukça uzaktır.


39. Soru

Üretim imkânları eğrisinin şeklini belirleyen temel etken malların üretim fonksiyonu olduğuna göre, bir malın üretiminde artış gerçekleştiğinde üretim maliyetleri (MDO) nasıl etkilenir?

Cevap

Bir malın üretiminde artış gerçekleştiğinde üretim maliyetleri üç şekilde etkilenir: • Üretim maliyetleri sabit kalabilir. • Üretim maliyetleri artabilir. • Üretim maliyetleri azalabilir.


40. Soru

Sabit maliyetlerle üretim nedir?

Cevap

Üretim ölçeğini aynı miktarda artırdığımızda (azalttığımızda), çıktı miktarının veya maliyetlerin aynı oranda artması (azalması) durumuna sabit maliyetlerle üretim denir.


41. Soru

Sabit maliyet koşullarında, üretim imkânları eğrisi nasıl bir şekil alır?

Cevap

Sabit maliyet koşullarında üretim imkânları eğrisi orijine göre doğru bir şekil alır.


42. Soru

Artan maliyet koşulları nasıl gerçekleşir?

Cevap

Artan maliyet, koşullarında diğer üretim faktörleri sabitken bir üretim faktörünün üretimde kullanılan miktarı artırılırsa ilave her bir üretim faktörünün sağladığı ürün miktarı azalır.


43. Soru

Artan maliyet koşullarında, üretim imkânları eğrisi nasıl bir şekil alır?

Cevap

Artan maliyet koşullarında üretim imkânları eğrisi orijine göre içbükey (konkav) bir şekil alır.


44. Soru

Azalan maliyet koşulları nasıl gerçekleşir?

Cevap

Azalan maliyetler durumunda diğer üretim faktörleri sabitken bir üretim faktörünün üretimde kullanılan miktarı artırılırsa ilave her bir üretim faktörünün sağladığı ürün miktarı artmaktadır.


45. Soru

Azalan maliyet koşullarında, üretim imkânları eğrisi nasıl bir şekil alır?

Cevap

Azalan maliyet koşullarında üretim imkânları eğrisi orjine göre dışbükey (konveks) bir şekil alır.


46. Soru

Serbest ticaret yoluyla uzmanlaşma nelere bağlı gerçekleşir?

Cevap

Serbest ticaret yoluyla uzmanlaşma karşılaştırmalı üstünlüklere bağlı olarak oluşabileceği gibi bir ülkede tarihsel, kültürel nedenlerle veya doğal kaynaklara bağlı olarak da gerçekleşebilir.


47. Soru

Tam uzmanlaşma hangi koşul(lar)da mümkündür?

Cevap

Sabit fırsat maliyeti ve azalan fırsat maliyeti halinde ticaret başladıktan sonra üretimde tam uzmanlaşmaya gitmek mümkündür.


48. Soru

Tam uzmanlaşma hangi koşul(lar)da mümkün değildir?

Cevap

Artan fırsat maliyeti halinde tam uzmanlaşmaya gitme imkânı yoktur, ancak belirli ölçüde uzmanlaşmaya gidilecektir.


49. Soru

Ölçek ekonomisinin maliyetler üzerindeki etkisi nedir?

Cevap

Ölçek ekonomisi, daha büyük miktarlarda mal veya hizmet üretmenin sonucunda üretim maliyetlerinin azalmasına neden olur.


50. Soru

Ölçek ekonomisinin maliyetler üzerindeki etkisini örneklendiriniz.

Cevap

Üretim faaliyetine yeni başlayan bir firmanın kapasitesini eksik kullanması ve neticesinde üretim maliyeti yüksek olurken, üretim miktarının artmasıyla ortalama maliyeti azalacaktır. Ayrıca sektör geliştikçe, sektöre yönelik hammadde, ara mal ve nitelikli işgücüne daha kolay ve ucuza sahip olmak mümkün olacağından üretim maliyetleri azalacaktır.


51. Soru

Neoklasik değer teorisine göre malların değeri neye göre ölçülür?

Cevap

Neoklasik teoriye göre malların değeri, toplam faydalarına göre değil, marjinal faydasına göre ölçülür.


52. Soru

Bir maldan elde edilen miktar arttıkça o malın marjinal faydası artar mı azalır mı?

Cevap

Bir maldan elde edilen miktar arttıkça o malın marjinal faydası azalır.


53. Soru

Marjinal teorinin dayandığı varsayım nedir?

Cevap

Marjinal teori faydanın ölçülebilir varsayımına dayanır.


54. Soru

Alfred Marshall kimdir?

Cevap

Alfred Marshall Cambridge Okulu kurucusu ve Neoklasik İktisatın öncülerindendir.


55. Soru

Alfred Marshall’ın devam ettirdiği analize göre yapılan varsayımlar nelerdir?

Cevap

Marshall faydanın ölçülebilir olduğu, toplanabildiği, azalan marjinal fayda kuralının geçerli olduğu ve tüketici davranışlarının rasyonel olduğu ve elde ettiği faydayı en yüksek seviyeye çıkarmayı hedeflediği varsayımlarını devam ettirmiştir.


56. Soru

F.Y. Edgeworth kimdir?

Cevap

Tüketici tercihlerini ‘tüketici farksızlık eğrileri’ni ilk olarak kullanarak ifade eden Edgeworth, fayda-maliyet ilişkisini matematiksel yöntemler ile açıklayıp faydanın sıralanabileceğini farksızlık eğrileriyle göstermiştir.


57. Soru

Tüketici farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri nedir?

Cevap

Tüketici farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri, iki malın bulunduğu bir dünyada, tüketiciye aynı tatmin düzeylerini veren tüketim bileşimlerinin geometrik yeridir.


58. Soru

Toplumsal farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri nedir?

Cevap

Tüketici için kullanılan ‘tüketici farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri’ aracının bir toplum (ülke) için kullanılmasıdır. Toplumun çok sayıda bireyden oluştuğu ve her bireyin kendine özgü zevk ve tercihlerini yansıtan farksızlık eğrilerine sahip olduğu ve bunun bireylerin ait oldukları toplumsal sınıf (grup) ve o ülkedeki gelir dağılımı tarafından belirlendiği önemlidir. Bir ülkedeki belirli andaki talep koşullarını gösterdiğini varsaydığımız toplumsal farksızlık eğrileri, o ülkedeki gelir dağılımını da gösterir.


