Açıköğretim Ders Notları

Kamu Özel Kesim Yapısı Ve İlişkileri Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Kamu Özel Kesim Yapısı Ve İlişkileri Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Yerinden Yönetim Kuruluşları

1. Soru

Kamu kurumlarının örgüt yapısını oluşturan iki temel faktör nedir?

Cevap

Kamu kurumlarının örgüt (teşkilât) yapısını oluşturan iki temel faktörü vardır; bunlardan ilki kamu hizmetlerinin örgütlenmesi, diğeri ise kamu otoritesinin örgütlenmesidir. Her iki örgütlenmenin de temel amacı, kamu yararıdır.


2. Soru

Kamu kurumlarının gücünün kaynağı nedir?

Cevap

Kamu kurumları aynı zamanda devlet egemenliğinin somutlaştığı ve devletle vatandaşın buluştuğu yapılardır. Bu nedenle kamu gücünün veya otoritesinin kaynağı devlet kudreti veya egemenliğidir.


3. Soru

Kamu gücünün örgütlenmesindeki iki eğilim nedir?

Cevap

Birincisi merkezden yönetim, ikincisi ise yerinden yönetim sistemidir.


4. Soru

Merkezden yönetme sisteminde hukuksal bağ nasıldır?

Cevap

Merkezden yönetim sisteminde kamu kurumlarının örgütsel yapısı, hiyerarşi adı verilen hukuksal bağ ile bir zincirin halkaları gibi merkeze bağlanmıştır. Merkezden yönetim anlayışında kamu gücü tümüyle merkezde toplanmıştır ve kamu hizmetine ilişkin tüm faaliyetler merkezden görülür.


5. Soru

Yerinden yönetim sistemi hangi kamu organları tarafından yönetilir?

Cevap

Yerinden yönetim sisteminde ise idare teşkilâtı, merkez örgütüne ve hiyerarşisine bağlı olmayan yerel organlarla yönetilir.


6. Soru

İdare hukukunda kamu kurumları nasıl tanımlanmıştır?

Cevap

İdare hukukunda kamu kurumları, bir kamu idaresi tarafından kurulan ve onun vesayeti altında çalışan, özerkliğe sahip ve belli uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren kamu tüzel kişileri olarak tanımlanmaktadır.


7. Soru

Anayasaya veya kanunlarda kamu tüzel kişiliği tanımlanmış mıdır?

Cevap

Hayır. Anayasada ve kanunlarda kamu tüzel kişiliği (kamu kurumu) kavramı tanımlanmamıştır; ancak çeşitli kaynaklarda tüzel kişiler; idareye özgü bir kuruluş (teşkilât) yapısına sahip ve bundan ötürü kuruluşları idare hukukunca düzenlenen tüzel kişilerdir şeklinde tanımlanmıştır.


8. Soru

Kamu tüzel kişileri kaça ayrılmaktadır?

Cevap

Kamu tüzel kişileri ikiye ayrılır. Bunlar kamu idareleri ve kamu kurumlarıdır.


9. Soru

Kamu tüzel kişilerinden olan kamu idarelerini tanımlayınız.

Cevap

Kamu idareleri; yerel yönetim ilkesine karşılık olmak üzere, belli bir yerde birlikte oturan insanların, ihtiyaçlarını karşılayan, çeşitli kamu hizmetlerini ve faaliyetlerini gören yerel yönetimi oluşturan teşkilât (örgüt) birimleridir.


10. Soru

Kamu tüzel kişilerinden olan kamu kurumlarını tanımlayınız.

Cevap

Kamu kurumları ise; belirli bir ya da birkaç hizmet ya da faaliyeti yürütmekle görevli birimlerdir.


11. Soru

Kamu tüzel kişileri olan kamu idareleri ve kamu kurumlarının ortak özellikleri nelerdir?

Cevap

• Faaliyet konularının bir kamu hizmeti olması, • Her ikisinin de tüzel kişiliğe sahip bulunmaları, • Zorunlu bir kuruluş olmalarıdır.


12. Soru

Kamu tüzel kişileri olan kamu idareleri ve kamu kurumlarının ayrıldıkları noktalar nelerdir?

Cevap

• Kamu idarelerinin faaliyet alanı belli bir yer ile sınırlı iken, kamu kurumlarının faaliyet alanı belirli bir hizmet ile sınırlandırılmıştır, • Devlet faaliyetlerini ülke geneline yayan bir kamu idaresidir, • Bir kamu idaresi olarak devlet, yasama-yargı- yürütme organlarından oluşan topluluk değil, sadece yürütme, başka bir deyişle merkezden yönetime verilen isimdir.


13. Soru

Kamu kurumları ve kamu idareleri tanımladığı unsurlardaki fark nedir?

Cevap

Kamu idareleri, yani devlet ve mahalli idareler birer kişi topluluğu, kamu kurumları ise mal topluluğudur. Diğer bir ifadeyle, kamu idarelerinde belli bir yerde yaşayan insanların oluşturduğu topluluğa tüzel kişilik tanınırken, kamu kurumlarında belli bir amaca tahsis edilmiş mal varlığına tüzel kişilik tanınmıştır.


14. Soru

Kamu kurumları ile kamu idareleri arasındaki en temek ayrım nedir?

Cevap

Kamu idareleriyle kamu kurumları arasındaki en önemli ayrım, kamu idarelerinin (örneğin belediye) faaliyet konuları sınırsız olduğu halde, kamu kurumlarının (örneğin üniversite) faaliyet alanları ve görev tanımları sınırlı ve net olarak belirlenmiştir.


15. Soru

Kamu kurumları nasıl kurulurlar?

Cevap

Kamu kurumları merkezi idare veya mahalli idareler tarafından kurulurlar.


16. Soru

Kamu kurumlarının özellikleri nelerdir?

Cevap

• Kamu kurumları tüzel kişilerdir, • Kamu kurumları kamu tüzel kişisidir, • Kamu kurumları bir kamu idaresine bağlıdır, • Kamu kurumları özerktir, • Kamu kurumları uzmanlık kuruluşlarıdır.


17. Soru

Kamu kurumlarının tüzel kişilik özelliği hangi sonuçları doğurmaktadır?

Cevap

Kamu kurumları; • Hak ve fiil ehliyetine sahip olmak, • Mal varlığına sahip olmak, • Kendilerine has bir bütçeye sahi olmak, • Kendi hak ve borçlarıyla ilgili olarak mahkemeler önünde davacı ve davalı (taraf) olabilirler.


18. Soru

Kamu kurumları, kamu idaresine bağlımıdır?

Cevap

Kamu kurumları bir kamu idaresine bağlıdır. Bu yönüyle kamu kurumları, bir kamu idaresinin belli bir hizmet alanında faaliyet gösteren bir kolu veya uzantısı durumundadır. Örneğin üniversiteler, TÜBİTAK, TRT gibi kamu kurumları, devlete; İETT, İstanbul Büyük Şehir Belediyesine; EGO, Ankara Büyük Şehir Belediyesine bağlı kamu kurumlarıdır.


19. Soru

Kamu kurumları özerk olmasına karşın herhangi bir denetime altında mıdır?

Cevap

Kamu kurumlarının üzerinde kendisini kuran kamu idaresinin hiyerarşik denetimi yoktur; ancak kamu kurumları, kamu idarelerinin vesayet denetimi altındadırlar. Bunlar kendi organları ile kendi kendilerini yönetir ve denetlerler.


20. Soru

Kamu kurumlarının özerk olduğu durumlar nelerdir?

Cevap

• İdari özerklik (karar alma özerkliği), • Personel özerkliği, • Mal varlığı ve bütçe özerkliğidir.


