Açıköğretim Ders Notları

Evde Yaşlı Bakım Hizmetleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Evde Yaşlı Bakım Hizmetleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Uzun Süren Hastalık Tanısı Alan Yaşlı Bireyin Evde Yaşlı Bakımı-3 (Kalp Hastalığı, Hipertansiyon, Kas İskelet Sistem)

1. Soru

Yaşlının yaşam kalitesinin artmasına için verilecek bakım hizmetlerinde temel olarak dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Yaşlı bireyde görülebilecek fizyolojik değişikliklere yönelik bakım verilmesi yaşlının yaşam kalitesinin artmasına neden olmaktadır.


2. Soru

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde meydana gelen değişiklikler nelerdir?

Cevap

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde meydana gelen değişiklikler şunlardır: • Miyokard(kalp kasının) esnekliğinin azalması, • Kapaklarda kalınlaşma, • Kapakların çaplarında artış, • Kolejen dokularda artış, • Kalbin büyümesi, • Sempatik uyarılara cevapta artış, • Arter kompliyansında azalma, • Arterioskleroz oluşumu.


3. Soru

Yaşlanma ile kas iskelet sisteminde meydana gelen değişiklikler nelerdir?

Cevap

Yaşlanma ile kas iskelet sisteminde meydana gelen değişiklikler şunlardır: • Kemik mineral kaybının artması, • Kemik yıkım hızında artış, • Kas tonüsünde azalma, • Eklem mobilitesinin azalması, • Eklem sıvısının azalması, • Eklem kıkırdaklarında aşınma, • Kas kütlesinin azalması.


4. Soru

Yaşlı bireyin kardiyovasküler sistem değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalık nedir?

Cevap

Yaşlı bireyin kardiyovasküler sistem değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalıklardan birisi hiper tansiyon diğeri ise kalp yetmezliğidir.


5. Soru

Yaşlı bireyin kas iskelet sistemi değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalık nedir?

Cevap

Yaşlı bireyin kas iskelet sistemi değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalıklardan birisi osteoartrittir.


6. Soru

Hipertansiyon nedir?

Cevap

Hipertansiyon, erişkin bireylerde sistolik kan basıncının 140 mmHg’dan ve/veya diyastolik kan basıncının 90 mmHg’dan yüksekliği olarak tanımlanmaktadır.


7. Soru

Sistolik kan basıncı nedir?

Cevap

Sistolik kan basıncı, büyük tansiyondur.


8. Soru

Diyastolik kan basıncı nedir?

Cevap

Diyastolik kan basıncı, küçük tansiyondur.


9. Soru

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri nelerdir?

Cevap

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri olarak: • Büyük arterlerdeki elastisite kaybı, • Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması, • Kalpteki (kollejen lif) yapısal değişiklikler, • Kalp ileti sistemindeki bozukluklar, • Kalbin hipertrofisi, • Kanın yoğunluğu sayılabilir.


10. Soru

Hipertansiyon risk faktörleri arasında neler yer almaktadır?

Cevap

Hipertansiyon risk faktörleri arasında şunlar yer almaktadır: • Yaşın ilerlemesi, • Sigara kullanma, • Menapoza girme, • Kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı, • Hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları, • Yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme, • Ailede hipertansiyon tanısı varlığı.


11. Soru

Hipertansiyonun belirtileri ve bulguları nelerdir?

Cevap

Hipertansiyon uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin hiçbir yakınması olmayabilir ve başka bir nedenle yapılan muayenede saptanabilmektedir. Genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı, burun kanaması, kulak çınlaması, baş dönmesi, çarpıntı, bayılma; hipertansiyonun ileri dönemlerinde ise zorlu solunum, kusma, hissizlik, görme problemleri ve gece sık idrara çıkma yer almaktadır.


12. Soru

Hipertansiyonun komplikasyonları arasında neler yer almaktadır?

Cevap

Hipertansiyon uzun vadede ciddi komplikasyonlara (hastalığa bağlı gelişen problemler) yol açabilmektedir. Hipertansiyon komplikasyonları arasında • Beyin gibi hayati organlarda kanamalar, • Görme kaybı, • Felç gibi nörolojik durumlar, • Kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir.


13. Soru

Hipertansiyonun tedavisinde başvurulan yöntemler nelerdir?

Cevap

Hipertansiyonun tedavisinde ilaçlı (farmakolojik) ve/veya ilaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır. Hipertansiyonun ilaçlı tedavisinde anti hipertansiflere yer verilmektedir. Hipertansiyonun ilaçsız tedavisinde ise yaşam biçimi değişikliklerine gidilmektedir. Hipertansiyonun ilaçsız tedavisinde ise yaşam biçimi değişikliklerine gidilmektedir.


14. Soru

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri nelerdir?

Cevap

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır: • Düzenli fiziksel aktivite/izotonik egzersiz yapma (En az günde 30 dk. ve haftada 4 kez), • Sigaradan uzak durma, • Alkol tüketimini azaltma (Erkeklerde günde 3, kadınlarda 2 üniteden az), • Stresle baş etme, • İdeal kiloda olma (Beden kitle indeksi: 20-25 kg/m2 ), • DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır.


15. Soru

DASH diyeti nasıl uygulanır?

Cevap

DASH diyeti uygulamasında şunlaraa dikkat edilmelidir: • Tuz tüketimini azaltma (günde 6 gr. sodyum klorid ya da 2,4 gr. sodyumdan az). • Sebze ve meyve tüketimini arttırma (en az günde 5 porsiyon). • Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme. • Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme. Balık tüketimini arttırma. • Diyette yağ tüketimini mümkün olduğunca azaltma. • Diyette lifi arttırma.


16. Soru

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri nelerdir?

Cevap

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri şunlardır: • Düzenli aralıklarla yaşlı bireyin kan basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı ve kaydedilmelidir. • Düzenli aralıklarla yaşlı bireyin sağlık kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerinin hipertansiyon açısından yaptırılması sağlanmalıdır. • Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin (140/80 mmHg) üzerinde olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir. • Evde yaşlı bireyin yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu izlenmelidir: Diyete uyum, fiziksel hareketin artırılması, alkol ve sigaradan uzak durma, stresle baş etme gibi yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu kaydedilmeli ve sağlık profesyonellerine bilgi verilmelidir. • Anti hipertansif ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde ve dozda kullanması sağlanmalıdır. • Anti hipertansif ilaç kullanan bireylerde ilaç yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır.


17. Soru

Kalp yetersizliği nedir?

Cevap

Kalp yetersizliği, farklı neden ve hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan klinik bir sendromdur. Kalp yetersizliği, organların ihtiyacı olan kalp debisinin (dakikalık kalp atım hacminin) kalp tarafından sağlanamamasıdır.


