Açıköğretim Ders Notları

Kent Sosyolojisi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Kent Sosyolojisi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Göç Kavramı Ve Kuramları

1. Soru

Göç en basit anlamda nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Göç, en basit anlamda, belirli bir hedef doğrultusunda ya da belirli bir hedef olmaksızın herhangi bir yere yönelen coğrafi
insan hareketlerdir şeklinde tanımlanabilir.


2. Soru

Klasik göç kuramları göçü farklı iki toplumsal form üzerinden tanımlamaktadır. Bunun temel nedeni nedir?

Cevap

Klasik göç kuramları göçü farklı iki toplumsal form üzerinden tanımlamaktadır. Bunun temel nedeni, modern sanayi toplumunun
kurulmaya başlamasıyla birlikte kırdan kente doğru yaşanan yoğun insan hareketidir. Çağımızda bu süreç hala devam etmekte, kırda yaşayan nüfus giderek azalırken kentte yaşayan nüfus ise giderek artmaktadır. Bir başka şekilde ifade etmek gerekirse, bir toplumdaki kent ve kır nüfusunun birbirine oranın sürekli olarak kentsel nüfus lehine artmasındaki en temel neden, kırdan kente doğru yaşanan göçtür.


3. Soru

Göç kavramını tanımlamak neden zordur?

Cevap

Göç olgusuna ait sosyolojik bir zorluk, göçü tanımlamada kullanılacak kapsayıcı ortak bir tanım yapmanın zorluğu hatta neredeyse imkânsızlığıdır. Çünkü her bir göç ve göç dalgası, gerek nedenleri gerek içeriği gerekse de gerçekleşme ve yaşanma
şekliyle birbirinden farklı ve biriciktir. Dolayısıyla bu farklılıklar ortak ve kapsayıcı bir tanımın ortaya konulmasını engellemektedir.


4. Soru

Göç olgusunu tanımlarken ilk bakmamız gereken noktalar nelerdir?

Cevap

Göç olgusunu tanımlarken ilk bakmamız gereken noktalar, nüfus (göçmen ya da potansiyel göçmen), coğrafya (hedef ya da kaynak yer, bölge, ülke) ve harekettir (göç eylemi).


5. Soru

Castles ve Millere göre çağımızdaki göç olgusunun dört temel eğilimi nedir?

Cevap

Castles ve Millere göre çağımızdaki göç olgusunun dört temel eğilimi:

1. Göçün küreselleşmesi

2. Göçün hızlanması

3. Göçün farklılaşması

4. Göçün kadınlaşmasıdır.


6. Soru

Ravenstein, 1885 ve 1889 yıllarında yayımladığı Göç Kanunları (The Laws of Migration) başlıklı iki makalesinde belirlediği yedi göç kanununu tartışmaya açmıştır. Bu göç kanunları nelerdir?

Cevap

Ravenstein, 1885 ve 1889 yıllarında yayımladığı Göç Kanunları (The Laws of Migration) başlıklı iki makalesinde belirlediği yedi göç kanununu tartışmaya açmıştır. Bu göç kanunları şunlardır:

1. Göç ve mesafe

2. Göç ve basamakları

3. Yayılma ve emme süreci

4. Göç zincirleri

5. Doğrudan göç

6. Kır kent yerleşimcileri farkı

7. Kadın erkek farkı


7. Soru

İtme çekme kuramının temel özelliği nedir?

Cevap

İtme çekme kuramının temel özelliği göçü, göçmene göre önceleyen bir kuram olmasıdır.


8. Soru

İtme Çekme Kuramının formülünü ve içeriğini ilk olarak kim yazmıştır?

Cevap

İtme Çekme Kuramının formülünü ve içeriğini ilk olarak 1966 yılında Everett Lee yazmıştır.


9. Soru

İtme-çekme faktörleri nasıl faktörlerdir?

Cevap

İtme-çekme faktörleri zaman, mekân ve kişiye göre değişen, hatta aynı kişi için zaman farklılığına bağlı olarak değişebilecek olan faktörlerdir.


10. Soru

Petersen göç olgusunu nasıl tipleştirmiştir?

Cevap

Petersen göç olgusunu beş farklı şekilde tipleştirmiştir:

1. İlkel göçler,

2. Zoraki göçler,

3. Yönlendirilen göçler,

4. Serbest göç,

5. Kitlesel göç.


11. Soru

Kesişen fırsatlar kuramına göre göç olgusunda önemli olan noktalar nelerdir?