21. Soru

Kamu kurumları faaliyet gösterdiği coğrafi alan bakımından kaça ayrılır?

Cevap

Kamu kurumları, faaliyet gösterdikleri coğrafî alan bakımından Millî Kamu Kurumları ve Mahallî Kamu Kurumları olarak ikiye ayrılır.


22. Soru

Milli kamu kurumları kim tarafından kurulur?

Cevap

Millî kamu kurumları, devlet tarafından kurulan ve devletin (merkezî idarenin) vesayet denetimine tâbi olan ülke düzeyinde hizmet veren kamu kurumlarıdır. Örneğin Orman Genel Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü, üniversiteler, TÜBİTAK gibi.


23. Soru

Mahalli kamu kurumları kim tarafından kurulur?

Cevap

Mahallî kamu kurumları, mahallî idareler tarafından kurulan ve bunların vesayet denetimine tâbi olan kamu kurumlarıdır. Örneğin İETT, EGO, ASKİ, İSKİ birer mahallî kamu kurumudur.


24. Soru

Kamu kurumları bağlı olduğu kamu idaresine göre kaça ayrılmaktadır?

Cevap

Bağlı oldukları kamu idaresi yönünden kamu kurumları genel kamu kurumları ve özel kamu kurumları olmak üzere ikiye ayrılır.


25. Soru

Kamu idaresine ayrım yapıldığında genel kamu kurumları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Genel kamu kurumları, ülkenin belirli bir bölgesiyle veya kamu idaresinin sınırlarıyla kısıtlı olmayıp, ülke genelinde ve ülke dışında bulunan yurttaşları da kapsayıcı biçimde faaliyette bulunan (büyükelçilikler ve konsolosluklar) kamu kurumlardır.


26. Soru

Kamu idaresine ayrım yapıldığında özel kamu kurumları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Özel kamu kurumları ise, belli bir alanda faaliyette bulunan ve yerel kamu yönetimlerine bağlı kurumlardır. İstanbul Belediyesi’ne bağlı İstanbul Su ve Kanalizasyon idaresi (İSKİ) özel kamu kurumudur.


27. Soru

Kamu kurumları hukuksal yapıları ve özerlik derecelerine göre kaça ayrılırlar?

Cevap

Devlet dairesi, Mesleksel kuruluşlar (Ticaret ve Sanayi Odaları gibi) ve Ticari ve Sanayi Kamu Kurumları veya Kamu Teşebbüsleridir.


28. Soru

Kamu kurumları faaliyet alanlarına göre kaça ayrılmaktadır?

Cevap

Kamu kurumları faaliyet konuları bakımından dört grupta incelenebilir. Bunlar; İdarî Kamu Kurumları, İktisâdi Kamu Kurumları, Sosyal Kamu Kurumları ile Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumlarıdır.


29. Soru

İdari kamu kurumlarının yükümlülükleri nelerdir?

Cevap

İdarî kamu kurumları; kamu idarelerinin yerine getirmekle yükümlü olduğu görevleri, yani devletin yürüttüğü klâsik kamu hizmet ve faaliyetlerini, kamu idarelerinden ayrı bir tüzel kişilik eliyle yürüten kurumlardır.


30. Soru

İktisadi kamu kurumları hangi kurumların ortak adıdır?

Cevap

İktisâdi Kamu Kurumları; Kamu İktisâdi Teşebbüsleri (KİT), İktisâdi Devlet Teşekkülleri (Teşekkül), Kamu İktisâdi Kuruluşları (Kuruluş), Müessese, Bağlı Ortaklıklar ve Kamu İştiraklerinin ortak adıdır.


31. Soru

İdari kamu kurumları hangi makamlara bağlıdır?

Cevap

İdarî kamu kurumları, bir bakanlığa veya başbakanlığa vesayet bağlı ile bağlanırlar. Bu bağ idarî vesayet ilişkisi biçiminde olmakla beraber, kimi konularda ve işlemler bakımından, hiyerarşi gücü ölçüsünde geni yetkileri ve takdiri içerir.


32. Soru

İktisadi kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

İktisâdi kamu kurumları, ticaret, sanayi, tarım ve madencilik gibi ekonomik alanlarda faaliyetlerde bulunmak üzere kamu sermayesi ya da katkısı ile kanuna veya idarî işlemlere dayalı olarak kurulup işletilen kamu teşebbüslerdir. İktisâdi kamu kurumlarının temel amacı, devletin ekonomik faaliyetlere girişimci olarak katılmasını sağlamaktır.


33. Soru

Sosyal kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

Sosyal kamu kurumları, insanların sosyal güvenlik, çalışma, sağlık, emeklilik gibi sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuş bulunan kuruluşlardır.


34. Soru

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları, bilim ve kültür alanında faaliyetlerde bulunmak üzere kurulan kamu kurumlarıdır.


35. Soru

Yükseköğretim sistemi hangi kuruluşlardan oluşmaktadır?

Cevap

Yükseköğretim sistemi üst kuruluşlar olarak Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Üniversitelerarası Kuruldan, alt kademede ise üniversitelerden oluşmaktadır.


36. Soru

Yükseköğretim kanununda üniversitelerin tanımı nasıl yapılmıştır?

Cevap

Bilimsel özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip, yüksek düzeyde eğitim öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan, fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.


37. Soru

Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun temel faaliyet alanları nelerdir?

Cevap

TÜBİTAK temel faaliyet alanlarını ise; akademik ve endüstriyel araştırma geliştirme çalışmalarını ve yenilikleri desteklemek, ulusal öncelikler doğrultusunda Araştırma-Teknoloji-Geliştirme çalışması yürüten Ar-Ge enstitülerini işletme işlevlerinin yanı sıra, ülkemizin bilim ve teknoloji politikalarını belirlemek ve toplumun her kesiminde bu farkındalığı artırmak üzere kitaplar ve dergiler yayınlamaktır.


38. Soru

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun amacı nedir?

Cevap

Anayasanın 134. maddesi kurumun amacını Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılâplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak ve yaymak amacıyla; Atatürkün manevî himayelerinde, Cumhurbaşkanının gözetim ve desteğinde, Başbakanlığa bağlı; Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezinden oluşan, kamu tüzel kişiliğine sahip bir kurum olarak belirlemiştir.


39. Soru

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğünün kuruluş amacı nedir?

Cevap

Devlet opera ve balesi genel müdürlüğünün kuruluş amacı, opera, bale ve müzik sanatlarını halka tanıtmak ve yaymak gayesiyle opera, operet, bale temsilleri ile konserler vermek, yurt içi ve yurt dışı turneler ile ve milli ve milletler arası festivaller düzenlemektir.


40. Soru

Bağımsız idari otoriteler kavramındaki ‘’bağımsız’’ kelimesi nasıl bir anlamı ifade etmektedir?

Cevap

Burada Bağımsız İdarî Otorite kavramındaki bağımsız sözcüğü organik ve işlevsel anlamda yürütme organı karşısında kurumun bağımsızlığını ifade etmektedir.


41. Soru

Bağımsız idari otoritelerin ortaya çıkmasının arkasındaki temel neden nedir?

Cevap

BİO’ların ortaya çıkmasının arkasındaki temel neden her şeyi üstlenen ve yapan devlet anlayışı yerine, neoliberalizmin her şeyi rasyonel ölçütlerde denetleyen ve bazı istisnaî şeyleri bizzat üstlenen ve yapan devlet anlayışıdır.


42. Soru

Bağımsız idari otoritelerin yapısı nasıldır?