59. Soru

Toplumsal farksızlık eğrilerinin temel özellikleri nelerdir?

Cevap

• Tüketiciler daha yüksek fayda (refah) düzeyini temsil eden toplumsal farksızlık eğrisini tercih ederler. • Farksızlık eğrileri orijinden uzaklaştıkça daha yüksek toplam faydayı göstermektedir. • Toplumsal farksızlık eğrileri kesişmezler. • Toplumsal farksızlık eğrileri negatif eğimlidir. • Toplumsal farksızlık eğrileri orijine göre dışbükeydir. • Toplumsal farksızlık eğrileri sonsuz bir aile oluştururlar.


60. Soru

Tüketicilerin tercihlerini gösteren farksızlık eğrilerinin analizinde unutulmaması gereken nedir?

Cevap

Tüketicilerin tercihlerini gösteren farksızlık eğrilerinin analizinde iki malın birbirinin yerine ikame edildiği unutulmamalıdır.


61. Soru

İkame nedir?

Cevap

Bir malın diğeri yerine kullanılmasına ikame etmesi denilir.


62. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri neden kesişmezler?

Cevap

Toplumsal farksızlık eğrilerinin her biri ayrı toplam fayda düzeylerini temsil ettikleri için birbirlerini kesmezler.


63. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri neden negatif eğimlidir?

Cevap

Toplam fayda, tüketilen malların artan ve sürekli fonksiyonu olduğuna göre, aynı farksızlık eğrisi üzerinde hareket edildiğinde bir malın tüketimini artırdığımızda diğer malın tüketimini azaltmak zorundayız. Bir başka ifadeyle tüketimi azalan malı diğer malla ikame etmekteyiz. Tüketicilerin toplam fayda seviyesini koruyabilmek için farksızlık eğrileri negatif (azalan) eğimlidirler.


64. Soru

Denge ticaret haddi nedir?

Cevap

İki ülkenin teklif eğrilerini aynı düzlemde gösterdiğimizde karşılıklı tekliflerin nerede buluştuğunu bulabiliriz. Fiyatın nerede oluşacağı ise karşılıklı taleplerin kesiştiği noktada belirlenecektir. Ülkelerin teklif eğrilerinin kesiştiği noktadan geçen fiyat doğrusu (ticaret haddi) denge ticaret haddini gösterir.


65. Soru

Bir ülke bir mal için teklifte bulunurken neye dikkat eder?

Cevap

Her ülke kendi ürettiğinden daha ucuza teklif edilen bir mal için değişim teklifinde bulunur.


66. Soru

Hangi ülke ticaretten daha az kazanç sağlar?

Cevap

İthal malına karşı talebi şiddetli olan ülke daha az kazanç sağlar.


67. Soru

Ülkeler arasında ticaret hacmi neye göre artar ya da azalır?

Cevap

Ülkeler arasındaki arz ve talep koşullarındaki değişiklikler teklif eğrilerinin de değişmesine neden olacaktır. Bu durumun sonucunda ülkeler arasında ticaret hacmi artacak veya azalacaktır.


68. Soru

Büyük ülke varsayımı nedir?

Cevap

Teklif eğrilerindeki kayma sonucunda ticaret hadleri de değişir. Bu durum A ve B ülkelerinin ticaret hadlerini belirleme olanağına sahip büyük ülke oldukları varsayımına bağlıdır.


69. Soru

Ticaret ortaklarından birisi çok büyük birisi çok küçük ise uluslararası ticaret hangi fiyattan yapılır?

Cevap

Ticaret ortaklarından biri çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise uluslararası ticaret büyük ülkenin iç fiyatlarına yakın bir fiyattan yapılabilir.


70. Soru

Küçük ülke varsayımı nedir?

Cevap

Eğer bir ülke ticaret hacmini değiştiriyor fakat ticaret hadlerini etkileme olanağına sahip değilse buna küçük ülke varsayımı denir.


71. Soru

Karşılıklı talep kanununun özel bir durumu nasıl ortaya çıkar?

Cevap

Eğer ticaret ortaklarından biri çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise karşılıklı talep kanununun özel bir durumu ortaya çıkar. Bu durumda dış ticaret kazançlarından küçük ülke önemli bir pay alır (önemsiz olmanın önemi).


72. Soru

Klasik İktisatçılardan dış ticarette talep koşullarına ilk kez yer veren düşünür kimdir?

Cevap

Klasik İktisatçılardan dış ticarette talep koşullarına ilk kez yer veren düşünür John Stuart Mill (1806-1873) olmuştur. Böylece Mill, Ricardo modelinde, iç maliyet oranlarının belirlediği sınırlar arasında, göreceli fiyat oranının, yani ticaret hadlerinin hangi düzeyde oluşacağını açıklama başarısını göstermiştir.


73. Soru

Karşılıklı talep kanunu nedir?

Cevap

İki ülkeli bir modelde, bir ülkenin karşılıklı talebi, onun kendi malından vereceği bir birim için, öbürünün malından talep edeceği miktarlarla ölçülür. Bunu tersinden söylemek gerekirse karşılıklı talep, bir birim yabancı mal karşılığında teklif edilen ulusal mal arzına eşittir.


74. Soru

Teklif eğrisi neyi göstermektedir?

Cevap

İthal malı birer birim artırılırken, bunların karşılığında ülkenin kendi malından önereceği miktarları gösteren eğriye teklif eğrisi denir.


75. Soru

Teklif eğrisi analizlerindeki amaç nedir?

Cevap

Teklif eğrisi analizlerindeki amaç, iki ülkeli model yardımıyla uluslararası ticaret dengesini sağlayan göreceli fiyat oranının (ticaret hadlerinin) belirlenmesidir. Bu eğriler ülkelerin arz ve talep koşullarını yansıttığı için teklif eğrileri analizi bir genel denge analizi niteliğindedir.


76. Soru

Türkiye’de halkın zevk ve tercihleri ithal malına karşı yönde değişirse ne olur?

Cevap

Türkiye’de halkın zevk ve tercihleri ithal malına karşı yönde, yani ihraç malına doğru değişirse teklif eğrisi sola kayar, ticaret hadleri ülke lehine değişir ve dış ticaret hacmi daralır. Refah düzeyindeki değişme ise yine bu iki zıt etkinin sonucuna bağlıdır.


