Açıköğretim Ders Notları

Kalem Mevzuatı Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Kalem Mevzuatı Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Kalem Sisteminin Yargı Örgütündeki Yeri Ve Özellikleri

1. Soru

“Kalem” adı verilen bu büroların önemini açıklayınız?

Cevap

Yargılama faaliyetlerini hızlı ve muntazam şekilde ilerletmenin yolu, yargı sistemindeki bü- tün mekanizmaların birbiri ile uyumlu çalışmasını sağlamaktan geçmektedir. Bu mekanizma içerisinde, yargılama faaliyetlerinin hızlı ve düzenli şekilde ilerlemesinde “kalem” adı verilen bu büroların faaliyetleri çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle yargı sistemi içerisinde bulunan bütün birimlerin çalışma düzenleri, görevleri, uygulama esasları çeşitli mevzuatlar ile düzenlenerek, yargılama faaliyetlerinin düzgün bir şekilde yerine getirilmesi hedeflenmiştir. Bu yönde çıkarılan mevzuatlar ve gelişen teknolojik faaliyetlerin bu sisteme dâhil edilmesi ile yargılama faaliyetleri sürdürülmektedir. Kalem mevzuatının iyi şekilde bilinmesi ve uygulanması, kalemin yargılama faaliyetlerindeki yeri dolayısı ile büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle en iyi şekilde öğrenilmelidir.


2. Soru

2012 yılından itibaren çıkarılan mevzuatta “kalem” tabiri yerine hangi tabir kullanılmaya başlanmıştır?

Cevap

“Yazı işleri” ibaresi kullanılmaya başlanılmıştır.


3. Soru

Yargı kurumunun amacı nedir?

Cevap

Yargı, hukuk düzeninin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ve bireylerin özel haklarının korunması amacında olan kurumdur.


4. Soru

Anayasa’ya göre yargılama faaliyeti hangi kurum tarafından yerine getirilmektedir?

Cevap

Yargılama faaliyetleri ise Anayasa’nın 9. maddesine göre Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce yerine getirilmektedir.


5. Soru

Türk yargısında temel yargı kolları hangileridir?

Cevap

Türk yargısı temel olarak; anayasa yargısı, idari yargı, adli yargı olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bunun yanında uyuşmazlık yargısı, seçim yargısı ve hesap yargısı da bunlara eklenebilir.


6. Soru

Anayasa mahkemesinin en önemli iki görevi nedir?

Cevap

Anayasa mahkemesinin en önemli iki görevi; kanun hükmünde kararname ve TBMM iç tüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımından uygunluğunun denetlenmesi ile yüce divan sıfatıyla baktığı işlerdir.


7. Soru

Anayasa yargısında temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabilecek hükümler hangi Kanunda yer almaktadır?

Cevap

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun.


8. Soru

İdari yargıyı kısaca açıklayınız?

Cevap

İdari yargı, belediye, köy, devlet gibi idari makamların idari eylem ve işlemleri dolayısıyla doğan uyuşmazlıkların çözümlendiği yargıdır. Anayasa’nın 125. maddesi idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu hüküm altına almıştır. İdari yargı, idare aleyhine açılan davalarda görevlidir. İdare ve vergi mahkemeleri ilk derece mahkemeleri olarak görev yapmaktadır. Bölge İdare Mahkemeleri ile Danıştay üst dereceli mahkemelerdir.


9. Soru

İdari yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabilecek mevzuatlar nelerdir?

Cevap

İdari yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar şunlardır:

  • Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin İdari İşler ile Kalem Hizmetlerinin Yürütülmesi Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik
  • Danıştay Kanunu’nun başlıca 7, 49, 59, 60, 61, 62, 63, 92. maddeleri,
  • Danıştay Arşiv Yönetmeliği,
  • Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un başlıca 3/H, 12 ve 14. maddeleri,
  • İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun başlıca 4. ve 6. Maddeleridir.

10. Soru

Adli yargının alt kolları nelerdir?

Cevap

Adli yargı, ceza yargısı ve medeni yargı olarak ikiye ayrılmaktadır.


11. Soru

Ceza yargısını kısaca açıklayınız?

Cevap

Ceza yargısı, ceza kanunlarına göre suç kapsamına giren eylemler hakkında devletin cezalandırma yetkisini kullandığı alandır. Ceza yargılamasında, Asliye ceza ve Ağır Ceza mahkemeleri ilk derece mahkemesi, Bölge adliye Mahkemeleri ve Yargıtay ise üst derece mahkemesi olarak görevlidir.


12. Soru

Medeni yargıyı kısaca açıklayınız?

Cevap

Medeni yargı ise, özel hukuktan doğan ilişkileri düzenleyen bir yargı kolu konumundadır. Medeni yargıda ilk derece mahkemeleri belirli bir uyuşmazlık çözümü için kurulup kurulmamalarına göre genel mahkemeler ve özel mahkemeler olarak ikiye ayrılmaktadır. Genel mahkemeler, özel bir uyuşmazlık için kurulmayıp bu işler dışındaki işlere bakan mahkeme konumunda olup Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur. Medeni yargıda üst derece mahkemeler, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay’dır.


13. Soru

Adli yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabilecek mevzuatlar nelerdir?

Cevap

Adli yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar şunlardır:

  • Yargıtay Kanunu’nun başlıca 23, 53, 60. maddeleri ile geçici 8. maddesi,
  • Yargıtay İç Yönetmeliği’nin başlıca 1, 2, 3, 4, 5, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 24, 26, 27, 28, 30, 32, 33, 35, 36, 40, 41, 45, 58, 61, 62, 91, 92, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 113, 114, 117, 118, 119 ve 120. maddeleri,
  • Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un başlıca 23, 24, 26, 32, 34, 38 ve 40. maddeleri,
  • Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun başlıca 38, 45, 154, 155, 156, 157,158, 159, 160, 161, 162, 216, 271, 297, 298, 300, 301, 359, 372, 393 ve 445. Maddeleri,
  • Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik
  • Ceza Muhakemesi Kanunu’nun başlıca 26, 32, 64, 106, 169, 188, 219, 220, 232, 263, 268,273, 277, 291 ve 295. maddeleri,
  • Ceza Muhakemesinde Ses ve Görüntülü Bilişim Sisteminin Kullanılması Hakkında Yönetmelik.