Cevap

Bağımsız İdarî Otoriteler, siyasal organlardan bağımsız, temel hak ve özgürlüklerle, ekonomik etkinlik alanlarında düzenleme, denetleme ve yönlendirme görevi yapan, özel güvencelere sahip, malî özerkliği haiz, özerk bütçeli kamu tüzel kişilerdir.


43. Soru

Bağımsız idari otoritelerin özellikleri nelerdir?

Cevap

• BİO’lar kanunla kurulur. Kamu tüzel kişiliğine ve malî özerkliğe sahiptirler. Bu kurumlar hiyerarşi ve vesayet denetimine tabi değillerdir. • BİO’lar hizmetin sunumundan çok, bir faaliyetin organizasyonu, düzenlenmesi ve denetimi gibi işlevleri yerine getirirler. • BİO’lar faaliyette bulundukları alanlarda düzenleme yetkisini yerine getirirler. • BİO’lar faaliyette bulundukları alanlarla ilgili kurum ve kuruluşlara danışma hizmeti sunarlar. • Kendi görevleri ile ilgili alanlarda idarî ve parasal yaptırımlar uygulama konusunda geniş yetkilere sahiptirler.


44. Soru

Bağımsız idari otoritelerin örgütlenme yapısı nasıldır?

Cevap

BİO’lar, hükümetlerden ve devletin genel idarî yapısından bağımsızdırlar ve siyaset dışı ve bürokratik kurumlar olarak tanımlanırlar. Çoğunlukla hükümet tarafından atanan üyelerden oluşan ve kurul tipi bir örgütlenme ile yönetilen kurumlardır.


45. Soru

Bağımsız idari otoritelerin görev ve yetkileri nelerdir?

Cevap

• Düzenleme yetkisi, • İzleme ve denetim yetkileri, • Yaptırım uygulama yetkileri, • Danışma görevleri, • Uyuşmazlık çözme yetkisidir.


46. Soru

Bağımsız idari otoritelerin Anayasal dayanağı var mıdır?

Cevap

Türkiye’de BİO’lar Anayasal dayanağını 1982 Anayasasının Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler. Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek malî yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Bakanlar Kuruluna yetki verilebilir şeklindeki 167. maddesinden almaktadır.


47. Soru

Ülkemizde bulunan bağımsız idari otorite kurumları nelerdir?

Cevap

• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), • Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), • Rekabet Kurumu (RK), • Telekomünikasyon Kurumu (TK), • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), • Kamu İhale Kurumu (KİK), • Şeker Kurumu (ŞK), • Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) olmak üzere 9 tanedir.


48. Soru

Sermaye Piyasası Kurulunun yetki ve sorumluluğu nedir?

Cevap

Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını düzenleme ve denetleme yetkisi verilmiş bir kamu kurumudur.


49. Soru

Rekabet Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Mal ve hizmet piyasalarındaki (bütün sektörler) rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamak, birleşme ve devralmaları kontrol etmektir.


50. Soru

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, malî piyasalarda güven ve istikrarı ve ekonomik kalkınmanın gereklerini de dikkate alarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bankaların kuruluş, yönetim, çalışma, devir birleşme, tasfiye ve denetlenmelerine ilişkin esasları düzenlemek BDDK’nin başlıca görevleridir.


51. Soru

Telekomünikasyon Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Telekomünikasyon sektöründe adil ve serbest rekabete dayalı dinamik ve güçlü bir piyasa oluşturmak, sektör ile ilgili politikalara katkı sağlamak, tüketici haklarının korunmasını sağlayıcı tedbirleri almak, frekans ve numara gibi kıt kaynakların planlanarak, etkin ve verimli kullanımını sağlamak telekomünikasyon kurumunun görevleri arasında sayılabilir.


52. Soru

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Elektrik, doğalgaz ve petrolün yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için; rekabet ortamında faaliyet gösterebilecek, malî açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir enerji piyasası oluşturmak ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetim sağlamaktır.


53. Soru

Şeker Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Şeker rejimini, şeker üretimindeki usul ve esaslar ile fiyatlandırma, pazarlama şart ve yöntemlerini düzenlemek şeker kurumuna verilmiş görevler arasındadır.


54. Soru

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Tütün ve tütün mamullerinin üretimine, iç ve dış alım ve satımına ilişkin esas ve usulleri düzenlemek bu kurumun yetki ve sorumlulukları arasındadır.


55. Soru

Türkiye’deki mahalli idareler nelerdir?

Cevap

Türkiye’de mahalli idareler; il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir.


56. Soru

Mahalli kamu kurumlarını açıklayınız..

Cevap

Ülkemizde bazı kamu kurumları ülkenin genelinde hizmet görürken, bazıları sadece belli bir yörede hizmet görürler. Faaliyetleri belli bir bölgeyle sınırlı olan kamu kurumlarına Mahalli Kamu Kurumları denmektedir. Mahalli kamu kurumlarını genellikle bir mahalli kamu idaresi kurar ve o idareye vesayet bağı ile bağlıdırlar.


57. Soru

Bölgesel kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

Bölgesel kamu kurumları, kurulduğu bölge halkına hizmet sunmak amacıyla kurulan kamu kurumlarıdır. Bunların hizmet sunumları, merkezi ve yerel kamu kurumlarının sorumluluğu altındadır.


58. Soru

GAP Bölge Kalkınma İdaresinin genel hedefi nedir?

Cevap

Güneydoğu Anadolu Bölgesi halkının gelir düzeyi ve hayat standardını yükselterek, bu bölge ile diğer bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını ortadan kaldırmak GAP Bölge Kalkınma İdaresinin genel hedefidir. Bölgenin kırsal alandaki verimliliği ve istihdam imkânlarını artırmak, sosyal istikrar, ekonomik büyüme gibi milli kalkınma hedeflerine katkıda bulunmak GAP’ın temel amaçları arasındadır.


59. Soru

GAP projesi hangi bölge ve şehirlerle kısıtlıdır?

Cevap

Proje alanı Fırat ve Dicle havzaları ile Yukarı Mezopotamya ovalarında yer alan 9 ili (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak) kapsamaktadır.


60. Soru

Bölgesel Kalkınma Ajanslarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

• Yerel girişimciliği desteklemek, • Yerel kaynakların harekete geçirilmesini sağlamak, Yerel potansiyellere bağlı olarak sektörel uzmanlaşmayı sağlamak, • Yerel imkânların rekabet gücünün arttırılmasını sağlamak, • Girişimci ve KOBİ desteği sağlamak, • Devlet yardımlarını uygulama, kırsal kalkınma faaliyetlerini desteklemek, • Altyapı ve çevre projeleri gerçekleştirmektir.


61. Soru

Meslek kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Meslek, kelime anlamı itibarîyle bir kimsenin geçimini sağlamak için yaptığı sürekli iş, uğraş olarak tanımlanmaktadır.


62. Soru

. Meslek örgütleri kavramının tanımını yapınız.

Cevap

Meslek örgütü veya meslek kuruluşu kavramları ise aynı meslekten olan kimselerin belirli bazı amaçlarla bir araya gelerek oluşturdukları ve üyelerinden ayrı bir kişiliği (tüzel kişilik) bulunan örgütü/ organizasyonu/ teşkilâtı tanımlamak amacıyla kullanılır.


63. Soru

Ülkemizde kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kaça ayrılır?

Cevap

Ülkemizde kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları genel olarak; dernekler ile odalar/birlikler olmak üzere iki grupta ele alınabilir.


64. Soru

Mesleki örgütlenmenin ortaya çıkış amacı hangi esaslara dayanır?