Cevap

Kurama göre, göç olgusunda önemli olan noktalar, göç edilecek mesafe, göç edilecek yerdeki imkânlar ve bu imkânların miktarıdır. Fakat Stouffer oluşturduğu kuramda, bu üç önemli faktörden mesafeyi analiz nesnesi olarak diğer faktörlerin
önüne koymaktadır.


12. Soru

Kesişen fırsatlar kuramına göre, göç edilmesi düşünülen iki merkez varsa ve bu merkezlerdeki fırsatlar eşitse, göçmenler hangisine göç edeceklerdir?

Cevap

Kesişen fırsatlar kuramına göre, göç edilmesi düşünülen iki merkez varsa ve bu merkezlerdeki fırsatlar eşitse, göçmenler yakın olan merkeze doğru göç edeceklerdir.


13. Soru

Göç sistemleri kuramına göre göç neden kaynaklanmaktadır?

Cevap

Göç sistemleri kuramına göre göç, iki ülke arasında göçten önce mevcut olan bir ilişkiden kaynaklanmaktadır.


14. Soru

Göçmen sistemleri kuramına göre makro ve mikro yapılar nelerdir?

Cevap

Göçmen sistemleri kuramına göre makro yapılar kurumsal faktörlerin tümünü, mikro yapılar ise göçmen sosyal ağının kapsadığı her şeydir.


15. Soru

Göçmen ilişkiler ağı nedir?

Cevap

Göçmen ilişkiler ağı, geldikleri ülke ile yeni yerleştikleri ülkelerde eski göçmenler, yeni göçmenler ve göçmen olmayan kişiler arasında ortak köken, soydaşlık ve dostluk bağlarından oluşan kişiler arası bağlantılardır.


16. Soru

Göçmen çocuklar için yaşadıkları topluma uyum sağlamadaki en önemli araç nedir?

Cevap

Göçmen çocuklar için yaşadıkları topluma uyum sağlamadaki en önemli araç okuldur.


17. Soru

Göçmen ağlarının altı önemli işlevi nedir?

Cevap

1. Göçmenleri, göçün verdiği rahatsızlıktan ve masraflardan önemli ölçüde rahatlatırlar.

2. Göçmenleri, içine girdikleri toplumdan yalıtırlar ve onların kendi yurtlarıyla ilişkilerinin devamını sağlarlar.

3. Göçün başlangıcını ve hedef yerini etkileyerek önemli ölçüde kimlerin göçeceğini belirlerler.

4. Göçmenlerin gittikleri yerlerde uyumları için kolaylık sağlarlar.

5. Kendi anayurtlarındaki potansiyel göçmenler ve ağa yeni katılanlar için yabancı toplumdaki fırsatlar ve resmi yapılanmalar hakkında haber kanalları gibi hizmet verirler.

6. Göçün hızını ve büyüklüğünü önemli oranda belirlerler.


18. Soru

Jeff Crisp göçmen ağının işlevini hangi başlıklar altında toplamaktadır?

Cevap

Crisp göçmen ağının işlevini dört başlık altında toplamaktadır,

1. Bilgi verme işlevi,

2. Göç maliyetini karşılama işlevi,

3. Yasadışı göçü artırma ve organize etme işlevi,

4. Hedef ülkede destek sağlama işlevi.


19. Soru

Ağ Kuramının güçlü yönü nedir?

Cevap

Ağ Kuramının güçlü yönü göç olgusunu sadece yapısal faktörler üzerinden değil, göçmen bireyin bireysel etkileri üzerinden de anlamaya çalışmasıdır.


20. Soru

1950’li yıllarda Türkiye’de göç olgusu için temel itici güçler nelerdir? 

Cevap

Bu dönemin göç olgusu için temel itici güçleri tarımda makineleşme ve şehirlerde yaşanan kapitalist birikim sürecidir. Tarımda yaşanan makineleşme, toprakların miras yoluyla bölünmesi, çeşitli nedenlerle topraksızlaşma, hızlı nüfus artışı ve kırsal
yoksulluğun artması kırdan kente doğru kitlesel bir göçü başlatmıştır. Ayrıca bu sürece eşlik eden kentlerdeki kapitalist birikim ve ülke içindeki ulaşım imkânlarının artmış olması bu süreci destekleyen diğer faktörler olmuştur.


21. Soru

50’li yıllarda başlayan kırdan kente göç süreci 70’li yılları da kapsayacak şekilde sürmüştür. Bu sürece eşlik eden bir diğer gelişme

nedir?

Cevap

50’li yıllarda başlayan kırdan kente göç süreci 70’li yılları da kapsayacak şekilde sürmüştür. Bu sürece eşlik eden bir diğer gelişme, kentlerdeki kapitalistleşme süreciyle birlikte başlayan sanayileşme hamlesi ve sanayide çalışacak olan işgücüne
duyulan ihtiyaçtır.