14. Soru

Ceza yargısında özel mahkemeler hangileridir?

Cevap

Ceza yargısında özel mahkemeler şunlardır:

  • Çocuk Mahkemesi
  • Trafik Mahkemesi
  • Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi

15. Soru

Medeni yargıda özel mahkemeler hangileridir?

Cevap

Ceza yargısında özel mahkemeler şunlardır:

  • Sulh Hukuk Mahkemesi
  • Asliye Ticaret Mahkemesi
  • Aile Mahkemesi
  • İcra Mahkemesi
  • İş Mahkemesi
  • Tüketici Mahkemesi
  • Kadastro Mahkemesi
  • Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi

16. Soru

Kalem işlemlerinin yürütülmesi ile ilgili anayasa yargısı, idari adli yargı ve adli yargıda kullanılan temel mevzuat dışında kalan yönetmeliklerden beş tanesini sayınız?

Cevap

Şu örnekler verilebilir:

  • Belgelerin Sayıştay’a Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik,
  • Sayıştay’ın İdari İşlem ve Yazışmalarıyla İlgili Belgelerin Yok Edilmesi Hakkında Yönetmelik,
  • Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik.
  • İcra İflas Kanunu Yönetmeliği,
  • Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerini İzleme Yönetmeliği.

17. Soru

Bir uyuşmazlığın çözümü için öncelikle hangi mahkemeye gidilmelidir?

Cevap

İlk derece mahkemesine gidilmelidir.


18. Soru

Adli yargı ilk derece mahkemeleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Öncelikle hukuk ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza Mahkemeleri; asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri olarak ayrılır. Hukuk mahkemeleri öncelikle özel ve genel mahkemeler olarak bir ayrıma uğrar. Genel mahkemeler, özel mahkemelerin görevleri dışında kalan tüm özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkları çözmekle görevlidirler. Genel mahkemeler; Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur. Bu mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkileri 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir.


19. Soru

İdari yargı ilk derece mahkemeleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

İdari yargı ilk derece mahkemeleri; İdare ve vergi mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkileri 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunda düzenlenmiştir.


20. Soru

Adli yargı üst derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

Adli yargı üst derece mahkemeleri; Bölge adliye mahkemeleri (İstinaf mahkemeleri) ve Yargıtay’dan oluşmaktadır.


21. Soru

Bölge adliye mahkemeleri (istinaf mahkemeleri) hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri) 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ile kurulmuşlardır. Bölge Adliye Mahkemeleri İlk derece mahkemelerinin kesin olmayan kararlarına karşı istinaf başvurularını inceler. İlk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözer. İlk derece mahkemeleri arasındaki merci tayinine karar verir. Kanunlara verilen diğer görevleri yapar.


22. Soru

İdari yargı üst derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

İdari yargı üst derece mahkemeleri; bölge idare mahkemesi ve Danıştay’dır.


23. Soru

Bölge idare mahkemeleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Bölge İdare Mahkemeleri, kuruluş, görev ve yetkileri 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bölge İdare Mahkemeleri yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemelerinde tek hâkim tarafından verilen kararları, itiraz üzerine incelemekle görevli ve yetkilidir. Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin olarak karara bağlar. Diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirir.


24. Soru

Danıştay’ın niteliği ve görevleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Danıştay, idari yargının danışma ve inceleme organı konumundaki üst dereceli mahkemedir. Danıştay Kanunu’nun 1’nci maddesinde de bu hususa yer verilmiştir. Danıştay’ın kuruluş, görev ve yetkileri Anayasa’nın 155’nci maddesi ile 2575 Sayılı Danıştay Kanunu’nda düzenlenmiştir. Danıştay’ın danışma organı olarak görevleri Danıştay Kanunu’nun 23’ncü maddesinin c, d ve e fıkralarında hüküm altına alınmıştır. Buna göre; Danıştay, Başbakanlık veya Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarı ve teklifleri hakkında görüş bildirir (m. 23/c). Tüzük tasarılarını inceler, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirir (m.23/d). Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüşünü bildirir (m.23/e). Üst dereceli mahkeme olarak ise idare mahkemeleri ile vergi mahkemelerinden verilen kararları inceler. Ayrıca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ da görülen davalarla ilgili kararlara karşı temyiz taleplerini incelemek ve karara bağlamakla görevlidir (m. 23).


25. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi; adli, idari ve askerî yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmekle görevlidir. Uyuşmazlık mahkemesi kuruluş, görev ve yetkileri 2247 Sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunda düzenlenmiştir.


26. Soru

Anayasa Mahkemesi’nin görevleri nelerdir?

Cevap

Anayasa Mahkemesi; hem ilk derece mahkemesi, hem üst derece mahkemesi sıfatıyla görev yapan bir mahkemedir. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile Anayasa Mahkemesinin çalışma usul ve esasları düzenlenmiştir. Anayasa mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleyip, anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceleme ve denetlemekle görevlidir. Ayrıca bireysel başvuruları karara bağlama, yüce divan yargılamalarını yerine getirme, siyasi partilerin kapatma davaları hakkında karar verme, siyasi partilerin mali denetimini gerçekleştirme, yasama dokunulmazlığı işleri ve milletvekilliğini düşürme işleri ile görevlidir.