77. Soru

Ticaret ortaklarından birisi çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise bu ülkelerden hangisi dış ticaret kazançlı çıkar?

Cevap

Eğer ticaret ortaklarından birisi çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise o taktirde karşılıklı talep kanununun özel bir durumu ortaya çıkar ve uluslararası ticaret, büyük ülkenin iç maliyet oranından ya da ona çok yakın bir fiyattan yapılabilir. Dolayısıyla dış ticaret kazançlarının önemli bir payı ufak ülkeye gider.


78. Soru

Teklif eğrilerine dayalı sunulan model uluslararası ticaret analizlerine ilişkin hangi temel bilgileri içermektedir?

Cevap

Teklif eğrilerine dayalı yukarıda sunulan model uluslararası ticaret analizlerine ilişkin birçok temel bilgi içermektedir. Örneğin ülkelerin arz ve talep koşulları, karşılaştırmalı üstünlük yapıları, ticaret dengesini sağlayan uluslararası fiyat oranı, malların uluslararası denge ihracat ve ithalat oranları, her ülkenin dış ticaretten sağladığı toplam kazançlar gibi bilgileri içermektedir.


79. Soru

Azalan marjinal fayda kanunu neyi ifade etmektedir?

Cevap

Azalan uçsal fayda veya marjinal fayda kanunu, bir maldan tüketilen her yeni birimin sağladığı faydanın giderek düştüğünü ifade etmektedir. Bunu tersinden söylersek, vazgeçilen her birim mal dolayısıyla uğranılan fayda kaybı bir öncekinden daha büyük olur. Kayıtsızlık eğrisinin orijine göre dışbükey olmasının nedeni budur.


80. Soru

Kapalı ekonomide genel denge hangi noktada gerçekleşir?

Cevap

Kapalı ekonomide genel denge:Dış ticarete açılmadan önce bir ekonomide toplam üretim ve toplam tüketimin birbirine eşitlenmesi ile olabilen en yüksek refah düzeyine ulaşılması ve dönüşüm eğrisinin bir toplumsal kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada gerçekleşir.


81. Soru

Optimizasyon kuralı ne ifade etmektedir?

Cevap

Optimizasyon kuralı: Açık bir ekonomide uluslararası fiyat oranları doğrusunun dönüşüm eğrisine teğet olduğu noktada üretici dengesinin, bir toplumsal kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada tüketici dengesinin gerçekleşebilmesi, böylece toplumun olabilen en yüksek refah düzeyine ulaşması durumunu ifade eder.


82. Soru

Dış ticaretin sağladığı tüketim kazançları neyi ifade etmektedir?

Cevap

Dış ticaretin tüketim kazançları: Dış ticarete açılan bir ülkede üretimde uzmanlaşma gerçekleşmese bile mevcut mal üretiminin bir bölümünün daha yüksek uluslararası fiyatlardan satılabilmesi dolayısıyla elde edilen refah artışını ifade etmektedir.


83. Soru

Dış ticaretin kalkınmaya olan dinamik katkıları nelerdir?

Cevap

Dış ticaretin kalkınmaya olan dinamik katkıları şu şekilde belirtilebilir:

  • Üretim ve kaynak açığını karşılama
  • İç ekonomideki ürün fazlasına çıkış (pazar) sağlama
  • Geniş bir piyasa hacmi
  • Rekabet
  • İç piyasa talebini geliştirme
  • Ekonomik dinamizm

84. Soru

Dış ticaretin statik yararları neyi ifade etmektedir?

Cevap

Dış ticaretin statik yararları,  karşılaştırmalı üstünlüklere uygun bir uluslararası uzmanlaşma ve iş bölümünün bir defalık yararlarını ifade etmektedir.


85. Soru

Dış ticaret yapan ülkelerin talep koşullarına yer verilmedikçe, analizlerin hangi yönlerini belirlemek olanaksızlaşır?

Cevap

Genel olarak belirtmek gerekirse, dış ticaret yapan ülkelerin talep koşullarına yer verilmedikçe, analizlerin şu gibi yönlerini belirlemek olanaksızlaşır: (1) Dönüşüm eğrisi üzerinde dış ticaret öncesi denge noktası, (2) Uluslararası denge fiyat oranı (dış ticaret hadleri), (3) Dış ticaret sonrası tüketim ve üretim noktaları.


86. Soru

Ricardo modeli neden gerçek uluslararası denge fiyatını gösteremez?

Cevap

Bir malın fiyatı nasıl onun piyasa arz ve talebinin bir sonucu ise uluslararası fiyat oranını (dış ticaret hadleri) da arz ve talep koşulları birlikte belirler. Ricardo modeli yalnızca arz koşullarına dayandığı için bu model uluslararası denge fiyat oranının sınırlarını gösterebilir ama gerçek uluslararası denge fiyatını gösteremez. Çünkü, bunun için modelde talep koşullarına da yer vermek gerekir.


87. Soru

Ricardo’ya göre, uluslararası ticarette ticaret hadlerinin sınırlarını ne  belirler?

Cevap

Ricardo’ya göre, ülkelerin yurt içi üretim maliyetleri oranı uluslararası ticarette denge fiyatlarının veya ticaret hadlerinin sınırlarını belirler.


88. Soru

Uluslararası ticaret dengesi nasıl sağlanır?

Cevap

Uluslararası denge: İki ülkenin teklif eğrinin kesiştiği noktadan geçen dış ticaret haddinde sağlanabilir. Her maldan teklif edilen miktar, o maldan talep edilen miktara eşitlendiği için uluslararası ticarette dengeye ulaşılır.


89. Soru

Teklif eğrilerindeki bir kayma nasıl sonuçlar doğurur?

Cevap

Teklif eğrileri, ülkelerin arz ve talep koşullarına bağlı olduğuna göre bu faktörlerdeki bir değişmeden de etkileneceklerdir. Teklif eğrilerindeki bir kayma normal olarak iki sonuç doğurur: Ticaret hadleri etkisi ve ticaret hacmi etkisi.


90. Soru

Türkiye’de halkın zevk ve tercihlerinin ithal malı yönünde değişmesi nasıl sonuçlar doğurur?

