Açıköğretim Ders Notları

Anadolu Arkeolojisi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Anadolu Arkeolojisi Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Anadolu’Da Roma Dönemi

1. Soru

Su yolları hangi amaç için ifade edilmiştir?

Cevap

Suyun şehirlere uzak mesafelerden taşınabilmesi için kaynaktan gelen su çok düşük bir eğimle su yollarına verilmiş, ova ve vadi gibi derin noktaları bu su yollarının aşabilmesi için su kemerleri inşa edilmiştir.


2. Soru

Augustus döneminin icraatları nerede anlatılmıştır ve en önemli icraatı nedir?

Cevap

Augustus döneminin icraatları, en sağlam kopyası Ankyra’daki (Ankara) Augustus tapınağının duvarlarına yazılmış olan vasiyetnamesinde anlatılmıştır. Buna göre, en önemli icraatı, iç savaşları sona erdirerek ve komşuları ile mümkün olduğu yerlerde savaş yerine diplomatik çözüm yolunu seçerek, “Pax Romana” yani Roma barışını meydana getirmiş olmasıdır.


3. Soru

Latrina nedir?

Cevap

Roma İmparatorluk Çağında şehirlere inşa edilen bir başka su yapısı Latrina’dır. Latrina, toplu olarak kullanılabilen tuvaletlerdir. Günümüzden farklı olarak pek çok kişinin aynı anda beraber kullanabildiği latrinalar şehirlerde inşa edilen düzenli kanalizasyon sistemleri ile beraber Anadolu şehirlerindeki sağlık seviyesini artmışlardır.


4. Soru

Doğu Roma İmparatorluğu’na Bizans neden verilmiştir?

Cevap

Doğu Roma İmparatorluğu’na verilen Bizans adı, tarihçiler tarafından eski Roma İmparatorluğu ile karıştırılmaması için bir ayrım meydana getirmek amacı ile takılmış modern bir yakıştırmadır.


5. Soru

Synkretik nedir?

Cevap

Synkretik, pek çok değişik pagan tanrısının kültleri ve dolayısıyla özelliklerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkan karışık kültler.


6. Soru

Anadolu’da Roma heykel sanatı nasıl açıklanabilir?

Cevap

Romalılar Yunan heykeltıraşlığını temel olarak alıp geliştirmişlerdir. Bugün Türkiye’deki müzelerde sergilenmekte olan Roma heykeltıraşlığı örneklerinin çok büyük bir kısmı mermerdendir. Gerçek Roma heykeltıraşlığı özellikleri portre heykellerinde görülebilir. Oldukça realist bir üslup izleyen bu sanatta sadece önemli kişiler değil, normal halk da tasvir edilmiştir. Roma anıtları Romalıların zaferlerini vurgulayabilecekleri önemli kamusal alanları oluşturuyordu; bu nedenle politik propaganda amaçlı pek çok anıt dikilmiştir. Anadolu’da Roma İmparatorluk Çağında pek çok heykel atölyesi kurulmuştur. Özellikle Aphrodisias veya Pamphylia heykeltıraşlık okulları bunlar arasında sayılabilir. Yeni kurulan başkent Constantinopolis’in süslenmesi için aralarında dünyanın yedi harikasından biri olan Olympia Zeus heykeli de olmak üzere Yunan dünyasının başyapıtları buraya taşınmıştır. Roma rölyef sanatının çok güzel örnekleri lahitler üzerinde de görülmektedir. Anadolu’da üretilen kabartmalı lahitler Roma İmparatorluğu’nun her tarafına satılmıştır.


7. Soru

Julius-Claudiuslar hanedanı ne zaman sona ermiştir?

Cevap

Julius-Claudiuslar hanedanı, son imparator olan Nero’nun (MS 54-68) öldürülmesiyle sona erer.


8. Soru

Enflasyona karşı mali reformlar nelerdir?

Cevap

MS 301 yılında kaleme alınan “Narh Emirnamesi” ile imparatorluk çapında var olan her türlü meta ve hizmet için ödenecek en yüksek fiyatların sabitlenmesi denenmiş; yeni tip ve birimlerde sikkeler basılarak paraya duyulan güvensizlik sona erdirilmeye çalışılmıştır. Mali durumdaki reformlar başarılı olamamıştır.


9. Soru

Akropol nedir?

Cevap

Akropol, antik kentlerde en yüksek yerlere inşa edilen içinde tapınak, yönetim binaları vs. bulunduğu etrafı surlarla çevrili alan (Yukarı şehir).


10. Soru

Asker İmparatorlar Dönemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Asker İmparatorlar Dönemi (MS 235-284), bütün Roma İmparatorluğunun karışıklıklara boğulduğu bir süreçtir. Bütün sınırlarda yaşanan bozgunlar ve iç savaş nedeniyle güvenliğin sağlanamaması yerel ölçekli isyanlara da neden olmuştur. Roma İmparatorluğu’nu bu dönemde en çok etkileyen diğer bir olay büyük veba salgınıdır. Roma İmparatorluğunda yaşayan nüfusun neredeyse 1/4’ü veba salgını sonucu hayatlarını kaybettiler. Asker İmparatorlar döneminde yaşanan zorluklara katlanan artan sayılarda Roma vatandaşları dünyada çekilen acılara karşılık ölümden sonra öbür dünyada mutluluk vadeden Hristiyanlığa geçmeye başladılar.


11. Soru

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayatına ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Cevap

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayat, Hellenistik Dönemdeki gibi devam etmiştir. İmparatorluk döneminde Roma İmparatorlarının bazıları yaşarken, bazıları ise öldükten sonra tanrılaştırılmıştır. Bu kült Tanrıça Roma kültüyle birleştirilmiş ve özellikle eyaletlerde gelişimi teşvik edilmişti. Örneğin Ephesus’da (İzmir, Selçuk, Efes) dört ayrı imparator adına Sebasteion’lar Ankyra’daki (Ankara) Augustus Tapınağı, Pergamon akropolünde inşa edilen Traianus Tapınağı ve Ephesos’daki Hadrianus Tapınağı da bu amaçla kullanılan yapılar arasında başta gelir.


12. Soru

Roma İmparatorluğu çağında yeni yol ağı inşa edilmesinin sebebi nedir?

Cevap

Roma İmparatorluğu çağında Anadolu’da bulunan eyaletlerin güvenliği ve refahının artırılması için mevcut yollar geliştirilmiş, pek çok yeni yol ağı inşa edilmiştir. Bu yolların güvenliğini sağlayan istasyonlar Roma ordusunun askerleri tarafından korunmaktaydı.


13. Soru

İmparator Claudius döneminde meydana gelen gelişmeler bütünü nasıl açıklanabilir?

Cevap

İmparator Claudius döneminde (MS 41-54) Lykia ve Thrakia’nın da Roma eyaletleri yapılmasıyla Roma İmparatorluğu Euphrates (Fırat) Irmağına kadar olan bütün Anadolu’yu kontrolü altına almıştır.


14. Soru

Roma İmparatorluğunun tüccarlarının uzun mesafeli ticaret yapmasındaki en önemli avantaj aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap

Roma İmparatorluğunun tüccarları ağırlıklı olarak Akdeniz ve Batı Avrupa’daki Roma topraklarında oluşan barış ortamından faydalanarak uzun mesafeli ticaret yapar duruma gelmişlerdir.


15. Soru

I. Yıkanma II. Spor III. Eğitim IV. Kültürel Faaliyetler Roma Hamamları yukarıdaki faaliyetlerden hangileri için kullanılmıştır?

Cevap

Roma Hamamları, sadece yıkanma amacıyla sınırlı kalmayan, eğitim, spor ve kültürel faaliyetler için de kullanılan çok mekanlı ve çok amaçlı büyük yapılardır.


16. Soru

Romalıların zafer takları, Anadolu’da hangi amaçla kullanmışlardır?

Cevap

Romalılar özellikle Roma kentinde zafer takları inşa ederlerken, Anadolu’da bu form zafer amaçlı olmayan anıtsal kapılar için kullanılmıştır.


17. Soru

Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti ve dili eşleşmelerinden hangisi doğrudur?

Cevap

Doğu Roma İmparatorluğu başkenti Constantinopolis olmak üzere, İmparatorluğun Grekçe konuşulan bölgelerinde kurulmuştur.


18. Soru

Aquadukt yapı tipi nedir?