27. Soru

Adalet komisyonlarının kuruluş ve görevleri hangi Kanunda düzenlenmiştir?

Cevap

Adalet Komisyonlarının kuruluş ve görevleri, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun 113, 114 ve 115 inci maddelerinde düzenlenmiştir.


28. Soru

Adalet komisyonları yargılama faaliyeti yapar mı?

Cevap

Adalet komisyonları, idarî birim olması sebebiyle yargılama faaliyetlerinde bulunmamaktadır.


29. Soru

Adalet komisyonları yargı denetimine tabi midir?

Cevap

Yaptıkları görev idarî işlem niteliğinde olması sebebiyle, Anayasanın 125’ inci maddesi gereğince yargı denetimine tabidir.


30. Soru

Adli yargı adalet komisyonları nerelerde kurulur?

Cevap

Adli Yargı Adalet Komisyonları; Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 23. maddesine göre ağır ceza mahkemelerinin bulunduğu yargı çevresinde görev yapmak üzere kurulur.


31. Soru

İdari yargı adalet komisyonları nerelerde kurulur?

Cevap

İdari yargı adalet komisyonları; bölge idare mahkemelerinin bulunduğu yerlerde kurulur.


32. Soru

Adalet komisyonunun görevleri nelerdir?

Cevap

Adalet komisyonunun görevleri 2802 sayılı kanunun 114. maddesine göre şunlardır:

  • Atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar dışındaki adli ve idari yargı ile ceza infaz kurumları ve tutukevleri personelinin;
    • İlk defa Devlet memurluğuna atanacaklardan merkezi sınavda başarılı olanların ilgili yönetmelik hükümlerine göre düzenlenecek sözlü ve gerektiğinde uygulamalı sınavlarını yapmak, hukuk fakültesi ve adalet meslek yüksekokulu mezunlarına öncelik tanımak kaydıyla başarılı olanların atanmalarını teklif etmek.
    • Asli Devlet memurluğuna atanmaları, sicil ve disiplin işlemleri, görevden uzaklaştırılmaları, aylık ve ödenekleri ile diğer özlük işlemlerini bu Kanun ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgili mevzuat hükümlerine göre yerine getirmek. – Naklen veya hizmet gereği atamasını, ilgili mahkeme başkanı, hâkim veya Cumhuriyet savcısının görüşünü alarak, yetki alanı içerisinde yapmak.
    • Geçici olarak görevlendirmesini, yetki alanı içerisinde altı ayı geçmemek üzere yapmak.
  • Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.

33. Soru

Kalem hizmetleri nelerdir?

Cevap

Kalem hizmetleri; iş süreçlerindeki veri, bilgi ve belge akışı ile dokümantasyon işlemleri, bu işlemlere ilişkin kayıt, dosyalama, saklama ve arşivleme ile entegrasyon sağlanmış dış birimlerle yapılacak bütün işlemler olarak sayabiliriz. Kalem hizmetleri, para ve hesap işlemlerin gerçekleştirilmesini de kapsamaktadır. Kalem hizmetleri bazı idari işleri de kapsamaktadır. Bu hizmetler adalet komisyonları tarafından yürütülmektedir. Örneğin hamile bir memurun doğum iznine ayrılması, görev yeri belirleme ve rapor gibi işlemlerinin yürütülmesi idarî hizmetlerdendir. Yargılama işlemlerinin yürütülmesi için gerekli fiziki şartların sağlanması amacıyla ihtiyaç duyulan mal ve hizmet alımlarının yapılması ve genel bütçeden ödenek alınması, maaş hesabı ve ödenmesine yönelik hizmetlerde kalem tarafından yerine getirilmektedir. Bu hizmetler, idari işler müdürü tarafından yerine getirilir. Tereke veya emanet memurluğunda bulunan para, kıymetli evrak ve eşya ve suç aletlerini geçici olarak korumaya alır. Mahkeme kararı veya Cumhuriyet savcılarının emir ve talimatları doğrultusunda muhafaza, müsadere, imha gibi işlemleri yerine getirir. Bu tür hizmetler yazı işleri müdürleri veya emanet memurları tarafından yerine getirilir.


34. Soru

Yargı nedir?

Cevap

Yargı, hukuk düzeninin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ve bireylerin özel haklarının korunması amacında olan kurumdur.


35. Soru

Yargılama faaliyetleri kim tarafından gerçekleştirilir?

Cevap

Yargılama faaliyetleri ise Anayasa’nın 9. maddesine göre Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce yerine getirilmektedir. Yargılama faaliyetleri bir bütün olmakla birlikte, yargılamanın hızlı, uzman şekilde daha iyi yerine getirilmesi amacıyla çeşitli yargı kollarına ayrılmıştır.


36. Soru

Anayasa yargısında temel kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar hangileridir?

Cevap

Anayasa yargısında temel kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar; Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, Anayasa Mahkemesi İç Tüzüğü


37. Soru

Anayasa mahkemesinin görevleri nelerdir?

Cevap

Anayasa yargısında faaliyetleri yürüten mahkeme, Anayasa mahkemesidir. Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Ancak, olağanüstü hallerde ve savaş hallerinde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.


38. Soru

İdari yargı nedir?

Cevap

İdari yargı, belediye, köy, devlet gibi idari makamların idari eylem ve işlemleri dolayısıyla doğan uyuşmazlıkların çözümlendiği yargıdır. Anayasa’nın 125. maddesi idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu hüküm altına almıştır. İdari yargı, idare aleyhine açılan davalarda görevlidir.


39. Soru

İdari yargıda yer alan mahkemeler hangileridir?

Cevap

İdare ve vergi mahkemeleri ilk derece mahkemeleri olarak görev yapmaktadır. Bölge İdare Mahkemeleri ile Danıştay üst dereceli mahkemelerdir.


41. Soru

İdarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklı davalar hangi yargı kolunda açılır?

