Açıköğretim Ders Notları

Karar Modelleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Karar Modelleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Ek Bilgi Ve Karar

1. Soru

ÖRNEKLEM BİLGİSİNİN BEKLENEN DEĞERİ NE DEMEKTİR?

Cevap

Örneklem bilgisi, başlangıçta mevcut olan bilgilerin daha sağlıklı, daha gerçekçi bilgilere dönüşmesine katkı sağlar. Bu katkı, başlangıçta mevcut olan doğal durum olasılıklarının yeniden hesaplanmasıyla, diğer bir ifadeyle Bayes teoreminden yararlanılarak gerçekleştirilir.


2. Soru

Belirsizliğin azaltılması için elde edilen ek bilgi değerleri ve var olan bilgilere göre karar verme problemindeki seçeneklerin beklenen kâr değerleri hesaplanır. Hesaplanan değer ………………….. olarak ifade edilir.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

tam bilgi olduğunda beklenen kâr


3. Soru

Örneklem bilgisinin amacı nedir?

Cevap

Başlangıçta mevcut olan bilgilerin daha sağlıklı, daha gerçekçi bilgilere dönüşmesine katkı sağlar. 


4. Soru

Doğal durumlar olarak da ifade edilen kontrol edilemeyen değişkenlerin hangi değerleri alacağı, diğer bir ifade ile hangi doğal durumlarla karşılaşılabileceği bilinmiyor, tahmin bile edilemiyorsa tam bir belirsizlik söz konusudur. Böylesi durumlarda karar vericilerin uygulayabileceği çözüm yaklaşımları nasıl olmalıdır?

Cevap

Kişisel tutumlarını yansıtan karar ölçütlerinin kullanılması biçimindedir.


5. Soru

Karar verici, gelecekte ortaya çıkacak çevresel koşullar (doğal durumlar) hakkında …….elde edebilmiş olsaydı karar problemine ilişkin en iyi çözümün ne olacağını da çok kolay biçimde belirleyebilirdi.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

Tam bilgi


6. Soru

EVSI (Expected Value of Sample Information) ile gösterilen ……………………. , örneklem bilgisinden elde edilen kâr ile örneklem bilgisi olmadan elde edilen kâr arasındaki farka eşittir.

Yukarıdaki boşuğu doldurunuz. 

Cevap

örneklem bilgisinin beklenen değeri


7. Soru

Karar verme problemlerinde önemli olan nokta karar vericinin ek bilgi elde etmek için ödeyebileceği bedelin üst sınırının belirlenmesidir. Bu sınırın belirlenmesi için …………………….. yararlanılır.

Cevap

Tam bilginin beklenen değerinden 


8. Soru

Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması iki aşamadan oluşur. İlk aşamada ek bilgi öncesindeki olasılıklara göre hesaplanan, en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri belirlenir. Bu değer ……………….. olarak ifade edilir.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

risk ortamında beklenen kâr


9. Soru

Belirlilik ne demektir?

Cevap

Karar verme sürecinde doğal durumlar hakkında elde edilen bilgi tam ise bu duruma belirlilik adı verilir.


10. Soru

Belirli bir müşteri  portföyü olan ve her ayki talepleri belirli olan bir işletme verilebilir. Bu örnekte çevresel faktör talep, karar alternatifleri ise farklı üretim düzeyleridir. Bilindiği gibi böylesi karar ortamları ……… ortamı olup, karar problemi kazanç yapılı ise seçeneklerden en yüksek değere sahip olanı, karar problemi maliyet yapılı ise seçeneklerden en düşük değere sahip olanı en iyi karar olarak belirlenebilir.

Boşluğu doldurunuz.

Cevap

Belirli bir müşteri portföyü olan ve her ayki talepleri belirli olan bir işletme verilebilir. Bu örnekte çevresel faktör talep, karar alternatifleri ise farklı üretim düzeyleridir. Bilindiği gibi böylesi karar ortamları belirlilik ortamı olup, karar problemi kazanç yapılı ise seçeneklerden en yüksek değere sahip olanı, karar problemi maliyet yapılı ise seçeneklerden en düşük değere sahip olanı en iyi karar olarak belirlenebilir


11. Soru

Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması nasıl yapılır?

Cevap

Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması iki aşamadan oluşur. İlk aşamada ek bilgi öncesindeki olasılıklara göre hesaplanan, en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri belirlenir. Bu değer risk ortamında beklenen kâr olarak ifade edilir. İkinci aşamada ise belirsizliğin azaltılması için elde edilen ek bilgi değerleri ve var olan bilgilere göre karar verme problemindeki seçeneklerin beklenen kâr değerleri hesaplanır. Hesaplanan değer tam bilgi olduğunda beklenen kâr olarak ifade edilir. Bu hesaplama her bir doğal durumda ortaya çıkacak en iyi değerler ile ilgili doğal durumun olasılıklarının çarpımlarının toplamı biçiminde hesaplanır. İkinci aşamada belirlenen değer ile birinci aşamada belirlenen değer arasındaki fark tam bilginin beklenen değerini verir.


