Açıköğretim Ders Notları

Kamu Yönetimi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Kamu Yönetimi Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Temel Kavramlar

1. Soru

Yönetim kavramı ne demektir?

Cevap

Yönetim, literatürde ve halkın dilinde çeşitli tanımlara konu olmaktadır. Yönetim kavramı, “ faaliyet/sevk ve idare”, “örgüt” ve “idari sistem” gibi çeşitli anlamlarda kullanılmaktadır. 


2. Soru

Yönetimin fonksiyonları nelerdir?

Cevap

Yönetim Fonksiyonları: Planlama, örgütleme, bütçeleme, yönlendirme, koordinasyon ve
denetimdir. 


3. Soru

Yönetimin temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Yönetimin temel özellikleri şunlardır:

  1. Yönetim, birden fazla kişinin yer aldığı bir grup içinde söz konusu olmaktadır.
  2. Bir süreç olarak yönetim, yapılacak işleri belirleme ve planlama, örgütleme, gerekli kaynakları sağlama ve düzenleme, yönlendirme, koordinasyon ve denetim gibi faaliyet ya da ögelerden meydana gelir.
  3. Yönetim, biçimsel örgütlerde hiyerarşik bir düzen içinde meydana gelir. Biçimsel
    örgüt, bir faaliyete katılanların, söz konusu işte yerine getirecekleri rollerin önceden belirtildiği ve düzenlendiği bir yapıdır.
  4. Yönetim, düzenli faaliyetlerden meydana gelen bir olgudur.
  5. Yönetim, belirli bir amacın veya amaçların gerçekleştirilmesine yönelmiş çeşitli faaliyetler bütününden oluşur.

4. Soru

Hiyerarşi nedir?

Cevap

Hiyerarşi: Örgütte çalışanların, en üst yöneticiden başlayarak en alt düzeydeki iş görene kadar yetki ve görevler bakımından ast-üst biçiminde derecelenmesidir.


5. Soru

Kamu yönetimi kavramının temel dört yönü nelerdir? 

Cevap

Kamu yönetimi kavramının temel dört yönü bulunmaktadır. Bunlar “işlev”, “yapı”,
“akademik disiplin” ve “meslek” yönüdür.


6. Soru

Kamu işletmeciliği kavramının ilk kullanıldığı ülkeler hangileridir?

Cevap

Kamu işletmeciliği (public management) kavramının kullanılışı oldukça yenidir ve
1970’li yılların sonuna rastlar. İlk kullanıldığı yer, ABD ve İngiltere’dir.


7. Soru

Kimler kamu yönetimi mesleğinin elemanlarıdır?

Cevap

Kamu politikalarını oluşturma ve bunları uygulama, planlama, örgütleme, yönlendirme, koordinasyon, denetim, sevk ve idare gibi eylem ve işlemler içinde idareci olarak
görev yapan mühendis, iktisatçı, planlamacı ve maliyeci gibi kişiler de kamu yöneticisi
olarak nitelendirilirler ve kamu yönetimi mesleğinin elemanlarıdır. 


8. Soru

Geleneksel kamu yönetimi anlayışı neye dayanır? 

Cevap

Geleneksel kamu yönetimi anlayışının entellektüel temelleri, büyük ölçüde Woodrow Wilson, Max Weber ve Frederick Taylor’ın düşüncelerine dayanır.


9. Soru

1980’li yılların sonlarına doğru gelişmiş ülkelerde kamu sektörünün yönetiminde yeni bir yaklaşım hangi kavramlarla ifade edilmektedir? 

Cevap

1980’li yılların sonlarına doğru gelişmiş ülkelerde ve özellikle Anglo-Sakson coğrafyada kamu sektörünün yönetiminde yeni bir yaklaşım ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu yaklaşım ya da anlayış, “işletmecilik” (manageralism), “yeni kamu işletmeciliği” (new public management) ve “piyasa temelli kamu yönetimi” (market-based public administration) ya da “girişimci idare” (entrepreneurial government) gibi kavramlarla ifade edilmektedir.


10. Soru

 Hood yeni kamu yönetiminin unsurlarını nasıl gruplandırır?

