Çalışma Yaşamının Denetimi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Çalışanların iş yerinde karşılaştıkları sorunlar içerisinde sağlık ve güvenliğe ilişkin sorunlar hangi kararlarla korunmaktadır?

Çalışanların işyerlerinde karşılaştıkları sorunlar içerisinde sağlık ve güvenliğe ilişkin tehlike faktörleri önemli bir yer tutmaktadır. Bu yüzden hem ILO Sözleşmeleri ve Tavsiye Kararlarında hem de AB düzenlemelerinde çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasına vurgu yapılmıştır. Uluslararası düzenlemelere uygun bir şekilde çağdaş hukuk sistemlerinde, iş yasalarında ve işyerlerinde çalışanların sağlık ve güvenliğinin korunmasına yönelik önlemlere ilişkin düzenlemelerin önemli bir ağırlığının olduğu ve söz konusu önlemlerin alınması ve uygulanmasında son derece titiz davranıldığı görülmektedir.

Çalışma yaşamının maddi unsurlarının oluşturduğu tehliklelere karşı sadece sonuçları onarmaya yönelik tedbirler yeterli midir?

Son dönemde ise çalışma yaşamının maddi unsurlarının oluşturduğu tehlikelere karşı sadece sonuçları onarmaya yönelik tedbirlerin yeterli olmadığı, tehlikelere karşı çalışanların korunmasına yönelik, tehlikelerin zarar veremeyeceği tedbirlerin alındığı bir ortamın oluşturulması ve önleyici tedbirler alınması anlayışı hâkim olmuştur. Çünkü en akılcı strateji riskin ortaya çıkmasını önlemek suretiyle bir yandan işçinin, öte yandan tüm toplumun çıkarlarına uygun bir biçimde çalışma şartlarının iyileştirilmesidir. Böylelikle aynı zamanda çalışma yaşamı insanileştirilmiş olacak ve topluma topyekûn güven veren bir ortam ortaya çıkarılmış olacaktır.

Çalışma yaşamının devlet tarafından denetimi yeterli midir?

Çalışma yaşamının devlet tarafından denetimi son derece önemli olmakla birlikte, çoğu kez devlet tarafından yapılan denetimler yeterli olmayabilir. İş sağlığı ve güvenliği konusunun önemi dikkate alındığında, işyerlerinin iş sağlığı ve güvenliği konusunda kendilerinin duyarlı olmaları ve kendilerinin denetim mekanizmalarını devreye sokmaları, devlet tarafından yapılan denetimden daha önemlidir. Bu bakımdan işyerlerinin, sağlık birimleri ve işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanları ve iş sağlığı ve güvenliği kurulları eliyle iş sağlığı ve güvenliği konusunda kendi kendilerini denetime tabi tutmaları gerekmektedir.

Çalışma yaşamının işyerinin kendileri tarafından denetimine ilişkin 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununda öngörülen düzenlemelerden işverenin yükümlülükleri nelerdir?

İş sağlığı ve güvenliği bakımından önemli olduğu kadar çalışma yaşamının denetimi açısından da önemli olan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. maddesinde işverenlerin çalışanların sağlığı ve güvenliği ile ilgili genel yükümlülükleri gösterilmiştir. Söz konusu madde hükmüne göre bu yükümlülükler şöyle sıralanabilir: • İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede; • Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar. • İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar. • Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır. • Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır. • Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır. • İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz. • Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez. • İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.

İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulmasında mesleki risklerin önlenmesi ve çalışanların bu risklerden korunmasına yönelik tedbirlerin alınması kapsamında yapması gerekenler nelerdir?

İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin sunulmasında mesleki risklerin önlenmesi ve çalışanların bu risklerden korunmasına yönelik tedbirlerin alınması kapsamında yapması gerekenler şöyle sıralanabilir (mad.6): • Çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Çalışanları arasında belirlenen niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir. Ayrıca belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir. • Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. • İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar. • Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. • Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir.

Çalışma yaşamının işyerinin kendileri tarafından denetimine ilişkin 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanununda öngörülen düzenlemelerden çalışanların yükümlülükleri nelerdir?

Çalışanların yükümlülükleri 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 19. maddesinde gösterilmiştir. İlgili madde hükmüne göre bu yükümlülükler şunlardır: • Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdür. • Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır: • İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde, taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek. • Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru kullanmak ve korumak. • İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber vermek. • Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda, işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak. • Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbirlerin alınıp uygulanmasında kimler yetkilendirilmiştir?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbirlerin alınıp uygulanmasında işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının yetkilendirilmesini kabul etmiştir.

İşyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının nasıl, hangi şartlarda çalışacakları hangi kanun ve yönetmeliklerle belirlenmiştir?

İşyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının nasıl, hangi şartlarda çalışacakları Kanunun 8. maddesi ile detaylı bir biçimde düzenlenmiştir. Hatta buna ilişkin olarak ayrıca iki ayrı yönetmelik yayınlanmıştır: • Birisi İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliktir. • Diğeri ise iş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliktir.

İşyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri nelerdir?

İşyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleriyle ilgili maddeler şöyle sıralanabilir: • Kanun işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının hak ve yetkilerinin, görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamayacağını, bunların görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürüteceklerini belirtmektedir (mad.8/1). • İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildireceklerdir. Eğer işverenler bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenleri yerine getirmezlerse hekim ve işyeri uzmanı bu hususu Bakanlığın yetkili birimine bildirmek zorundadır (mad.3/2). • Her ne kadar Kanun işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanına işyerinde bir güvence sağlamaya çalışıyorsa da işverenin iş sözleşmesi ile bağlı bu elemanların bu güvenceden yeterince yararlanabileceklerini söylemek zordur. Hizmet sunan kuruluşlar ile işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumludurlar (mad.8/3). • Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır (mad.8/4). • İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır. Bakanlık, iş güvenliği uzmanlarının ve işyeri hekimlerinin görevlendirilmesi konusunda sektörel alanda özel düzenleme yapabilir (mad.8/5).

Çalışmaktan kaçınma hakkı neyi ifade eder?

Bu deyim iş Hukukunun önemli konularından birisidir. Eğer işyerinde çalışan için hayati bir tehlike söz konusu ise işçinin işi reddetme çalışmaktan kaçınma hakkının bulunduğu kabul edilir. 6331 sayılı Kanun bu hususu da düzenlemiştir (mad.13). Kanuna göre; ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir. Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır. Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz. Yukarıda belirtilen tedbirlerin alınmasıyla ilgili olarak başvurulacak bir makam olan kurul, İş Sağlığı ve Güvenliği Kuruludur. Bu kurul, 6331 sayılı Kanun mad.22’ye göre elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işverence iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere oluşturulur.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunundan ayrı bir düzenleme olarak değerlendirilen yönetmelikler nelerdir?

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği (R.G., T.29.12.2012, S.28512) • İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik (R.G., T. 18.01.2013, S.28532) • Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (R.G., T.15.05.2013, S.28648) • İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik • İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik

Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) kurulmasına yönelik düzenlemeler nelerdir?

Yine İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre işyerlerinde Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) kurulmasına yönelik düzenlemelere yer verilmiştir. Yönetmeliğin 12. maddesine göre, OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir; • İşyeri hekimi, • İş güvenliği uzmanı ve • Diğer sağlık personeli istihdamı zorunludur. OSGB’lerde tam süreli görevlendirilenler, başka bir OSGB’de veya işyerinde aynı unvanla veya Bakanlıkça yetkilendirilen eğitim kurumlarında eğitici unvanıyla görev alamaz. OSGB’ler, sözleşme yaptıkları işyerlerine sunulacak iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yürütür.

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte öngörülen düzenlemeler nelerdir?

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte işverenin işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirme yükümlülüğü kapsamında yer verilen düzenlemeler şöyle sıralanabilir (mad.5/2-9): • İşveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. • İşveren, işyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlar. • İşveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. • İşveren, yerine getirilmeyen hususlar varsa gerekçesi ile birlikte talepte bulunan kişiye yazılı olarak bildirir ve bu yazışmaların işyerinde düzenli olarak arşivlenmesini sağlar. • İşveren, çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bunların işverenlerini bilgilendirir. • İş sağlığı ve güvenliği konusunda işyeri hekimi ve diğer sağlık personeli görevlendirmesi veya hizmet satın alması işverenin sorumluluklarını etkilemez. • İşveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili maliyeti çalışanlara yansıtamaz. • İşveren çalışanın ölümü ve maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi ile ilgili yargı sürecini takip eder ve sonucunu Genel Müdürlüğe bildirir. Söz konusu Yönetmeliğe göre geçerli işyeri hekimliği belgesine sahip olanlar işverence işyeri hekimi olarak görevlendirilebileceklerdir.

İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin madde 7/son neden bahsetmektedir?

İşyeri hekimlerinin görevlendirilmesinde, bu Yönetmeliğe göre hesaplanan çalışma süreleri bölünerek birden fazla işyeri hekimine verilemeyecektir. Vardiyalı çalışma yapılan işyerlerinde işveren tarafından vardiyalara uygun şekilde görevlendirme yapılır (Yön. mad.7/son).

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte öngörülen düzenlemeler nelerdir?