18. Soru

Kalp yetersizliğine neden olan durumlar nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp krizi ve kalp ritim bozuklukları, romatizmal hastalıklar ve beslenme bozuklukları gibi durumlar nedeniyle görülebilmektedir.


19. Soru

Kalp yetersizliğinin bulguları nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği belirti ve bulguları arasında; solunum güçlüğü, solukluk, yorgunluk, öksürük ve/veya balgam, el ve ayaklarda soğukluk, damarlarda dolgunluk, ödem ve kilo alma, tırnaklarda morarma, çarpıntı, etkilenen organa bağlı değişiklikler, örneğin serebral fonksiyon bozuklukları yer almaktadır.


20. Soru

Kalp yetersizliği olan yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeler nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği olan yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeler şunlardır: • Fiziksel bakımı sağlanmalıdır. Öz bakım kapsamında hijyene dikkat edilmeli, el, ağız, yüz ve tüm beden gibi bölgelerin temiz ve bakımlı olması sağlanmalıdır. • Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri sağlanmalıdır. • Eğer yaşlı bireyin sıvı kısıtlaması varsa kısıtlılığı dahilinde sıvı alımı kontrol edilmelidir. • Kilo takibi yapılmasının asıl nedeni ödeme bağlı sıvı tutulumunun ciddi düzeyde artmasıdır. Günlük kilo ölçümü yapılmalı ve kaydedilmelidir. Kilo izlemi günün aynı saatinde aynı tartı ile aynı elbiselerle aç ve boşaltım gereksinimi karşılanmış olarak evin aynı zemininde yapılmalıdır. Yaşlı bireyin daha fazla ve çabuk yorulduğu da dikkate alınarak kalp yetersizliği tablosunda dinlenmesine sık sık fırsat tanınmalıdır. • Kalp yetersizliği olan yaşlı solunum sıkıntısı yaşayabileceği için solunumu rahatlatıcı şekillerde desteklenmelidir. • Kalp yetersizliği olan yaşlının evde bakımında solunum dışında, kan basıncı, vücut ısısı da izlenmeli ve kaydedilmelidir. • Yaşlı bireyin göğüs, kol, sırt ağrısı, bayılma, solunum sıkıntısı ve bilinç değişikliği gibi herhangi bir ANİ ve CİDDİ semptom yaşaması durumunda ACİL olarak sağlık kuruluşuna başvurması sağlanmalıdır. • Evde bakımda ev düzenlemesi yaşlının yorgunluk ve güçsüzlük durumu dikkate alınarak yapılmalıdır. Sık kullandığı eşyalar yaşlının yakınına konmalı ve yürüteç gibi destek cihazları kullanması sağlanmalıdır. • İlaçların doğru dozda ve doğru şekilde kullanıldığından emin olunmalıdır. İlaç kullanımı konusunda yaşlı bireyde unutkanlık vb. nedenler nedeniyle aksaklıklar yaşanabilmekte ya da ilaçlarına uyum sağlamadıkları için ilaçlar alınmamaktadır. Bu konuda aile ve yakınlarına farkındalık sağlanmalı ev izlemlerinde DİKKATLİ olunmalıdır. • İlaç kullanımı sırasında karşılaşılabilecek bazı sorunlara karşı dikkatli olunmalıdır.


21. Soru

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri: Tuzsuz diyet, sigara ve alkolden kaçınma, fiziksel hareketin kapasitesi dahilinde sağlanması, stresle başa çıkma, kilonun normal sınırlarda sürdürülmesi gibi uygulamalar olarak belirtilebilir.


22. Soru

İlaç kullanımında dikkat edilmesi gereken sorunlar nelerdir?

Cevap

İlaç kullanımı sırasında karşılaşılabilecek ve dikkatli olunması gereken durumlar şunlardır: • Çarpıntı, • Kan basıncı (hipotansiyon/hipertansiyon) değişiklikleri, • Baş dönmesi, • Bayılma gibi ilaçların önemli yan etkileri bilinmeli ve geliştiğinde hekime bildirilmelidir.


23. Soru

Osteoartrit nedir?

Cevap

En sık karşılaşılan eklem hastalıkları arasındadır. Bu hastalık yavaş ilerler, inflamasyonsuzdur, eklem harabiyeti yapar ve eklem açıklığında daralma, fonksiyonel kayıpla kendini gösterir. Osteoartrit, eklem kıkırdağı ve subkondrial yıkımın artması sonucu yıkım ve onarım arasındaki dengenin bozulması sonucu gelişmektedir. Bu hastalıkta sorun sadece kıkırdak dokuda değil kemik doku ve tüm eklemi kapsayacak derecede yapılardadır. Eklem kıkırdağının bozulması kemiklerin birbirine sürtmesine neden olur ki bu da şiddetli ağrı yapmaktadır.


24. Soru

Osteoartritin bireye etkisi nasıl olmaktadır?

Cevap

Ortalama yaşam süresinin uzaması ile bu hastalık toplum sağlığı açısından önemli bir sorun haline gelmektedir. Çünkü hastalık, özbakım gücünü, yaşam kalitesini azaltmakta, psikososyal ve fiziksel yetersizliğe neden olmaktadır.


25. Soru

Osteoartritin belirti ve bulguları nelerdir?

Cevap

Osteoartritin belirti ve bulguları arasında şunlar yer almaktadır: • Ağrı, • Sabah katılığı, • Hareket kısıtlılığı, • Eklem şişliği, • Eklemde boşalma hissi ve • Krepitasyon (eklemden ses duyulması).


26. Soru

Osteoartritin tedavi ve bakımında amaç nedir?

Cevap

Osteoartritin tedavi ve bakımında amaç; ağrının ve diğer semptomların kontrolü, yaşam kalitesinin arttırılması, eklem fonksiyonlarının iyileştirilmesi kas kuvvetinin korunması, sakatlıkların önlenmesi ya da düzeltilmesi, sağlık sorunlarının tedavi edilmesi, OA komplikasyonlarının engellenmesidir.


27. Soru

Osteoartrit tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri nelerdir?

Cevap

Osteoartrit tedavisinde; • İlaçlı (farmakolojik) ve/veya • İlaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır.


28. Soru

Osteoartritin ilaçlı tedavisinde önem kazanan uygulamalar nelerdir?

Cevap

Osteoartiritin ilaçlı tedavisinde parasetamol, nonsteroidal anti inflamatuar ajanlar (NSAİ), opioid, steroid, hiyaluronan, kapseisin gibi ilaçlara yer verilmektedir.


29. Soru

Osteoartritin ilaçsız tedavisinde önem kazanan uygulamalar nelerdir?

Cevap

Osteoartritin ilaçsız tedavisinde öne kazanan uygulamalar şunlardır: • İdeal kiloda olma, • Egzersiz yapma, Düzenli sağlık kontrollerinin izlemi ve günlük yaşam aktivitelerinin (GYA) düzenlenmesi ve • Öz bakımının sağlanması.