Cevap

Dış ticaretteki bu değişmeler Türkiye’nin refahı üzerinde birbirine ters iki etki doğurur: Dış ticaret hacmindeki genişleme refahı olumlu, dış ticaret hadlerinde bozulma ise olumsuz yönde etkiler. Refahtaki gerçek değişmeyi bu iki etkinin sonucu belirler. Eğer ticaret hadleri etkisi sonuçta ağır basarsa ülkenin refah düzeyinde bir düşme olacaktır.


91. Soru

Tüketici kayıtsızlık eğrileri neyi temsil etmektedir?

Cevap

Tüketici kayıtsızlık eğrileri: Belirli bir tüketicinin iki malın değişik bileşimlerinden elde edeceği aynı fayda düzeylerini temsil eden eğriler.


1. Soru

Marjinal ikame oranı nedir?

Cevap

Marjinal ikame oranı, bireyin farksızlığını (kayıtsızlığını) değiştirmeden, aynı farksızlık eğrisi üzerinde, bir maldan daha fazla tükettiğinde, diğer maldan ne kadar vazgeçmeye istekli olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla MİO mutlaka negatif işaretli olacaktır. MİO= -(y1-y0)/(x1-x0)

2. Soru

Marjinal ikame oranını nasıl buluruz?

Cevap

Tüketicilerin aynı fayda düzeyinde kalabilmesi için, bir malın tüketimini ilave bir birim artırdığımızda elde edilen fayda diğer malın azalan tüketimi karşısında uğradığı fayda kaybına eşitlenir. İlave tüketimdeki artış ve diğer malın tüketimindeki azalış bize marjinal ikame oranını (MİO) verecektir.

3. Soru

Üretim etkisi nedir?

Cevap

X’in Y cinsinden fiyatının artması A ülkesindeki yurt içi üreticilerin daha kârlı olan X malını üretmeyi istemelerine neden olacaktır. Bu durum üretim etkisidir.

4. Soru

‘Üretim etkisi’ ikame etkisi üzerinde ne yaratır?

Cevap

Üretim etkisi ikame etkisini güçlendirir.

5. Soru

Gelir etkisi nedir?

Cevap

Geliri artan tüketiciler daha fazla X ve Y malı tüketeceklerdir. Diğer koşullar sabitken, artan gelir nedeniyle yurt içi tüketicilerin daha fazla X satın almayı istemeleri, ihraç edilebilecek X miktarının azalmasına neden olur.

6. Soru

Gelir etkisinin diğer adı nedir?

Cevap

Gelir etkisi ticaret hadleri etkisi olarak da adlandırılır.

7. Soru

Teklif eğrilerinin özellikleri nedir?

Cevap

Teklif eğrileri hem arz, hem de talep eğrilerinin özelliklerini taşır. Ticaret hacmi büyüdükçe, ülkenin üretim koşulları, sahip olduğu teknolojik seviye ve üretim faktörü kısıtlarına bağlı olarak daha fazla ithal malı arz edilmektedir.

8. Soru

Ülkelerin karşılıklı mal teklifleri nasıl ifade edilebilir?

Cevap

Ülkelerin karşılıklı mal teklifleri, teklif eğrileri aracılığıyla ifade edilebilir.

9. Soru

Mahreçler Kanunu nedir?

Cevap

Mahreçler kanununa göre bir mal üretildiğinde, üretimde kullanılan faktörlere yapılan ödemelerle başka bir mal satın alınma olanağı yaratır.

10. Soru

Mahreçler Kanunu hangi deyişle özdeşleşmiştir?

Cevap

Mahreçler Kanunu “Her arz kendi talebini yaratır” deyişiyle özdeşleşmiştir.

11. Soru

Teklif eğrisi neyi gösterir?

Cevap

Teklif eğrisi (karşılıklı talep eğrisi) mümkün olan tüm ticaret hadlerinde ülkenin almak ve satmak istediği ihraç ve ithal malı miktarlarını gösterir. Bir başka ifadeyle teklif eğrilerinin ithalat talep ve ihracat arz eğrileri olduğunu da söyleyebiliriz.

12. Soru

G. Haberler’in ‘alternatif maliyet’ kavramına göre maliyet nasıl ölçülmektedir?

Cevap

G. Haberler’in ‘alternatif maliyet’ kavramını kullandığı yaklaşım da maliyet, belirli bir girdi ya da girdilerden üretimde kullanılan mutlak miktarlarla değil de vazgeçilen alternatiflerle ölçülmektedir.

13. Soru

Emek-değer teorisi nedir?

Cevap

Bu teoriye göre tek bir üretim faktörü olarak ele alınan emek, ekonomideki tüm malların fiyatının belirlenmesinde temel faktördür. Malların nispi fiyatları, içerdiği emek değeriyle ölçülmektedir.

14. Soru

Ticarette fiyat nasıl oluşur?

Cevap

Fiyatın oluşabilmesi için arz ve talebin karşılaşması gerekir.

15. Soru

Dış ticarette talep koşulunu analize katan(lar) kim(ler)dir?

Cevap

J.S. Mill ve A.Marshall

16. Soru

J.S. Mill’in dış ticaret yaklaşımı nedir?

Cevap

Mill, iki mal ve iki ülkenin olduğu modelde bir ülkenin diğer ülkenin malına yönelik talebinin bilinmesi durumunda dış ticaret yapılacak fiyatın ve miktarın bulunabileceğini söylemiştir. Bu analizde yine nispi fiyatlar kullanıldığı için bir ülkenin diğer ülkeden almak istediği 1 birim mal için kendi ürettiği maldan kaç birim vereceğini (teklif ettiğini) göstermek gerekecektir.

17. Soru

Fırsat maliyeti teorisine göre, fırsat maliyetleri farklı olduğu takdirde bir ülke hangi koşulda ithalat yapar?

Cevap

Bir ülke diğer ülkelerden daha yüksek fırsat maliyeti ile yurt içinde üretebileceği malları ithal eder.

18. Soru

Fırsat maliyeti teorisine göre, fırsat maliyetleri farklı olduğu takdirde bir ülke hangi koşulda ihracat yapar?

Cevap

Bir ülke diğer ülkelerden daha düşük fırsat maliyeti ile yurt içinde ürettiği malları ihraç eder.

19. Soru

Bir ülkenin ticaret yapmaya istekli olma koşulu nedir?

Cevap

Bir ülkenin ticaret yapmaya istekli olması için yurt içi fiyatlardan daha ucuza malı elde edebilmeli veya yurt içi fiyatlardan daha yüksek bir fiyata ürettiği malı ihraç etmelidir.