Cevap

Yeni kamu yönetimi, geleneksel yönetimden farklı olarak yönetimin organizasyonu
ve işleyişinde piyasalar ve toplumla ilişkilerinde yeni bir yapılanma öngörür. Yeni kamu
yönetiminin temel unsurları konusunda çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Örneğin C.
Hood yeni kamu yönetiminin unsurlarını yedi grupta toplamıştır (Hood, 1991: 4-5):
1. Kamu sektöründe yöneticiye geniş yönetme serbestliğinin tanınması,
2. Performans ölçümü yapılması,
3. Sonuçlara, prosedürlerden daha çok önem verilmesi,
4. Kaynakların kullanımında disiplin ve tutumluluk,
5. Kamu sektöründe rekabetin artırılması,
6. Büyük yapılı organizasyonların, optimal büyüklükte yeni yapılara dönüştürülmesi,
7. Kamuda, özel sektör yönetim tekniklerinin uygulanması


11. Soru

Kamu yönetiminin elemanları nelerdir? 

Cevap

Kamu yönetiminin birinci elemanı insanlardır; yani halktır. Kamu yönetiminin ikinci elemanı örgüttür. Kamu yönetiminin üçüncü elemanı, kamu politikasıdır. Kamu yönetiminin dördüncü elemanı, norm düzenidir. Kamu yönetiminin beşinci elemanı mali kaynaktır. Kamu yönetiminin altıncı elemanı, örgütü harekete geçiren ve işleten kamu görevlileridir. 


12. Soru

Yönetişim kavramı ne anlama gelmektir?

Cevap

Yönetişim (governance), “yönetim” veya “yönetmek” (to govern) kavramından türetilmiştir. Bu kavramı ilk defa Dünya Bankası, 1989 tarihli raporunda kullanmıştır. Yönetişim, son otuz yıl içinde popüler hâle gelmiş, “yönetim” kavramının alternatifi olarak literatürde ve günlük hayatta yaygın olarak kullanılmaktadır. Yönetişim, toplum-devlet ilişkilerinde karşılıklı etkileşime dayalı yeni bir yönetim tarzını ifade etmektedir.


13. Soru

Kamu yönetimi ve özel yönetim arasında yapı ve işleyişten kaynaklanan temel farklılıklar nelerdir?

Cevap

Birtakım benzerliklere rağmen kamu yönetimi ve özel yönetim arasında yapı ve işleyişten kaynaklanan temel bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar, nitelik bakımından ve dönemler itibarıyla bazı değişikliklere uğrasa da azalma eğilimi göstermekle birlikte bir ölçüde devam edeceğe benzemektedir. Bu farklılıkları şöyle belirterek değerlendirmek mümkündür.

  1. Siyasal çevre
  2. Kamu yararı
  3. Yasallık, tarafsızlık ve süreklilik
  4. Hesap verme sorumluluğu
  5. Yönetimin esnekliği
  6. Olumsuz dışsallıklarla mücadele
  7. Hakemlik
  8. Kamu gücü
  9. Yöneticilerin Motivasyonu

14. Soru

Kamu yararı ne demektir? 

Cevap

Kamu Yararı: Kamu yönetiminin eylem ve işlemlerinde yöneldiği ve toplumun bir kesiminin ya da tümünün yararını kollamaya dönük, temel ve genel hedef. 


15. Soru

Ombudsman ne demektir? 

Cevap

Ombudsman: Kamu yönetimini denetlemek için yasama organı tarafından görevlendirilen bağımsız kamu denetçisi.


16. Soru

Stratejik yönetim nasıl bir süreçtir? 

Cevap

1970’lerden itibaren giderek büyüyen ve gelişen, karmaşık bir nitelik kazanan işletmeler, karşılaştıkları sorunları çözebilmek, rekâbet edebilmek ve gelişmek için stratejik yönetim anlayışına geçmişlerdir. Stratejik yönetim, zamanı ve fırsatları iyi kullanma, gelecek yönelimli olma, olumsuz çevre şartlarına karşı doğru mücadele etme ve değişime ayak uydurmanın adıdır. Stratejik yönetim; “planla”, “uygula” ve “izle-değerlendir” diyebileceğimiz üç aşamalı bir süreçtir. 


17. Soru

Bir toplum içinde en üst siyasi otorite ile donatılmış siyasi kurum hangisidir?

Cevap

Devlet, insanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen ve bu ilişkilerin normlara uygun olarak yürümesini sağlayan; anlaşmazlıkları çözümleyen; kamusal mal ve hizmetleri üreten veya yöneten en üst egemen meşru gücü temsil etmektedir. Bir toplum içinde en üst siyasi otorite ile donatılmış siyasi kurum devlettir.