30. Soru

Orem’e göre öz bakım destekleme düzeyleri nelerdir?

Cevap

Orem’e göre öz bakım destekleme düzeyleri şunlardır: • Tam olarak eksikliği giderme: Birey hiçbir öz bakım gereksinimini karşılayamamaktadır. Öz bakımı sağlık personeli tarafından karşılanır. • Kısmen eksikliği giderme: Birey bazı öz bakım gereksinimini karşılayabilmektedir. Öz bakım gereksinimlerinin bir kısmı sağlık personeli tarafından karşılanır. • Destekleyici: Birey öz bakım gereksinimini karşılayabilecek fiziksel yeteneğe sahiptir ancak desteklenmesi gerekmektedir • Ağrı ile baş etme: Ağrının kesinlikle osteoartrit nedenli olduğu biliniyorsa ve sonradan dahil olan herhangi bir bulgu yoksa (kızarıklık, şişlik vb) ve hemşire, hekim gibi sağlık ekibinin iletişimi sağlandı ise ağrının hafifletilmesi için girişimler planlanabilir.


31. Soru

Ağrıyı gidermek için sıcak uygulamasında nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Sıcak uygulama eklem katılığının azaltılması, ağrının hafifletilmesi, kontraktürlerin önlenmesi açısından önemlidir. Sıcak uygulama enfeksiyon olan, kızaran ve şişen alanlara uygulanmamakta ve uygulama ise 20 dk.yı geçmemelidir.


32. Soru

Ağrıyla baş etmede yüzeysel sıcak uygulanmasının dışında neler uygulanabilir?

Cevap

Ağrı ile baş etmede; ağrı dönemlerinde aktivitelerin kısıtlanması, eşyaların yakınına yerleştirilmesi, müzik dinleme, hayal kurma, hobilerle uğraşma, rahatlama teknikleri ve dikkatin başka yöne çekilmesi gibi yöntemler kullanılabilir. Ağrıyla baş etmede bazı bitki/yaprakların ağrılı ekleme sarıldığı bilinmektedir ancak bu tür uygulamaların çoğu zaman cilt ve eklemde problemlere yol açabildiği görülmektedir. Bu nedenle bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır.


33. Soru

İlaç kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Yaşlı bireylerin ilaç uyumlarında sıkıntı yaşanabilmektedir. İlaçların doğru dozda ve doğru şekilde kullanıldığından emin olunmalıdır. Bu konuda aile ve yakınlarına farkındalık sağlanmalı, ev izlemlerinde dikkatli olunmalıdır. İlaç kullanımı sırasında karşılaşılabilecek bazı sorunlara karşı dikkatli olunmalıdır. Bazı ağrı kesici ilaçlar örneğin NSAİ’ler mide vb. organlarda kanamaya neden olabileceği için kanamaya karşı dikkatli olunmalı ve farkındalık sağlanmalıdır. Gereksiz analjezik (ağrı kesici) ilaç kullanımları sınırlandırılmalıdır. Osteoartrite karşı düzenli bitki kullanımı ya da ekleme sürülen bir karışım gibi ilaç dışı uygulanan herhangi bir uygulama varsa bu durumun istenmeyen etkilere yol açabilmesi nedeniyle sağlık ekibiyle paylaşılmalıdır.


34. Soru

Yaşlanma nasıl tanımlanır?

Cevap

Tanım olarak molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde zamanla ortaya çıkan geriye dönüşü olmayan yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin tümü olan yaşlanma, genetik programla düzenlenen ve çevresel faktörlerinde etkisiyle değişimler yaratmaktadır.


35. Soru

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde ne gibi değişiklikler meydana gelir?

Cevap

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde;
• Miyokard(kalp kasının) esnekliğinin azalması,
• Kapaklarda kalınlaşma,
• Kapakların çaplarında artış,
• Kolejen dokularda artış,
• Kalbin büyümesi,
• Sempatik uyarılara cevapta artış,
• Arter kompliyansında azalma,
• Arterioskleroz oluşumu gibi değişiklikler görülür.


36. Soru

Hipertansiyon nedir?

Cevap

Hipertansiyon, erişkin bireylerde sistolik kan basıncının 140 mmHg’dan ve / veya diyastolik kan basıncının 90 mmHg’dan yüksekliği olarak tanımlanmaktadır.


37. Soru

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri nelerdir?

Cevap

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri arasında ise;
• Büyük arterlerdeki elastisite kaybı
• Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması
• Kalpteki (kollejen lif) yapısal değişiklikler
• Kalp ileti sistemindeki bozukluklar
• Kalbin hipertrofisi
• Kanın yoğunluğu sayılabilir.


38. Soru

Hipertansiyonun risk faktörleri nelerdir?

Cevap

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• Yaşın ilerlemesi,
• Sigara kullanma,
• Menapoza girme,
• Kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı,
• Hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• Yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• Ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.


39. Soru

Hipertansiyonun belirtileri nelerdir?

Cevap

Hipertansiyon belirti ve bulguları;
• Hipertansiyon uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin hiçbir yakınması olmayabilir ve başka bir nedenle yapılan muayenede saptanabilmektedir.
• Genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı
• Burun kanaması
• Kulak çınlaması
• Baş dönmesi
• Çarpıntı
• Bayılma
• Hipertansiyonun ileri dönemlerinde ise zorlu solunum, kusma, hissizlik, görme
problemleri ve gece sık idrara çıkma yer almaktadır.


40. Soru

Hipertansiyon ne gibi komplikasyonlara sebebiyet verir?

Cevap

Hipertansiyon uzun vadede ciddi komplikasyonlara (hastalığa bağlı gelişen problemler)
yol açabilmektedir. Hipertansiyon komplikasyonları arasında, beyin gibi hayati organlarda kanamalar, görme kaybı, felç gibi nörolojik durumlar, kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir


41. Soru

Hipertansiyonun tedavi yöntemleri nelerdir?

Cevap

Tanı konmuş primer hipertansif hastaların mevcut evrelerine göre tedavi ve bakım planlanmaktadır. Hipertansiyonun tedavisinde ilaçlı (farmakolojik) ve / veya ilaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır.


42. Soru

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında ne gibi yaşam biçimi değişikliklerine gidilmelidir?

Cevap

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır:
• Düzenli fiziksel aktivite/izotonik egzersiz yapma (En az günde 30 dk. ve haftada 4 kez)
• Sigaradan uzak durma
• Alkol tüketimini azaltma (Erkeklerde günde 3, kadınlarda 2 üniteden az)
• Stresle baş etme
• İdeal kiloda olma (Beden kitle indeksi: 20-25 kg/m²)
• DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır.


43. Soru

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında bir yaşam biçimi değişikliği olarak uygulanan DASH diyeti neleri kapsar?