Cevap

Birincisi, mesleğe ve mesleğin ve meslek mensuplarının çıkarlarının korunmasına ilişkindir. İkincisi ise, toplumsal ihtiyaçların karşılanması ve kamu yararının/genel toplumsal yararların korunmasına ilişkindir.


65. Soru

Mesleki örgütlerin genel işlevleri nelerdir?

Cevap

• Meslekî dayanışma ve yardımlaşmanın tesisi, • Mesleğin ve meslek mensuplarının çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi, • Meslekî faaliyetlerin belli standartlara uygun olarak yürütülmesinin sağlanması, • Meslek ahlâkının korunması, • Meslek mensupları arasında ve bunlar ile toplum arasındaki ilişkilerin düzenlenmesidir.


66. Soru

Meslek kuruluşlarının özellikleri nelerdir?

Cevap

• Kamu kurumu niteliğinde olmak, • Kanunla kurulmuş olmak, • Kamu tüzel kişiliğine sahip olmak, • Belli bir mesleğe mensup olanlara yönelik olarak kurulmuş olmak, • Muayyen bazı amaçlar doğrultusunda faaliyette bulunmak, Kuruluş amaçları dışında faaliyet göstermemek, • Kuruluşların organlarının kendi üyeleri tarafından seçilmesi, • İlgili meslek kuruluşuna üye olma zorunluluğunun bulunması, • İdari ve mali özerkliğe sahip olmak, • Devletin gözetim ve denetimine tabi olmak, • Kamusal bazı güç, yetki ve ayrıcalıklara sahip olmak, • Müstakil bir bütçeye sahip olmak, • Üyelerine disiplin cezası verebilme yetkisine haiz olmak, • Şahıs topluluğu niteliğinde kurulmuş olmak, • Faaliyet alanları ve meslekler itibarıyla çeşitlilik göstermek, • Üyelerin ödentileriyle finanse edilmektir.


67. Soru

Merkezi yönetimlerin taşra örgütlenmesi kim zamanında ortaya çıkmıştır?

Cevap

Merkezi yönetimin taşra örgütlenmesi 19. Yüzyılda Fransa’da Napolyon’un öncülüğünde gerçekleştirilen yönetim reformları kapsamında ortaya çıkmış ve diğer ülkeleri de etkilemiştir.


68. Soru

İdari merkezden yönetim nedir?

Cevap

İdari merkezden yönetim, karar alma, politika oluşturma ve uygulama yetkilerinin doğrudan merkezi idare ve onun taşra tarafından yerine getirilmesini ifade eder.


69. Soru

Siyasi merkezden yönetim nedir?

Cevap

Siyasi merkezden yönetim bir ülkede yasama ve yürütme organlarının tek olmasını, o ülkede hukuk birliğinin bulunmasını ifade eder ki buna literatürde üniter devlet adı verilir.


70. Soru

Yerinden yönetim nedir?

Cevap

Yerinden yönetim (Âdem-i merkeziyet) kısaca, siyasî ve idarî yetkilerin bir kısmının, merkezî idarenin dışındaki otoritelere aktarılmasıdır.


71. Soru

Siyasi yerinden yönetim nedir?

Cevap

Siyasî yerinden yönetim, bir ülkede yasama ve yürütme organlarının birden çok olma­sını, hukuk birliğinin bulunmamasını ifade eder.


72. Soru

İdari yerinden yönetim nedir?

Cevap

İdarî yerinden yönetim, bazı kamu hizmetlerinin merkezî idare hiyerarşisinin dışın­daki kamu tüzel kişilerine aktarılmasıdır.


73. Soru

Coğrafi yerinden yönetim nedir?

Cevap

Coğrafî (yer yönünden) yerinden yönetim, il, belediye ve köy gibi belirli coğrafî sınırlar içindeki yerel nitelikli hizmetlerin, karar organları (bazı durumlarda da yürütme organları), yöre halkının seçimiyle oluşan kamu tüzel kişileri tarafından yürütülmesidir.


74. Soru

Yerel yönetim seçimleri kaç yılda bir yapılır?

Cevap

Yerel yönetim seçimleri beş yılda bir yapılır.


75. Soru

Büyükşehir belediyelerinin modeli ne amaçla anayasamıza katılmıştır?

Cevap

Artan nüfus ve hızlı kentleşme gibi sorunların ortaya çıkardığı büyük­şehir belediye modeli, 1982 Anayasasıyla birlikte yönetim sistemimize katılmıştır.


76. Soru

Yerel Yönetimler kimin izniyle birlik kurabilirler?

Cevap

Yerel yönetimler, belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile kendi aralarında Cumhurbaşkanı’nın izni ile birlik kurabilirler.


77. Soru

Yerel yönetimlerin denetimi kim tarafından yapılır?

Cevap

Buna göre yerel yönetimlerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.


78. Soru

İl Özel idaresinin yürütme organı kimdir?

Cevap

İl genel yönetiminin başı olan vali, aynı zamanda il özel idaresinin de yürüt­me organıdır. 


79. Soru

1913 kanunu ile il özel idaresine hangi görevler verilmiştir?

Cevap

1913 Kanunu, il özel idaresine kalkınma, eğitim, tarım, sağlık ve sosyal yardım, ticaret ve ekonomi gibi alanlarda çok geniş bir görev alanı tanımıştır.


80. Soru

İl özel idaresi nasıl kurulur?

Cevap

Bir yerde ilin kurulmasıyla birlikte orada başka bir işleme gerek kalmaksızın il özel idaresi de kurulur.


81. Soru

2005 yılında kaldırılan köy hizmetlerinin görevleri hangi kuruma dahil olmuştur?

Cevap

Ayrıca 2005 yılında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kaldırılmasıyla birlikte, müdürlüğün il kuruluşları, il özel idarelerine bağlanmış ve böyle­ce köye yönelik hizmetler de özel idarelerin temel görevleri arasında yer almıştır.


82. Soru

İl özel idaresinin organları nelerdir?

Cevap

İl özel idaresinin üç tür organı bulunmaktadır. Bunlar genel karar organı olan il genel meclisi, yürütme organı olan vali ile icrai ve danışma niteliğinde görevleri bulunan il encümenidir. 


83. Soru

Belediyenin organları nelerdir?

Cevap

Belediyenin üç tür organı bulunmaktadır. Bunlar genel karar organı olan belediye meclisi, yürütme organı olan belediye başkanı ile icrai ve danışma niteliğinde görevleri bulunan belediye encümenidir.


84. Soru

Büyükşehir kurulumu nasıl olur?

Cevap

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre, nüfusu 750.000 ve üzerinde olan illerin il belediyeleri, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.


85. Soru

Büyükşehir belediyesi genel sekreteri nasıl atanır?

Cevap

Genel sekreter, büyükşehir bele­diye başkanının teklifi ve İçişleri Bakanının onayı ile atanır.


86. Soru

Yerel yönetimlerle ilgili diğer kuruluşlar nelerdir?

Cevap

Yerel yönetimle ilgili diğer kuruluşlar, Yerel Yönetim Birlikleri ve İller Bankasıdır.  


1. Soru

Kamu kurumlarının örgüt yapısını oluşturan iki temel faktör nedir?

Cevap

Kamu kurumlarının örgüt (teşkilât) yapısını oluşturan iki temel faktörü vardır; bunlardan ilki kamu hizmetlerinin örgütlenmesi, diğeri ise kamu otoritesinin örgütlenmesidir. Her iki örgütlenmenin de temel amacı, kamu yararıdır.

2. Soru

Kamu kurumlarının gücünün kaynağı nedir?

