Açıköğretim Ders Notları

Aile Yapısı ve İlişkileri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Aile Yapısı ve İlişkileri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Teknoloji Ve Aile

1. Soru

Teknoloji insan yaşamının hangi alanlarını kapsamaktadır?

Cevap

Teknolojinin kapsamı çok geniştir. Çünkü insanlık dünya üzerinde bulunan her şeyden yararlanmaya çalışmaktadır. Günümüzde teknoloji beslenme, giyim, barınma, bilgisayar gibi farklı alanlarda olmak üzere insan yaşamının her alanına hitap etmek üzere gelişmektedir. Dolayısıyla insanın hizmetine sunulan her mal ve hizmetin mutlaka bir üretim tekniği vardır. Bu da o alana özgü uygulamalar ve teknolojinin gelişmesi anlamına gelmektedir. Sonuç olarak teknolojinin kapsamı insan yaşamı ile ilgili faaliyetlerin bütünüdür.


2. Soru

Teknoloji nitelik bakımından nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Günümüzde gelişen teknoloji nitelik bakımından iki farklı şekilde tanımlanabilir:
• İnsanın yaşamını ve çevresini değiştirmek amacıyla materyal, alet, makine üretebilmesi, bilgi ve yeteneklerini kullanması.
• İnsanın yaşamını ve çevresini değiştirmek amacıyla, malzeme ve insan kaynaklarını, bilimsel esaslar doğrultusunda disiplinli olarak kullanması.
Sonuç olarak teknoloji gelişimini sürdürürken insan, materyal (alet), bilim ve sanat kaynaklarından yararlanmaktadır.


3. Soru

Tarihsel bağlamda teknolojisinin insan hayatındaki gelişim süreci nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

İnsan, dünya üzerinde var olduğu ilk andan itibaren, sürekli olarak hayatını daha rahat ve daha kolay devam ettirebilmenin yollarını aramıştır. Tüm düşünce gücünü bu yönde yoğunlaştırmıştır. Böylece her geçen gün hayatı daha kolay kılabilmiştir.
Yeni her gün hayatı daha da kolaylaştıracak bir aracı, gereci bulmuş, geliştirmiş ve kullanıma hazır hale getirmiştir. Bu noktada bilgilerin üretilmesi, üretilen bilgilerin kullanıma hazır hale getirilmesi ve kullanıma hazır bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması teknolojinin hayata uygulanmasının koşullarıdır.


4. Soru

Teknolojinin ailenin barınmasına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknolojinin ailenin barınmasına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Modern konutlar,
• Güvenli konutlar,
• Konforlu konutlar.
• Olumsuz etkiler;
• Zayıf komşuluk ilişkileri,
• Asosyal bir yaşam tarzı.


5. Soru

Teknolojinin ailenin dinlenme/eğlenme alışkanlığına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknolojinin ailenin dinlenme/eğlenme alışkanlığına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Bol ve çeşitli bilgisayar oyunları,
• Bilgisayar teknolojisine dayalı değişik eğlenme araçları ve ortamları.
• Olumsuz etkiler;
• Bilgisayar karşısında daha fazla vakit geçirmeden kaynaklanan radyasyon tehlikesi,
• İnternet kanalı ile kumar, zararlı madde vs. gibi insan yaşamını olumsuz etkileyen maddelere kolay ulaşabilme,
• Daha asosyal bir yaşam.


6. Soru

Küreselleşmenin toplum bağlamındaki etkisi nelerdir?

Cevap

Küreselleşme günümüz dünyasının temel niteliğini yansıtmakta ve ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel alanlarda son dönemlerde yaşanan hızlı bütünleşme ve benzeşme sürecidir.  Küreselleşme günümüz dünyasının temel niteliğini yansıtmakta ve ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel alanlarda son dönemlerde yaşanan hızlı bütünleşme ve benzeşme sürecidir. Dünyadaki bu köklü dönüşüm toplum hayatında da değişimlere neden olmaktadır. Küreselleşmeyi kısaca “dünyanın tek bir mekân olarak algılanabilecek ölçüde sıkışıp küçülmesi” olarak tanımlamak mümkündür. Dolayısıyla küreselleşme ekonomiden siyasete ve iletişime kadar her alanda toplumlarda değişimlere neden olmuştur. Bu durum çağdaş toplumların kültürel değerlerini kısmen de olsa değiştirmeye zorlamaktadır. Ulaşım imkânlarının gelişmesiyle mesafelerin ortadan kalması dünyayı küresel bir köy formuna dönüştürmeye başlamıştır. Bu durum toplumun bir öğesi olan ailenin uyum sağlamasını gerekli kılmaktadır.