Cevap

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında bir yaşam biçimi değişikliği olarak uygulanan DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır. Bunlar ise;
• Tuz tüketimini azaltma (günde 6 gr. sodyum klorid ya da 2,4 gr. sodyumdan az)
• Sebze ve meyve tüketimini arttırma (en az günde 5 porsiyon)
• Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme
• Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme
• Balık tüketimini arttırma
• Diyette yağ tüketimini mümkün olduğunca azaltma
• Diyette lifi arttırmadır.


44. Soru

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri nelerdir?

Cevap

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri aşağıda
belirtilmiştir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin
kan basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı ve kaydedilmelidir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin
sağlık kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerinin hipertansiyon açısından
yaptırılması sağlanmalıdır.
• Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin (140 / 80 mmHg) üzerinde
olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir.
• Evde yaşlı bireyin yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu izlenmelidir.
Diyete uyum, fiziksel hareketin artırılması, alkol ve sigaradan uzak durma, stresle
baş etme gibi yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu kaydedilmeli ve
sağlık profesyonellerine bilgi verilmelidir. Ev ortamında bireye önerilen değişikliklere
uyum sağlamada ailenin de desteği olmalıdır. Bu konuda aileyi ve yaşlıyı
cesaretlendirmeli ve uyum sağlamasına yardımcı olunmalıdır.
• Anti hipertansif ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde ve dozda kullanması
sağlanmalıdır.
• Anti hipertansif ilaç kullanan bireylerde ilaç yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır.


45. Soru

Hipertansiyonu olan yaşlı bireylerde ortaya çıkan komplikasyonlar nelerdir?

Cevap

Hipertansiyonu olan yaşlı bireye bakım verirken komplikasyonlar bakımından
uyanık olunmalıdır.
• Hissizlik,
• Ciddi baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Uyuşma,
• Uyku hali,
• Görme ve duyma değişiklikleri,
• Yorgunluk,
• Nefes darlığı,
• İdrar çıkışında değişiklikler,
• Çarpıntı,
• Bayılma (senkop) gibi ve ACİL durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulması
sağlanmalıdır.


46. Soru

Kalp yetersizliği nedir?

Cevap

Kalp yetersizliği, farklı neden ve hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan klinik bir sendromdur. Kalp yetersizliği, organların ihtiyacı olan kalp debisinin (dakikalık kalp atım hacminin) kalp tarafından sağlanamamasıdır.


47. Soru

Kalp yetmezliğinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp krizi ve kalp ritim bozuklukları, romatizmal hastalıklar ve beslenme bozuklukları gibi durumlar nedeniyle görülebilmektir.


48. Soru

Kalp yetersizliğinin belirtileri nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği belirti ve bulguları arasında;
• Solunum güçlüğü
• Solukluk
• Yorgunluk
• Öksürük ve/veya balgam
• El ve ayaklarda soğukluk
• Damarlarda dolgunluk
• Ödem ve kilo alma
• Tırnaklarda morarma
• Çarpıntı
• Etkilenen organa bağlı değişiklikler, örneğin serebral fonksiyon bozuklukları yer
almaktadır.


49. Soru

Kalp yetersizliği olan yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkelerine örnek veriniz. 

Cevap

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri sağlanmalıdır. Tuzsuz diyet,
sigara ve alkolden kaçınma, fiziksel hareketin kapasitesi dahilinde sağlanması,
stresle başa çıkma, kilonun normal sınırlarda sürdürülmesi gibi uygulamalar desteklenmelidir.
• Eğer yaşlı bireyin sıvı kısıtlaması varsa kısıtlılığı dahilinde sıvı alımı kontrol edilmelidir.
• Kilo takibi yapılmasının asıl nedeni ödeme bağlı sıvı tutulumunun ciddi düzeyde
artmasıdır. Günlük kilo ölçümü yapılmalı ve kaydedilmelidir. Kilo izlemi günün
aynı saatinde aynı tartı ile aynı elbiselerle aç ve boşaltım gereksinimi karşılanmış
olarak evin aynı zemininde yapılmalıdır.
• Yaşlı bireyin daha fazla ve çabuk yorulduğu da dikkate alınarak kalp yetersizliği
tablosunda dinlenmesine sık sık fırsat tanınmalıdır.
• Kalp yetersizliği olan yaşlı solunum sıkıntısı yaşayabileceği için solunumu rahatlatıcı
şekillerde desteklenmelidir.


50. Soru

Kalp yetmezliği bulunan yaşlı bireylerin ilaç kullanımı sırasında oluşabilecek sorunlar nelerdir?

Cevap

Çarpıntı

Kan basıncı (hipotansiyon / hipertansiyon) değişiklikleri,

Baş dönmesi,

Bayılma


51. Soru

Osteoartrit (OA) nasıl gelişir?

Cevap

En sık karşılaşılan eklem hastalıkları arasındadır. Bu hastalık yavaş ilerler, inflamasyonsuzdur, eklem harabiyeti yapar ve eklem açıklığında daralma, fonksiyonel kayıpla kendini gösterir. Osteoartrit, eklem kıkırdağı ve subkondrial yıkımın artması sonucu yıkım ve onarım arasındaki dengenin bozulması sonucu gelişmektedir.


52. Soru

Osteoartrit belirtileri nelerdir?

Cevap

Osteoartrit, belirti ve bulguları arasında;
• Ağrı
• Sabah katılığı
• Hareket kısıtlılığı
• Eklem şişliği
• Krepitasyon (eklemden ses duyulması)
• Eklemde boşalma hissi yer almaktadır.


53. Soru

OA hastalığının bakımında amaç nedir?

Cevap

Osteoartrit in tedavi ve bakımında amaç,
• Ağrının ve diğer semptomların kontrolü
• Yaşam kalitesinin arttırılması
• Eklem fonksiyonlarının iyileştirilmesi
• Kas kuvvetinin korunması
• Sakatlıkların önlenmesi ya da düzeltilmesi
• Sağlık sorunlarının tedavi edilmesi
• OA komplikasyonlarının engellenmesidir.


1. Soru

Yaşlının yaşam kalitesinin artmasına için verilecek bakım hizmetlerinde temel olarak dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Yaşlı bireyde görülebilecek fizyolojik değişikliklere yönelik bakım verilmesi yaşlının yaşam kalitesinin artmasına neden olmaktadır.

2. Soru

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde meydana gelen değişiklikler nelerdir?

Cevap

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde meydana gelen değişiklikler şunlardır: • Miyokard(kalp kasının) esnekliğinin azalması, • Kapaklarda kalınlaşma, • Kapakların çaplarında artış, • Kolejen dokularda artış, • Kalbin büyümesi, • Sempatik uyarılara cevapta artış, • Arter kompliyansında azalma, • Arterioskleroz oluşumu.

3. Soru

Yaşlanma ile kas iskelet sisteminde meydana gelen değişiklikler nelerdir?