18. Soru

Devletin hakemlik misyonu ne anlama gelmektedir? 

Cevap

Devletin dördüncü fonksiyonu, piyasa ekonomisinin gelişmesiyle devreye girmiş
olan “hakemlik” misyonudur. Devlet çeşitli faktörlerin etkisiyle zamanla üstlenmiş olduğu ekonomik-ticari fonksiyonlarını ve oluşturduğu işletmelerini, 1980’li yılların başından itibaren, “devletin küçültülmesi” ve “özelleştirme” politikaları sonucu piyasaya, özel sektör firmalarına devretmek durumunda kalmıştır.


19. Soru

Devletin fonksiyonları hangi gruplarda toplanır? 

Cevap

Devletin fonksiyonları, geçirdiği aşamalar dikkate alınarak “klasik”, “kaynakları harekete geçirici”, “sosyal” ve “hakemlik” olmak üzere dört grupta toplanabilir. Klasik fonksiyonlar; vergi toplama, adalet, güvenlik, savunma ve dış ilişkiler (diplomasi) gibi bir devletin varlığı için zorunlu olan işlevlerdir. Bunlar olmadan devletin varlığından söz edilemez. 


20. Soru

Sosyal devlet anlayışı neyi ifade eder? 

Cevap

Devletin üçüncü fonksiyonu, toplumdaki bazı gruplara (yaşlılar, engelliler, öğrenciler,
çocuklar, yoksullar vb.) doğrudan veya dolaylı olarak yaptığı sosyal yardımlardır. Bu fonksiyon, “sosyal devlet” anlayışının etkisiyle son elli yılda önemli bir gelişme göstermiştir. Sosyal devlet, devletin ne yapmaması değil ne yapması gerektiğini ifade eden bir anlayışı ve eğilimi simgeler. Batı toplumlarında devletin işlevleri, klasik fonksiyonlardan, kaynakları harekete geçirici fonksiyonlara ve oradan da sosyal fonksiyonlara doğru bir gelişme göstermiştir.


1. Soru

Yönetim kavramı ne demektir?

Cevap

Yönetim, literatürde ve halkın dilinde çeşitli tanımlara konu olmaktadır. Yönetim kavramı, “ faaliyet/sevk ve idare”, “örgüt” ve “idari sistem” gibi çeşitli anlamlarda kullanılmaktadır. 

2. Soru

Yönetimin fonksiyonları nelerdir?

Cevap

Yönetim Fonksiyonları: Planlama, örgütleme, bütçeleme, yönlendirme, koordinasyon ve
denetimdir. 

3. Soru

Yönetimin temel özellikleri nelerdir?

Cevap

Yönetimin temel özellikleri şunlardır:

  1. Yönetim, birden fazla kişinin yer aldığı bir grup içinde söz konusu olmaktadır.
  2. Bir süreç olarak yönetim, yapılacak işleri belirleme ve planlama, örgütleme, gerekli kaynakları sağlama ve düzenleme, yönlendirme, koordinasyon ve denetim gibi faaliyet ya da ögelerden meydana gelir.
  3. Yönetim, biçimsel örgütlerde hiyerarşik bir düzen içinde meydana gelir. Biçimsel
    örgüt, bir faaliyete katılanların, söz konusu işte yerine getirecekleri rollerin önceden belirtildiği ve düzenlendiği bir yapıdır.
  4. Yönetim, düzenli faaliyetlerden meydana gelen bir olgudur.
  5. Yönetim, belirli bir amacın veya amaçların gerçekleştirilmesine yönelmiş çeşitli faaliyetler bütününden oluşur.
4. Soru

Hiyerarşi nedir?

Cevap

Hiyerarşi: Örgütte çalışanların, en üst yöneticiden başlayarak en alt düzeydeki iş görene kadar yetki ve görevler bakımından ast-üst biçiminde derecelenmesidir.

5. Soru

Kamu yönetimi kavramının temel dört yönü nelerdir? 

Cevap

Kamu yönetimi kavramının temel dört yönü bulunmaktadır. Bunlar “işlev”, “yapı”,
“akademik disiplin” ve “meslek” yönüdür.