İlgili Yönetmelikte öngörülen düzenlemeler şunlardır: • İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte işverenin iş güvenliği uzmanları görevlendirme yükümlülüğü kapsamında yer verilen diğer düzenlemeler şunlardır (mad.5/2-9): • İşveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. • İşveren, işyerinde sağlık ve güvenlik hizmetlerini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlar. • İşveren, görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. • İşveren, yerine getirilmeyen hususlar varsa gerekçesi ile birlikte talepte bulunan kişiye yazılı olarak bildirir ve bu yazışmaların işyerinde düzenli olarak arşivlenmesini sağlar. • İşveren, çalışanların sağlık ve güvenliğini etkilediği bilinen veya etkilemesi muhtemel konular hakkında; görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları, başka işyerlerinden çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanları ve bu çalışanların işverenlerini bilgilendirir. • İşverenin; iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzman görevlendirmesi veya hizmet satın alması işverenin sorumluluklarını etkilemez. • İşveren, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili maliyeti çalışanlara yansıtamaz. • İşveren, çalışanın ölümü ve maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğünün bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen iş güvenliği uzmanı ile ilgili ilgili yargı sürecini takip eder ve sonucunu Genel Müdürlüğe bildirir.

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesi neden bahsetmektedir?

Yönetmeliğin 6. maddesine göre işverenlerin işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda; işyeri sağlık ve güvenlik birimi kurma sorumlulukları vardır. Bu durumda, çalışanların tabi olduğu kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 4857 sayılı iş Kanununa göre belirlenen haftalık çalışma süresi dikkate alınır. Ayrıca işverenlerin tam süreli iş güvenliği uzmanı görevlendirme yükümlülüğü olmasa dahi; işyerinde görev yapacak olan iş güvenliği uzmanına İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinde belirlenen kriterlere uygun bir yer göstermek zorunluluğu vardır.

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre işverenlerin iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirecekleri kişilerin hangi belgeye sahip olmaları gerekmektedir?

İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre işverenlerin iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirecekleri kişilerin iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları gerekmektedir. Bu belgelerden (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınışarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınışarında yer alan işyerlerinde çalışabilirler. Birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesinin gerektiği işyerlerinde, sadece tam süreli olarak görevlendirilen iş güvenliği uzmanının, işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması yeterlidir.

ILO Sözleşmeleri ve Tavsiye Kararları arasındaki farklılık nedir? Açıklayınız.

Uluslararası çalışma sözleşmeleri, sözleşmeyi imzalayan devleti bağlayıcı niteliktedir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) imzalayıp onayladığı sözleşmeye uymayan devlete karşı bazı yaptırımlar uygulamaktadır. Bu sebeple, bir ILO Sözleşmesi’ni imzalayan devlet, bu sözleşmenin gereğini yerine getirmek zorundadır. ILO’nun tavsiye kararları ise üye devletler bakımından bağlayıcılığı olmayan ve tavsiye niteliğindeki kararlardır. ILO Statüsü’ nün 19/6. maddesi de “üyelere tavsiyeyi yetkili makam veyahut makamlara sunmaktan başka bir yükümlülük düşmez” hükmü ile bu hususu
açıkça belirtmiştir. Ancak tavsiye kararlarının önemsiz kararlar olduğu da düşünülmemelidir.

İş Hukuku açısından işçi, çalışan olarak iş sözleşmesinin konusu mudur tarafı mıdı?

İş Hukuku açısından işçi, çalışan olarak iş sözleşmesinin hem konusu (objesi), hem de tarafıdır (süjesi).

ş sözleşmesinin işçinin bizzat şahsına dayanması ne demektir? Açıklayınız.

İş sözleşmesinin işçinin şahsına bağlı olması, sözleşme yapılırken işçinin kişiliğinin önem taşıması anlamına gelir. Bu anlamda emek sadece para ile ölçülebilen bir değer olmayıp, kişiliğin bir parçası olarak istek, yetenek, deneyim ve bilgi ile bütünleşerek iş sözleşmesine yansır. İşçinin kişiliğinin iş sözleşmesi açısından önemi başka birçok sözleşmede görülmeyen birtakım manevi borçlar içermesi ile de ortaya çıkmaktadır.

İşyerlerini kendi kendini nasıl denetleyebilir?

İşyerlerinin, sağlık birimleri ve işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanları ve iş sağlığı ve güvenliği kurulları eliyle iş sağlığı ve güvenliği konusunda kendi kendilerini denetime tabi tutmaları gerekmektedir. Bu bakımdan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili yönetmelikler çerçevesinde çalışma yaşamının işyerlerinin kendileri tarafından denetimine olanak sağlamaktadır.

Çalışma yaşamında işyerlerinin kendileri tarafından denetimine izin veren kanun var mıdır?

Evet vardır; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili yönetmelikler çerçevesinde çalışma yaşamı işyerlerinin kendileri tarafından denetlenebilir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. maddesi kime hangi yükümlülkleri vermektedir?