Cevap

Yaşlanma ile kas iskelet sisteminde meydana gelen değişiklikler şunlardır: • Kemik mineral kaybının artması, • Kemik yıkım hızında artış, • Kas tonüsünde azalma, • Eklem mobilitesinin azalması, • Eklem sıvısının azalması, • Eklem kıkırdaklarında aşınma, • Kas kütlesinin azalması.

4. Soru

Yaşlı bireyin kardiyovasküler sistem değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalık nedir?

Cevap

Yaşlı bireyin kardiyovasküler sistem değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalıklardan birisi hiper tansiyon diğeri ise kalp yetmezliğidir.

5. Soru

Yaşlı bireyin kas iskelet sistemi değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalık nedir?

Cevap

Yaşlı bireyin kas iskelet sistemi değişikliğine bağlı olarak sıklıkla karşılaştığı hastalıklardan birisi osteoartrittir.

6. Soru

Hipertansiyon nedir?

Cevap

Hipertansiyon, erişkin bireylerde sistolik kan basıncının 140 mmHg’dan ve/veya diyastolik kan basıncının 90 mmHg’dan yüksekliği olarak tanımlanmaktadır.

7. Soru

Sistolik kan basıncı nedir?

Cevap

Sistolik kan basıncı, büyük tansiyondur.

8. Soru

Diyastolik kan basıncı nedir?

Cevap

Diyastolik kan basıncı, küçük tansiyondur.

9. Soru

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri nelerdir?

Cevap

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri olarak: • Büyük arterlerdeki elastisite kaybı, • Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması, • Kalpteki (kollejen lif) yapısal değişiklikler, • Kalp ileti sistemindeki bozukluklar, • Kalbin hipertrofisi, • Kanın yoğunluğu sayılabilir.

10. Soru

Hipertansiyon risk faktörleri arasında neler yer almaktadır?

Cevap

Hipertansiyon risk faktörleri arasında şunlar yer almaktadır: • Yaşın ilerlemesi, • Sigara kullanma, • Menapoza girme, • Kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı, • Hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları, • Yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme, • Ailede hipertansiyon tanısı varlığı.

11. Soru

Hipertansiyonun belirtileri ve bulguları nelerdir?

Cevap

Hipertansiyon uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin hiçbir yakınması olmayabilir ve başka bir nedenle yapılan muayenede saptanabilmektedir. Genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı, burun kanaması, kulak çınlaması, baş dönmesi, çarpıntı, bayılma; hipertansiyonun ileri dönemlerinde ise zorlu solunum, kusma, hissizlik, görme problemleri ve gece sık idrara çıkma yer almaktadır.

12. Soru

Hipertansiyonun komplikasyonları arasında neler yer almaktadır?

Cevap

Hipertansiyon uzun vadede ciddi komplikasyonlara (hastalığa bağlı gelişen problemler) yol açabilmektedir. Hipertansiyon komplikasyonları arasında • Beyin gibi hayati organlarda kanamalar, • Görme kaybı, • Felç gibi nörolojik durumlar, • Kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir.

13. Soru

Hipertansiyonun tedavisinde başvurulan yöntemler nelerdir?

Cevap

Hipertansiyonun tedavisinde ilaçlı (farmakolojik) ve/veya ilaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır. Hipertansiyonun ilaçlı tedavisinde anti hipertansiflere yer verilmektedir. Hipertansiyonun ilaçsız tedavisinde ise yaşam biçimi değişikliklerine gidilmektedir. Hipertansiyonun ilaçsız tedavisinde ise yaşam biçimi değişikliklerine gidilmektedir.

14. Soru

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri nelerdir?

Cevap

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır: • Düzenli fiziksel aktivite/izotonik egzersiz yapma (En az günde 30 dk. ve haftada 4 kez), • Sigaradan uzak durma, • Alkol tüketimini azaltma (Erkeklerde günde 3, kadınlarda 2 üniteden az), • Stresle baş etme, • İdeal kiloda olma (Beden kitle indeksi: 20-25 kg/m2 ), • DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır.

15. Soru

DASH diyeti nasıl uygulanır?

Cevap

DASH diyeti uygulamasında şunlaraa dikkat edilmelidir: • Tuz tüketimini azaltma (günde 6 gr. sodyum klorid ya da 2,4 gr. sodyumdan az). • Sebze ve meyve tüketimini arttırma (en az günde 5 porsiyon). • Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme. • Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme. Balık tüketimini arttırma. • Diyette yağ tüketimini mümkün olduğunca azaltma. • Diyette lifi arttırma.

16. Soru

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri nelerdir?

Cevap

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri şunlardır: • Düzenli aralıklarla yaşlı bireyin kan basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı ve kaydedilmelidir. • Düzenli aralıklarla yaşlı bireyin sağlık kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerinin hipertansiyon açısından yaptırılması sağlanmalıdır. • Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin (140/80 mmHg) üzerinde olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir. • Evde yaşlı bireyin yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu izlenmelidir: Diyete uyum, fiziksel hareketin artırılması, alkol ve sigaradan uzak durma, stresle baş etme gibi yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu kaydedilmeli ve sağlık profesyonellerine bilgi verilmelidir. • Anti hipertansif ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde ve dozda kullanması sağlanmalıdır. • Anti hipertansif ilaç kullanan bireylerde ilaç yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır.

17. Soru

Kalp yetersizliği nedir?

Cevap

Kalp yetersizliği, farklı neden ve hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan klinik bir sendromdur. Kalp yetersizliği, organların ihtiyacı olan kalp debisinin (dakikalık kalp atım hacminin) kalp tarafından sağlanamamasıdır.

18. Soru

Kalp yetersizliğine neden olan durumlar nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp krizi ve kalp ritim bozuklukları, romatizmal hastalıklar ve beslenme bozuklukları gibi durumlar nedeniyle görülebilmektedir.

19. Soru

Kalp yetersizliğinin bulguları nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği belirti ve bulguları arasında; solunum güçlüğü, solukluk, yorgunluk, öksürük ve/veya balgam, el ve ayaklarda soğukluk, damarlarda dolgunluk, ödem ve kilo alma, tırnaklarda morarma, çarpıntı, etkilenen organa bağlı değişiklikler, örneğin serebral fonksiyon bozuklukları yer almaktadır.