20. Soru

İkame etkisi nedir?

Cevap

A ülkesinde X malının üretimi, ülkenin üretim imkânlarının belirlediği sınırlar içinde gerçekleşir. Yurt içi talebin ithal malına doğru kayması, daha fazla miktarda ihraç edilebilecek X malının bulunması durumuna ikame etkisi denilmektedir.

21. Soru

Teklif eğrisi üzerinde, ithalat sabit miktarlarda arttırıldığında ihraç malı teklifi ne olur?

Cevap

Teklif eğrisi üzerinde, ithalat sabit miktarlarda artırıldığında bu ilave ithalat karşılığında ihraç malı teklifinin giderek azaldığı hatta belirli bir noktada sıfıra düşeceği görülmektedir.

22. Soru

Neoklasik iktisatçıların, klasik teorinin temel varsayımları ışığında serbest ticarete yaklaşımı nasıldır?

Cevap

Neoklasik iktisatçılar serbest ticaretin her ülkenin yararına olduğunu, refahı arttırdığını ve piyasaların kendiliğinden dengeye geldiğini ispatlamaya çalışırken; Marksist teorinin, serbest ticaretin emperyalizmi yaygınlaştıracağı ve sömürüyü artıracağı iddiasına da karşı savunma geliştirmişlerdir.

23. Soru

Neoklasik iktisat okulları hangileridir?

Cevap

Lozan Okulu, Cambridge Okulu, İsveç Okulu ve Avusturya Okulunun ilk temsilcileri başlıca neoklasik iktisat okulları arasındadır.

24. Soru

Neoklasik iktisatçılara göre emek-değer teorisinin geçerliliğini savunmanın güç oluşu nedendir?

Cevap

Bir malın üretiminde emeğin yanında sermaye, doğal kaynaklar, girişim gibi üretim faktörleri de önem taşır.

25. Soru

Emek-değer teorisi yerine fırsat (alternatif) maliyeti kavramını kim kullanmıştır?

Cevap

Gottfried Haberler

26. Soru

İthalat talep esnekliği nasıl belirlenir?

Cevap

Teklif eğrileri üzerinde ithalat talep esnekliği, teklif eğrisi üzerindeki noktaya çizilen teğetin, ihraç ürünü olan X malı ekseniyle açı dikkate alınarak belirlenir.

27. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri sınırlı mıdır?

Cevap

Bir topluma ait farksızlık eğrileri, farksızlık paftasında sonsuz miktarda yer alırlar.

28. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri neyi temsil eder?

Cevap

Bir topluma ait birbirine benzeyen farksızlık eğrileri, o topluma ait zevk-tercih ve gelir dağılımını temsil ederler.

29. Soru

Klasiklere göre dış ticaretin temel koşulu nedir?

Cevap

Klasiklere göre dış ticaretin temel koşulu ülkelerin iç fiyatlarının farklı olmasıdır ve ülkelerin iç fiyatlarının farklı olması arz yönlü bir analizdir.

30. Soru

Klasiklere göre hangi fiyattan ticaret yapılır?

Cevap

Klasikler hangi fiyattan ticaret yapılacağı sorusuna cevap vermemişlerdir.

31. Soru

Ticaret hadleri basit olarak nasıl ölçülür?

Cevap

Ticaret hadleri basit olarak ihracat fiyat endeksinin, (Px) ithalat fiyat endeksine (Pm) oranlamasıyla ölçülür.

32. Soru

İthal malına olan talebin artması neye sebep olur?

Cevap

İthal malına olan talebin artması, ticaret hacminin artmasına ve ticaret hadlerinin ihracatçı ülke aleyhine dönmesine neden olur.

33. Soru

A ve B ülkelerinin X ve Y mallarının karşılaştırmalı üstünlüklerini nasıl gösterebiliriz?

Cevap

İki ülkenin iki maldan ne kadar üretebileceklerini ve üretim maliyetlerini üretim imkânları eğrilerini kullanarak görebiliriz.

34. Soru

Üretim imkânları eğrisi neyi ifade eder?

Cevap

Üretim imkânları eğrisi teknoloji ve kaynaklar veri iken, bütün mevcut kaynaklar etkin bir şekilde üretime yönlendirildiğinde (tam istihdam) üretilebilen iki malın olası çeşitli bileşimlerini gösteren üretim sınırını ifade eder.

35. Soru

Üretim imkânları eğrisi diğer adı nedir?

Cevap

Üretim imkânları eğrisi ‘dönüşüm eğrisi’ olarak da adlandırılır.

36. Soru

Ticareti ne yaratır?

Cevap

Bir ekonominin üretken kapasitesi, üretim imkânları sınırıdır ve bu sınırlardaki farklar ticareti yaratır.

37. Soru

Bir ülkenin ürettiği malların değişim oranları (nispi fiyatlar) üretim imkânları eğrisinde neye eşittir?

Cevap

Bir ülkenin ürettiği malların değişim oranları (nispi fiyatlar) üretim imkânları eğrisinde iki mal arasındaki Marjinal Dönüşüm Oranına eşittir. (

38. Soru

Neoklasik teoriye göre ülkelerin üretim sınırı neden değişmemektedir?

Cevap

Neoklasik teori, ülkelerin sahip oldukları üretim faktörü miktarının sabit olduğunu, malların üretiminde kullanılan teknolojinin her ülkede aynı olduğunu ve uluslararası faktör hareketliliğinin olmadığını varsaydığı için üretim sınırı değişmemektedir. Bu durum günümüz koşullarından oldukça uzaktır.

39. Soru

Üretim imkânları eğrisinin şeklini belirleyen temel etken malların üretim fonksiyonu olduğuna göre, bir malın üretiminde artış gerçekleştiğinde üretim maliyetleri (MDO) nasıl etkilenir?

Cevap

Bir malın üretiminde artış gerçekleştiğinde üretim maliyetleri üç şekilde etkilenir: • Üretim maliyetleri sabit kalabilir. • Üretim maliyetleri artabilir. • Üretim maliyetleri azalabilir.

40. Soru

Sabit maliyetlerle üretim nedir?

Cevap

Üretim ölçeğini aynı miktarda artırdığımızda (azalttığımızda), çıktı miktarının veya maliyetlerin aynı oranda artması (azalması) durumuna sabit maliyetlerle üretim denir.