İş sağlığı ve güvenliği bakımından önemli olduğu kadar çalışma yaşamının denetimi açısından da önemli olan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 4. maddesinde işverenlerin çalışanların sağlığı ve güvenliği ile ilgili genel yükümlülükleri gösterilmiştir.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 19. maddesi kimlere yükümlülükler getirmektedir?

Çalışanların yükümlülükleri 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 19. maddesinde gösterilmiştir.

İşyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının nasıl, hangi şartlarda çalışacakları 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun hangi maddesinde açıklanmıştır?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili tedbirlerin alınıp uygulanmasında işyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının yetkilendirilmesini kabul etmiştir. İşyeri hekimleri ile iş güvenliği uzmanlarının nasıl, hangi şartlarda çalışacakları Kanunun 8. maddesi ile detaylı bir biçimde düzenlenmiştir.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene nasıl bildirmelidir?

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanları; görevlendirildikleri işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildireceklerdir. Eğer işverenler bildirilen hususlardan hayati tehlike arz edenleri yerine getirmezlerse hekim ve işyeri uzmanı bu hususu Bakanlığın yetkili birimine bildirmek zorundadır (mad.3/2).

Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğü bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınına ne gibi bir yaptırım uygulanır?

Çalışanın ölümü veya maluliyetiyle sonuçlanacak şekilde vücut bütünlüğü bozulmasına neden olan iş kazası veya meslek hastalığının meydana gelmesinde ihmali tespit edilen işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının yetki belgesi askıya alınır (mad.8/4).

(C) sınıfı iş güvenliği belgesine sahip olan uzmanlar hangi sınıf işyerlerinde çalışabilir?

İş güvenliği uzmanlarının görev alabilmeleri için; çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır.

6331 sayılı kanundan ayrı bir düzenleme olarak değerlendirilen yönetmelikler nelerdir?

6331 sayılı Kanundan ayrı bir düzenleme olarak değerlendirilen bu yönetmelikler şunlardır:
•İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği (R.G.,T.29.12.2012,S.28512)
• İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik (R.G.,T.18.01.2013,
S.28532)
• Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (R.G., T.15.05.2013, S.28648)
• İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve
Eğitimleri Hakkında Yönetmelik
•İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin amacı nedir?

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin amacı, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmek üzere kurulacak işyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin kuruluşu ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinin yetkilendirilmeleri, yetki belgelerinin iptali, görev, yetki ve sorumlulukları ile
çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre işyerlerinde İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimlerinin (İSGB) kurulması için gerekli asgari personel kimlerdir?

İSGB en az bir işyeri hekimi ile işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip en az bir iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesi ile oluşturulur. İşveren isterse İSGB’de sağlık personeli de görevlendirebilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğinin 12. maddesine göre, Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri kurulabilmesi için gerekli zorunlu personel kimlerdir?

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliğine göre işyerlerinde Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) kurulmasına yönelik düzenlemelere de yer verilmiştir. Yönetmeliğin 12. maddesine göre, OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi için tam süreli iş sözleşmesiyle çalışan en az bir;
• İşyeri hekimi,
• İş güvenliği uzmanı,
• Diğer sağlık personeli, istihdamı zorunludur.

İşyeri hekimleri, çalıştıkları işyerinin aynı zamanda işçisi olarak kabul edilir mi?

İşyeri hekimi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin iş sözleşmesine dayandığı kabul edilir. İş ilişkisinin hukuki dayanağı bağlamında işyeri hekiminin de o işyerinin işçisi olduğunun kabulü gerekir.

Bir işyerinde iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulması için kaç işçi olmalıdır?

Yönetmelik hükümlerinden de anlaşılabileceği üzere, iş sağlığı ve güvenliği kurulu oluşturulmasında ölçüt olarak elli işçi sayısı esas alınmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesine göre iş sağlığı ve güvenliği kurulları kimlerden oluşur?

İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesine göre iş sağlığı ve güvenliği kurulları aşağıda belirtilen kişilerden oluşur:
• İşveren veya işveren vekili,
• İş güvenliği uzmanı,
• İşyeri hekimi,
• İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi,
• Bulunması halinde sivil savunma uzmanı,
• Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta,
• Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.

İş güvenliği uzmanı kimdir?

İş güvenliği uzmanı, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı ifade eder (mad. 4/f).

“C” sınıfı iş güvenliği belgesi kimlere verilebilir?

• (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanlara,
• İş sağlığı ve güvenliği alanında teftiş yapan mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişleri hariç Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında müfettiş yardımcılığı süresi dâhil en az on yıl görev yapan müfettişlerden (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılanlara (C) Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi verilebilir.