Cevap

İdarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklı davaların idari yargıda açılabilmesi için kamu hukukuna yönelik faaliyetlerden kaynaklı olması gerekmektedir. İdarenin özel hukuk işlemlerinden kaynaklı davalarda adli yargı görevlidir. Örneğin idarenin bir özel hukuk kişi olarak yapmış bulunduğu sözleşmeden kaynaklı uyuşmazlıkta adli yargı görevlidir.


42. Soru

Adli yargı nedir?

Cevap

Adli yargı, diğer yargı kollarına girmeyen uyuşmazlıkların çözüldüğü yargı koludur. Genel yargı kolu olarak da adlandırılabilir. Adli yargı da, ceza yargısı ve medeni yargı olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza yargısı, ceza kanunlarına göre suç kapsamına giren eylemler hakkında devletin cezalandırma yetkisini kullandığı alandır. Medeni yargı ise, özel hukuktan doğan ilişkileri düzenleyen bir yargı kolu konumundadır.


43. Soru

Adli yargıda yer alan mahkemeler hangileridir?

Cevap

Ceza yargılamasında, Asliye ceza ve Ağır Ceza mahkemeleri ilk derece mahkemesi, Bölge adliye Mahkemeleri ve Yargıtay ise üst derece mahkemesi olarak görevlidir. Çocuk mahkemesi ve Trafik mahkemesi birer ceza mahkemesidir. Bunları hukuk mahkemeleri ile karıştırmayınız. Medeni yargıda ilk derece mahkemeleri belirli bir uyuşmazlık çözümü için kurulup kurulmamalarına göre genel mahkemeler ve özel mahkemeler olarak ikiye ayrılmaktadır. Genel mahkemeler, özel bir uyuşmazlık için kurulmayıp bu işler dışındaki işlere bakan mahkeme konumunda olup Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur. Medeni yargıda üst derece mahkemeler, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay’dır.


44. Soru

Türk Yargısı temel olarak kaç bölüme ayrılmıştır ve bunlar nelerdir?

Cevap

Anayasa Yargısı, Adli Yargı ve İdari Yargı olmak üzere temel olarak 3’e ayrılmıştır.


45. Soru

Özel mahkemelerin kurulmadığı yerlerde hangi mahkemeler görevli olurlar?

Cevap

Özel mahkemelerin kurulmadığı yerlerde genel mahkeme özel mahkeme olarak görev yapar. Örneğin İş Mahkemesi kurulmayan bir yerde Asliye Hukuk Mahkemesi o yerdeki iş davalarına İş Mahkemesi sıfatıyla bakar.


46. Soru

Adli yargı ilk derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

Hukuk ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza Mahkemeleri; asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri olarak ayrılır. Hukuk mahkemeleri öncelikle özel ve genel mahkemeler olarak bir ayrıma uğrar. Genel mahkemeler, özel mahkemelerin görevleri dışında kalan tüm özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkları çözmekle görevlidirler. Genel mahkemeler; Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesidir.


47. Soru

İdari yargı ilk derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

İdari yargı ilk derece mahkemeleri; İdare ve vergi mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır.


51. Soru

Kalem hizmeti olarak tanımlanan işler nelerdir?

Cevap

Kalem hizmeti olarak tanımladığımız bu işleri, iş süreçlerindeki veri, bilgi ve belge akışı ile dokümantasyon işlemleri, bu işlemlere ilişkin kayıt, dosyalama, saklama ve arşivleme ile entegrasyon sağlanmış dış birimlerle yapılacak bütün işlemler olarak sayabiliriz.


52. Soru

Kalem hizmetleri nasıl yapılır?

Cevap

Yapılacak bütün işlemler UYAP ortamında gerçekleştirilir. Tüm veriler eksiksiz ve doğru bir şekilde UYAP’a kaydedilir. Tutanak, belge ve kararlar elektronik ortamda düzenlenir ve güvenli elektronik imza ile imzalanır. Bu evrak, UYAP kapsamındaki birimlere elektronik ortamda gönderilir. Zorunlu olmadıkça ayrıca fizikî olarak gönderilmez.


53. Soru

Kalem hizmetlerinden para ve hesap işlemleri nasıl yapılır?

Cevap

Kalem hizmetleri, para ve hesap işlemlerin gerçekleştirilmesini de kapsamaktadır. Kalem bu hizmeti vezne teşkilatı bulunan yerlerde vezneler, bulunmayan yerlerde ise vezne işlerine bakan hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürleri aracılığıyla yerine getirir. Harç ve vergi tahsili yapılması, yargılama giderlerinin karşılanması amacıyla taraflardan tahsil edilen paralarının tahsili, emanet para hesabı tutarak giderlerin bu hesaptan yapılması sağlamak gibi işlemlerin yürütülmesi sağlanır. Vezne yalnızca hukuk mahkemelerinde bulunmaktadır. Ceza mahkemelerinde harcama genel bütçeden karşılanmaktadır.


1. Soru

“Kalem” adı verilen bu büroların önemini açıklayınız?

Cevap

Yargılama faaliyetlerini hızlı ve muntazam şekilde ilerletmenin yolu, yargı sistemindeki bü- tün mekanizmaların birbiri ile uyumlu çalışmasını sağlamaktan geçmektedir. Bu mekanizma içerisinde, yargılama faaliyetlerinin hızlı ve düzenli şekilde ilerlemesinde “kalem” adı verilen bu büroların faaliyetleri çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle yargı sistemi içerisinde bulunan bütün birimlerin çalışma düzenleri, görevleri, uygulama esasları çeşitli mevzuatlar ile düzenlenerek, yargılama faaliyetlerinin düzgün bir şekilde yerine getirilmesi hedeflenmiştir. Bu yönde çıkarılan mevzuatlar ve gelişen teknolojik faaliyetlerin bu sisteme dâhil edilmesi ile yargılama faaliyetleri sürdürülmektedir. Kalem mevzuatının iyi şekilde bilinmesi ve uygulanması, kalemin yargılama faaliyetlerindeki yeri dolayısı ile büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle en iyi şekilde öğrenilmelidir.