41. Soru

Sabit maliyet koşullarında, üretim imkânları eğrisi nasıl bir şekil alır?

Cevap

Sabit maliyet koşullarında üretim imkânları eğrisi orijine göre doğru bir şekil alır.

42. Soru

Artan maliyet koşulları nasıl gerçekleşir?

Cevap

Artan maliyet, koşullarında diğer üretim faktörleri sabitken bir üretim faktörünün üretimde kullanılan miktarı artırılırsa ilave her bir üretim faktörünün sağladığı ürün miktarı azalır.

43. Soru

Artan maliyet koşullarında, üretim imkânları eğrisi nasıl bir şekil alır?

Cevap

Artan maliyet koşullarında üretim imkânları eğrisi orijine göre içbükey (konkav) bir şekil alır.

44. Soru

Azalan maliyet koşulları nasıl gerçekleşir?

Cevap

Azalan maliyetler durumunda diğer üretim faktörleri sabitken bir üretim faktörünün üretimde kullanılan miktarı artırılırsa ilave her bir üretim faktörünün sağladığı ürün miktarı artmaktadır.

45. Soru

Azalan maliyet koşullarında, üretim imkânları eğrisi nasıl bir şekil alır?

Cevap

Azalan maliyet koşullarında üretim imkânları eğrisi orjine göre dışbükey (konveks) bir şekil alır.

46. Soru

Serbest ticaret yoluyla uzmanlaşma nelere bağlı gerçekleşir?

Cevap

Serbest ticaret yoluyla uzmanlaşma karşılaştırmalı üstünlüklere bağlı olarak oluşabileceği gibi bir ülkede tarihsel, kültürel nedenlerle veya doğal kaynaklara bağlı olarak da gerçekleşebilir.

47. Soru

Tam uzmanlaşma hangi koşul(lar)da mümkündür?

Cevap

Sabit fırsat maliyeti ve azalan fırsat maliyeti halinde ticaret başladıktan sonra üretimde tam uzmanlaşmaya gitmek mümkündür.

48. Soru

Tam uzmanlaşma hangi koşul(lar)da mümkün değildir?

Cevap

Artan fırsat maliyeti halinde tam uzmanlaşmaya gitme imkânı yoktur, ancak belirli ölçüde uzmanlaşmaya gidilecektir.

49. Soru

Ölçek ekonomisinin maliyetler üzerindeki etkisi nedir?

Cevap

Ölçek ekonomisi, daha büyük miktarlarda mal veya hizmet üretmenin sonucunda üretim maliyetlerinin azalmasına neden olur.

50. Soru

Ölçek ekonomisinin maliyetler üzerindeki etkisini örneklendiriniz.

Cevap

Üretim faaliyetine yeni başlayan bir firmanın kapasitesini eksik kullanması ve neticesinde üretim maliyeti yüksek olurken, üretim miktarının artmasıyla ortalama maliyeti azalacaktır. Ayrıca sektör geliştikçe, sektöre yönelik hammadde, ara mal ve nitelikli işgücüne daha kolay ve ucuza sahip olmak mümkün olacağından üretim maliyetleri azalacaktır.

51. Soru

Neoklasik değer teorisine göre malların değeri neye göre ölçülür?

Cevap

Neoklasik teoriye göre malların değeri, toplam faydalarına göre değil, marjinal faydasına göre ölçülür.

52. Soru

Bir maldan elde edilen miktar arttıkça o malın marjinal faydası artar mı azalır mı?

Cevap

Bir maldan elde edilen miktar arttıkça o malın marjinal faydası azalır.

53. Soru

Marjinal teorinin dayandığı varsayım nedir?

Cevap

Marjinal teori faydanın ölçülebilir varsayımına dayanır.

54. Soru

Alfred Marshall kimdir?

Cevap

Alfred Marshall Cambridge Okulu kurucusu ve Neoklasik İktisatın öncülerindendir.

55. Soru

Alfred Marshall’ın devam ettirdiği analize göre yapılan varsayımlar nelerdir?

Cevap

Marshall faydanın ölçülebilir olduğu, toplanabildiği, azalan marjinal fayda kuralının geçerli olduğu ve tüketici davranışlarının rasyonel olduğu ve elde ettiği faydayı en yüksek seviyeye çıkarmayı hedeflediği varsayımlarını devam ettirmiştir.

56. Soru

F.Y. Edgeworth kimdir?

Cevap

Tüketici tercihlerini ‘tüketici farksızlık eğrileri’ni ilk olarak kullanarak ifade eden Edgeworth, fayda-maliyet ilişkisini matematiksel yöntemler ile açıklayıp faydanın sıralanabileceğini farksızlık eğrileriyle göstermiştir.

57. Soru

Tüketici farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri nedir?

Cevap

Tüketici farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri, iki malın bulunduğu bir dünyada, tüketiciye aynı tatmin düzeylerini veren tüketim bileşimlerinin geometrik yeridir.

58. Soru

Toplumsal farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri nedir?

Cevap

Tüketici için kullanılan ‘tüketici farksızlık (kayıtsızlık) eğrileri’ aracının bir toplum (ülke) için kullanılmasıdır. Toplumun çok sayıda bireyden oluştuğu ve her bireyin kendine özgü zevk ve tercihlerini yansıtan farksızlık eğrilerine sahip olduğu ve bunun bireylerin ait oldukları toplumsal sınıf (grup) ve o ülkedeki gelir dağılımı tarafından belirlendiği önemlidir. Bir ülkedeki belirli andaki talep koşullarını gösterdiğini varsaydığımız toplumsal farksızlık eğrileri, o ülkedeki gelir dağılımını da gösterir.

59. Soru

Toplumsal farksızlık eğrilerinin temel özellikleri nelerdir?

Cevap

• Tüketiciler daha yüksek fayda (refah) düzeyini temsil eden toplumsal farksızlık eğrisini tercih ederler. • Farksızlık eğrileri orijinden uzaklaştıkça daha yüksek toplam faydayı göstermektedir. • Toplumsal farksızlık eğrileri kesişmezler. • Toplumsal farksızlık eğrileri negatif eğimlidir. • Toplumsal farksızlık eğrileri orijine göre dışbükeydir. • Toplumsal farksızlık eğrileri sonsuz bir aile oluştururlar.