22. Soru

Kırda açığa çıkan işgücünün çok hızlı bir şekilde şehirlere akması 60’lı yıllardan başlayarak hangi sorunu ortaya çıkarmıştır? 

Cevap

Kırda açığa çıkan işgücünün çok hızlı bir şekilde şehirlere akması 60’lı yıllardan başlayarak bir başka sorunu ortaya çıkarmıştır. Bu
sorunu ‘hızlı’ ve ‘çarpık’ kentleşme olarak ifade edebiliriz. Bu dönemde kentlerin işgücünü emme kapasitesi göç ile kente gelen nüfusun hızına ayak uyduramamıştır. Bir başka ifadeyle kentlerdeki sanayinin gelişimi ve istihdam yaratma hızı, göçün hızına yetişememiştir. Ayrıca, bu dönemde şehirlere akan nüfusu barındıracak konutların inşasının gerçekleştirilememiş olması gecekondulaşma sorununa neden olmuştur.


23. Soru

Türkiye’de 1980’lerdeki göç dalgasının önemli özelliği nedir?

Cevap

1980’lerdeki göç dalgasının önemli özelliği, üç büyük kentten daha çok alternatif diğer kentlere yönelmesidir.


24. Soru

Türkiye’den Avrupa’ya göçün tarihsel başlangıcı ne zamandır?

Cevap

Ülkemizin ikinci göç deneyimi ise yoğun olarak Avrupa ülkelerine, özellikle de Almanya’ya; yaşanan dış göçtür. Türkiye’den Avrupa’ya göçün tarihsel başlangıcı II. Dünya Savaşı sonrasına, 1950’li yıllara rast gelmektedir. Savaştan yıkılmış ve potansiyel işgücünü büyük oranda kaybederek çıkmış Avrupa ülkeleri kalkınmak için ihtiyaç duydukları işgücü kaynağını yurtdışında bulmuşlardır. Buna bağlı olarak Doğu Avrupa, Balkan ülkelerinden ve Batı Afrika ülkelerinden Avrupa’nın içlerine hızlı bir göç dalgası yaşanmıştır. Yine aynı dönemde Türkiye’den göçmen işçiler Avrupa’ya geçmeye başlamışlardır.


1. Soru

Göç en basit anlamda nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Göç, en basit anlamda, belirli bir hedef doğrultusunda ya da belirli bir hedef olmaksızın herhangi bir yere yönelen coğrafi
insan hareketlerdir şeklinde tanımlanabilir.

2. Soru

Klasik göç kuramları göçü farklı iki toplumsal form üzerinden tanımlamaktadır. Bunun temel nedeni nedir?

Cevap

Klasik göç kuramları göçü farklı iki toplumsal form üzerinden tanımlamaktadır. Bunun temel nedeni, modern sanayi toplumunun
kurulmaya başlamasıyla birlikte kırdan kente doğru yaşanan yoğun insan hareketidir. Çağımızda bu süreç hala devam etmekte, kırda yaşayan nüfus giderek azalırken kentte yaşayan nüfus ise giderek artmaktadır. Bir başka şekilde ifade etmek gerekirse, bir toplumdaki kent ve kır nüfusunun birbirine oranın sürekli olarak kentsel nüfus lehine artmasındaki en temel neden, kırdan kente doğru yaşanan göçtür.

3. Soru

Göç kavramını tanımlamak neden zordur?

Cevap

Göç olgusuna ait sosyolojik bir zorluk, göçü tanımlamada kullanılacak kapsayıcı ortak bir tanım yapmanın zorluğu hatta neredeyse imkânsızlığıdır. Çünkü her bir göç ve göç dalgası, gerek nedenleri gerek içeriği gerekse de gerçekleşme ve yaşanma
şekliyle birbirinden farklı ve biriciktir. Dolayısıyla bu farklılıklar ortak ve kapsayıcı bir tanımın ortaya konulmasını engellemektedir.

4. Soru

Göç olgusunu tanımlarken ilk bakmamız gereken noktalar nelerdir?

Cevap

Göç olgusunu tanımlarken ilk bakmamız gereken noktalar, nüfus (göçmen ya da potansiyel göçmen), coğrafya (hedef ya da kaynak yer, bölge, ülke) ve harekettir (göç eylemi).

5. Soru

Castles ve Millere göre çağımızdaki göç olgusunun dört temel eğilimi nedir?