Cevap

Kamu kurumları aynı zamanda devlet egemenliğinin somutlaştığı ve devletle vatandaşın buluştuğu yapılardır. Bu nedenle kamu gücünün veya otoritesinin kaynağı devlet kudreti veya egemenliğidir.

3. Soru

Kamu gücünün örgütlenmesindeki iki eğilim nedir?

Cevap

Birincisi merkezden yönetim, ikincisi ise yerinden yönetim sistemidir.

4. Soru

Merkezden yönetme sisteminde hukuksal bağ nasıldır?

Cevap

Merkezden yönetim sisteminde kamu kurumlarının örgütsel yapısı, hiyerarşi adı verilen hukuksal bağ ile bir zincirin halkaları gibi merkeze bağlanmıştır. Merkezden yönetim anlayışında kamu gücü tümüyle merkezde toplanmıştır ve kamu hizmetine ilişkin tüm faaliyetler merkezden görülür.

5. Soru

Yerinden yönetim sistemi hangi kamu organları tarafından yönetilir?

Cevap

Yerinden yönetim sisteminde ise idare teşkilâtı, merkez örgütüne ve hiyerarşisine bağlı olmayan yerel organlarla yönetilir.

6. Soru

İdare hukukunda kamu kurumları nasıl tanımlanmıştır?

Cevap

İdare hukukunda kamu kurumları, bir kamu idaresi tarafından kurulan ve onun vesayeti altında çalışan, özerkliğe sahip ve belli uzmanlık alanlarında faaliyet gösteren kamu tüzel kişileri olarak tanımlanmaktadır.

7. Soru

Anayasaya veya kanunlarda kamu tüzel kişiliği tanımlanmış mıdır?

Cevap

Hayır. Anayasada ve kanunlarda kamu tüzel kişiliği (kamu kurumu) kavramı tanımlanmamıştır; ancak çeşitli kaynaklarda tüzel kişiler; idareye özgü bir kuruluş (teşkilât) yapısına sahip ve bundan ötürü kuruluşları idare hukukunca düzenlenen tüzel kişilerdir şeklinde tanımlanmıştır.

8. Soru

Kamu tüzel kişileri kaça ayrılmaktadır?

Cevap

Kamu tüzel kişileri ikiye ayrılır. Bunlar kamu idareleri ve kamu kurumlarıdır.

9. Soru

Kamu tüzel kişilerinden olan kamu idarelerini tanımlayınız.

Cevap

Kamu idareleri; yerel yönetim ilkesine karşılık olmak üzere, belli bir yerde birlikte oturan insanların, ihtiyaçlarını karşılayan, çeşitli kamu hizmetlerini ve faaliyetlerini gören yerel yönetimi oluşturan teşkilât (örgüt) birimleridir.

10. Soru

Kamu tüzel kişilerinden olan kamu kurumlarını tanımlayınız.

Cevap

Kamu kurumları ise; belirli bir ya da birkaç hizmet ya da faaliyeti yürütmekle görevli birimlerdir.

11. Soru

Kamu tüzel kişileri olan kamu idareleri ve kamu kurumlarının ortak özellikleri nelerdir?

Cevap

• Faaliyet konularının bir kamu hizmeti olması, • Her ikisinin de tüzel kişiliğe sahip bulunmaları, • Zorunlu bir kuruluş olmalarıdır.

12. Soru

Kamu tüzel kişileri olan kamu idareleri ve kamu kurumlarının ayrıldıkları noktalar nelerdir?

Cevap

• Kamu idarelerinin faaliyet alanı belli bir yer ile sınırlı iken, kamu kurumlarının faaliyet alanı belirli bir hizmet ile sınırlandırılmıştır, • Devlet faaliyetlerini ülke geneline yayan bir kamu idaresidir, • Bir kamu idaresi olarak devlet, yasama-yargı- yürütme organlarından oluşan topluluk değil, sadece yürütme, başka bir deyişle merkezden yönetime verilen isimdir.

13. Soru

Kamu kurumları ve kamu idareleri tanımladığı unsurlardaki fark nedir?

Cevap

Kamu idareleri, yani devlet ve mahalli idareler birer kişi topluluğu, kamu kurumları ise mal topluluğudur. Diğer bir ifadeyle, kamu idarelerinde belli bir yerde yaşayan insanların oluşturduğu topluluğa tüzel kişilik tanınırken, kamu kurumlarında belli bir amaca tahsis edilmiş mal varlığına tüzel kişilik tanınmıştır.

14. Soru

Kamu kurumları ile kamu idareleri arasındaki en temek ayrım nedir?

Cevap

Kamu idareleriyle kamu kurumları arasındaki en önemli ayrım, kamu idarelerinin (örneğin belediye) faaliyet konuları sınırsız olduğu halde, kamu kurumlarının (örneğin üniversite) faaliyet alanları ve görev tanımları sınırlı ve net olarak belirlenmiştir.

15. Soru

Kamu kurumları nasıl kurulurlar?

Cevap

Kamu kurumları merkezi idare veya mahalli idareler tarafından kurulurlar.

16. Soru

Kamu kurumlarının özellikleri nelerdir?

Cevap

• Kamu kurumları tüzel kişilerdir, • Kamu kurumları kamu tüzel kişisidir, • Kamu kurumları bir kamu idaresine bağlıdır, • Kamu kurumları özerktir, • Kamu kurumları uzmanlık kuruluşlarıdır.

17. Soru

Kamu kurumlarının tüzel kişilik özelliği hangi sonuçları doğurmaktadır?

Cevap

Kamu kurumları; • Hak ve fiil ehliyetine sahip olmak, • Mal varlığına sahip olmak, • Kendilerine has bir bütçeye sahi olmak, • Kendi hak ve borçlarıyla ilgili olarak mahkemeler önünde davacı ve davalı (taraf) olabilirler.

18. Soru

Kamu kurumları, kamu idaresine bağlımıdır?

Cevap

Kamu kurumları bir kamu idaresine bağlıdır. Bu yönüyle kamu kurumları, bir kamu idaresinin belli bir hizmet alanında faaliyet gösteren bir kolu veya uzantısı durumundadır. Örneğin üniversiteler, TÜBİTAK, TRT gibi kamu kurumları, devlete; İETT, İstanbul Büyük Şehir Belediyesine; EGO, Ankara Büyük Şehir Belediyesine bağlı kamu kurumlarıdır.

19. Soru

Kamu kurumları özerk olmasına karşın herhangi bir denetime altında mıdır?

Cevap

Kamu kurumlarının üzerinde kendisini kuran kamu idaresinin hiyerarşik denetimi yoktur; ancak kamu kurumları, kamu idarelerinin vesayet denetimi altındadırlar. Bunlar kendi organları ile kendi kendilerini yönetir ve denetlerler.

20. Soru

Kamu kurumlarının özerk olduğu durumlar nelerdir?

Cevap

• İdari özerklik (karar alma özerkliği), • Personel özerkliği, • Mal varlığı ve bütçe özerkliğidir.

21. Soru

Kamu kurumları faaliyet gösterdiği coğrafi alan bakımından kaça ayrılır?

Cevap

Kamu kurumları, faaliyet gösterdikleri coğrafî alan bakımından Millî Kamu Kurumları ve Mahallî Kamu Kurumları olarak ikiye ayrılır.

22. Soru

Milli kamu kurumları kim tarafından kurulur?

Cevap

Millî kamu kurumları, devlet tarafından kurulan ve devletin (merkezî idarenin) vesayet denetimine tâbi olan ülke düzeyinde hizmet veren kamu kurumlarıdır. Örneğin Orman Genel Müdürlüğü, Vakıflar Genel Müdürlüğü, üniversiteler, TÜBİTAK gibi.