2. Soru

2012 yılından itibaren çıkarılan mevzuatta “kalem” tabiri yerine hangi tabir kullanılmaya başlanmıştır?

Cevap

“Yazı işleri” ibaresi kullanılmaya başlanılmıştır.

3. Soru

Yargı kurumunun amacı nedir?

Cevap

Yargı, hukuk düzeninin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ve bireylerin özel haklarının korunması amacında olan kurumdur.

4. Soru

Anayasa’ya göre yargılama faaliyeti hangi kurum tarafından yerine getirilmektedir?

Cevap

Yargılama faaliyetleri ise Anayasa’nın 9. maddesine göre Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce yerine getirilmektedir.

5. Soru

Türk yargısında temel yargı kolları hangileridir?

Cevap

Türk yargısı temel olarak; anayasa yargısı, idari yargı, adli yargı olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Bunun yanında uyuşmazlık yargısı, seçim yargısı ve hesap yargısı da bunlara eklenebilir.

6. Soru

Anayasa mahkemesinin en önemli iki görevi nedir?

Cevap

Anayasa mahkemesinin en önemli iki görevi; kanun hükmünde kararname ve TBMM iç tüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımından uygunluğunun denetlenmesi ile yüce divan sıfatıyla baktığı işlerdir.

7. Soru

Anayasa yargısında temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabilecek hükümler hangi Kanunda yer almaktadır?

Cevap

Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun.

8. Soru

İdari yargıyı kısaca açıklayınız?

Cevap

İdari yargı, belediye, köy, devlet gibi idari makamların idari eylem ve işlemleri dolayısıyla doğan uyuşmazlıkların çözümlendiği yargıdır. Anayasa’nın 125. maddesi idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu hüküm altına almıştır. İdari yargı, idare aleyhine açılan davalarda görevlidir. İdare ve vergi mahkemeleri ilk derece mahkemeleri olarak görev yapmaktadır. Bölge İdare Mahkemeleri ile Danıştay üst dereceli mahkemelerdir.

9. Soru

İdari yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabilecek mevzuatlar nelerdir?

Cevap

İdari yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar şunlardır:

  • Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin İdari İşler ile Kalem Hizmetlerinin Yürütülmesi Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik
  • Danıştay Kanunu’nun başlıca 7, 49, 59, 60, 61, 62, 63, 92. maddeleri,
  • Danıştay Arşiv Yönetmeliği,
  • Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un başlıca 3/H, 12 ve 14. maddeleri,
  • İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun başlıca 4. ve 6. Maddeleridir.
10. Soru

Adli yargının alt kolları nelerdir?

Cevap

Adli yargı, ceza yargısı ve medeni yargı olarak ikiye ayrılmaktadır.

11. Soru

Ceza yargısını kısaca açıklayınız?

Cevap

Ceza yargısı, ceza kanunlarına göre suç kapsamına giren eylemler hakkında devletin cezalandırma yetkisini kullandığı alandır. Ceza yargılamasında, Asliye ceza ve Ağır Ceza mahkemeleri ilk derece mahkemesi, Bölge adliye Mahkemeleri ve Yargıtay ise üst derece mahkemesi olarak görevlidir.

12. Soru

Medeni yargıyı kısaca açıklayınız?

Cevap

Medeni yargı ise, özel hukuktan doğan ilişkileri düzenleyen bir yargı kolu konumundadır. Medeni yargıda ilk derece mahkemeleri belirli bir uyuşmazlık çözümü için kurulup kurulmamalarına göre genel mahkemeler ve özel mahkemeler olarak ikiye ayrılmaktadır. Genel mahkemeler, özel bir uyuşmazlık için kurulmayıp bu işler dışındaki işlere bakan mahkeme konumunda olup Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur. Medeni yargıda üst derece mahkemeler, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay’dır.

13. Soru

Adli yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabilecek mevzuatlar nelerdir?

Cevap

Adli yargıda temel olarak kullanılan ve kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar şunlardır:

  • Yargıtay Kanunu’nun başlıca 23, 53, 60. maddeleri ile geçici 8. maddesi,
  • Yargıtay İç Yönetmeliği’nin başlıca 1, 2, 3, 4, 5, 13, 16, 17, 18, 19, 20, 24, 26, 27, 28, 30, 32, 33, 35, 36, 40, 41, 45, 58, 61, 62, 91, 92, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 113, 114, 117, 118, 119 ve 120. maddeleri,
  • Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un başlıca 23, 24, 26, 32, 34, 38 ve 40. maddeleri,
  • Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun başlıca 38, 45, 154, 155, 156, 157,158, 159, 160, 161, 162, 216, 271, 297, 298, 300, 301, 359, 372, 393 ve 445. Maddeleri,
  • Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmelik
  • Ceza Muhakemesi Kanunu’nun başlıca 26, 32, 64, 106, 169, 188, 219, 220, 232, 263, 268,273, 277, 291 ve 295. maddeleri,
  • Ceza Muhakemesinde Ses ve Görüntülü Bilişim Sisteminin Kullanılması Hakkında Yönetmelik.
14. Soru

Ceza yargısında özel mahkemeler hangileridir?

Cevap

Ceza yargısında özel mahkemeler şunlardır:

  • Çocuk Mahkemesi
  • Trafik Mahkemesi
  • Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi
15. Soru

Medeni yargıda özel mahkemeler hangileridir?