60. Soru

Tüketicilerin tercihlerini gösteren farksızlık eğrilerinin analizinde unutulmaması gereken nedir?

Cevap

Tüketicilerin tercihlerini gösteren farksızlık eğrilerinin analizinde iki malın birbirinin yerine ikame edildiği unutulmamalıdır.

61. Soru

İkame nedir?

Cevap

Bir malın diğeri yerine kullanılmasına ikame etmesi denilir.

62. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri neden kesişmezler?

Cevap

Toplumsal farksızlık eğrilerinin her biri ayrı toplam fayda düzeylerini temsil ettikleri için birbirlerini kesmezler.

63. Soru

Toplumsal farksızlık eğrileri neden negatif eğimlidir?

Cevap

Toplam fayda, tüketilen malların artan ve sürekli fonksiyonu olduğuna göre, aynı farksızlık eğrisi üzerinde hareket edildiğinde bir malın tüketimini artırdığımızda diğer malın tüketimini azaltmak zorundayız. Bir başka ifadeyle tüketimi azalan malı diğer malla ikame etmekteyiz. Tüketicilerin toplam fayda seviyesini koruyabilmek için farksızlık eğrileri negatif (azalan) eğimlidirler.

64. Soru

Denge ticaret haddi nedir?

Cevap

İki ülkenin teklif eğrilerini aynı düzlemde gösterdiğimizde karşılıklı tekliflerin nerede buluştuğunu bulabiliriz. Fiyatın nerede oluşacağı ise karşılıklı taleplerin kesiştiği noktada belirlenecektir. Ülkelerin teklif eğrilerinin kesiştiği noktadan geçen fiyat doğrusu (ticaret haddi) denge ticaret haddini gösterir.

65. Soru

Bir ülke bir mal için teklifte bulunurken neye dikkat eder?

Cevap

Her ülke kendi ürettiğinden daha ucuza teklif edilen bir mal için değişim teklifinde bulunur.

66. Soru

Hangi ülke ticaretten daha az kazanç sağlar?

Cevap

İthal malına karşı talebi şiddetli olan ülke daha az kazanç sağlar.

67. Soru

Ülkeler arasında ticaret hacmi neye göre artar ya da azalır?

Cevap

Ülkeler arasındaki arz ve talep koşullarındaki değişiklikler teklif eğrilerinin de değişmesine neden olacaktır. Bu durumun sonucunda ülkeler arasında ticaret hacmi artacak veya azalacaktır.

68. Soru

Büyük ülke varsayımı nedir?

Cevap

Teklif eğrilerindeki kayma sonucunda ticaret hadleri de değişir. Bu durum A ve B ülkelerinin ticaret hadlerini belirleme olanağına sahip büyük ülke oldukları varsayımına bağlıdır.

69. Soru

Ticaret ortaklarından birisi çok büyük birisi çok küçük ise uluslararası ticaret hangi fiyattan yapılır?

Cevap

Ticaret ortaklarından biri çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise uluslararası ticaret büyük ülkenin iç fiyatlarına yakın bir fiyattan yapılabilir.

70. Soru

Küçük ülke varsayımı nedir?

Cevap

Eğer bir ülke ticaret hacmini değiştiriyor fakat ticaret hadlerini etkileme olanağına sahip değilse buna küçük ülke varsayımı denir.

71. Soru

Karşılıklı talep kanununun özel bir durumu nasıl ortaya çıkar?

Cevap

Eğer ticaret ortaklarından biri çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise karşılıklı talep kanununun özel bir durumu ortaya çıkar. Bu durumda dış ticaret kazançlarından küçük ülke önemli bir pay alır (önemsiz olmanın önemi).

72. Soru

Klasik İktisatçılardan dış ticarette talep koşullarına ilk kez yer veren düşünür kimdir?

Cevap

Klasik İktisatçılardan dış ticarette talep koşullarına ilk kez yer veren düşünür John Stuart Mill (1806-1873) olmuştur. Böylece Mill, Ricardo modelinde, iç maliyet oranlarının belirlediği sınırlar arasında, göreceli fiyat oranının, yani ticaret hadlerinin hangi düzeyde oluşacağını açıklama başarısını göstermiştir.

73. Soru

Karşılıklı talep kanunu nedir?

Cevap

İki ülkeli bir modelde, bir ülkenin karşılıklı talebi, onun kendi malından vereceği bir birim için, öbürünün malından talep edeceği miktarlarla ölçülür. Bunu tersinden söylemek gerekirse karşılıklı talep, bir birim yabancı mal karşılığında teklif edilen ulusal mal arzına eşittir.

74. Soru

Teklif eğrisi neyi göstermektedir?

Cevap

İthal malı birer birim artırılırken, bunların karşılığında ülkenin kendi malından önereceği miktarları gösteren eğriye teklif eğrisi denir.

75. Soru

Teklif eğrisi analizlerindeki amaç nedir?

Cevap

Teklif eğrisi analizlerindeki amaç, iki ülkeli model yardımıyla uluslararası ticaret dengesini sağlayan göreceli fiyat oranının (ticaret hadlerinin) belirlenmesidir. Bu eğriler ülkelerin arz ve talep koşullarını yansıttığı için teklif eğrileri analizi bir genel denge analizi niteliğindedir.

76. Soru

Türkiye’de halkın zevk ve tercihleri ithal malına karşı yönde değişirse ne olur?

Cevap

Türkiye’de halkın zevk ve tercihleri ithal malına karşı yönde, yani ihraç malına doğru değişirse teklif eğrisi sola kayar, ticaret hadleri ülke lehine değişir ve dış ticaret hacmi daralır. Refah düzeyindeki değişme ise yine bu iki zıt etkinin sonucuna bağlıdır.

77. Soru

Ticaret ortaklarından birisi çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise bu ülkelerden hangisi dış ticaret kazançlı çıkar?

Cevap

Eğer ticaret ortaklarından birisi çok küçük, diğeri çok büyük bir ülke ise o taktirde karşılıklı talep kanununun özel bir durumu ortaya çıkar ve uluslararası ticaret, büyük ülkenin iç maliyet oranından ya da ona çok yakın bir fiyattan yapılabilir. Dolayısıyla dış ticaret kazançlarının önemli bir payı ufak ülkeye gider.

78. Soru

Teklif eğrilerine dayalı sunulan model uluslararası ticaret analizlerine ilişkin hangi temel bilgileri içermektedir?