20. Soru

Kalp yetersizliği olan yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeler nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği olan yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeler şunlardır: • Fiziksel bakımı sağlanmalıdır. Öz bakım kapsamında hijyene dikkat edilmeli, el, ağız, yüz ve tüm beden gibi bölgelerin temiz ve bakımlı olması sağlanmalıdır. • Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri sağlanmalıdır. • Eğer yaşlı bireyin sıvı kısıtlaması varsa kısıtlılığı dahilinde sıvı alımı kontrol edilmelidir. • Kilo takibi yapılmasının asıl nedeni ödeme bağlı sıvı tutulumunun ciddi düzeyde artmasıdır. Günlük kilo ölçümü yapılmalı ve kaydedilmelidir. Kilo izlemi günün aynı saatinde aynı tartı ile aynı elbiselerle aç ve boşaltım gereksinimi karşılanmış olarak evin aynı zemininde yapılmalıdır. Yaşlı bireyin daha fazla ve çabuk yorulduğu da dikkate alınarak kalp yetersizliği tablosunda dinlenmesine sık sık fırsat tanınmalıdır. • Kalp yetersizliği olan yaşlı solunum sıkıntısı yaşayabileceği için solunumu rahatlatıcı şekillerde desteklenmelidir. • Kalp yetersizliği olan yaşlının evde bakımında solunum dışında, kan basıncı, vücut ısısı da izlenmeli ve kaydedilmelidir. • Yaşlı bireyin göğüs, kol, sırt ağrısı, bayılma, solunum sıkıntısı ve bilinç değişikliği gibi herhangi bir ANİ ve CİDDİ semptom yaşaması durumunda ACİL olarak sağlık kuruluşuna başvurması sağlanmalıdır. • Evde bakımda ev düzenlemesi yaşlının yorgunluk ve güçsüzlük durumu dikkate alınarak yapılmalıdır. Sık kullandığı eşyalar yaşlının yakınına konmalı ve yürüteç gibi destek cihazları kullanması sağlanmalıdır. • İlaçların doğru dozda ve doğru şekilde kullanıldığından emin olunmalıdır. İlaç kullanımı konusunda yaşlı bireyde unutkanlık vb. nedenler nedeniyle aksaklıklar yaşanabilmekte ya da ilaçlarına uyum sağlamadıkları için ilaçlar alınmamaktadır. Bu konuda aile ve yakınlarına farkındalık sağlanmalı ev izlemlerinde DİKKATLİ olunmalıdır. • İlaç kullanımı sırasında karşılaşılabilecek bazı sorunlara karşı dikkatli olunmalıdır.

21. Soru

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri: Tuzsuz diyet, sigara ve alkolden kaçınma, fiziksel hareketin kapasitesi dahilinde sağlanması, stresle başa çıkma, kilonun normal sınırlarda sürdürülmesi gibi uygulamalar olarak belirtilebilir.

22. Soru

İlaç kullanımında dikkat edilmesi gereken sorunlar nelerdir?

Cevap

İlaç kullanımı sırasında karşılaşılabilecek ve dikkatli olunması gereken durumlar şunlardır: • Çarpıntı, • Kan basıncı (hipotansiyon/hipertansiyon) değişiklikleri, • Baş dönmesi, • Bayılma gibi ilaçların önemli yan etkileri bilinmeli ve geliştiğinde hekime bildirilmelidir.

23. Soru

Osteoartrit nedir?

Cevap

En sık karşılaşılan eklem hastalıkları arasındadır. Bu hastalık yavaş ilerler, inflamasyonsuzdur, eklem harabiyeti yapar ve eklem açıklığında daralma, fonksiyonel kayıpla kendini gösterir. Osteoartrit, eklem kıkırdağı ve subkondrial yıkımın artması sonucu yıkım ve onarım arasındaki dengenin bozulması sonucu gelişmektedir. Bu hastalıkta sorun sadece kıkırdak dokuda değil kemik doku ve tüm eklemi kapsayacak derecede yapılardadır. Eklem kıkırdağının bozulması kemiklerin birbirine sürtmesine neden olur ki bu da şiddetli ağrı yapmaktadır.

24. Soru

Osteoartritin bireye etkisi nasıl olmaktadır?

Cevap

Ortalama yaşam süresinin uzaması ile bu hastalık toplum sağlığı açısından önemli bir sorun haline gelmektedir. Çünkü hastalık, özbakım gücünü, yaşam kalitesini azaltmakta, psikososyal ve fiziksel yetersizliğe neden olmaktadır.

25. Soru

Osteoartritin belirti ve bulguları nelerdir?

Cevap

Osteoartritin belirti ve bulguları arasında şunlar yer almaktadır: • Ağrı, • Sabah katılığı, • Hareket kısıtlılığı, • Eklem şişliği, • Eklemde boşalma hissi ve • Krepitasyon (eklemden ses duyulması).

26. Soru

Osteoartritin tedavi ve bakımında amaç nedir?

Cevap

Osteoartritin tedavi ve bakımında amaç; ağrının ve diğer semptomların kontrolü, yaşam kalitesinin arttırılması, eklem fonksiyonlarının iyileştirilmesi kas kuvvetinin korunması, sakatlıkların önlenmesi ya da düzeltilmesi, sağlık sorunlarının tedavi edilmesi, OA komplikasyonlarının engellenmesidir.

27. Soru

Osteoartrit tedavisinde uygulanan tedavi yöntemleri nelerdir?

Cevap

Osteoartrit tedavisinde; • İlaçlı (farmakolojik) ve/veya • İlaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır.

28. Soru

Osteoartritin ilaçlı tedavisinde önem kazanan uygulamalar nelerdir?

Cevap

Osteoartiritin ilaçlı tedavisinde parasetamol, nonsteroidal anti inflamatuar ajanlar (NSAİ), opioid, steroid, hiyaluronan, kapseisin gibi ilaçlara yer verilmektedir.

29. Soru

Osteoartritin ilaçsız tedavisinde önem kazanan uygulamalar nelerdir?

Cevap

Osteoartritin ilaçsız tedavisinde öne kazanan uygulamalar şunlardır: • İdeal kiloda olma, • Egzersiz yapma, Düzenli sağlık kontrollerinin izlemi ve günlük yaşam aktivitelerinin (GYA) düzenlenmesi ve • Öz bakımının sağlanması.

30. Soru

Orem’e göre öz bakım destekleme düzeyleri nelerdir?

Cevap

Orem’e göre öz bakım destekleme düzeyleri şunlardır: • Tam olarak eksikliği giderme: Birey hiçbir öz bakım gereksinimini karşılayamamaktadır. Öz bakımı sağlık personeli tarafından karşılanır. • Kısmen eksikliği giderme: Birey bazı öz bakım gereksinimini karşılayabilmektedir. Öz bakım gereksinimlerinin bir kısmı sağlık personeli tarafından karşılanır. • Destekleyici: Birey öz bakım gereksinimini karşılayabilecek fiziksel yeteneğe sahiptir ancak desteklenmesi gerekmektedir • Ağrı ile baş etme: Ağrının kesinlikle osteoartrit nedenli olduğu biliniyorsa ve sonradan dahil olan herhangi bir bulgu yoksa (kızarıklık, şişlik vb) ve hemşire, hekim gibi sağlık ekibinin iletişimi sağlandı ise ağrının hafifletilmesi için girişimler planlanabilir.