Cevap

Önemli bir yapı tipi olan Aquadukt, suyun arazideki eğimleri ve çukur yerleri aşması için inşa edilen kemerler üzerinde yükselen su köprüleridir.


19. Soru

Codex Theodosius nedir?

Cevap

II. Thedosius’un (MS 408-450) en önemli icraatlarından biri kendisi ve kendisinden önceki imparatorların çeşitli konularda yazdıkları emirnameleri bir araya getirerek ve Codex Theodosius adıyla yayınlayarak bir Roma Hukuku oluşturmasıdır.


20. Soru

I. Yeni bir Roma eyaleti olan Galatia eyaletini kurmuştur. II. Anadolu’da 20 civarında koloni kentleri kurmuştur. III.  Pek çok kentte tanrıça Roma ve Augustus kültleri kurulmuştur. Yukarıdaki maddelerden hangileri Augustus dönemindeki gelişmeler arasında gösterilmektedir?

Cevap

MÖ 25 yılında Galatia Krallığı’nı ilhak ederek Anadolu’da yeni bir Roma eyaleti olan Galatia eyaletini kurmuştur. Augustus’un Anadolu’daki en önemli icraatı(işi) Roma İmparatorluğu’na yeni bağlanmış yerlerde güvenliği sağlamak ve az gelişmiş diğer yerlerde şehirleşmeyi hızlandırmak için emekli askerleri yerleştirdiği 20 civarında koloni kentleri kurmasıdır. Bunlar arasında Colonia Julia Augusta, Antiokheia (Yalvaç- Isparta), Colonia Julia Germe (Yürme Köyü- Eskişehir) sayılabilir.


21. Soru

Roma Cumhuriyeti’nde korsanlığın hızla yayılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap

Roma donanmasına önem verilmemesi ve Seleukos Krallığı gibi devletlerin zayıflamış olması bu bölgede korsanlığın hızla yayılmasına neden oldu. Korsanlık MÖ 67’de Pompeius’un Anadolu’ya yeni bir sefer düzenlemesine kadar devam etti.


22. Soru

Atriumlu ev nedir?

Cevap

Atriumlu ev, odaları merkezi ve tepesi açık bir avlunun etrafında yer alan ev planı tipi.


23. Soru

Roma İmparatorluk çağında Nymphaion’lar hangi forma dönüşmüştür?

Cevap

Nymphaion’lar, daha önceki dönemlerde sade çeşme yapıları şehirlerde olmakla beraber Roma İmparatorluk çağında bu yapı tipi anıtsal bir forma bürünmüş ve pek çok kentte Roma imparatorlarının gücünü sembolize eden bir hâle gelmiştir.


24. Soru

Flaviuslar’ın Anadolu’ya katkıları ne yönde olmuştur?

Cevap

Flaviuslar döneminde Anadolu’daki yollar tamir edilerek yeni yollar yapılmıştır ve kentlerin refah seviyesi artmıştır.


25. Soru

I. Constantinus’un en önemli icraatı nedir?

Cevap

En önemli icraatı, imparatorluğun tek bir başkentten idare edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle yeni bir başkent kurması olmuştur. Bu amaçla, coğrafi bakımdan oldukça elverişli bir yerde olan küçük Byzantion (Sarayburnu, İstanbul) kenti yeni imar faaliyetleri ile genişletilerek MS 330’da Constantinopolis adıyla Roma İmparatorluğu’nun ikinci başkenti ilan edildi. Roma kentinden pek çok kamu kurumu ve memurlar buraya taşındı. Kısa sürede yeni başkent, eskisini gölgede bırakacak kadar önem kazandı.


26. Soru

Roma İmparatorluğu’nun doğudaki geleneksel sınırı neresidir?

Cevap

Roma İmparatorluğu’nun doğudaki geleneksel sınırı Euphrates (Fırat) Irmağı’dır.


27. Soru

Aşağıdakilerden hangisi Tetrarşi Dönemi’nde isyanların önüne geçmek için alınmış idari bir önlemdir?

Cevap

Tetrarşi Dönemi’nde idari reformun en önemli özelliklerinden biri Diocletianus tahta geçtiğinde 48
adet olan eyaletlerin tamamının bölünerek, daha küçük yeni eyaletler oluşturulmasıdır.
Böylece eyalet sayısı 104’ü geçmiştir. Burada amaç zengin eyaletlerde güçlenerek imparator olmak
üzere isyan edecek valilerin önünün kesilmesidir.


28. Soru

Flaviuslar Dönemi ne zaman sona ermiştir?

Cevap

Flaviuslar hanedanı, son imparator olan Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesiyle sona ermiştir.


29. Soru

I. Constantinus’un özellikle hangi alanda emirname yayınlamıştır?

Cevap

I. Constantinus, yönetimi süresince, özellikle din konusunda farklı dinlere inananların kişisel tercihlerinde hür oldukları ve birbirlerine saygılı davranmaları gerektiğini bildiren pek çok emirname yayınlamıştır.


30. Soru

Severuslar döneminin en önemli icraatı nedir?

Cevap

Severuslar döneminin en önemli icraatı, Caracalla (MS 211-217) döneminde kaleme alınan bir emirname ile Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan herkesin Roma vatandaşı yapılmasıdır. Böylece Romalı ve vatandaşlık hakkı olmayan eyaletli arasındaki farklar ortadan kaldırılmıştır.


31. Soru

Romalıların özel konutlardaki mimarisi nasıldır?

Cevap

Özel konutlarda Romalılar Akdeniz etrafında ele geçirdikleri bölgelerin yerel mimarisini devam ettirmişlerdir. Orta Anadolu’da bulunan höyüklerde kerpiç konut mimarisi veya Lykia’da taş temelli ahşap yapılar devam etmiştir.


32. Soru

Romalıların yollar inşa etmelerinin önemli sonucu nedir?

Cevap

Yolların ve gelişen güven ortamının ticareti arttırmasının Anadolu’daki en önemli sonucu daha önceki dönemlerde sadece deniz kıyısında yoğunlaşan büyük metropol kentlerinin Anadolu içlerinde de gelişmesidir.


33. Soru

Claudius ve Aurelianus döneminde Roma İmparatorluğu’ndaki gelişmeler nelerdir?

Cevap

Roma İmparatorluğu yıkılmak üzereyken, İmparator II. Claudius ve Aurelianus’un askeri zaferleri ile dış tehtidler ve iç isyanlar sona erdirilmiştir. Askeri alanda yaptıkları yenilikler Geç Roma dünyasını şekillendirecektir. Her iki imparator da mali durumu düzeltmek için reform denemeleri yaptıysa da tahtta uzun süre kalamamaları nedeniyle bu reformlar kalıcı olamamıştır.


34. Soru

Dioecesis nedir?

Cevap

Diocletianus tahta geçtiğinde 48 adet olan eyaletlerin tamamı bölünerek, daha küçük yeni eyaletler oluşturulmuş ve sayı 104’ü geçmiştir. Bütün eyaletler 12 adet dioecesis altında gruplandırılmıştır.


35. Soru

Hristiyanlık ne zaman Roma İmp.nun resmi dini oldu?

Cevap

MS 4. yüzyılda İmparatoru I. Constantinus zamanında Hristiyanlık önce serbest bırakıldı. Sonra da Roma İmparatorluğunun resmi dini oldu.


36. Soru

Roma İmparatorluğu’nun resmi olarak ikiye bölünmese de idari anlamda Doğu ve Batı ikiye olarak bölünmesi nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

İmparator Diocletianus (MS 284-305) yönetimi ele aldıktan sonra temelleri kendisinden önce atılmaya başlanmış yapısal reformlara önem verdi. Antoninus’lar devrindeki gibi yetenekli bir kumandan olan Maximianus’u “Caesar” ilan ederek kendisine veliaht yaptı. Daha sonra, “Augustus” payesi vererek kendisi ile ortak imparator ilan etti. Maximianus, Mediolanum’dan (Milano, İtalya) Batı Roma topraklarını, Diokletianus ise Balkanlar ve Doğu Anadolu’ya rahatça ulaşabileceği Nikomedia’dan (İzmit) Doğu Roma topraklarını yönetecekti. Böylece, Roma İmparatorluğu resmi olarak ikiye bölünmese de idari anlamda Doğu ve Batı olarak bölünmüş oluyordu.


37. Soru

Anıtsal yapılarda Romalılar hangi formu daha çok kullanmışlardır?