7. Soru

Klan ailesi ne demektir?

Cevap

Klan, Durkheim’in belirttiği gibi, toplumun en küçük yapı birimi, bölünmesi mümkün olmayan en küçük topluluktur. Klanda hiçbir birey ötekinden daha değerli değildir.


8. Soru

İnsan yaşamında rahat, kolay ve iyi yaşamayı sağlayabilmek adına teknolojinin rolü nedir?

Cevap

İnsan yaşamındaki uğraşlarını başlıca iki ana konuda toplamak mümkündür:
• Bunlar ilk (birincil) öncelikli ( Beslenmeye, giyinmeye ve barınma vb.) ve
• İkincil öncelikli (dinlenme ve eğlenmeye vb.) uğraşılardır.
Bu uğraşılar insan yaşamının her döneminde önemini korumakta ve gereklilik arz etmektedir. İnsanın bu ihtiyaçlarının giderilmesi ise bir zarurettir. Günümüzde insanın her iki alandaki ihtiyaçları teknoloji aracılığıyla giderilmektedir. Öyle ki yeme içmeden eğlenmeye kadar her alanda teknoloji insan yaşamındaki önemli bir öge haline gelmiştir. Dolayısıyla teknoloji, bu uğraşıların daha kolay, daha rahat, daha düzenli bir şekilde yerine getirilmesi için uygun ortam hazırlanmasına olanak tanımaktadır.


9. Soru

Teknolojinin nesilden nesile aktarılmasını sağlayan ve teknolojik gelişmelerin yok olma tehlikesini büyük ölçüde kaldıran icad nedir?

Cevap

Yazının icadı ile birlikte teknolojik icatların ve teknolojik gelişimlerin yok olma, kaybolma tehlikesi büyük ölçüde ortadan kalkmış ve teknoloji böylece nesilden nesile aktarılır olmuştur.


10. Soru

Anaerkil aile (ana ailesi) neyi ifade etmektedir?

Cevap

Toplumların göçebe hayattan yerleşik hayata geçmesi ile ana ailesi ortaya çıkmıştır. İlkel dönemlerde özellikle avcılık ve toplayıcılıkla geçinen toplumlarda doğan çocukların yalnızca annelerinin kesin olarak bilinmesi nedeniyle soyun anneyle belirlendiği dönemdeki aile anaerkil ailedir. Ana ailesinde; annenin kardeşleri, çocukları ve diğer akrabaları aynı evde yaşarlar. Aile reisi, ananın erkek kardeşidir.


11. Soru

Sanatın teknolojinin gelişimine ilişkin niteliği nasıl açıklanabilir?

Cevap

Sanat insanın yaratıcı gücüne dayalı bir olaydır. Değeri kendi içerisinde saklıdır. Teknoloji, insanın yaşamını daha kolay hale getirmek için, insanın yaratıcı gücünü kullanarak eser ortaya çıkarmasıdır. Teknolojik olarak ortaya çıkarılan her eser fonksiyonel, ekonomik ve estetik olmalıdır. Bu açıdan teknoloji ögeleri tasarlamada ve biçim vermede sanattan yararlanır. Yani sanatın ortaya koyduğu kurallar kullanılır.


12. Soru

Teknolojik gelişim insan yaşamı üzerine ne gibi etkilere sahip olmuştur?

Cevap

İnsanoğlu zihinsel yeteneği sayesinde düşünerek çevreyi incelemiş, çevrede bulunan kaynakları kendisini daha rahat, daha kolay yaşatabilecek şekilde kendi çıkarları doğrultusunda değiştirmenin yollarını araştırmıştır.
Böylece çevrede varolan her türlü materyalden çıkarları için aletler üretmiştir. Bu aletler yardımıyla çevreyi daha kolaylıkla değiştirme yoluna gitmiştir. İnsanın geçmişten başlayarak sürekli olarak içinde yaşadığı çevreyi kontrol etmesi, kendi çıkarı için değiştirmesi ve kullanmak için sürekli olarak bir zihinsel uğraş içerisinde olması yaşamını kolaylaştırmaktadır.


13. Soru

İnsan yaşamında bilgilerin üretilmesi ve ortaya konulması yaşamı nasıl kolaylaştırmaktadır?