Cevap

Ceza yargısında özel mahkemeler şunlardır:

  • Sulh Hukuk Mahkemesi
  • Asliye Ticaret Mahkemesi
  • Aile Mahkemesi
  • İcra Mahkemesi
  • İş Mahkemesi
  • Tüketici Mahkemesi
  • Kadastro Mahkemesi
  • Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi
16. Soru

Kalem işlemlerinin yürütülmesi ile ilgili anayasa yargısı, idari adli yargı ve adli yargıda kullanılan temel mevzuat dışında kalan yönetmeliklerden beş tanesini sayınız?

Cevap

Şu örnekler verilebilir:

  • Belgelerin Sayıştay’a Gönderilmesi, İadesi, Saklanması ve Yok Edilmesine İlişkin Yönetmelik,
  • Sayıştay’ın İdari İşlem ve Yazışmalarıyla İlgili Belgelerin Yok Edilmesi Hakkında Yönetmelik,
  • Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik.
  • İcra İflas Kanunu Yönetmeliği,
  • Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerini İzleme Yönetmeliği.
17. Soru

Bir uyuşmazlığın çözümü için öncelikle hangi mahkemeye gidilmelidir?

Cevap

İlk derece mahkemesine gidilmelidir.

18. Soru

Adli yargı ilk derece mahkemeleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Öncelikle hukuk ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza Mahkemeleri; asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri olarak ayrılır. Hukuk mahkemeleri öncelikle özel ve genel mahkemeler olarak bir ayrıma uğrar. Genel mahkemeler, özel mahkemelerin görevleri dışında kalan tüm özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkları çözmekle görevlidirler. Genel mahkemeler; Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sınai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur. Bu mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkileri 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir.

19. Soru

İdari yargı ilk derece mahkemeleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

İdari yargı ilk derece mahkemeleri; İdare ve vergi mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu mahkemelerin kuruluş, görev ve yetkileri 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanunda düzenlenmiştir.

20. Soru

Adli yargı üst derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

Adli yargı üst derece mahkemeleri; Bölge adliye mahkemeleri (İstinaf mahkemeleri) ve Yargıtay’dan oluşmaktadır.

21. Soru

Bölge adliye mahkemeleri (istinaf mahkemeleri) hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Bölge Adliye Mahkemeleri (İstinaf Mahkemeleri) 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun ile kurulmuşlardır. Bölge Adliye Mahkemeleri İlk derece mahkemelerinin kesin olmayan kararlarına karşı istinaf başvurularını inceler. İlk derece mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözer. İlk derece mahkemeleri arasındaki merci tayinine karar verir. Kanunlara verilen diğer görevleri yapar.

22. Soru

İdari yargı üst derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

İdari yargı üst derece mahkemeleri; bölge idare mahkemesi ve Danıştay’dır.

23. Soru

Bölge idare mahkemeleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Bölge İdare Mahkemeleri, kuruluş, görev ve yetkileri 2576 Sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’da düzenlenmiştir. Bölge İdare Mahkemeleri yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemelerinde tek hâkim tarafından verilen kararları, itiraz üzerine incelemekle görevli ve yetkilidir. Yargı çevresindeki idare ve vergi mahkemeleri arasında çıkan görev ve yetki uyuşmazlıklarını kesin olarak karara bağlar. Diğer kanunlarla verilen görevleri yerine getirir.

24. Soru

Danıştay’ın niteliği ve görevleri hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Danıştay, idari yargının danışma ve inceleme organı konumundaki üst dereceli mahkemedir. Danıştay Kanunu’nun 1’nci maddesinde de bu hususa yer verilmiştir. Danıştay’ın kuruluş, görev ve yetkileri Anayasa’nın 155’nci maddesi ile 2575 Sayılı Danıştay Kanunu’nda düzenlenmiştir. Danıştay’ın danışma organı olarak görevleri Danıştay Kanunu’nun 23’ncü maddesinin c, d ve e fıkralarında hüküm altına alınmıştır. Buna göre; Danıştay, Başbakanlık veya Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarı ve teklifleri hakkında görüş bildirir (m. 23/c). Tüzük tasarılarını inceler, kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında düşüncesini bildirir (m.23/d). Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık tarafından gönderilen işler hakkında görüşünü bildirir (m.23/e). Üst dereceli mahkeme olarak ise idare mahkemeleri ile vergi mahkemelerinden verilen kararları inceler. Ayrıca ilk derece mahkemesi olarak Danıştay’ da görülen davalarla ilgili kararlara karşı temyiz taleplerini incelemek ve karara bağlamakla görevlidir (m. 23).

25. Soru

Uyuşmazlık Mahkemesi hakkında kısaca bilgi veriniz?

Cevap

Uyuşmazlık Mahkemesi; adli, idari ve askerî yargı mercileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmekle görevlidir. Uyuşmazlık mahkemesi kuruluş, görev ve yetkileri 2247 Sayılı Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş ve İşleyişi Hakkında Kanunda düzenlenmiştir.

26. Soru

Anayasa Mahkemesi’nin görevleri nelerdir?

Cevap

Anayasa Mahkemesi; hem ilk derece mahkemesi, hem üst derece mahkemesi sıfatıyla görev yapan bir mahkemedir. 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile Anayasa Mahkemesinin çalışma usul ve esasları düzenlenmiştir. Anayasa mahkemesi, kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasa’ya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetleyip, anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceleme ve denetlemekle görevlidir. Ayrıca bireysel başvuruları karara bağlama, yüce divan yargılamalarını yerine getirme, siyasi partilerin kapatma davaları hakkında karar verme, siyasi partilerin mali denetimini gerçekleştirme, yasama dokunulmazlığı işleri ve milletvekilliğini düşürme işleri ile görevlidir.

27. Soru

Adalet komisyonlarının kuruluş ve görevleri hangi Kanunda düzenlenmiştir?