Cevap

Castles ve Millere göre çağımızdaki göç olgusunun dört temel eğilimi:

1. Göçün küreselleşmesi

2. Göçün hızlanması

3. Göçün farklılaşması

4. Göçün kadınlaşmasıdır.

6. Soru

Ravenstein, 1885 ve 1889 yıllarında yayımladığı Göç Kanunları (The Laws of Migration) başlıklı iki makalesinde belirlediği yedi göç kanununu tartışmaya açmıştır. Bu göç kanunları nelerdir?

Cevap

Ravenstein, 1885 ve 1889 yıllarında yayımladığı Göç Kanunları (The Laws of Migration) başlıklı iki makalesinde belirlediği yedi göç kanununu tartışmaya açmıştır. Bu göç kanunları şunlardır:

1. Göç ve mesafe

2. Göç ve basamakları

3. Yayılma ve emme süreci

4. Göç zincirleri

5. Doğrudan göç

6. Kır kent yerleşimcileri farkı

7. Kadın erkek farkı

7. Soru

İtme çekme kuramının temel özelliği nedir?

Cevap

İtme çekme kuramının temel özelliği göçü, göçmene göre önceleyen bir kuram olmasıdır.

8. Soru

İtme Çekme Kuramının formülünü ve içeriğini ilk olarak kim yazmıştır?

Cevap

İtme Çekme Kuramının formülünü ve içeriğini ilk olarak 1966 yılında Everett Lee yazmıştır.

9. Soru

İtme-çekme faktörleri nasıl faktörlerdir?

Cevap

İtme-çekme faktörleri zaman, mekân ve kişiye göre değişen, hatta aynı kişi için zaman farklılığına bağlı olarak değişebilecek olan faktörlerdir.

10. Soru

Petersen göç olgusunu nasıl tipleştirmiştir?

Cevap

Petersen göç olgusunu beş farklı şekilde tipleştirmiştir:

1. İlkel göçler,

2. Zoraki göçler,

3. Yönlendirilen göçler,

4. Serbest göç,

5. Kitlesel göç.

11. Soru

Kesişen fırsatlar kuramına göre göç olgusunda önemli olan noktalar nelerdir?

Cevap

Kurama göre, göç olgusunda önemli olan noktalar, göç edilecek mesafe, göç edilecek yerdeki imkânlar ve bu imkânların miktarıdır. Fakat Stouffer oluşturduğu kuramda, bu üç önemli faktörden mesafeyi analiz nesnesi olarak diğer faktörlerin
önüne koymaktadır.

12. Soru

Kesişen fırsatlar kuramına göre, göç edilmesi düşünülen iki merkez varsa ve bu merkezlerdeki fırsatlar eşitse, göçmenler hangisine göç edeceklerdir?

Cevap

Kesişen fırsatlar kuramına göre, göç edilmesi düşünülen iki merkez varsa ve bu merkezlerdeki fırsatlar eşitse, göçmenler yakın olan merkeze doğru göç edeceklerdir.

13. Soru

Göç sistemleri kuramına göre göç neden kaynaklanmaktadır?

Cevap

Göç sistemleri kuramına göre göç, iki ülke arasında göçten önce mevcut olan bir ilişkiden kaynaklanmaktadır.

14. Soru

Göçmen sistemleri kuramına göre makro ve mikro yapılar nelerdir?

Cevap

Göçmen sistemleri kuramına göre makro yapılar kurumsal faktörlerin tümünü, mikro yapılar ise göçmen sosyal ağının kapsadığı her şeydir.

15. Soru

Göçmen ilişkiler ağı nedir?

Cevap

Göçmen ilişkiler ağı, geldikleri ülke ile yeni yerleştikleri ülkelerde eski göçmenler, yeni göçmenler ve göçmen olmayan kişiler arasında ortak köken, soydaşlık ve dostluk bağlarından oluşan kişiler arası bağlantılardır.

16. Soru

Göçmen çocuklar için yaşadıkları topluma uyum sağlamadaki en önemli araç nedir?

Cevap

Göçmen çocuklar için yaşadıkları topluma uyum sağlamadaki en önemli araç okuldur.

17. Soru

Göçmen ağlarının altı önemli işlevi nedir?

Cevap

1. Göçmenleri, göçün verdiği rahatsızlıktan ve masraflardan önemli ölçüde rahatlatırlar.

2. Göçmenleri, içine girdikleri toplumdan yalıtırlar ve onların kendi yurtlarıyla ilişkilerinin devamını sağlarlar.

3. Göçün başlangıcını ve hedef yerini etkileyerek önemli ölçüde kimlerin göçeceğini belirlerler.

4. Göçmenlerin gittikleri yerlerde uyumları için kolaylık sağlarlar.

5. Kendi anayurtlarındaki potansiyel göçmenler ve ağa yeni katılanlar için yabancı toplumdaki fırsatlar ve resmi yapılanmalar hakkında haber kanalları gibi hizmet verirler.