23. Soru

Mahalli kamu kurumları kim tarafından kurulur?

Cevap

Mahallî kamu kurumları, mahallî idareler tarafından kurulan ve bunların vesayet denetimine tâbi olan kamu kurumlarıdır. Örneğin İETT, EGO, ASKİ, İSKİ birer mahallî kamu kurumudur.

24. Soru

Kamu kurumları bağlı olduğu kamu idaresine göre kaça ayrılmaktadır?

Cevap

Bağlı oldukları kamu idaresi yönünden kamu kurumları genel kamu kurumları ve özel kamu kurumları olmak üzere ikiye ayrılır.

25. Soru

Kamu idaresine ayrım yapıldığında genel kamu kurumları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Genel kamu kurumları, ülkenin belirli bir bölgesiyle veya kamu idaresinin sınırlarıyla kısıtlı olmayıp, ülke genelinde ve ülke dışında bulunan yurttaşları da kapsayıcı biçimde faaliyette bulunan (büyükelçilikler ve konsolosluklar) kamu kurumlardır.

26. Soru

Kamu idaresine ayrım yapıldığında özel kamu kurumları nasıl tanımlanmaktadır?

Cevap

Özel kamu kurumları ise, belli bir alanda faaliyette bulunan ve yerel kamu yönetimlerine bağlı kurumlardır. İstanbul Belediyesi’ne bağlı İstanbul Su ve Kanalizasyon idaresi (İSKİ) özel kamu kurumudur.

27. Soru

Kamu kurumları hukuksal yapıları ve özerlik derecelerine göre kaça ayrılırlar?

Cevap

Devlet dairesi, Mesleksel kuruluşlar (Ticaret ve Sanayi Odaları gibi) ve Ticari ve Sanayi Kamu Kurumları veya Kamu Teşebbüsleridir.

28. Soru

Kamu kurumları faaliyet alanlarına göre kaça ayrılmaktadır?

Cevap

Kamu kurumları faaliyet konuları bakımından dört grupta incelenebilir. Bunlar; İdarî Kamu Kurumları, İktisâdi Kamu Kurumları, Sosyal Kamu Kurumları ile Bilimsel, Teknik ve Kültürel Kamu Kurumlarıdır.

29. Soru

İdari kamu kurumlarının yükümlülükleri nelerdir?

Cevap

İdarî kamu kurumları; kamu idarelerinin yerine getirmekle yükümlü olduğu görevleri, yani devletin yürüttüğü klâsik kamu hizmet ve faaliyetlerini, kamu idarelerinden ayrı bir tüzel kişilik eliyle yürüten kurumlardır.

30. Soru

İktisadi kamu kurumları hangi kurumların ortak adıdır?

Cevap

İktisâdi Kamu Kurumları; Kamu İktisâdi Teşebbüsleri (KİT), İktisâdi Devlet Teşekkülleri (Teşekkül), Kamu İktisâdi Kuruluşları (Kuruluş), Müessese, Bağlı Ortaklıklar ve Kamu İştiraklerinin ortak adıdır.

31. Soru

İdari kamu kurumları hangi makamlara bağlıdır?

Cevap

İdarî kamu kurumları, bir bakanlığa veya başbakanlığa vesayet bağlı ile bağlanırlar. Bu bağ idarî vesayet ilişkisi biçiminde olmakla beraber, kimi konularda ve işlemler bakımından, hiyerarşi gücü ölçüsünde geni yetkileri ve takdiri içerir.

32. Soru

İktisadi kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

İktisâdi kamu kurumları, ticaret, sanayi, tarım ve madencilik gibi ekonomik alanlarda faaliyetlerde bulunmak üzere kamu sermayesi ya da katkısı ile kanuna veya idarî işlemlere dayalı olarak kurulup işletilen kamu teşebbüslerdir. İktisâdi kamu kurumlarının temel amacı, devletin ekonomik faaliyetlere girişimci olarak katılmasını sağlamaktır.

33. Soru

Sosyal kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

Sosyal kamu kurumları, insanların sosyal güvenlik, çalışma, sağlık, emeklilik gibi sosyal ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmuş bulunan kuruluşlardır.

34. Soru

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

Bilimsel, teknik ve kültürel kamu kurumları, bilim ve kültür alanında faaliyetlerde bulunmak üzere kurulan kamu kurumlarıdır.

35. Soru

Yükseköğretim sistemi hangi kuruluşlardan oluşmaktadır?

Cevap

Yükseköğretim sistemi üst kuruluşlar olarak Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Üniversitelerarası Kuruldan, alt kademede ise üniversitelerden oluşmaktadır.

36. Soru

Yükseköğretim kanununda üniversitelerin tanımı nasıl yapılmıştır?

Cevap

Bilimsel özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip, yüksek düzeyde eğitim öğretim, bilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapan, fakülte, enstitü, yüksekokul ve benzeri kuruluş ve birimlerden oluşan bir yükseköğretim kurumudur.

37. Soru

Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun temel faaliyet alanları nelerdir?

Cevap

TÜBİTAK temel faaliyet alanlarını ise; akademik ve endüstriyel araştırma geliştirme çalışmalarını ve yenilikleri desteklemek, ulusal öncelikler doğrultusunda Araştırma-Teknoloji-Geliştirme çalışması yürüten Ar-Ge enstitülerini işletme işlevlerinin yanı sıra, ülkemizin bilim ve teknoloji politikalarını belirlemek ve toplumun her kesiminde bu farkındalığı artırmak üzere kitaplar ve dergiler yayınlamaktır.

38. Soru

Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumunun amacı nedir?

Cevap

Anayasanın 134. maddesi kurumun amacını Atatürkçü düşünceyi, Atatürk ilke ve inkılâplarını, Türk kültürünü, Türk tarihini ve Türk dilini bilimsel yoldan araştırmak, tanıtmak ve yaymak amacıyla; Atatürkün manevî himayelerinde, Cumhurbaşkanının gözetim ve desteğinde, Başbakanlığa bağlı; Atatürk Araştırma Merkezi, Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve Atatürk Kültür Merkezinden oluşan, kamu tüzel kişiliğine sahip bir kurum olarak belirlemiştir.

39. Soru

Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğünün kuruluş amacı nedir?

Cevap

Devlet opera ve balesi genel müdürlüğünün kuruluş amacı, opera, bale ve müzik sanatlarını halka tanıtmak ve yaymak gayesiyle opera, operet, bale temsilleri ile konserler vermek, yurt içi ve yurt dışı turneler ile ve milli ve milletler arası festivaller düzenlemektir.

40. Soru

Bağımsız idari otoriteler kavramındaki ‘’bağımsız’’ kelimesi nasıl bir anlamı ifade etmektedir?

Cevap

Burada Bağımsız İdarî Otorite kavramındaki bağımsız sözcüğü organik ve işlevsel anlamda yürütme organı karşısında kurumun bağımsızlığını ifade etmektedir.

41. Soru

Bağımsız idari otoritelerin ortaya çıkmasının arkasındaki temel neden nedir?

Cevap

BİO’ların ortaya çıkmasının arkasındaki temel neden her şeyi üstlenen ve yapan devlet anlayışı yerine, neoliberalizmin her şeyi rasyonel ölçütlerde denetleyen ve bazı istisnaî şeyleri bizzat üstlenen ve yapan devlet anlayışıdır.

42. Soru

Bağımsız idari otoritelerin yapısı nasıldır?