Cevap

Adalet Komisyonlarının kuruluş ve görevleri, 2802 sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun 113, 114 ve 115 inci maddelerinde düzenlenmiştir.

28. Soru

Adalet komisyonları yargılama faaliyeti yapar mı?

Cevap

Adalet komisyonları, idarî birim olması sebebiyle yargılama faaliyetlerinde bulunmamaktadır.

29. Soru

Adalet komisyonları yargı denetimine tabi midir?

Cevap

Yaptıkları görev idarî işlem niteliğinde olması sebebiyle, Anayasanın 125’ inci maddesi gereğince yargı denetimine tabidir.

30. Soru

Adli yargı adalet komisyonları nerelerde kurulur?

Cevap

Adli Yargı Adalet Komisyonları; Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un 23. maddesine göre ağır ceza mahkemelerinin bulunduğu yargı çevresinde görev yapmak üzere kurulur.

31. Soru

İdari yargı adalet komisyonları nerelerde kurulur?

Cevap

İdari yargı adalet komisyonları; bölge idare mahkemelerinin bulunduğu yerlerde kurulur.

32. Soru

Adalet komisyonunun görevleri nelerdir?

Cevap

Adalet komisyonunun görevleri 2802 sayılı kanunun 114. maddesine göre şunlardır:

  • Atamaları doğrudan Bakanlıkça yapılanlar dışındaki adli ve idari yargı ile ceza infaz kurumları ve tutukevleri personelinin;
    • İlk defa Devlet memurluğuna atanacaklardan merkezi sınavda başarılı olanların ilgili yönetmelik hükümlerine göre düzenlenecek sözlü ve gerektiğinde uygulamalı sınavlarını yapmak, hukuk fakültesi ve adalet meslek yüksekokulu mezunlarına öncelik tanımak kaydıyla başarılı olanların atanmalarını teklif etmek.
    • Asli Devlet memurluğuna atanmaları, sicil ve disiplin işlemleri, görevden uzaklaştırılmaları, aylık ve ödenekleri ile diğer özlük işlemlerini bu Kanun ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ilgili mevzuat hükümlerine göre yerine getirmek. – Naklen veya hizmet gereği atamasını, ilgili mahkeme başkanı, hâkim veya Cumhuriyet savcısının görüşünü alarak, yetki alanı içerisinde yapmak.
    • Geçici olarak görevlendirmesini, yetki alanı içerisinde altı ayı geçmemek üzere yapmak.
  • Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
33. Soru

Kalem hizmetleri nelerdir?

Cevap

Kalem hizmetleri; iş süreçlerindeki veri, bilgi ve belge akışı ile dokümantasyon işlemleri, bu işlemlere ilişkin kayıt, dosyalama, saklama ve arşivleme ile entegrasyon sağlanmış dış birimlerle yapılacak bütün işlemler olarak sayabiliriz. Kalem hizmetleri, para ve hesap işlemlerin gerçekleştirilmesini de kapsamaktadır. Kalem hizmetleri bazı idari işleri de kapsamaktadır. Bu hizmetler adalet komisyonları tarafından yürütülmektedir. Örneğin hamile bir memurun doğum iznine ayrılması, görev yeri belirleme ve rapor gibi işlemlerinin yürütülmesi idarî hizmetlerdendir. Yargılama işlemlerinin yürütülmesi için gerekli fiziki şartların sağlanması amacıyla ihtiyaç duyulan mal ve hizmet alımlarının yapılması ve genel bütçeden ödenek alınması, maaş hesabı ve ödenmesine yönelik hizmetlerde kalem tarafından yerine getirilmektedir. Bu hizmetler, idari işler müdürü tarafından yerine getirilir. Tereke veya emanet memurluğunda bulunan para, kıymetli evrak ve eşya ve suç aletlerini geçici olarak korumaya alır. Mahkeme kararı veya Cumhuriyet savcılarının emir ve talimatları doğrultusunda muhafaza, müsadere, imha gibi işlemleri yerine getirir. Bu tür hizmetler yazı işleri müdürleri veya emanet memurları tarafından yerine getirilir.

34. Soru

Yargı nedir?

Cevap

Yargı, hukuk düzeninin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi ve bireylerin özel haklarının korunması amacında olan kurumdur.

35. Soru

Yargılama faaliyetleri kim tarafından gerçekleştirilir?

Cevap

Yargılama faaliyetleri ise Anayasa’nın 9. maddesine göre Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce yerine getirilmektedir. Yargılama faaliyetleri bir bütün olmakla birlikte, yargılamanın hızlı, uzman şekilde daha iyi yerine getirilmesi amacıyla çeşitli yargı kollarına ayrılmıştır.

36. Soru

Anayasa yargısında temel kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar hangileridir?

Cevap

Anayasa yargısında temel kalem mevzuatı olarak adlandırabileceğimiz mevzuatlar; Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun, Anayasa Mahkemesi İç Tüzüğü

37. Soru

Anayasa mahkemesinin görevleri nelerdir?

Cevap

Anayasa yargısında faaliyetleri yürüten mahkeme, Anayasa mahkemesidir. Anayasa Mahkemesi, kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Ancak, olağanüstü hallerde ve savaş hallerinde çıkarılan Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin şekil ve esas bakımından Anayasaya aykırılığı iddiasıyla, Anayasa Mahkemesinde dava açılamaz.

38. Soru

İdari yargı nedir?

Cevap

İdari yargı, belediye, köy, devlet gibi idari makamların idari eylem ve işlemleri dolayısıyla doğan uyuşmazlıkların çözümlendiği yargıdır. Anayasa’nın 125. maddesi idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğunu hüküm altına almıştır. İdari yargı, idare aleyhine açılan davalarda görevlidir.

39. Soru

İdari yargıda yer alan mahkemeler hangileridir?