Cevap

Anıtsal yapılarda Romalılar özellikle yüksek yapı formlarını uygulamışlardır. Dolayısıyla Yunan tarzı yekpare taştan yapılar hâlâ yapılmakla beraber, tuğla ve çimento gibi malzemeler daha yoğun kullanılmış, kemer, tonoz ve kubbe gibi mimari formlar yaygınlaşmıştır.


38. Soru

Thedosius dönemindeki mimari gelişmeler nelerdir?

Cevap

Thedosius döneminde Constantinopolis kentinde bulunan Hipodrom içine anıt dikilitaşlar dikilmiştir. Bu dönemde bütün pagan tapınakları kapatılarak kamu kullanımına verilmiş ve bunların büyük kısmı kiliselere dönüştürülmüştür.


39. Soru

Roma döneminin zenginleşmesi ve bu zenginliğin MS 3. yüzyıl ortasına devam etmesinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Roma döneminde paranın düzenli ve kaliteli basılması, vergilerin toplanabilmesi, imparatorluğa gelir getiren sektörlere yatırımlar yapılması sayesinde, cumhuriyetin zenginleşmesi ile MÖ 2. yüzyılda artan fiyatlar, MS 3. yüzyıl ortası krizine kadar hemen hemen sabit kalmıştır.


40. Soru

Augustus’un ölümüyle tahta geçen Tiberius (MS 14- 37) zamanında meydana gelen gelişmeler nelerdir?

Cevap

Kappadokia Krallığı da ilhak edilerek eyalet haline getirilmiştir. Kappadokia’nın başkenti olan Mazaka-Eusebeia yeni bir isim alarak Caesareia (Kayseri) olarak anılmaya başlamıştır.


41. Soru

Romalıların Anadolu’ya geçişleri nasıl olmuştur?

Cevap

Romalılar MÖ 3. yüzyılın sonlarında ticari ve politik ilişkilere girdikleri Pergamon Krallığı ve Rhodos Cumhuriyeti ile müttefiklik antlaşması yapmışlardı. Seleukos kralı III. Antiokhos’un Makedonia Krallığı ile ittifak yaparak Pergamon Krallığına savaş açması üzerine Romalılar da bu savaşa dahil oldular. Anadolu’nun batısını büyük ölçüde ele geçiren ve orduları Yunanistan’a geçmiş olan Seleukos Kralı III. Antiokhos Romalılara yenilerek Anadolu’ya çekilmek zorunda kaldı. Böylece Romalılar Anadolu’da kendilerine toprak almasalar da müttefikleri aracılığı ile etki alanlarını genişletmiş oldular. MÖ 133 yılında Pergamon Krallığı’nın son kralı III. Attalos öldüğünde, krallığını vasiyet yoluyla Roma devletine bıraktı. Böylece Batı Anadolu’da ilk defa toprak elde eden Romalılar burada “Asia Eyaletini” kurdular.


42. Soru

Roma döneminde enflasyona ne zaman ve nasıl meydana gelmiştir?

Cevap

MS 3. yüzyılda yaşanan siyasal kriz ve ekonomik sonuçları, paranın maden ayarlarının düşürülmesi gibi nedenler yüksek bir enflasyona neden olmuştur. Geç Roma Dönemi boyunca bu buhran sürmüştür.


43. Soru

Romalıların yollar inşa etmelerinin sebebi nelerdir?

Cevap

Her ne kadar asıl amaç askeri olsa da Romalılar her gittikleri yerde yollar inşa etmişlerdir. Bu yollar askeri birliklerin ve teçhizatlarının sevkiyatını kolaylaştırmakta ama aynı zamanda bölgedeki yerleşimlerin ekonomik olarak Roma topraklarındaki diğer yerlere bağlanmasını da sağlamakta idi.


44. Soru

Hadrianus döneminin önemi nedir?

Cevap

Hadrianus dönemi, Roma İmparatorluğu’nun her tarafı için en görkemli dönemdir. Hadrianus yönetimi sırasında uzun gezilere çıkarak pek çok sorunu yerinde incelemiş ve çözmüştür.


45. Soru

Sebasteion nedir?

Cevap

Sebasteion, tanrıça Roma ve tanrılaşmış Roma İmparatoruna tapmak için inşa edilen tapınak.


46. Soru

Julius-Claudiuslar döneminin heykel sanatında önemli merkezi neresidir?

Cevap

Bu dönemin özellikle heykel sanatında en önemli merkezi Aphrodisias’tır. Burada imparator kültü için inşa edilen Sebasteion yapısının frizlerinde Julius-Claudiuslar ailesinin üyeleri mitolojik konular için de gösterilmişlerdir.


47. Soru

Romalıların tiyatro mimarisi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Romalılar Yunan tarzı at nalı biçimindeki tiyatro yapısının plan tipini değiştirerek yarım daire hale getirmişler ve sahne binasını taştan inşa etmeye başlamışlardır.


48. Soru

Flaviuslar Dönemi ne zaman ve nasıl başlamıştır?

Cevap

Nero’nun ölümüyle başlayan iç savaştan galip çıkan ve doğu eyaletleri tarafından imparator ilan edilip İtalya’yı ele geçirerek tahtı kazanan Vespasianus (MS 69- 79) ile Flaviuslar hanedanı başlar.


49. Soru

Amphitheatron nedir?

Cevap

Amphitheatron (Amfitiyatro), planı tam daire şeklinde olan tiyatro yapısıdır. Türkiye’de bu form nadir olarak kullanılmıştır, yarım daire planlı tiyatroların bu kelime ile adlandırılması yanlıştır.


50. Soru

Pontus Kralı VI. Mithridates’in Roma İmparatorluğuna nasıl etkileri olmuştur?

Cevap

MÖ 88 yılında Roma devletine savaş açan Pontus Kralı VI. Mithridates, Asia eyaletini tamamen ele geçirdi ve Anadolu’da yaşayan bütün Roma vatandaşlarını idam ettirdi ve ardından Yunanistan’a geçerek buradaki Roma etkisini kırmaya başladı. Kral VI. Mithridates’e karşı Roma generali Sulla bir ordu ile doğuya gelerek Anadolu’da Mithridates ile savaştı ve Asya eyaletini yeniden ele geçirdi. Ancak Pontus Krallığı ile barış yaparak İtalya’ya geri dönmek zorunda kaldı.


51. Soru

Aeneas kimdir?

Cevap

Aeneas, Batı Anadolu’daki Troia Savaşının kaybedilmesinden sonra, yıkımdan kurtulabilen Troialı kahramandır. Efsanesi Romalı yazar Vergilius tarafından Aeneas adıyla kaleme alınmıştır. Bu efsanede Troia savaşından kurtulanları yöneten Aeneas, pek çok maceradan sonra İtalya’ya ulaşmıştır.


52. Soru

Hristiyanlık ne zaman kurulmuştur?

Cevap

Hristiyanlık İmparator Augustus zamanında Hz. İsa tarafından kurulmuştur. MS 1. ve 2. yüzyıllarda özellikle fakir halk arasında gizlice bütün Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde hızla yayıldı.


53. Soru

Pompeius döneminde Roma İmparatorluğu’nun gelişimi ne yönde olmuştur?

Cevap

Pompeius, Pontus Kralı VI. Mithridates’i de yendi (MÖ 64). Ardından Anadolu’da iyice zayıflamış Seleukos Krallığı gibi küçük devletleri de ortadan kaldırarak geniş bir bölgeyi Roma topraklarına kattı. Sonuç olarak, Bithynia Eyaleti, Pontus Eyaleti, Kilikia Eyaleti ve Suriye Eyalet’i kurularak Anadolu’nun ve yakın çevresinin büyük bir kısmı Roma devletine katılmış oldu.


54. Soru

Doğu Roma İmparatorluğu ne zamana kadar sürmüştür?

Cevap

Doğu Roma İmparatorluğu varlığını, İstanbul’un 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesine kadar sürdürmüştür.


55. Soru

Roma İmparatorluğunu hangi İmparator döneminde Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde bölünmüştür?

Cevap

I. Theodosius MS 395 yılında Roma İmparatorluğunu Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde oğulları arasında bölmüştür.


56. Soru

Romalılar hangi ekonomik faaliyetleri kullanmışlardır?

Cevap

Romalılar, açık arttırmalar, hisse senetleri, bonolar ve bankalar, devlet güvenceli krediler, ipotek gibi günümüz ekonomisinde yer alan faaliyetlerin hepsini kullanmışlardır.