Cevap

Bağımsız İdarî Otoriteler, siyasal organlardan bağımsız, temel hak ve özgürlüklerle, ekonomik etkinlik alanlarında düzenleme, denetleme ve yönlendirme görevi yapan, özel güvencelere sahip, malî özerkliği haiz, özerk bütçeli kamu tüzel kişilerdir.

43. Soru

Bağımsız idari otoritelerin özellikleri nelerdir?

Cevap

• BİO’lar kanunla kurulur. Kamu tüzel kişiliğine ve malî özerkliğe sahiptirler. Bu kurumlar hiyerarşi ve vesayet denetimine tabi değillerdir. • BİO’lar hizmetin sunumundan çok, bir faaliyetin organizasyonu, düzenlenmesi ve denetimi gibi işlevleri yerine getirirler. • BİO’lar faaliyette bulundukları alanlarda düzenleme yetkisini yerine getirirler. • BİO’lar faaliyette bulundukları alanlarla ilgili kurum ve kuruluşlara danışma hizmeti sunarlar. • Kendi görevleri ile ilgili alanlarda idarî ve parasal yaptırımlar uygulama konusunda geniş yetkilere sahiptirler.

44. Soru

Bağımsız idari otoritelerin örgütlenme yapısı nasıldır?

Cevap

BİO’lar, hükümetlerden ve devletin genel idarî yapısından bağımsızdırlar ve siyaset dışı ve bürokratik kurumlar olarak tanımlanırlar. Çoğunlukla hükümet tarafından atanan üyelerden oluşan ve kurul tipi bir örgütlenme ile yönetilen kurumlardır.

45. Soru

Bağımsız idari otoritelerin görev ve yetkileri nelerdir?

Cevap

• Düzenleme yetkisi, • İzleme ve denetim yetkileri, • Yaptırım uygulama yetkileri, • Danışma görevleri, • Uyuşmazlık çözme yetkisidir.

46. Soru

Bağımsız idari otoritelerin Anayasal dayanağı var mıdır?

Cevap

Türkiye’de BİO’lar Anayasal dayanağını 1982 Anayasasının Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici tedbirleri alır; piyasalarda fiili veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler. Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek malî yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Bakanlar Kuruluna yetki verilebilir şeklindeki 167. maddesinden almaktadır.

47. Soru

Ülkemizde bulunan bağımsız idari otorite kurumları nelerdir?

Cevap

• Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), • Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), • Rekabet Kurumu (RK), • Telekomünikasyon Kurumu (TK), • Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), • Kamu İhale Kurumu (KİK), • Şeker Kurumu (ŞK), • Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu (TAPDK) olmak üzere 9 tanedir.

48. Soru

Sermaye Piyasası Kurulunun yetki ve sorumluluğu nedir?

Cevap

Sermaye piyasasının güven, açıklık ve kararlılık içinde çalışmasını, tasarruf sahiplerinin hak ve yararlarının korunmasını düzenleme ve denetleme yetkisi verilmiş bir kamu kurumudur.

49. Soru

Rekabet Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Mal ve hizmet piyasalarındaki (bütün sektörler) rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma, karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini kötüye kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin korunmasını sağlamak, birleşme ve devralmaları kontrol etmektir.

50. Soru

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Tasarruf sahiplerinin hak ve menfaatlerini korumak, malî piyasalarda güven ve istikrarı ve ekonomik kalkınmanın gereklerini de dikkate alarak kredi sisteminin etkin bir şekilde çalışmasını sağlamak üzere bankaların kuruluş, yönetim, çalışma, devir birleşme, tasfiye ve denetlenmelerine ilişkin esasları düzenlemek BDDK’nin başlıca görevleridir.

51. Soru

Telekomünikasyon Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Telekomünikasyon sektöründe adil ve serbest rekabete dayalı dinamik ve güçlü bir piyasa oluşturmak, sektör ile ilgili politikalara katkı sağlamak, tüketici haklarının korunmasını sağlayıcı tedbirleri almak, frekans ve numara gibi kıt kaynakların planlanarak, etkin ve verimli kullanımını sağlamak telekomünikasyon kurumunun görevleri arasında sayılabilir.

52. Soru

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Elektrik, doğalgaz ve petrolün yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için; rekabet ortamında faaliyet gösterebilecek, malî açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir enerji piyasası oluşturmak ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetim sağlamaktır.

53. Soru

Şeker Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Şeker rejimini, şeker üretimindeki usul ve esaslar ile fiyatlandırma, pazarlama şart ve yöntemlerini düzenlemek şeker kurumuna verilmiş görevler arasındadır.

54. Soru

Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumunun görev ve sorumlulukları nelerdir?

Cevap

Tütün ve tütün mamullerinin üretimine, iç ve dış alım ve satımına ilişkin esas ve usulleri düzenlemek bu kurumun yetki ve sorumlulukları arasındadır.

55. Soru

Türkiye’deki mahalli idareler nelerdir?

Cevap

Türkiye’de mahalli idareler; il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir.

56. Soru

Mahalli kamu kurumlarını açıklayınız..

Cevap

Ülkemizde bazı kamu kurumları ülkenin genelinde hizmet görürken, bazıları sadece belli bir yörede hizmet görürler. Faaliyetleri belli bir bölgeyle sınırlı olan kamu kurumlarına Mahalli Kamu Kurumları denmektedir. Mahalli kamu kurumlarını genellikle bir mahalli kamu idaresi kurar ve o idareye vesayet bağı ile bağlıdırlar.

57. Soru

Bölgesel kamu kurumlarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

Bölgesel kamu kurumları, kurulduğu bölge halkına hizmet sunmak amacıyla kurulan kamu kurumlarıdır. Bunların hizmet sunumları, merkezi ve yerel kamu kurumlarının sorumluluğu altındadır.

58. Soru

GAP Bölge Kalkınma İdaresinin genel hedefi nedir?

Cevap

Güneydoğu Anadolu Bölgesi halkının gelir düzeyi ve hayat standardını yükselterek, bu bölge ile diğer bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını ortadan kaldırmak GAP Bölge Kalkınma İdaresinin genel hedefidir. Bölgenin kırsal alandaki verimliliği ve istihdam imkânlarını artırmak, sosyal istikrar, ekonomik büyüme gibi milli kalkınma hedeflerine katkıda bulunmak GAP’ın temel amaçları arasındadır.

59. Soru

GAP projesi hangi bölge ve şehirlerle kısıtlıdır?

Cevap

Proje alanı Fırat ve Dicle havzaları ile Yukarı Mezopotamya ovalarında yer alan 9 ili (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak) kapsamaktadır.

60. Soru

Bölgesel Kalkınma Ajanslarının kuruluş amacı nedir?

Cevap

• Yerel girişimciliği desteklemek, • Yerel kaynakların harekete geçirilmesini sağlamak, Yerel potansiyellere bağlı olarak sektörel uzmanlaşmayı sağlamak, • Yerel imkânların rekabet gücünün arttırılmasını sağlamak, • Girişimci ve KOBİ desteği sağlamak, • Devlet yardımlarını uygulama, kırsal kalkınma faaliyetlerini desteklemek, • Altyapı ve çevre projeleri gerçekleştirmektir.

61. Soru

Meslek kelimesinin anlamı nedir?

Cevap

Meslek, kelime anlamı itibarîyle bir kimsenin geçimini sağlamak için yaptığı sürekli iş, uğraş olarak tanımlanmaktadır.

62. Soru

. Meslek örgütleri kavramının tanımını yapınız.

Cevap

Meslek örgütü veya meslek kuruluşu kavramları ise aynı meslekten olan kimselerin belirli bazı amaçlarla bir araya gelerek oluşturdukları ve üyelerinden ayrı bir kişiliği (tüzel kişilik) bulunan örgütü/ organizasyonu/ teşkilâtı tanımlamak amacıyla kullanılır.