Cevap

Hayatı kolaylaştıracak herhangi bir araç ya da gerecin ortaya çıkarılabilmesi için öncelikle bilgilerin üretilmesi gerekmektedir. Üretilen yeni bilgiler sayesinde insanların çevresinde oluşan ancak nedeni bilinmeyen olayları açıklamak mümkün hale gelebilmektedir. Bu açıdan yeni bilgilerin üretilmesi insanlara yeni ufuklar açmakta, insanların düşünce alanlarını genişletmektedir. Böylece hayatı daha kolay kılabilecek unsurların neler olabileceğinin daha kolaylıkla ortaya konulması sağlanabilmektedir. Üretilen her yeni bilgi, hem daha yeni bilgilerin üretilmesini zorunlu kılmakta hem de kolaylaştırmaktadır.


14. Soru

İnsan yaşamının gelişimindeki temel dinamik nedir?

Cevap

İnsan yaşamındaki ilerlemeler teknoloji ile ölçülmektedir. Teknoloji bireyin çevresini kontrol etmesi için insana yeni bir güç getirmiştir. Bu yeni güç insanın yaşamı üzerinde doğrudan etkili olmakta ve günümüz insanının vazgeçilmezi haline gelmiştir. Dolayısıyla insan teknolojiyi hem istemekte, arzulamakta, hem de geliştirmeye çabalamaktadır.


15. Soru

Teknolojinin insan yaşamında toplumu bütünleştirme anlamında işlevleri nelerdir?

Cevap

İnsanın yaşamı süresince yararlandığı alanlardan birisi de ulaşımdır. Değişik bölgelerde yaşayan insanların birbirleri ile doğrudan temasa geçmeleri, kaynaşmaları yeni dostlukların kurulması ve bu dostlukların sürdürülebilmesi, insanların yaşadıkları kültürden coğrafyadan başka kültürleri, coğrafyaları tanımaları ulaşım ile mümkündür.
Son yıllarda kitle iletişim araçları ve ulaşım imkânlarındaki hızlı gelişmeler toplumları bir araya getirme ve kaynaştırma konusunda önemli bir işleve sahiptir. Bütün bu gelişmeler toplumu ve giderek toplumları bütünleştirmeye yöneliktir. Bu bütünleştirme ise teknoloji sayesinde olmaktadır.


16. Soru

Teknolojinin insan yaşamında vazgeçilmez ve sürekli oluşu nasıl açıklanabilir?

Cevap

İnsan, yaşamının her döneminde, karşılaştığı sorunları çözmek için uğraşmıştır. Bu uğraş sonucunda yeni fikirler ortaya çıkarmış, yeni üretim teknikleri geliştirmiştir. Dolayısıyla sorunların çözümüne farklı teknik ve teknolojik gereklilikler teknolojideki gelişimi de beraberinde getirmiştir. Bu karşılıklı etkileşim teknolojiyi geliştirmiştir. Bu nedenle insan yaşamının her dönemi ve her alanında teknolojik gelişmelerden yararlanmak vazgeçilmez bir unsur olmuştur.


17. Soru

Üretilen her yeni bilginin kullanıma hazır hale getirilmesinin insan yaşamındaki kolaylaştırıcı yönü nedir?

Cevap

Bilgi üretilme sürecinde bilgi tek başına yeterli görülmez. Önemli olan üretilmiş bilginin insanlığın kullanabileceği bir hale getirilmesi, o bilginden nasıl yararlanılacağının ortaya konmasıdır. Bu noktada bir bilgiden ne şekilde yararlanılacağının bilinmesi, bunun yollarının araştırılması, bilimin ürettiği bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması teknoloji ile mümkündür.


18. Soru

Teknolojinin insan yaşamının düzeyini artırma anlamında ne gibi işlevlere sahiptir?

Cevap

Teknoloji sayesinde insanlar günlük yaşamlarında yapmak zorunda oldukları veya yaptıkları birçok işi makineler ile yapmaya başlamıştır. Bu nedenle teknoloji ile insanların kullandığı adale gücü miktarını en aza inmiştir. Mekanik güç kullanım oranının artmasıyla teknolojik gelişmelere paralel olarak artmaktadır. Bu durum insanların yaşam kalitesiyle ilişkilidir.
Teknolojik gelişmenin yüksek olduğu bölgelerde insanlar ulaşımlarını otomobil/uçak gibi vasıtalar ile sağlarken, teknolojik gelişmenin az, dolayısı ile yaşam düzeyinin düşük olduğu bir bölgede ulaşım yaya olarak sağlanır. Bu durum doğrudan doğruya yaşam düzeyi ile ilgilidir. Bu yüzden teknolojik gelişmelerin fazla olduğu ülkelerde yaşam düzeyi oldukça yüksektir.