57. Soru

Zafer Takı nedir?

Cevap

Zafer Takı, bir zaferi kutlamak için inşa edilen anıtsal kapıdır.


58. Soru

Roma döneminde toplanan vergiler nasıl kullanılıyordu?

Cevap

Diocletianus’un reformlarına kadar olan süreçte, Roma İmparatorluğu’nun vergileri, içerisinde asker bulunan eyaletler ve Mısır gibi zengin bazı bölgelerden olmak üzere imparatorluk hazinesine gidiyordu. İtalya ve asker bulunmayan eyaletlerin gelirleri ise senato kasasında toplanmaktaydı. İmparatorluk kasası öncelikle ordunun gereksinimlerini karşılamakta, ama diğer yandan pek çok kamu harcamasının finansmanında da kullanılmaktaydı.


59. Soru

Anadolu’da şehircilik ve anıtsal mimari ne zaman başlamıştır?

Cevap

Anadolu’da şehircilik ve anıtsal mimari Roma yönetimi öncesinde başlamıştır. Dolayısıyla Romalılar özellikle batı Anadolu’yu ele geçirdiklerinde zaten anıtsal yapılar ile dolu ve düzenli şehirlere sahip oldular.


60. Soru

Basilika nedir?

Cevap

Basilikalar, mahkeme ve borsa olarak kullanılan yapılardır.


61. Soru

I. Constantinus, yönetimi süresince, özellikle din konusunda farklı dinlere inananların kişisel tercihlerinde hür oldukları ve birbirlerine saygılı davranmaları gerektiğini bildiren pek çok emirname yayınlamıştır.

Cevap

Valentinianus Hanedanlığı Döneminde Roma İmparatorluğu içinde yaşayan halkın büyük bir kısmı Hristiyan olmuş ve Paganlar cezalandırılmaya başlanmıştır.


62. Soru

Aeneas kimdir?

Cevap

Batı Anadolu’daki Troia Savaşının kaybedilmesinden sonra, yıkımdan kurtulabilen Troialı kahramandır. Efsanesi Romalı yazar Vergilius tarafından Aeneas adıyla kaleme alınmıştır. Bu efsanede Troia savaşından kurtulanları yöneten Aeneas, pek çok maceradan sonra İtalya’ya ulaşmıştır


63. Soru

Pergamon Krallığı kaç yılında Roma devletine bırakıldı?

Cevap

MÖ 133 yılında Pergamon Krallığı’nın son kralı III. Attalos öldüğünde, krallığını vasiyet yoluyla Roma devletine bıraktı.


64. Soru

Roma’yı en yüksek yetkilerle yönetmekte olan ve diktatör ilan edilen Julius Caesar kaç yılında öldürülmüştür?

Cevap

MÖ 44 yılında, Roma’yı en yüksek yetkilerle yönetmekte olan ve diktatör ilan edilmiş olan Julius Caesar, Brutus ve Cassius’un başını çektiği bir grup tarafından Roma senatosunda öldürüldü.


65. Soru

Julius Caesar’ın ölümünden sonra Roma’nın yönetimi kimlere geçti?

Cevap

Julius Caesar’ın ölümünün hemen ardından Caesar’ın yardımcısı Marcus Antonius ve yeğeni Octavianus (Augustus) Roma’da yönetimi ele geçirdiler.


66. Soru

Augustus’un Anadolu’daki en önemli icraatı nedir?

Cevap

Augustus’un Anadolu’daki en önemli icraatı(işi) Roma İmparatorluğu’na yeni bağlanmış yerlerde güvenliği sağlamak ve az gelişmiş diğer yerlerde şehirleşmeyi hızlandırmak için emekli askerleri yerleştirdiği 20 civarında koloni kentleri kurmasıdır. Bunlar arasında Colonia Julia Augusta, Antiokheia (Yalvaç- Isparta), Colonia Julia Germe (Yürme Köyü- Eskişehir) sayılabilir.


67. Soru

Flaviuslar dönemi hangi olayla başlayıp hangi olay ile sona ermiştir? Flaviuslar hanedanının ilk ve son imparatorları kimlerdir?

Cevap

Nero’nun ölümüyle başlayan iç savaştan galip çıkan ve doğu eyaletleri tarafından imparator ilan edilip İtalya’yı ele geçirerek tahtı kazanan Vespasianus (MS 69-79) ile Flaviuslar hanedanı başlar. Onun döneminde Kommagene Krallığı da ilhak edilerek Roma’ya bağlanmıştır. Bölgedeki Zeugma (Belkıs – Gaziantep) kentine bir lejyon yerleştirilmiştir. Flaviuslar döneminde aynı zamanda Anadolu’daki yollar tamir edilerek yeni yollar yapılmıştır. Flaviuslar hanedanı, son imparator olan Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesiyle sona ermiştir.


68. Soru

Akropol nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Antik kentlerde en yüksek yerlere inşa edilen içinde tapınak, yönetim binaları vs. bulunduğu etrafı surlarla çevrili alandır (Yukarı şehir).


69. Soru

Dioecesis nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Eyaletlerin toplandığı büyük idari bölgedir.


70. Soru

Sebasteion nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Tanrıça Roma ve tanrılaşmış Roma İmparatoruna tapmak için inşa edilen tapınaktır.


71. Soru

Synkretik Nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Pek çok değişik pagan tanrısının kültleri ve dolayısıyla özelliklerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkan karışık kültlerdir.


72. Soru

Zafer takı nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Bir zaferi kutlamak için inşa edilen anıtsal kapıdır.


73. Soru

Roma Hamamları hangi amaçlarla kullanılan yapılardır?

Cevap

Sadece yıkanma amacıyla sınırlı kalmayan, eğitim, spor ve kültürel faaliyetler için(de kullanılan çok mekanlı ve çok amaçlı büyük yapılardır.


74. Soru

Basilika nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Mahkeme ve borsa binasıdır.


75. Soru

Roma tiyatrosunun yapısı nasıldır?

Cevap

Oturma yerleri ve sahnesi yarım daire planlı ve genellikle sahne binası taştan inşa edilerek ana binayla organik olarak bağlı bulunan tiyatro yapısına sahiptir.


76. Soru

Latrina nedir?

Cevap

Toplu olarak kullanılabilen tuvaletlerdir.


77. Soru

Amphitheatron(Amfitiyatro) nedir? Yapısı nasıldır?

Cevap

Planı tam daire şeklinde olan tiyatro yapısıdır. Türkiye’de bu form nadir olarak kullanılmıştır, yarım daire planlı tiyatroların bu kelime ile adlandırılması yanlıştır.


78. Soru

Atriumlu evlerin yapısı nasıldır?

Cevap

Odaları merkezi ve tepesi açık bir avlunun etrafında yer alan ev planı tipidir.


79. Soru

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayat nasıldır?

Cevap

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayat, Hellenistik dönemdeki gibi devam etmiştir. Romalılar, kendi inançlarıyla çelişkiye düşmediği ve toplumsal sorunlara yol açmadığı sürece ele geçirdikleri yeni bölgelerdeki yerel dinlere karşı toleranslı davranmışlardır. Dolayısıyla eyaletler deki mevcut kültler gelişerek ve başkent Roma veya di- ğer büyük kentlere de yayılarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Anadolu’da bronz çağındaki kökenlerini hâlen koruyan pek çok yerel kült Roma döneminde de mevcut olmayı sürdürüyordu. MÖ 2. yüzyıldan başlayarak Romalı- ların kendi tanrıları ile yabancı tanrılar arasındaki fark ortadan kalkmaya başladı. Özellikle doğu dinleri ve Yunan tanrıları Roma pantheonunda yerleştiler.


80. Soru

I.Theodosius kaç yılında Roma İmparatorluğunu Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde oğulları arasında bölmüştür?

Cevap

I.Theodosius MS 395 yılında Roma İmparatorluğunu Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde oğulları arasında bölmüştür.


81. Soru

Flaviuslar hanedanının son üyesi İmparator Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesinden sonra tahta kim geçmiştir?

Cevap

Flaviuslar hanedanının son üyesi İmparator Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesinden sonra, saygın bir senatör olan Nerva (MS 96-98) tahta geçti.


1. Soru

Su yolları hangi amaç için ifade edilmiştir?