31. Soru

Ağrıyı gidermek için sıcak uygulamasında nelere dikkat edilmelidir?

Cevap

Sıcak uygulama eklem katılığının azaltılması, ağrının hafifletilmesi, kontraktürlerin önlenmesi açısından önemlidir. Sıcak uygulama enfeksiyon olan, kızaran ve şişen alanlara uygulanmamakta ve uygulama ise 20 dk.yı geçmemelidir.

32. Soru

Ağrıyla baş etmede yüzeysel sıcak uygulanmasının dışında neler uygulanabilir?

Cevap

Ağrı ile baş etmede; ağrı dönemlerinde aktivitelerin kısıtlanması, eşyaların yakınına yerleştirilmesi, müzik dinleme, hayal kurma, hobilerle uğraşma, rahatlama teknikleri ve dikkatin başka yöne çekilmesi gibi yöntemler kullanılabilir. Ağrıyla baş etmede bazı bitki/yaprakların ağrılı ekleme sarıldığı bilinmektedir ancak bu tür uygulamaların çoğu zaman cilt ve eklemde problemlere yol açabildiği görülmektedir. Bu nedenle bu tür uygulamalardan kaçınılmalıdır.

33. Soru

İlaç kullanımında dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Cevap

Yaşlı bireylerin ilaç uyumlarında sıkıntı yaşanabilmektedir. İlaçların doğru dozda ve doğru şekilde kullanıldığından emin olunmalıdır. Bu konuda aile ve yakınlarına farkındalık sağlanmalı, ev izlemlerinde dikkatli olunmalıdır. İlaç kullanımı sırasında karşılaşılabilecek bazı sorunlara karşı dikkatli olunmalıdır. Bazı ağrı kesici ilaçlar örneğin NSAİ’ler mide vb. organlarda kanamaya neden olabileceği için kanamaya karşı dikkatli olunmalı ve farkındalık sağlanmalıdır. Gereksiz analjezik (ağrı kesici) ilaç kullanımları sınırlandırılmalıdır. Osteoartrite karşı düzenli bitki kullanımı ya da ekleme sürülen bir karışım gibi ilaç dışı uygulanan herhangi bir uygulama varsa bu durumun istenmeyen etkilere yol açabilmesi nedeniyle sağlık ekibiyle paylaşılmalıdır.

34. Soru

Yaşlanma nasıl tanımlanır?

Cevap

Tanım olarak molekül, hücre, doku, organ ve sistemler düzeyinde zamanla ortaya çıkan geriye dönüşü olmayan yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin tümü olan yaşlanma, genetik programla düzenlenen ve çevresel faktörlerinde etkisiyle değişimler yaratmaktadır.

35. Soru

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde ne gibi değişiklikler meydana gelir?

Cevap

Yaşlanma ile kardiyovasküler sistemde;
• Miyokard(kalp kasının) esnekliğinin azalması,
• Kapaklarda kalınlaşma,
• Kapakların çaplarında artış,
• Kolejen dokularda artış,
• Kalbin büyümesi,
• Sempatik uyarılara cevapta artış,
• Arter kompliyansında azalma,
• Arterioskleroz oluşumu gibi değişiklikler görülür.

36. Soru

Hipertansiyon nedir?

Cevap

Hipertansiyon, erişkin bireylerde sistolik kan basıncının 140 mmHg’dan ve / veya diyastolik kan basıncının 90 mmHg’dan yüksekliği olarak tanımlanmaktadır.

37. Soru

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri nelerdir?

Cevap

Yaşla birlikte kan basıncında artma görülmesinin temel nedenleri arasında ise;
• Büyük arterlerdeki elastisite kaybı
• Atheroskleroz gibi farklı nedenlerle damar rijiditesinin artması
• Kalpteki (kollejen lif) yapısal değişiklikler
• Kalp ileti sistemindeki bozukluklar
• Kalbin hipertrofisi
• Kanın yoğunluğu sayılabilir.

38. Soru

Hipertansiyonun risk faktörleri nelerdir?

Cevap

Hipertansiyon risk faktörleri arasında;
• Yaşın ilerlemesi,
• Sigara kullanma,
• Menapoza girme,
• Kalp damar hastalıkları gibi kronik hastalık varlığı,
• Hipertansiyona neden olan ilaç kullanımları,
• Yağdan ve tuzdan zengin diyetle beslenme
• Ailede hipertansiyon tanısı varlığı yer almaktadır.

39. Soru

Hipertansiyonun belirtileri nelerdir?

Cevap

Hipertansiyon belirti ve bulguları;
• Hipertansiyon uzun bir süre içinde gelişmişse bireyin hiçbir yakınması olmayabilir ve başka bir nedenle yapılan muayenede saptanabilmektedir.
• Genellikle başın arka bölgesinde gelişen baş ağrısı
• Burun kanaması
• Kulak çınlaması
• Baş dönmesi
• Çarpıntı
• Bayılma
• Hipertansiyonun ileri dönemlerinde ise zorlu solunum, kusma, hissizlik, görme
problemleri ve gece sık idrara çıkma yer almaktadır.

40. Soru

Hipertansiyon ne gibi komplikasyonlara sebebiyet verir?

Cevap

Hipertansiyon uzun vadede ciddi komplikasyonlara (hastalığa bağlı gelişen problemler)
yol açabilmektedir. Hipertansiyon komplikasyonları arasında, beyin gibi hayati organlarda kanamalar, görme kaybı, felç gibi nörolojik durumlar, kalp ve böbrek gibi kan basıncı yüksekliğinden olumsuz etkilenen organlarda yetmezlikler sayılabilir

41. Soru

Hipertansiyonun tedavi yöntemleri nelerdir?

Cevap

Tanı konmuş primer hipertansif hastaların mevcut evrelerine göre tedavi ve bakım planlanmaktadır. Hipertansiyonun tedavisinde ilaçlı (farmakolojik) ve / veya ilaçsız (nonfarmakolojik) yöntemlere başvurulmaktadır.

42. Soru

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında ne gibi yaşam biçimi değişikliklerine gidilmelidir?

Cevap

Hipertansiyona yönelik başlıca yaşam biçimi değişiklikleri şunlardır:
• Düzenli fiziksel aktivite/izotonik egzersiz yapma (En az günde 30 dk. ve haftada 4 kez)
• Sigaradan uzak durma
• Alkol tüketimini azaltma (Erkeklerde günde 3, kadınlarda 2 üniteden az)
• Stresle baş etme
• İdeal kiloda olma (Beden kitle indeksi: 20-25 kg/m²)
• DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır.

43. Soru

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında bir yaşam biçimi değişikliği olarak uygulanan DASH diyeti neleri kapsar?