6. Soru

Kamu işletmeciliği kavramının ilk kullanıldığı ülkeler hangileridir?

Cevap

Kamu işletmeciliği (public management) kavramının kullanılışı oldukça yenidir ve
1970’li yılların sonuna rastlar. İlk kullanıldığı yer, ABD ve İngiltere’dir.

7. Soru

Kimler kamu yönetimi mesleğinin elemanlarıdır?

Cevap

Kamu politikalarını oluşturma ve bunları uygulama, planlama, örgütleme, yönlendirme, koordinasyon, denetim, sevk ve idare gibi eylem ve işlemler içinde idareci olarak
görev yapan mühendis, iktisatçı, planlamacı ve maliyeci gibi kişiler de kamu yöneticisi
olarak nitelendirilirler ve kamu yönetimi mesleğinin elemanlarıdır. 

8. Soru

Geleneksel kamu yönetimi anlayışı neye dayanır? 

Cevap

Geleneksel kamu yönetimi anlayışının entellektüel temelleri, büyük ölçüde Woodrow Wilson, Max Weber ve Frederick Taylor’ın düşüncelerine dayanır.

9. Soru

1980’li yılların sonlarına doğru gelişmiş ülkelerde kamu sektörünün yönetiminde yeni bir yaklaşım hangi kavramlarla ifade edilmektedir? 

Cevap

1980’li yılların sonlarına doğru gelişmiş ülkelerde ve özellikle Anglo-Sakson coğrafyada kamu sektörünün yönetiminde yeni bir yaklaşım ortaya çıkmaya başlamıştır. Bu yaklaşım ya da anlayış, “işletmecilik” (manageralism), “yeni kamu işletmeciliği” (new public management) ve “piyasa temelli kamu yönetimi” (market-based public administration) ya da “girişimci idare” (entrepreneurial government) gibi kavramlarla ifade edilmektedir.

10. Soru

 Hood yeni kamu yönetiminin unsurlarını nasıl gruplandırır?

Cevap

Yeni kamu yönetimi, geleneksel yönetimden farklı olarak yönetimin organizasyonu
ve işleyişinde piyasalar ve toplumla ilişkilerinde yeni bir yapılanma öngörür. Yeni kamu
yönetiminin temel unsurları konusunda çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Örneğin C.
Hood yeni kamu yönetiminin unsurlarını yedi grupta toplamıştır (Hood, 1991: 4-5):
1. Kamu sektöründe yöneticiye geniş yönetme serbestliğinin tanınması,
2. Performans ölçümü yapılması,
3. Sonuçlara, prosedürlerden daha çok önem verilmesi,
4. Kaynakların kullanımında disiplin ve tutumluluk,
5. Kamu sektöründe rekabetin artırılması,
6. Büyük yapılı organizasyonların, optimal büyüklükte yeni yapılara dönüştürülmesi,
7. Kamuda, özel sektör yönetim tekniklerinin uygulanması

11. Soru

Kamu yönetiminin elemanları nelerdir? 

Cevap

Kamu yönetiminin birinci elemanı insanlardır; yani halktır. Kamu yönetiminin ikinci elemanı örgüttür. Kamu yönetiminin üçüncü elemanı, kamu politikasıdır. Kamu yönetiminin dördüncü elemanı, norm düzenidir. Kamu yönetiminin beşinci elemanı mali kaynaktır. Kamu yönetiminin altıncı elemanı, örgütü harekete geçiren ve işleten kamu görevlileridir. 

12. Soru

Yönetişim kavramı ne anlama gelmektir?

Cevap

Yönetişim (governance), “yönetim” veya “yönetmek” (to govern) kavramından türetilmiştir. Bu kavramı ilk defa Dünya Bankası, 1989 tarihli raporunda kullanmıştır. Yönetişim, son otuz yıl içinde popüler hâle gelmiş, “yönetim” kavramının alternatifi olarak literatürde ve günlük hayatta yaygın olarak kullanılmaktadır. Yönetişim, toplum-devlet ilişkilerinde karşılıklı etkileşime dayalı yeni bir yönetim tarzını ifade etmektedir.

13. Soru

Kamu yönetimi ve özel yönetim arasında yapı ve işleyişten kaynaklanan temel farklılıklar nelerdir?