Cevap

Suyun şehirlere uzak mesafelerden taşınabilmesi için kaynaktan gelen su çok düşük bir eğimle su yollarına verilmiş, ova ve vadi gibi derin noktaları bu su yollarının aşabilmesi için su kemerleri inşa edilmiştir.

2. Soru

Augustus döneminin icraatları nerede anlatılmıştır ve en önemli icraatı nedir?

Cevap

Augustus döneminin icraatları, en sağlam kopyası Ankyra’daki (Ankara) Augustus tapınağının duvarlarına yazılmış olan vasiyetnamesinde anlatılmıştır. Buna göre, en önemli icraatı, iç savaşları sona erdirerek ve komşuları ile mümkün olduğu yerlerde savaş yerine diplomatik çözüm yolunu seçerek, “Pax Romana” yani Roma barışını meydana getirmiş olmasıdır.

3. Soru

Latrina nedir?

Cevap

Roma İmparatorluk Çağında şehirlere inşa edilen bir başka su yapısı Latrina’dır. Latrina, toplu olarak kullanılabilen tuvaletlerdir. Günümüzden farklı olarak pek çok kişinin aynı anda beraber kullanabildiği latrinalar şehirlerde inşa edilen düzenli kanalizasyon sistemleri ile beraber Anadolu şehirlerindeki sağlık seviyesini artmışlardır.

4. Soru

Doğu Roma İmparatorluğu’na Bizans neden verilmiştir?

Cevap

Doğu Roma İmparatorluğu’na verilen Bizans adı, tarihçiler tarafından eski Roma İmparatorluğu ile karıştırılmaması için bir ayrım meydana getirmek amacı ile takılmış modern bir yakıştırmadır.

5. Soru

Synkretik nedir?

Cevap

Synkretik, pek çok değişik pagan tanrısının kültleri ve dolayısıyla özelliklerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkan karışık kültler.

6. Soru

Anadolu’da Roma heykel sanatı nasıl açıklanabilir?

Cevap

Romalılar Yunan heykeltıraşlığını temel olarak alıp geliştirmişlerdir. Bugün Türkiye’deki müzelerde sergilenmekte olan Roma heykeltıraşlığı örneklerinin çok büyük bir kısmı mermerdendir. Gerçek Roma heykeltıraşlığı özellikleri portre heykellerinde görülebilir. Oldukça realist bir üslup izleyen bu sanatta sadece önemli kişiler değil, normal halk da tasvir edilmiştir. Roma anıtları Romalıların zaferlerini vurgulayabilecekleri önemli kamusal alanları oluşturuyordu; bu nedenle politik propaganda amaçlı pek çok anıt dikilmiştir. Anadolu’da Roma İmparatorluk Çağında pek çok heykel atölyesi kurulmuştur. Özellikle Aphrodisias veya Pamphylia heykeltıraşlık okulları bunlar arasında sayılabilir. Yeni kurulan başkent Constantinopolis’in süslenmesi için aralarında dünyanın yedi harikasından biri olan Olympia Zeus heykeli de olmak üzere Yunan dünyasının başyapıtları buraya taşınmıştır. Roma rölyef sanatının çok güzel örnekleri lahitler üzerinde de görülmektedir. Anadolu’da üretilen kabartmalı lahitler Roma İmparatorluğu’nun her tarafına satılmıştır.

7. Soru

Julius-Claudiuslar hanedanı ne zaman sona ermiştir?

Cevap

Julius-Claudiuslar hanedanı, son imparator olan Nero’nun (MS 54-68) öldürülmesiyle sona erer.

8. Soru

Enflasyona karşı mali reformlar nelerdir?

Cevap

MS 301 yılında kaleme alınan “Narh Emirnamesi” ile imparatorluk çapında var olan her türlü meta ve hizmet için ödenecek en yüksek fiyatların sabitlenmesi denenmiş; yeni tip ve birimlerde sikkeler basılarak paraya duyulan güvensizlik sona erdirilmeye çalışılmıştır. Mali durumdaki reformlar başarılı olamamıştır.

9. Soru

Akropol nedir?

Cevap

Akropol, antik kentlerde en yüksek yerlere inşa edilen içinde tapınak, yönetim binaları vs. bulunduğu etrafı surlarla çevrili alan (Yukarı şehir).

10. Soru

Asker İmparatorlar Dönemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Asker İmparatorlar Dönemi (MS 235-284), bütün Roma İmparatorluğunun karışıklıklara boğulduğu bir süreçtir. Bütün sınırlarda yaşanan bozgunlar ve iç savaş nedeniyle güvenliğin sağlanamaması yerel ölçekli isyanlara da neden olmuştur. Roma İmparatorluğu’nu bu dönemde en çok etkileyen diğer bir olay büyük veba salgınıdır. Roma İmparatorluğunda yaşayan nüfusun neredeyse 1/4’ü veba salgını sonucu hayatlarını kaybettiler. Asker İmparatorlar döneminde yaşanan zorluklara katlanan artan sayılarda Roma vatandaşları dünyada çekilen acılara karşılık ölümden sonra öbür dünyada mutluluk vadeden Hristiyanlığa geçmeye başladılar.

11. Soru

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayatına ilişkin aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Cevap

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayat, Hellenistik Dönemdeki gibi devam etmiştir. İmparatorluk döneminde Roma İmparatorlarının bazıları yaşarken, bazıları ise öldükten sonra tanrılaştırılmıştır. Bu kült Tanrıça Roma kültüyle birleştirilmiş ve özellikle eyaletlerde gelişimi teşvik edilmişti. Örneğin Ephesus’da (İzmir, Selçuk, Efes) dört ayrı imparator adına Sebasteion’lar Ankyra’daki (Ankara) Augustus Tapınağı, Pergamon akropolünde inşa edilen Traianus Tapınağı ve Ephesos’daki Hadrianus Tapınağı da bu amaçla kullanılan yapılar arasında başta gelir.

12. Soru

Roma İmparatorluğu çağında yeni yol ağı inşa edilmesinin sebebi nedir?

Cevap

Roma İmparatorluğu çağında Anadolu’da bulunan eyaletlerin güvenliği ve refahının artırılması için mevcut yollar geliştirilmiş, pek çok yeni yol ağı inşa edilmiştir. Bu yolların güvenliğini sağlayan istasyonlar Roma ordusunun askerleri tarafından korunmaktaydı.

13. Soru

İmparator Claudius döneminde meydana gelen gelişmeler bütünü nasıl açıklanabilir?

Cevap

İmparator Claudius döneminde (MS 41-54) Lykia ve Thrakia’nın da Roma eyaletleri yapılmasıyla Roma İmparatorluğu Euphrates (Fırat) Irmağına kadar olan bütün Anadolu’yu kontrolü altına almıştır.

14. Soru

Roma İmparatorluğunun tüccarlarının uzun mesafeli ticaret yapmasındaki en önemli avantaj aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap

Roma İmparatorluğunun tüccarları ağırlıklı olarak Akdeniz ve Batı Avrupa’daki Roma topraklarında oluşan barış ortamından faydalanarak uzun mesafeli ticaret yapar duruma gelmişlerdir.

15. Soru

I. Yıkanma II. Spor III. Eğitim IV. Kültürel Faaliyetler Roma Hamamları yukarıdaki faaliyetlerden hangileri için kullanılmıştır?

Cevap

Roma Hamamları, sadece yıkanma amacıyla sınırlı kalmayan, eğitim, spor ve kültürel faaliyetler için de kullanılan çok mekanlı ve çok amaçlı büyük yapılardır.

16. Soru

Romalıların zafer takları, Anadolu’da hangi amaçla kullanmışlardır?

Cevap

Romalılar özellikle Roma kentinde zafer takları inşa ederlerken, Anadolu’da bu form zafer amaçlı olmayan anıtsal kapılar için kullanılmıştır.

17. Soru

Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti ve dili eşleşmelerinden hangisi doğrudur?

Cevap

Doğu Roma İmparatorluğu başkenti Constantinopolis olmak üzere, İmparatorluğun Grekçe konuşulan bölgelerinde kurulmuştur.

18. Soru

Aquadukt yapı tipi nedir?

Cevap

Önemli bir yapı tipi olan Aquadukt, suyun arazideki eğimleri ve çukur yerleri aşması için inşa edilen kemerler üzerinde yükselen su köprüleridir.

19. Soru

Codex Theodosius nedir?