12. Soru

Karar problemini karmaşık yapan ve karar vericinin karar vermesini zorlaştıran en önemli etken nedir?

Cevap

Karar ortamının belirsizlik düzeyidir.


13. Soru

EVSI nasıl hesaplanır?

Cevap

Örneklem bilgisinden elde edilen kâr – Örneklem bilgisi olmadan elde edilen kâr


14. Soru

EVPI ne demektir?

Cevap

Tam bilginin beklenen değeri demektir.


15. Soru

Karar ağacındaki ilk düğümü açıklayınız. 

Cevap

Karar ağacındaki ilk düğüm, parçaya ilişkin son karar verilmeden önce tam bilginin alınıp alınmaması ya da ek bilgi satın alınmaksızın son kararın verilmesini gösteren bir karar düğümüdür.


16. Soru

Tam bilginin beklenen değeri ne demektir?

Cevap

Tam bilgi durumunda beklenen kâr değeri ile bilgi öncesi analizde seçilen en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri arasındaki farkı göstermektedir.


17. Soru

Karar vermede ek bilginin önemini açıklayınız.

Cevap

Doğru kararlar ancak gelecekte ortaya çıkacak olayların (kontrol edilemeyen değişken ya da doğal durum) ne olacağını, hangi değer ya da durumlar ile ortaya çıkacağını kesin olarak bilmekle mümkün olabilecektir. Ancak gerçek yaşamda geleceği kesin olarak bilmek neredeyse imkansızdır. Bununla birlikte gelecekte ne olacağına, hangi durumlarla karşılaşılacağına ilişkin
araştırmalar yardımıyla ek bilgiler elde edilerek belirsizlik düzeyinin olabildiğince azaltılmasına çalışılabilir. Ancak ek bilgi elde etmenin de bir maliyeti olacaktır. Ek bilgi elde etmenin maliyetinin, elde edilen bilginin sağlayacağı kazançtan yüksek olmaması gerekir.


18. Soru

Geleceğe ilişkin tam bilgiye sahip olmak, gelecekte karar problemimizi etkiyecek doğal durum sayısının tek olması, diğer bir ifadeyle doğal durumun olasılık değerinin …….’e eşit olması anlamını taşır.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz.

Cevap

Geleceğe ilişkin tam bilgiye sahip olmak, gelecekte karar problemimizi etkiyecek doğal durum sayısının tek olması, diğer bir ifadeyle doğal durumun olasılık değerinin 1’e eşit olması anlamını taşır.


1. Soru

ÖRNEKLEM BİLGİSİNİN BEKLENEN DEĞERİ NE DEMEKTİR?

Cevap

Örneklem bilgisi, başlangıçta mevcut olan bilgilerin daha sağlıklı, daha gerçekçi bilgilere dönüşmesine katkı sağlar. Bu katkı, başlangıçta mevcut olan doğal durum olasılıklarının yeniden hesaplanmasıyla, diğer bir ifadeyle Bayes teoreminden yararlanılarak gerçekleştirilir.

2. Soru

Belirsizliğin azaltılması için elde edilen ek bilgi değerleri ve var olan bilgilere göre karar verme problemindeki seçeneklerin beklenen kâr değerleri hesaplanır. Hesaplanan değer ………………….. olarak ifade edilir.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

tam bilgi olduğunda beklenen kâr

3. Soru

Örneklem bilgisinin amacı nedir?

Cevap

Başlangıçta mevcut olan bilgilerin daha sağlıklı, daha gerçekçi bilgilere dönüşmesine katkı sağlar. 

4. Soru

Doğal durumlar olarak da ifade edilen kontrol edilemeyen değişkenlerin hangi değerleri alacağı, diğer bir ifade ile hangi doğal durumlarla karşılaşılabileceği bilinmiyor, tahmin bile edilemiyorsa tam bir belirsizlik söz konusudur. Böylesi durumlarda karar vericilerin uygulayabileceği çözüm yaklaşımları nasıl olmalıdır?

Cevap

Kişisel tutumlarını yansıtan karar ölçütlerinin kullanılması biçimindedir.

5. Soru

Karar verici, gelecekte ortaya çıkacak çevresel koşullar (doğal durumlar) hakkında …….elde edebilmiş olsaydı karar problemine ilişkin en iyi çözümün ne olacağını da çok kolay biçimde belirleyebilirdi.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

Tam bilgi

6. Soru

EVSI (Expected Value of Sample Information) ile gösterilen ……………………. , örneklem bilgisinden elde edilen kâr ile örneklem bilgisi olmadan elde edilen kâr arasındaki farka eşittir.

Yukarıdaki boşuğu doldurunuz. 

Cevap

örneklem bilgisinin beklenen değeri

7. Soru

Karar verme problemlerinde önemli olan nokta karar vericinin ek bilgi elde etmek için ödeyebileceği bedelin üst sınırının belirlenmesidir. Bu sınırın belirlenmesi için …………………….. yararlanılır.