Cevap

Birtakım benzerliklere rağmen kamu yönetimi ve özel yönetim arasında yapı ve işleyişten kaynaklanan temel bazı farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılıklar, nitelik bakımından ve dönemler itibarıyla bazı değişikliklere uğrasa da azalma eğilimi göstermekle birlikte bir ölçüde devam edeceğe benzemektedir. Bu farklılıkları şöyle belirterek değerlendirmek mümkündür.

  1. Siyasal çevre
  2. Kamu yararı
  3. Yasallık, tarafsızlık ve süreklilik
  4. Hesap verme sorumluluğu
  5. Yönetimin esnekliği
  6. Olumsuz dışsallıklarla mücadele
  7. Hakemlik
  8. Kamu gücü
  9. Yöneticilerin Motivasyonu
14. Soru

Kamu yararı ne demektir? 

Cevap

Kamu Yararı: Kamu yönetiminin eylem ve işlemlerinde yöneldiği ve toplumun bir kesiminin ya da tümünün yararını kollamaya dönük, temel ve genel hedef. 

15. Soru

Ombudsman ne demektir? 

Cevap

Ombudsman: Kamu yönetimini denetlemek için yasama organı tarafından görevlendirilen bağımsız kamu denetçisi.

16. Soru

Stratejik yönetim nasıl bir süreçtir? 

Cevap

1970’lerden itibaren giderek büyüyen ve gelişen, karmaşık bir nitelik kazanan işletmeler, karşılaştıkları sorunları çözebilmek, rekâbet edebilmek ve gelişmek için stratejik yönetim anlayışına geçmişlerdir. Stratejik yönetim, zamanı ve fırsatları iyi kullanma, gelecek yönelimli olma, olumsuz çevre şartlarına karşı doğru mücadele etme ve değişime ayak uydurmanın adıdır. Stratejik yönetim; “planla”, “uygula” ve “izle-değerlendir” diyebileceğimiz üç aşamalı bir süreçtir. 

17. Soru

Bir toplum içinde en üst siyasi otorite ile donatılmış siyasi kurum hangisidir?

Cevap

Devlet, insanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen ve bu ilişkilerin normlara uygun olarak yürümesini sağlayan; anlaşmazlıkları çözümleyen; kamusal mal ve hizmetleri üreten veya yöneten en üst egemen meşru gücü temsil etmektedir. Bir toplum içinde en üst siyasi otorite ile donatılmış siyasi kurum devlettir.

18. Soru

Devletin hakemlik misyonu ne anlama gelmektedir? 

Cevap

Devletin dördüncü fonksiyonu, piyasa ekonomisinin gelişmesiyle devreye girmiş
olan “hakemlik” misyonudur. Devlet çeşitli faktörlerin etkisiyle zamanla üstlenmiş olduğu ekonomik-ticari fonksiyonlarını ve oluşturduğu işletmelerini, 1980’li yılların başından itibaren, “devletin küçültülmesi” ve “özelleştirme” politikaları sonucu piyasaya, özel sektör firmalarına devretmek durumunda kalmıştır.

19. Soru

Devletin fonksiyonları hangi gruplarda toplanır? 

Cevap

Devletin fonksiyonları, geçirdiği aşamalar dikkate alınarak “klasik”, “kaynakları harekete geçirici”, “sosyal” ve “hakemlik” olmak üzere dört grupta toplanabilir. Klasik fonksiyonlar; vergi toplama, adalet, güvenlik, savunma ve dış ilişkiler (diplomasi) gibi bir devletin varlığı için zorunlu olan işlevlerdir. Bunlar olmadan devletin varlığından söz edilemez. 

20. Soru

Sosyal devlet anlayışı neyi ifade eder? 

Cevap

Devletin üçüncü fonksiyonu, toplumdaki bazı gruplara (yaşlılar, engelliler, öğrenciler,
çocuklar, yoksullar vb.) doğrudan veya dolaylı olarak yaptığı sosyal yardımlardır. Bu fonksiyon, “sosyal devlet” anlayışının etkisiyle son elli yılda önemli bir gelişme göstermiştir. Sosyal devlet, devletin ne yapmaması değil ne yapması gerektiğini ifade eden bir anlayışı ve eğilimi simgeler. Batı toplumlarında devletin işlevleri, klasik fonksiyonlardan, kaynakları harekete geçirici fonksiyonlara ve oradan da sosyal fonksiyonlara doğru bir gelişme göstermiştir.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.