Cevap

II. Thedosius’un (MS 408-450) en önemli icraatlarından biri kendisi ve kendisinden önceki imparatorların çeşitli konularda yazdıkları emirnameleri bir araya getirerek ve Codex Theodosius adıyla yayınlayarak bir Roma Hukuku oluşturmasıdır.

20. Soru

I. Yeni bir Roma eyaleti olan Galatia eyaletini kurmuştur. II. Anadolu’da 20 civarında koloni kentleri kurmuştur. III.  Pek çok kentte tanrıça Roma ve Augustus kültleri kurulmuştur. Yukarıdaki maddelerden hangileri Augustus dönemindeki gelişmeler arasında gösterilmektedir?

Cevap

MÖ 25 yılında Galatia Krallığı’nı ilhak ederek Anadolu’da yeni bir Roma eyaleti olan Galatia eyaletini kurmuştur. Augustus’un Anadolu’daki en önemli icraatı(işi) Roma İmparatorluğu’na yeni bağlanmış yerlerde güvenliği sağlamak ve az gelişmiş diğer yerlerde şehirleşmeyi hızlandırmak için emekli askerleri yerleştirdiği 20 civarında koloni kentleri kurmasıdır. Bunlar arasında Colonia Julia Augusta, Antiokheia (Yalvaç- Isparta), Colonia Julia Germe (Yürme Köyü- Eskişehir) sayılabilir.

21. Soru

Roma Cumhuriyeti’nde korsanlığın hızla yayılmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap

Roma donanmasına önem verilmemesi ve Seleukos Krallığı gibi devletlerin zayıflamış olması bu bölgede korsanlığın hızla yayılmasına neden oldu. Korsanlık MÖ 67’de Pompeius’un Anadolu’ya yeni bir sefer düzenlemesine kadar devam etti.

22. Soru

Atriumlu ev nedir?

Cevap

Atriumlu ev, odaları merkezi ve tepesi açık bir avlunun etrafında yer alan ev planı tipi.

23. Soru

Roma İmparatorluk çağında Nymphaion’lar hangi forma dönüşmüştür?

Cevap

Nymphaion’lar, daha önceki dönemlerde sade çeşme yapıları şehirlerde olmakla beraber Roma İmparatorluk çağında bu yapı tipi anıtsal bir forma bürünmüş ve pek çok kentte Roma imparatorlarının gücünü sembolize eden bir hâle gelmiştir.

24. Soru

Flaviuslar’ın Anadolu’ya katkıları ne yönde olmuştur?

Cevap

Flaviuslar döneminde Anadolu’daki yollar tamir edilerek yeni yollar yapılmıştır ve kentlerin refah seviyesi artmıştır.

25. Soru

I. Constantinus’un en önemli icraatı nedir?

Cevap

En önemli icraatı, imparatorluğun tek bir başkentten idare edilmesinin mümkün olmaması nedeniyle yeni bir başkent kurması olmuştur. Bu amaçla, coğrafi bakımdan oldukça elverişli bir yerde olan küçük Byzantion (Sarayburnu, İstanbul) kenti yeni imar faaliyetleri ile genişletilerek MS 330’da Constantinopolis adıyla Roma İmparatorluğu’nun ikinci başkenti ilan edildi. Roma kentinden pek çok kamu kurumu ve memurlar buraya taşındı. Kısa sürede yeni başkent, eskisini gölgede bırakacak kadar önem kazandı.

26. Soru

Roma İmparatorluğu’nun doğudaki geleneksel sınırı neresidir?

Cevap

Roma İmparatorluğu’nun doğudaki geleneksel sınırı Euphrates (Fırat) Irmağı’dır.

27. Soru

Aşağıdakilerden hangisi Tetrarşi Dönemi’nde isyanların önüne geçmek için alınmış idari bir önlemdir?

Cevap

Tetrarşi Dönemi’nde idari reformun en önemli özelliklerinden biri Diocletianus tahta geçtiğinde 48
adet olan eyaletlerin tamamının bölünerek, daha küçük yeni eyaletler oluşturulmasıdır.
Böylece eyalet sayısı 104’ü geçmiştir. Burada amaç zengin eyaletlerde güçlenerek imparator olmak
üzere isyan edecek valilerin önünün kesilmesidir.

28. Soru

Flaviuslar Dönemi ne zaman sona ermiştir?

Cevap

Flaviuslar hanedanı, son imparator olan Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesiyle sona ermiştir.

29. Soru

I. Constantinus’un özellikle hangi alanda emirname yayınlamıştır?

Cevap

I. Constantinus, yönetimi süresince, özellikle din konusunda farklı dinlere inananların kişisel tercihlerinde hür oldukları ve birbirlerine saygılı davranmaları gerektiğini bildiren pek çok emirname yayınlamıştır.

30. Soru

Severuslar döneminin en önemli icraatı nedir?

Cevap

Severuslar döneminin en önemli icraatı, Caracalla (MS 211-217) döneminde kaleme alınan bir emirname ile Roma İmparatorluğu sınırları içinde yaşayan herkesin Roma vatandaşı yapılmasıdır. Böylece Romalı ve vatandaşlık hakkı olmayan eyaletli arasındaki farklar ortadan kaldırılmıştır.

31. Soru

Romalıların özel konutlardaki mimarisi nasıldır?

Cevap

Özel konutlarda Romalılar Akdeniz etrafında ele geçirdikleri bölgelerin yerel mimarisini devam ettirmişlerdir. Orta Anadolu’da bulunan höyüklerde kerpiç konut mimarisi veya Lykia’da taş temelli ahşap yapılar devam etmiştir.

32. Soru

Romalıların yollar inşa etmelerinin önemli sonucu nedir?

Cevap

Yolların ve gelişen güven ortamının ticareti arttırmasının Anadolu’daki en önemli sonucu daha önceki dönemlerde sadece deniz kıyısında yoğunlaşan büyük metropol kentlerinin Anadolu içlerinde de gelişmesidir.

33. Soru

Claudius ve Aurelianus döneminde Roma İmparatorluğu’ndaki gelişmeler nelerdir?

Cevap

Roma İmparatorluğu yıkılmak üzereyken, İmparator II. Claudius ve Aurelianus’un askeri zaferleri ile dış tehtidler ve iç isyanlar sona erdirilmiştir. Askeri alanda yaptıkları yenilikler Geç Roma dünyasını şekillendirecektir. Her iki imparator da mali durumu düzeltmek için reform denemeleri yaptıysa da tahtta uzun süre kalamamaları nedeniyle bu reformlar kalıcı olamamıştır.

34. Soru

Dioecesis nedir?

Cevap

Diocletianus tahta geçtiğinde 48 adet olan eyaletlerin tamamı bölünerek, daha küçük yeni eyaletler oluşturulmuş ve sayı 104’ü geçmiştir. Bütün eyaletler 12 adet dioecesis altında gruplandırılmıştır.

35. Soru

Hristiyanlık ne zaman Roma İmp.nun resmi dini oldu?

Cevap

MS 4. yüzyılda İmparatoru I. Constantinus zamanında Hristiyanlık önce serbest bırakıldı. Sonra da Roma İmparatorluğunun resmi dini oldu.

36. Soru

Roma İmparatorluğu’nun resmi olarak ikiye bölünmese de idari anlamda Doğu ve Batı ikiye olarak bölünmesi nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

İmparator Diocletianus (MS 284-305) yönetimi ele aldıktan sonra temelleri kendisinden önce atılmaya başlanmış yapısal reformlara önem verdi. Antoninus’lar devrindeki gibi yetenekli bir kumandan olan Maximianus’u “Caesar” ilan ederek kendisine veliaht yaptı. Daha sonra, “Augustus” payesi vererek kendisi ile ortak imparator ilan etti. Maximianus, Mediolanum’dan (Milano, İtalya) Batı Roma topraklarını, Diokletianus ise Balkanlar ve Doğu Anadolu’ya rahatça ulaşabileceği Nikomedia’dan (İzmit) Doğu Roma topraklarını yönetecekti. Böylece, Roma İmparatorluğu resmi olarak ikiye bölünmese de idari anlamda Doğu ve Batı olarak bölünmüş oluyordu.

37. Soru

Anıtsal yapılarda Romalılar hangi formu daha çok kullanmışlardır?