Cevap

Teklif eğrilerine dayalı yukarıda sunulan model uluslararası ticaret analizlerine ilişkin birçok temel bilgi içermektedir. Örneğin ülkelerin arz ve talep koşulları, karşılaştırmalı üstünlük yapıları, ticaret dengesini sağlayan uluslararası fiyat oranı, malların uluslararası denge ihracat ve ithalat oranları, her ülkenin dış ticaretten sağladığı toplam kazançlar gibi bilgileri içermektedir.

79. Soru

Azalan marjinal fayda kanunu neyi ifade etmektedir?

Cevap

Azalan uçsal fayda veya marjinal fayda kanunu, bir maldan tüketilen her yeni birimin sağladığı faydanın giderek düştüğünü ifade etmektedir. Bunu tersinden söylersek, vazgeçilen her birim mal dolayısıyla uğranılan fayda kaybı bir öncekinden daha büyük olur. Kayıtsızlık eğrisinin orijine göre dışbükey olmasının nedeni budur.

80. Soru

Kapalı ekonomide genel denge hangi noktada gerçekleşir?

Cevap

Kapalı ekonomide genel denge:Dış ticarete açılmadan önce bir ekonomide toplam üretim ve toplam tüketimin birbirine eşitlenmesi ile olabilen en yüksek refah düzeyine ulaşılması ve dönüşüm eğrisinin bir toplumsal kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada gerçekleşir.

81. Soru

Optimizasyon kuralı ne ifade etmektedir?

Cevap

Optimizasyon kuralı: Açık bir ekonomide uluslararası fiyat oranları doğrusunun dönüşüm eğrisine teğet olduğu noktada üretici dengesinin, bir toplumsal kayıtsızlık eğrisine teğet olduğu noktada tüketici dengesinin gerçekleşebilmesi, böylece toplumun olabilen en yüksek refah düzeyine ulaşması durumunu ifade eder.

82. Soru

Dış ticaretin sağladığı tüketim kazançları neyi ifade etmektedir?

Cevap

Dış ticaretin tüketim kazançları: Dış ticarete açılan bir ülkede üretimde uzmanlaşma gerçekleşmese bile mevcut mal üretiminin bir bölümünün daha yüksek uluslararası fiyatlardan satılabilmesi dolayısıyla elde edilen refah artışını ifade etmektedir.

83. Soru

Dış ticaretin kalkınmaya olan dinamik katkıları nelerdir?

Cevap

Dış ticaretin kalkınmaya olan dinamik katkıları şu şekilde belirtilebilir:

  • Üretim ve kaynak açığını karşılama
  • İç ekonomideki ürün fazlasına çıkış (pazar) sağlama
  • Geniş bir piyasa hacmi
  • Rekabet
  • İç piyasa talebini geliştirme
  • Ekonomik dinamizm
84. Soru

Dış ticaretin statik yararları neyi ifade etmektedir?

Cevap

Dış ticaretin statik yararları,  karşılaştırmalı üstünlüklere uygun bir uluslararası uzmanlaşma ve iş bölümünün bir defalık yararlarını ifade etmektedir.

85. Soru

Dış ticaret yapan ülkelerin talep koşullarına yer verilmedikçe, analizlerin hangi yönlerini belirlemek olanaksızlaşır?

Cevap

Genel olarak belirtmek gerekirse, dış ticaret yapan ülkelerin talep koşullarına yer verilmedikçe, analizlerin şu gibi yönlerini belirlemek olanaksızlaşır: (1) Dönüşüm eğrisi üzerinde dış ticaret öncesi denge noktası, (2) Uluslararası denge fiyat oranı (dış ticaret hadleri), (3) Dış ticaret sonrası tüketim ve üretim noktaları.

86. Soru

Ricardo modeli neden gerçek uluslararası denge fiyatını gösteremez?

Cevap

Bir malın fiyatı nasıl onun piyasa arz ve talebinin bir sonucu ise uluslararası fiyat oranını (dış ticaret hadleri) da arz ve talep koşulları birlikte belirler. Ricardo modeli yalnızca arz koşullarına dayandığı için bu model uluslararası denge fiyat oranının sınırlarını gösterebilir ama gerçek uluslararası denge fiyatını gösteremez. Çünkü, bunun için modelde talep koşullarına da yer vermek gerekir.

87. Soru

Ricardo’ya göre, uluslararası ticarette ticaret hadlerinin sınırlarını ne  belirler?

Cevap

Ricardo’ya göre, ülkelerin yurt içi üretim maliyetleri oranı uluslararası ticarette denge fiyatlarının veya ticaret hadlerinin sınırlarını belirler.

88. Soru

Uluslararası ticaret dengesi nasıl sağlanır?

Cevap

Uluslararası denge: İki ülkenin teklif eğrinin kesiştiği noktadan geçen dış ticaret haddinde sağlanabilir. Her maldan teklif edilen miktar, o maldan talep edilen miktara eşitlendiği için uluslararası ticarette dengeye ulaşılır.

89. Soru

Teklif eğrilerindeki bir kayma nasıl sonuçlar doğurur?

Cevap

Teklif eğrileri, ülkelerin arz ve talep koşullarına bağlı olduğuna göre bu faktörlerdeki bir değişmeden de etkileneceklerdir. Teklif eğrilerindeki bir kayma normal olarak iki sonuç doğurur: Ticaret hadleri etkisi ve ticaret hacmi etkisi.

90. Soru

Türkiye’de halkın zevk ve tercihlerinin ithal malı yönünde değişmesi nasıl sonuçlar doğurur?

Cevap

Dış ticaretteki bu değişmeler Türkiye’nin refahı üzerinde birbirine ters iki etki doğurur: Dış ticaret hacmindeki genişleme refahı olumlu, dış ticaret hadlerinde bozulma ise olumsuz yönde etkiler. Refahtaki gerçek değişmeyi bu iki etkinin sonucu belirler. Eğer ticaret hadleri etkisi sonuçta ağır basarsa ülkenin refah düzeyinde bir düşme olacaktır.

91. Soru

Tüketici kayıtsızlık eğrileri neyi temsil etmektedir?

Cevap

Tüketici kayıtsızlık eğrileri: Belirli bir tüketicinin iki malın değişik bileşimlerinden elde edeceği aynı fayda düzeylerini temsil eden eğriler.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.