63. Soru

Ülkemizde kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları kaça ayrılır?

Cevap

Ülkemizde kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları genel olarak; dernekler ile odalar/birlikler olmak üzere iki grupta ele alınabilir.

64. Soru

Mesleki örgütlenmenin ortaya çıkış amacı hangi esaslara dayanır?

Cevap

Birincisi, mesleğe ve mesleğin ve meslek mensuplarının çıkarlarının korunmasına ilişkindir. İkincisi ise, toplumsal ihtiyaçların karşılanması ve kamu yararının/genel toplumsal yararların korunmasına ilişkindir.

65. Soru

Mesleki örgütlerin genel işlevleri nelerdir?

Cevap

• Meslekî dayanışma ve yardımlaşmanın tesisi, • Mesleğin ve meslek mensuplarının çıkarlarının korunması ve geliştirilmesi, • Meslekî faaliyetlerin belli standartlara uygun olarak yürütülmesinin sağlanması, • Meslek ahlâkının korunması, • Meslek mensupları arasında ve bunlar ile toplum arasındaki ilişkilerin düzenlenmesidir.

66. Soru

Meslek kuruluşlarının özellikleri nelerdir?

Cevap

• Kamu kurumu niteliğinde olmak, • Kanunla kurulmuş olmak, • Kamu tüzel kişiliğine sahip olmak, • Belli bir mesleğe mensup olanlara yönelik olarak kurulmuş olmak, • Muayyen bazı amaçlar doğrultusunda faaliyette bulunmak, Kuruluş amaçları dışında faaliyet göstermemek, • Kuruluşların organlarının kendi üyeleri tarafından seçilmesi, • İlgili meslek kuruluşuna üye olma zorunluluğunun bulunması, • İdari ve mali özerkliğe sahip olmak, • Devletin gözetim ve denetimine tabi olmak, • Kamusal bazı güç, yetki ve ayrıcalıklara sahip olmak, • Müstakil bir bütçeye sahip olmak, • Üyelerine disiplin cezası verebilme yetkisine haiz olmak, • Şahıs topluluğu niteliğinde kurulmuş olmak, • Faaliyet alanları ve meslekler itibarıyla çeşitlilik göstermek, • Üyelerin ödentileriyle finanse edilmektir.

67. Soru

Merkezi yönetimlerin taşra örgütlenmesi kim zamanında ortaya çıkmıştır?

Cevap

Merkezi yönetimin taşra örgütlenmesi 19. Yüzyılda Fransa’da Napolyon’un öncülüğünde gerçekleştirilen yönetim reformları kapsamında ortaya çıkmış ve diğer ülkeleri de etkilemiştir.

68. Soru

İdari merkezden yönetim nedir?

Cevap

İdari merkezden yönetim, karar alma, politika oluşturma ve uygulama yetkilerinin doğrudan merkezi idare ve onun taşra tarafından yerine getirilmesini ifade eder.

69. Soru

Siyasi merkezden yönetim nedir?

Cevap

Siyasi merkezden yönetim bir ülkede yasama ve yürütme organlarının tek olmasını, o ülkede hukuk birliğinin bulunmasını ifade eder ki buna literatürde üniter devlet adı verilir.

70. Soru

Yerinden yönetim nedir?

Cevap

Yerinden yönetim (Âdem-i merkeziyet) kısaca, siyasî ve idarî yetkilerin bir kısmının, merkezî idarenin dışındaki otoritelere aktarılmasıdır.

71. Soru

Siyasi yerinden yönetim nedir?

Cevap

Siyasî yerinden yönetim, bir ülkede yasama ve yürütme organlarının birden çok olma­sını, hukuk birliğinin bulunmamasını ifade eder.

72. Soru

İdari yerinden yönetim nedir?

Cevap

İdarî yerinden yönetim, bazı kamu hizmetlerinin merkezî idare hiyerarşisinin dışın­daki kamu tüzel kişilerine aktarılmasıdır.

73. Soru

Coğrafi yerinden yönetim nedir?

Cevap

Coğrafî (yer yönünden) yerinden yönetim, il, belediye ve köy gibi belirli coğrafî sınırlar içindeki yerel nitelikli hizmetlerin, karar organları (bazı durumlarda da yürütme organları), yöre halkının seçimiyle oluşan kamu tüzel kişileri tarafından yürütülmesidir.

74. Soru

Yerel yönetim seçimleri kaç yılda bir yapılır?

Cevap

Yerel yönetim seçimleri beş yılda bir yapılır.

75. Soru

Büyükşehir belediyelerinin modeli ne amaçla anayasamıza katılmıştır?

Cevap

Artan nüfus ve hızlı kentleşme gibi sorunların ortaya çıkardığı büyük­şehir belediye modeli, 1982 Anayasasıyla birlikte yönetim sistemimize katılmıştır.

76. Soru

Yerel Yönetimler kimin izniyle birlik kurabilirler?

Cevap

Yerel yönetimler, belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile kendi aralarında Cumhurbaşkanı’nın izni ile birlik kurabilirler.

77. Soru

Yerel yönetimlerin denetimi kim tarafından yapılır?

Cevap

Buna göre yerel yönetimlerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.

78. Soru

İl Özel idaresinin yürütme organı kimdir?

Cevap

İl genel yönetiminin başı olan vali, aynı zamanda il özel idaresinin de yürüt­me organıdır. 

79. Soru

1913 kanunu ile il özel idaresine hangi görevler verilmiştir?

Cevap

1913 Kanunu, il özel idaresine kalkınma, eğitim, tarım, sağlık ve sosyal yardım, ticaret ve ekonomi gibi alanlarda çok geniş bir görev alanı tanımıştır.

80. Soru

İl özel idaresi nasıl kurulur?

Cevap

Bir yerde ilin kurulmasıyla birlikte orada başka bir işleme gerek kalmaksızın il özel idaresi de kurulur.

81. Soru

2005 yılında kaldırılan köy hizmetlerinin görevleri hangi kuruma dahil olmuştur?

Cevap

Ayrıca 2005 yılında Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün kaldırılmasıyla birlikte, müdürlüğün il kuruluşları, il özel idarelerine bağlanmış ve böyle­ce köye yönelik hizmetler de özel idarelerin temel görevleri arasında yer almıştır.

82. Soru

İl özel idaresinin organları nelerdir?

Cevap

İl özel idaresinin üç tür organı bulunmaktadır. Bunlar genel karar organı olan il genel meclisi, yürütme organı olan vali ile icrai ve danışma niteliğinde görevleri bulunan il encümenidir. 

83. Soru

Belediyenin organları nelerdir?

Cevap

Belediyenin üç tür organı bulunmaktadır. Bunlar genel karar organı olan belediye meclisi, yürütme organı olan belediye başkanı ile icrai ve danışma niteliğinde görevleri bulunan belediye encümenidir.

84. Soru

Büyükşehir kurulumu nasıl olur?

Cevap

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununa göre, nüfusu 750.000 ve üzerinde olan illerin il belediyeleri, kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.

85. Soru

Büyükşehir belediyesi genel sekreteri nasıl atanır?

Cevap

Genel sekreter, büyükşehir bele­diye başkanının teklifi ve İçişleri Bakanının onayı ile atanır.

86. Soru

Yerel yönetimlerle ilgili diğer kuruluşlar nelerdir?

Cevap

Yerel yönetimle ilgili diğer kuruluşlar, Yerel Yönetim Birlikleri ve İller Bankasıdır.  

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.