Cevap

Tam bilginin beklenen değerinden 

8. Soru

Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması iki aşamadan oluşur. İlk aşamada ek bilgi öncesindeki olasılıklara göre hesaplanan, en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri belirlenir. Bu değer ……………….. olarak ifade edilir.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz. 

Cevap

risk ortamında beklenen kâr

9. Soru

Belirlilik ne demektir?

Cevap

Karar verme sürecinde doğal durumlar hakkında elde edilen bilgi tam ise bu duruma belirlilik adı verilir.

10. Soru

Belirli bir müşteri  portföyü olan ve her ayki talepleri belirli olan bir işletme verilebilir. Bu örnekte çevresel faktör talep, karar alternatifleri ise farklı üretim düzeyleridir. Bilindiği gibi böylesi karar ortamları ……… ortamı olup, karar problemi kazanç yapılı ise seçeneklerden en yüksek değere sahip olanı, karar problemi maliyet yapılı ise seçeneklerden en düşük değere sahip olanı en iyi karar olarak belirlenebilir.

Boşluğu doldurunuz.

Cevap

Belirli bir müşteri portföyü olan ve her ayki talepleri belirli olan bir işletme verilebilir. Bu örnekte çevresel faktör talep, karar alternatifleri ise farklı üretim düzeyleridir. Bilindiği gibi böylesi karar ortamları belirlilik ortamı olup, karar problemi kazanç yapılı ise seçeneklerden en yüksek değere sahip olanı, karar problemi maliyet yapılı ise seçeneklerden en düşük değere sahip olanı en iyi karar olarak belirlenebilir

11. Soru

Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması nasıl yapılır?

Cevap

Tam bilginin beklenen değerinin hesaplanması iki aşamadan oluşur. İlk aşamada ek bilgi öncesindeki olasılıklara göre hesaplanan, en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri belirlenir. Bu değer risk ortamında beklenen kâr olarak ifade edilir. İkinci aşamada ise belirsizliğin azaltılması için elde edilen ek bilgi değerleri ve var olan bilgilere göre karar verme problemindeki seçeneklerin beklenen kâr değerleri hesaplanır. Hesaplanan değer tam bilgi olduğunda beklenen kâr olarak ifade edilir. Bu hesaplama her bir doğal durumda ortaya çıkacak en iyi değerler ile ilgili doğal durumun olasılıklarının çarpımlarının toplamı biçiminde hesaplanır. İkinci aşamada belirlenen değer ile birinci aşamada belirlenen değer arasındaki fark tam bilginin beklenen değerini verir.

12. Soru

Karar problemini karmaşık yapan ve karar vericinin karar vermesini zorlaştıran en önemli etken nedir?

Cevap

Karar ortamının belirsizlik düzeyidir.

13. Soru

EVSI nasıl hesaplanır?

Cevap

Örneklem bilgisinden elde edilen kâr – Örneklem bilgisi olmadan elde edilen kâr

14. Soru

EVPI ne demektir?

Cevap

Tam bilginin beklenen değeri demektir.

15. Soru

Karar ağacındaki ilk düğümü açıklayınız. 

Cevap

Karar ağacındaki ilk düğüm, parçaya ilişkin son karar verilmeden önce tam bilginin alınıp alınmaması ya da ek bilgi satın alınmaksızın son kararın verilmesini gösteren bir karar düğümüdür.

16. Soru

Tam bilginin beklenen değeri ne demektir?

Cevap

Tam bilgi durumunda beklenen kâr değeri ile bilgi öncesi analizde seçilen en iyi seçeneğin beklenen kâr değeri arasındaki farkı göstermektedir.

17. Soru

Karar vermede ek bilginin önemini açıklayınız.

Cevap

Doğru kararlar ancak gelecekte ortaya çıkacak olayların (kontrol edilemeyen değişken ya da doğal durum) ne olacağını, hangi değer ya da durumlar ile ortaya çıkacağını kesin olarak bilmekle mümkün olabilecektir. Ancak gerçek yaşamda geleceği kesin olarak bilmek neredeyse imkansızdır. Bununla birlikte gelecekte ne olacağına, hangi durumlarla karşılaşılacağına ilişkin
araştırmalar yardımıyla ek bilgiler elde edilerek belirsizlik düzeyinin olabildiğince azaltılmasına çalışılabilir. Ancak ek bilgi elde etmenin de bir maliyeti olacaktır. Ek bilgi elde etmenin maliyetinin, elde edilen bilginin sağlayacağı kazançtan yüksek olmaması gerekir.

18. Soru

Geleceğe ilişkin tam bilgiye sahip olmak, gelecekte karar problemimizi etkiyecek doğal durum sayısının tek olması, diğer bir ifadeyle doğal durumun olasılık değerinin …….’e eşit olması anlamını taşır.

Yukarıdaki boşluğu doldurunuz.

Cevap

Geleceğe ilişkin tam bilgiye sahip olmak, gelecekte karar problemimizi etkiyecek doğal durum sayısının tek olması, diğer bir ifadeyle doğal durumun olasılık değerinin 1’e eşit olması anlamını taşır.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.