Cevap

İdare ve vergi mahkemeleri ilk derece mahkemeleri olarak görev yapmaktadır. Bölge İdare Mahkemeleri ile Danıştay üst dereceli mahkemelerdir.

41. Soru

İdarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklı davalar hangi yargı kolunda açılır?

Cevap

İdarenin eylem ve işlemlerinden kaynaklı davaların idari yargıda açılabilmesi için kamu hukukuna yönelik faaliyetlerden kaynaklı olması gerekmektedir. İdarenin özel hukuk işlemlerinden kaynaklı davalarda adli yargı görevlidir. Örneğin idarenin bir özel hukuk kişi olarak yapmış bulunduğu sözleşmeden kaynaklı uyuşmazlıkta adli yargı görevlidir.

42. Soru

Adli yargı nedir?

Cevap

Adli yargı, diğer yargı kollarına girmeyen uyuşmazlıkların çözüldüğü yargı koludur. Genel yargı kolu olarak da adlandırılabilir. Adli yargı da, ceza yargısı ve medeni yargı olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza yargısı, ceza kanunlarına göre suç kapsamına giren eylemler hakkında devletin cezalandırma yetkisini kullandığı alandır. Medeni yargı ise, özel hukuktan doğan ilişkileri düzenleyen bir yargı kolu konumundadır.

43. Soru

Adli yargıda yer alan mahkemeler hangileridir?

Cevap

Ceza yargılamasında, Asliye ceza ve Ağır Ceza mahkemeleri ilk derece mahkemesi, Bölge adliye Mahkemeleri ve Yargıtay ise üst derece mahkemesi olarak görevlidir. Çocuk mahkemesi ve Trafik mahkemesi birer ceza mahkemesidir. Bunları hukuk mahkemeleri ile karıştırmayınız. Medeni yargıda ilk derece mahkemeleri belirli bir uyuşmazlık çözümü için kurulup kurulmamalarına göre genel mahkemeler ve özel mahkemeler olarak ikiye ayrılmaktadır. Genel mahkemeler, özel bir uyuşmazlık için kurulmayıp bu işler dışındaki işlere bakan mahkeme konumunda olup Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesi şeklinde belirli uyuşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur. Medeni yargıda üst derece mahkemeler, Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay’dır.

44. Soru

Türk Yargısı temel olarak kaç bölüme ayrılmıştır ve bunlar nelerdir?

Cevap

Anayasa Yargısı, Adli Yargı ve İdari Yargı olmak üzere temel olarak 3’e ayrılmıştır.

45. Soru

Özel mahkemelerin kurulmadığı yerlerde hangi mahkemeler görevli olurlar?

Cevap

Özel mahkemelerin kurulmadığı yerlerde genel mahkeme özel mahkeme olarak görev yapar. Örneğin İş Mahkemesi kurulmayan bir yerde Asliye Hukuk Mahkemesi o yerdeki iş davalarına İş Mahkemesi sıfatıyla bakar.

46. Soru

Adli yargı ilk derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

Hukuk ve ceza mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır. Ceza Mahkemeleri; asliye ceza ve ağır ceza mahkemeleri olarak ayrılır. Hukuk mahkemeleri öncelikle özel ve genel mahkemeler olarak bir ayrıma uğrar. Genel mahkemeler, özel mahkemelerin görevleri dışında kalan tüm özel hukuka ilişkin uyuşmazlıkları çözmekle görevlidirler. Genel mahkemeler; Asliye Hukuk Mahkemesinden oluşmaktadır. Özel Mahkemeler ise Sulh Hukuk Mahkemesi, Aile Mahkemesi, Asliye Ticaret Mahkemesi, İş Mahkemesi, Tüketici Mahkemesi, Kadastro Mahkemesi, Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi ve İcra Mahkemesidir.

47. Soru

İdari yargı ilk derece mahkemeleri hangileridir?

Cevap

İdari yargı ilk derece mahkemeleri; İdare ve vergi mahkemeleri olarak ikiye ayrılmaktadır.

51. Soru

Kalem hizmeti olarak tanımlanan işler nelerdir?

Cevap

Kalem hizmeti olarak tanımladığımız bu işleri, iş süreçlerindeki veri, bilgi ve belge akışı ile dokümantasyon işlemleri, bu işlemlere ilişkin kayıt, dosyalama, saklama ve arşivleme ile entegrasyon sağlanmış dış birimlerle yapılacak bütün işlemler olarak sayabiliriz.

52. Soru

Kalem hizmetleri nasıl yapılır?

Cevap

Yapılacak bütün işlemler UYAP ortamında gerçekleştirilir. Tüm veriler eksiksiz ve doğru bir şekilde UYAP’a kaydedilir. Tutanak, belge ve kararlar elektronik ortamda düzenlenir ve güvenli elektronik imza ile imzalanır. Bu evrak, UYAP kapsamındaki birimlere elektronik ortamda gönderilir. Zorunlu olmadıkça ayrıca fizikî olarak gönderilmez.

53. Soru

Kalem hizmetlerinden para ve hesap işlemleri nasıl yapılır?

Cevap

Kalem hizmetleri, para ve hesap işlemlerin gerçekleştirilmesini de kapsamaktadır. Kalem bu hizmeti vezne teşkilatı bulunan yerlerde vezneler, bulunmayan yerlerde ise vezne işlerine bakan hukuk mahkemeleri yazı işleri müdürleri aracılığıyla yerine getirir. Harç ve vergi tahsili yapılması, yargılama giderlerinin karşılanması amacıyla taraflardan tahsil edilen paralarının tahsili, emanet para hesabı tutarak giderlerin bu hesaptan yapılması sağlamak gibi işlemlerin yürütülmesi sağlanır. Vezne yalnızca hukuk mahkemelerinde bulunmaktadır. Ceza mahkemelerinde harcama genel bütçeden karşılanmaktadır.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.