6. Göçün hızını ve büyüklüğünü önemli oranda belirlerler.

18. Soru

Jeff Crisp göçmen ağının işlevini hangi başlıklar altında toplamaktadır?

Cevap

Crisp göçmen ağının işlevini dört başlık altında toplamaktadır,

1. Bilgi verme işlevi,

2. Göç maliyetini karşılama işlevi,

3. Yasadışı göçü artırma ve organize etme işlevi,

4. Hedef ülkede destek sağlama işlevi.

19. Soru

Ağ Kuramının güçlü yönü nedir?

Cevap

Ağ Kuramının güçlü yönü göç olgusunu sadece yapısal faktörler üzerinden değil, göçmen bireyin bireysel etkileri üzerinden de anlamaya çalışmasıdır.

20. Soru

1950’li yıllarda Türkiye’de göç olgusu için temel itici güçler nelerdir? 

Cevap

Bu dönemin göç olgusu için temel itici güçleri tarımda makineleşme ve şehirlerde yaşanan kapitalist birikim sürecidir. Tarımda yaşanan makineleşme, toprakların miras yoluyla bölünmesi, çeşitli nedenlerle topraksızlaşma, hızlı nüfus artışı ve kırsal
yoksulluğun artması kırdan kente doğru kitlesel bir göçü başlatmıştır. Ayrıca bu sürece eşlik eden kentlerdeki kapitalist birikim ve ülke içindeki ulaşım imkânlarının artmış olması bu süreci destekleyen diğer faktörler olmuştur.

21. Soru

50’li yıllarda başlayan kırdan kente göç süreci 70’li yılları da kapsayacak şekilde sürmüştür. Bu sürece eşlik eden bir diğer gelişme

nedir?

Cevap

50’li yıllarda başlayan kırdan kente göç süreci 70’li yılları da kapsayacak şekilde sürmüştür. Bu sürece eşlik eden bir diğer gelişme, kentlerdeki kapitalistleşme süreciyle birlikte başlayan sanayileşme hamlesi ve sanayide çalışacak olan işgücüne
duyulan ihtiyaçtır.

22. Soru

Kırda açığa çıkan işgücünün çok hızlı bir şekilde şehirlere akması 60’lı yıllardan başlayarak hangi sorunu ortaya çıkarmıştır? 

Cevap

Kırda açığa çıkan işgücünün çok hızlı bir şekilde şehirlere akması 60’lı yıllardan başlayarak bir başka sorunu ortaya çıkarmıştır. Bu
sorunu ‘hızlı’ ve ‘çarpık’ kentleşme olarak ifade edebiliriz. Bu dönemde kentlerin işgücünü emme kapasitesi göç ile kente gelen nüfusun hızına ayak uyduramamıştır. Bir başka ifadeyle kentlerdeki sanayinin gelişimi ve istihdam yaratma hızı, göçün hızına yetişememiştir. Ayrıca, bu dönemde şehirlere akan nüfusu barındıracak konutların inşasının gerçekleştirilememiş olması gecekondulaşma sorununa neden olmuştur.

23. Soru

Türkiye’de 1980’lerdeki göç dalgasının önemli özelliği nedir?

Cevap

1980’lerdeki göç dalgasının önemli özelliği, üç büyük kentten daha çok alternatif diğer kentlere yönelmesidir.

24. Soru

Türkiye’den Avrupa’ya göçün tarihsel başlangıcı ne zamandır?

Cevap

Ülkemizin ikinci göç deneyimi ise yoğun olarak Avrupa ülkelerine, özellikle de Almanya’ya; yaşanan dış göçtür. Türkiye’den Avrupa’ya göçün tarihsel başlangıcı II. Dünya Savaşı sonrasına, 1950’li yıllara rast gelmektedir. Savaştan yıkılmış ve potansiyel işgücünü büyük oranda kaybederek çıkmış Avrupa ülkeleri kalkınmak için ihtiyaç duydukları işgücü kaynağını yurtdışında bulmuşlardır. Buna bağlı olarak Doğu Avrupa, Balkan ülkelerinden ve Batı Afrika ülkelerinden Avrupa’nın içlerine hızlı bir göç dalgası yaşanmıştır. Yine aynı dönemde Türkiye’den göçmen işçiler Avrupa’ya geçmeye başlamışlardır.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.