Cevap

Anıtsal yapılarda Romalılar özellikle yüksek yapı formlarını uygulamışlardır. Dolayısıyla Yunan tarzı yekpare taştan yapılar hâlâ yapılmakla beraber, tuğla ve çimento gibi malzemeler daha yoğun kullanılmış, kemer, tonoz ve kubbe gibi mimari formlar yaygınlaşmıştır.

38. Soru

Thedosius dönemindeki mimari gelişmeler nelerdir?

Cevap

Thedosius döneminde Constantinopolis kentinde bulunan Hipodrom içine anıt dikilitaşlar dikilmiştir. Bu dönemde bütün pagan tapınakları kapatılarak kamu kullanımına verilmiş ve bunların büyük kısmı kiliselere dönüştürülmüştür.

39. Soru

Roma döneminin zenginleşmesi ve bu zenginliğin MS 3. yüzyıl ortasına devam etmesinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Roma döneminde paranın düzenli ve kaliteli basılması, vergilerin toplanabilmesi, imparatorluğa gelir getiren sektörlere yatırımlar yapılması sayesinde, cumhuriyetin zenginleşmesi ile MÖ 2. yüzyılda artan fiyatlar, MS 3. yüzyıl ortası krizine kadar hemen hemen sabit kalmıştır.

40. Soru

Augustus’un ölümüyle tahta geçen Tiberius (MS 14- 37) zamanında meydana gelen gelişmeler nelerdir?

Cevap

Kappadokia Krallığı da ilhak edilerek eyalet haline getirilmiştir. Kappadokia’nın başkenti olan Mazaka-Eusebeia yeni bir isim alarak Caesareia (Kayseri) olarak anılmaya başlamıştır.

41. Soru

Romalıların Anadolu’ya geçişleri nasıl olmuştur?

Cevap

Romalılar MÖ 3. yüzyılın sonlarında ticari ve politik ilişkilere girdikleri Pergamon Krallığı ve Rhodos Cumhuriyeti ile müttefiklik antlaşması yapmışlardı. Seleukos kralı III. Antiokhos’un Makedonia Krallığı ile ittifak yaparak Pergamon Krallığına savaş açması üzerine Romalılar da bu savaşa dahil oldular. Anadolu’nun batısını büyük ölçüde ele geçiren ve orduları Yunanistan’a geçmiş olan Seleukos Kralı III. Antiokhos Romalılara yenilerek Anadolu’ya çekilmek zorunda kaldı. Böylece Romalılar Anadolu’da kendilerine toprak almasalar da müttefikleri aracılığı ile etki alanlarını genişletmiş oldular. MÖ 133 yılında Pergamon Krallığı’nın son kralı III. Attalos öldüğünde, krallığını vasiyet yoluyla Roma devletine bıraktı. Böylece Batı Anadolu’da ilk defa toprak elde eden Romalılar burada “Asia Eyaletini” kurdular.

42. Soru

Roma döneminde enflasyona ne zaman ve nasıl meydana gelmiştir?

Cevap

MS 3. yüzyılda yaşanan siyasal kriz ve ekonomik sonuçları, paranın maden ayarlarının düşürülmesi gibi nedenler yüksek bir enflasyona neden olmuştur. Geç Roma Dönemi boyunca bu buhran sürmüştür.

43. Soru

Romalıların yollar inşa etmelerinin sebebi nelerdir?

Cevap

Her ne kadar asıl amaç askeri olsa da Romalılar her gittikleri yerde yollar inşa etmişlerdir. Bu yollar askeri birliklerin ve teçhizatlarının sevkiyatını kolaylaştırmakta ama aynı zamanda bölgedeki yerleşimlerin ekonomik olarak Roma topraklarındaki diğer yerlere bağlanmasını da sağlamakta idi.

44. Soru

Hadrianus döneminin önemi nedir?

Cevap

Hadrianus dönemi, Roma İmparatorluğu’nun her tarafı için en görkemli dönemdir. Hadrianus yönetimi sırasında uzun gezilere çıkarak pek çok sorunu yerinde incelemiş ve çözmüştür.

45. Soru

Sebasteion nedir?

Cevap

Sebasteion, tanrıça Roma ve tanrılaşmış Roma İmparatoruna tapmak için inşa edilen tapınak.

46. Soru

Julius-Claudiuslar döneminin heykel sanatında önemli merkezi neresidir?

Cevap

Bu dönemin özellikle heykel sanatında en önemli merkezi Aphrodisias’tır. Burada imparator kültü için inşa edilen Sebasteion yapısının frizlerinde Julius-Claudiuslar ailesinin üyeleri mitolojik konular için de gösterilmişlerdir.

47. Soru

Romalıların tiyatro mimarisi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Romalılar Yunan tarzı at nalı biçimindeki tiyatro yapısının plan tipini değiştirerek yarım daire hale getirmişler ve sahne binasını taştan inşa etmeye başlamışlardır.

48. Soru

Flaviuslar Dönemi ne zaman ve nasıl başlamıştır?

Cevap

Nero’nun ölümüyle başlayan iç savaştan galip çıkan ve doğu eyaletleri tarafından imparator ilan edilip İtalya’yı ele geçirerek tahtı kazanan Vespasianus (MS 69- 79) ile Flaviuslar hanedanı başlar.

49. Soru

Amphitheatron nedir?

Cevap

Amphitheatron (Amfitiyatro), planı tam daire şeklinde olan tiyatro yapısıdır. Türkiye’de bu form nadir olarak kullanılmıştır, yarım daire planlı tiyatroların bu kelime ile adlandırılması yanlıştır.

50. Soru

Pontus Kralı VI. Mithridates’in Roma İmparatorluğuna nasıl etkileri olmuştur?

Cevap

MÖ 88 yılında Roma devletine savaş açan Pontus Kralı VI. Mithridates, Asia eyaletini tamamen ele geçirdi ve Anadolu’da yaşayan bütün Roma vatandaşlarını idam ettirdi ve ardından Yunanistan’a geçerek buradaki Roma etkisini kırmaya başladı. Kral VI. Mithridates’e karşı Roma generali Sulla bir ordu ile doğuya gelerek Anadolu’da Mithridates ile savaştı ve Asya eyaletini yeniden ele geçirdi. Ancak Pontus Krallığı ile barış yaparak İtalya’ya geri dönmek zorunda kaldı.

51. Soru

Aeneas kimdir?

Cevap

Aeneas, Batı Anadolu’daki Troia Savaşının kaybedilmesinden sonra, yıkımdan kurtulabilen Troialı kahramandır. Efsanesi Romalı yazar Vergilius tarafından Aeneas adıyla kaleme alınmıştır. Bu efsanede Troia savaşından kurtulanları yöneten Aeneas, pek çok maceradan sonra İtalya’ya ulaşmıştır.

52. Soru

Hristiyanlık ne zaman kurulmuştur?

Cevap

Hristiyanlık İmparator Augustus zamanında Hz. İsa tarafından kurulmuştur. MS 1. ve 2. yüzyıllarda özellikle fakir halk arasında gizlice bütün Roma İmparatorluğu sınırları içerisinde hızla yayıldı.

53. Soru

Pompeius döneminde Roma İmparatorluğu’nun gelişimi ne yönde olmuştur?

Cevap

Pompeius, Pontus Kralı VI. Mithridates’i de yendi (MÖ 64). Ardından Anadolu’da iyice zayıflamış Seleukos Krallığı gibi küçük devletleri de ortadan kaldırarak geniş bir bölgeyi Roma topraklarına kattı. Sonuç olarak, Bithynia Eyaleti, Pontus Eyaleti, Kilikia Eyaleti ve Suriye Eyalet’i kurularak Anadolu’nun ve yakın çevresinin büyük bir kısmı Roma devletine katılmış oldu.

54. Soru

Doğu Roma İmparatorluğu ne zamana kadar sürmüştür?

Cevap

Doğu Roma İmparatorluğu varlığını, İstanbul’un 1453 yılında Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedilmesine kadar sürdürmüştür.

55. Soru

Roma İmparatorluğunu hangi İmparator döneminde Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde bölünmüştür?

Cevap

I. Theodosius MS 395 yılında Roma İmparatorluğunu Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde oğulları arasında bölmüştür.

56. Soru

Romalılar hangi ekonomik faaliyetleri kullanmışlardır?

Cevap

Romalılar, açık arttırmalar, hisse senetleri, bonolar ve bankalar, devlet güvenceli krediler, ipotek gibi günümüz ekonomisinde yer alan faaliyetlerin hepsini kullanmışlardır.