Cevap

Hipertansiyonun ilaçsız bakımında bir yaşam biçimi değişikliği olarak uygulanan DASH (DietaryApproachesto Stop Hypertension) diyeti uygulamadır. Bunlar ise;
• Tuz tüketimini azaltma (günde 6 gr. sodyum klorid ya da 2,4 gr. sodyumdan az)
• Sebze ve meyve tüketimini arttırma (en az günde 5 porsiyon)
• Herhangi bir sakıncası yoksa potasyumdan zengin beslenme
• Herhangi bir sakıncası yoksa kalsiyumdan zengin beslenme
• Balık tüketimini arttırma
• Diyette yağ tüketimini mümkün olduğunca azaltma
• Diyette lifi arttırmadır.

44. Soru

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri nelerdir?

Cevap

Hipertansif yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkeleri aşağıda
belirtilmiştir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin
kan basıncı izlemi uygun tekniklerle yapılmalı ve kaydedilmelidir.
• Düzenli aralıklarla (sağlık profesyoneli tarafından belirtilen sıklıkta) yaşlı bireyin
sağlık kuruluşuna başvurması ve sağlık kontrollerinin hipertansiyon açısından
yaptırılması sağlanmalıdır.
• Yaşlı bireyde ev izlemlerinde kan basıncı değerlerinin (140 / 80 mmHg) üzerinde
olduğunda sağlık profesyonellerine bildirilmelidir.
• Evde yaşlı bireyin yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu izlenmelidir.
Diyete uyum, fiziksel hareketin artırılması, alkol ve sigaradan uzak durma, stresle
baş etme gibi yaşam tarzı değişikliklerini gerçekleştirme durumu kaydedilmeli ve
sağlık profesyonellerine bilgi verilmelidir. Ev ortamında bireye önerilen değişikliklere
uyum sağlamada ailenin de desteği olmalıdır. Bu konuda aileyi ve yaşlıyı
cesaretlendirmeli ve uyum sağlamasına yardımcı olunmalıdır.
• Anti hipertansif ilaçlarını doktor tarafından önerildiği şekilde ve dozda kullanması
sağlanmalıdır.
• Anti hipertansif ilaç kullanan bireylerde ilaç yan etkilerine karşı uyanık olunmalıdır.

45. Soru

Hipertansiyonu olan yaşlı bireylerde ortaya çıkan komplikasyonlar nelerdir?

Cevap

Hipertansiyonu olan yaşlı bireye bakım verirken komplikasyonlar bakımından
uyanık olunmalıdır.
• Hissizlik,
• Ciddi baş ağrısı,
• Baş dönmesi,
• Uyuşma,
• Uyku hali,
• Görme ve duyma değişiklikleri,
• Yorgunluk,
• Nefes darlığı,
• İdrar çıkışında değişiklikler,
• Çarpıntı,
• Bayılma (senkop) gibi ve ACİL durumlarda sağlık kuruluşuna başvurulması
sağlanmalıdır.

46. Soru

Kalp yetersizliği nedir?

Cevap

Kalp yetersizliği, farklı neden ve hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan klinik bir sendromdur. Kalp yetersizliği, organların ihtiyacı olan kalp debisinin (dakikalık kalp atım hacminin) kalp tarafından sağlanamamasıdır.

47. Soru

Kalp yetmezliğinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp krizi ve kalp ritim bozuklukları, romatizmal hastalıklar ve beslenme bozuklukları gibi durumlar nedeniyle görülebilmektir.

48. Soru

Kalp yetersizliğinin belirtileri nelerdir?

Cevap

Kalp yetersizliği belirti ve bulguları arasında;
• Solunum güçlüğü
• Solukluk
• Yorgunluk
• Öksürük ve/veya balgam
• El ve ayaklarda soğukluk
• Damarlarda dolgunluk
• Ödem ve kilo alma
• Tırnaklarda morarma
• Çarpıntı
• Etkilenen organa bağlı değişiklikler, örneğin serebral fonksiyon bozuklukları yer
almaktadır.

49. Soru

Kalp yetersizliği olan yaşlı bireyin evde bakımında dikkat edilmesi gereken bakım ilkelerine örnek veriniz. 

Cevap

Kalp yetersizliğine uygun yaşam tarzı düzenlemeleri sağlanmalıdır. Tuzsuz diyet,
sigara ve alkolden kaçınma, fiziksel hareketin kapasitesi dahilinde sağlanması,
stresle başa çıkma, kilonun normal sınırlarda sürdürülmesi gibi uygulamalar desteklenmelidir.
• Eğer yaşlı bireyin sıvı kısıtlaması varsa kısıtlılığı dahilinde sıvı alımı kontrol edilmelidir.
• Kilo takibi yapılmasının asıl nedeni ödeme bağlı sıvı tutulumunun ciddi düzeyde
artmasıdır. Günlük kilo ölçümü yapılmalı ve kaydedilmelidir. Kilo izlemi günün
aynı saatinde aynı tartı ile aynı elbiselerle aç ve boşaltım gereksinimi karşılanmış
olarak evin aynı zemininde yapılmalıdır.
• Yaşlı bireyin daha fazla ve çabuk yorulduğu da dikkate alınarak kalp yetersizliği
tablosunda dinlenmesine sık sık fırsat tanınmalıdır.
• Kalp yetersizliği olan yaşlı solunum sıkıntısı yaşayabileceği için solunumu rahatlatıcı
şekillerde desteklenmelidir.

50. Soru

Kalp yetmezliği bulunan yaşlı bireylerin ilaç kullanımı sırasında oluşabilecek sorunlar nelerdir?

Cevap

Çarpıntı

Kan basıncı (hipotansiyon / hipertansiyon) değişiklikleri,

Baş dönmesi,

Bayılma

51. Soru

Osteoartrit (OA) nasıl gelişir?

Cevap

En sık karşılaşılan eklem hastalıkları arasındadır. Bu hastalık yavaş ilerler, inflamasyonsuzdur, eklem harabiyeti yapar ve eklem açıklığında daralma, fonksiyonel kayıpla kendini gösterir. Osteoartrit, eklem kıkırdağı ve subkondrial yıkımın artması sonucu yıkım ve onarım arasındaki dengenin bozulması sonucu gelişmektedir.

52. Soru

Osteoartrit belirtileri nelerdir?

Cevap

Osteoartrit, belirti ve bulguları arasında;
• Ağrı
• Sabah katılığı
• Hareket kısıtlılığı
• Eklem şişliği
• Krepitasyon (eklemden ses duyulması)
• Eklemde boşalma hissi yer almaktadır.

53. Soru

OA hastalığının bakımında amaç nedir?

Cevap

Osteoartrit in tedavi ve bakımında amaç,
• Ağrının ve diğer semptomların kontrolü
• Yaşam kalitesinin arttırılması
• Eklem fonksiyonlarının iyileştirilmesi
• Kas kuvvetinin korunması
• Sakatlıkların önlenmesi ya da düzeltilmesi
• Sağlık sorunlarının tedavi edilmesi
• OA komplikasyonlarının engellenmesidir.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.