57. Soru

Zafer Takı nedir?

Cevap

Zafer Takı, bir zaferi kutlamak için inşa edilen anıtsal kapıdır.

58. Soru

Roma döneminde toplanan vergiler nasıl kullanılıyordu?

Cevap

Diocletianus’un reformlarına kadar olan süreçte, Roma İmparatorluğu’nun vergileri, içerisinde asker bulunan eyaletler ve Mısır gibi zengin bazı bölgelerden olmak üzere imparatorluk hazinesine gidiyordu. İtalya ve asker bulunmayan eyaletlerin gelirleri ise senato kasasında toplanmaktaydı. İmparatorluk kasası öncelikle ordunun gereksinimlerini karşılamakta, ama diğer yandan pek çok kamu harcamasının finansmanında da kullanılmaktaydı.

59. Soru

Anadolu’da şehircilik ve anıtsal mimari ne zaman başlamıştır?

Cevap

Anadolu’da şehircilik ve anıtsal mimari Roma yönetimi öncesinde başlamıştır. Dolayısıyla Romalılar özellikle batı Anadolu’yu ele geçirdiklerinde zaten anıtsal yapılar ile dolu ve düzenli şehirlere sahip oldular.

60. Soru

Basilika nedir?

Cevap

Basilikalar, mahkeme ve borsa olarak kullanılan yapılardır.

61. Soru

I. Constantinus, yönetimi süresince, özellikle din konusunda farklı dinlere inananların kişisel tercihlerinde hür oldukları ve birbirlerine saygılı davranmaları gerektiğini bildiren pek çok emirname yayınlamıştır.

Cevap

Valentinianus Hanedanlığı Döneminde Roma İmparatorluğu içinde yaşayan halkın büyük bir kısmı Hristiyan olmuş ve Paganlar cezalandırılmaya başlanmıştır.

62. Soru

Aeneas kimdir?

Cevap

Batı Anadolu’daki Troia Savaşının kaybedilmesinden sonra, yıkımdan kurtulabilen Troialı kahramandır. Efsanesi Romalı yazar Vergilius tarafından Aeneas adıyla kaleme alınmıştır. Bu efsanede Troia savaşından kurtulanları yöneten Aeneas, pek çok maceradan sonra İtalya’ya ulaşmıştır

63. Soru

Pergamon Krallığı kaç yılında Roma devletine bırakıldı?

Cevap

MÖ 133 yılında Pergamon Krallığı’nın son kralı III. Attalos öldüğünde, krallığını vasiyet yoluyla Roma devletine bıraktı.

64. Soru

Roma’yı en yüksek yetkilerle yönetmekte olan ve diktatör ilan edilen Julius Caesar kaç yılında öldürülmüştür?

Cevap

MÖ 44 yılında, Roma’yı en yüksek yetkilerle yönetmekte olan ve diktatör ilan edilmiş olan Julius Caesar, Brutus ve Cassius’un başını çektiği bir grup tarafından Roma senatosunda öldürüldü.

65. Soru

Julius Caesar’ın ölümünden sonra Roma’nın yönetimi kimlere geçti?

Cevap

Julius Caesar’ın ölümünün hemen ardından Caesar’ın yardımcısı Marcus Antonius ve yeğeni Octavianus (Augustus) Roma’da yönetimi ele geçirdiler.

66. Soru

Augustus’un Anadolu’daki en önemli icraatı nedir?

Cevap

Augustus’un Anadolu’daki en önemli icraatı(işi) Roma İmparatorluğu’na yeni bağlanmış yerlerde güvenliği sağlamak ve az gelişmiş diğer yerlerde şehirleşmeyi hızlandırmak için emekli askerleri yerleştirdiği 20 civarında koloni kentleri kurmasıdır. Bunlar arasında Colonia Julia Augusta, Antiokheia (Yalvaç- Isparta), Colonia Julia Germe (Yürme Köyü- Eskişehir) sayılabilir.

67. Soru

Flaviuslar dönemi hangi olayla başlayıp hangi olay ile sona ermiştir? Flaviuslar hanedanının ilk ve son imparatorları kimlerdir?

Cevap

Nero’nun ölümüyle başlayan iç savaştan galip çıkan ve doğu eyaletleri tarafından imparator ilan edilip İtalya’yı ele geçirerek tahtı kazanan Vespasianus (MS 69-79) ile Flaviuslar hanedanı başlar. Onun döneminde Kommagene Krallığı da ilhak edilerek Roma’ya bağlanmıştır. Bölgedeki Zeugma (Belkıs – Gaziantep) kentine bir lejyon yerleştirilmiştir. Flaviuslar döneminde aynı zamanda Anadolu’daki yollar tamir edilerek yeni yollar yapılmıştır. Flaviuslar hanedanı, son imparator olan Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesiyle sona ermiştir.

68. Soru

Akropol nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Antik kentlerde en yüksek yerlere inşa edilen içinde tapınak, yönetim binaları vs. bulunduğu etrafı surlarla çevrili alandır (Yukarı şehir).

69. Soru

Dioecesis nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Eyaletlerin toplandığı büyük idari bölgedir.

70. Soru

Sebasteion nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Tanrıça Roma ve tanrılaşmış Roma İmparatoruna tapmak için inşa edilen tapınaktır.

71. Soru

Synkretik Nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Pek çok değişik pagan tanrısının kültleri ve dolayısıyla özelliklerinin birleştirilmesi ile ortaya çıkan karışık kültlerdir.

72. Soru

Zafer takı nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Bir zaferi kutlamak için inşa edilen anıtsal kapıdır.

73. Soru

Roma Hamamları hangi amaçlarla kullanılan yapılardır?

Cevap

Sadece yıkanma amacıyla sınırlı kalmayan, eğitim, spor ve kültürel faaliyetler için(de kullanılan çok mekanlı ve çok amaçlı büyük yapılardır.

74. Soru

Basilika nedir? Tanımlayınız.

Cevap

Mahkeme ve borsa binasıdır.

75. Soru

Roma tiyatrosunun yapısı nasıldır?

Cevap

Oturma yerleri ve sahnesi yarım daire planlı ve genellikle sahne binası taştan inşa edilerek ana binayla organik olarak bağlı bulunan tiyatro yapısına sahiptir.

76. Soru

Latrina nedir?

Cevap

Toplu olarak kullanılabilen tuvaletlerdir.

77. Soru

Amphitheatron(Amfitiyatro) nedir? Yapısı nasıldır?

Cevap

Planı tam daire şeklinde olan tiyatro yapısıdır. Türkiye’de bu form nadir olarak kullanılmıştır, yarım daire planlı tiyatroların bu kelime ile adlandırılması yanlıştır.

78. Soru

Atriumlu evlerin yapısı nasıldır?

Cevap

Odaları merkezi ve tepesi açık bir avlunun etrafında yer alan ev planı tipidir.

79. Soru

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayat nasıldır?

Cevap

Roma döneminde Anadolu’daki dinsel hayat, Hellenistik dönemdeki gibi devam etmiştir. Romalılar, kendi inançlarıyla çelişkiye düşmediği ve toplumsal sorunlara yol açmadığı sürece ele geçirdikleri yeni bölgelerdeki yerel dinlere karşı toleranslı davranmışlardır. Dolayısıyla eyaletler deki mevcut kültler gelişerek ve başkent Roma veya di- ğer büyük kentlere de yayılarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. Anadolu’da bronz çağındaki kökenlerini hâlen koruyan pek çok yerel kült Roma döneminde de mevcut olmayı sürdürüyordu. MÖ 2. yüzyıldan başlayarak Romalı- ların kendi tanrıları ile yabancı tanrılar arasındaki fark ortadan kalkmaya başladı. Özellikle doğu dinleri ve Yunan tanrıları Roma pantheonunda yerleştiler.

80. Soru

I.Theodosius kaç yılında Roma İmparatorluğunu Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde oğulları arasında bölmüştür?

Cevap

I.Theodosius MS 395 yılında Roma İmparatorluğunu Batı ve Doğu olarak kalıcı bir şekilde oğulları arasında bölmüştür.

81. Soru

Flaviuslar hanedanının son üyesi İmparator Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesinden sonra tahta kim geçmiştir?

Cevap

Flaviuslar hanedanının son üyesi İmparator Domitianus’un (MS 81-96) öldürülmesinden sonra, saygın bir senatör olan Nerva (MS 96-98) tahta geçti.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.