19. Soru

Kullanıma hazır bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması nasıl gerçekleşir? 

Cevap

Bilimin ürettiği bilgiden yararlanarak teknolojinin ortaya koyduğu bir hizmetin, düzenli bir şekilde üretilmesi ve insanlığın hizmetine verilmesi gereklidir. Bu ise endüstrinin ilgi alanıdır. Endüstri, hizmeti sürekli bir şekilde üretmek için organize olur ve insanlığın hizmetine sunar. Sonuç olarak elde edilen her yeni bilgi günün teknolojik imkanlarına bağlı olarak kullanıma sunulmaktadır.


20. Soru

Teknoloji sözcüğünün kökeni ve anlamı nedir?

Cevap

Teknoloji sözcüğü, Antik Yunanca’da zanaat beceri gibi anlamlara gelen “tekhne” kelimesine, bilgi anlamına gelen “logos” son ekinin eklenmesiyle oluşmuştur. Sonrasında tekhne kelimesi, Hint-Avrupa dillerinde “yapmak, elde etmek, üretmek, üretme becerisi” anlamını kazanmıştır. Bu nedenle bir şeyi üretmenin elde etmenin ya da yapmanın; hem bilgisi, hem de becerisi anlamına gelmektedir.


21. Soru

Teknolojinin insanın yaşamında verimliliği artırma adına ne gibi işlevlere sahiptir?

Cevap

Teknoloji iş yaşamında karşılıklı ilişkileri artırarak bireyleri, kuruluşları, bölgeleri ve nihayet ulusları kendi aralarında yarışmaya zorlamaktadır. Yine teknoloji sayesinde iş alanlarında uzmanlaşma ve işbölümü yapma sayesinde bir iş kolunda çalışan bireyler sadece belli bir işin en iyi bir şekilde yapılabilmesi için iş akış alanları yapılmasına olanak tanımaktadır. Tüm bunlar iş kollarında verimliliği artıran unsur olmuştur.


22. Soru

Bilişim ne demektir?

Cevap

Bilişim, kullanıcılar için faydalı ve anlamlı hale getirilmiş veri anlamına gelmektedir. Bilişim sistemleri kavramı; bilginin toplanması, saklanması, işlenmesi ve dağıtılmasına hizmet eden sistemler bütünüdür.


23. Soru

Teknolojinin insanın yaşamını kolaylaştırmak amacıyla hangi işlevlere sahip olmalıdır?

Cevap

İnsanın yaşamını daha kolay hale getirmek amacıyla üretilen teknoloji bazı işlevler kazanmıştır. Bu işlevler şöyle sıralanabilir:
• İnsana kolaylık sağlama
• Yaşam düzeyini yükseltme,
• Toplumu bütünleştirme,
• Verimlilik,
• Karar verme,
• Zamanı değerlendirme,
• Değer kazandırma.


24. Soru

Orta çağda teknolojinin tarihsel gelişim süreci nasıldır?

Cevap

Sabanın keşfedilmesi tarım alanlarının genişlemesine imkan vermiş, tarım ürünlerinin bolca elde edilmesi tarım ürünlerinden işlenmesinin yolunu açmıştır. Yel değirmenleri tahılların öğütülmesi ve tanelerin ezilerek yağ üretiminin sağlanmasına yaramışsa da sonraları çıkrıkların döndürülerek enerji elde etmenin yolu olarak da kullanılmıştır.


25. Soru

Birey olarak insanın teknolojinin gelişimindeki rolü nasıl açıklanabilir?

Cevap

Teknolojinin temel kaynağı insandır. Teknolojinin temel kaynağı insandır. Düşünebilme yeteneği sayesinde insan, yaşadığı ortamı ve çevresini değiştirebilmekte, yaşamı daha kolay kılabilecek önlemleri almaktadır. İlk çağlardan itibaren insan, alet ve materyal üreterek teknolojiyi geliştirmiş ve bugünkü düzeyine ulaştırmıştır. Şekillendirilen taşlar ve ağaçlar kullanılarak, taşıma araçları, barınaklar yapılmış ve yaşam daha kolay, daha güvenli bir hale getirilmiştir.  Tüm bunlar yaşamını kolaylaştırmak amacıyla geliştirmiş ve günümüzün teknolojik düzeyine erişilmiştir. Söz konusu bu aletlerin gelişimi insanın bilgi, beceri derecesine bağlı olarak sürekli gelişmekte ve yaşamı kolaylaştırmaktadır.


26. Soru

Teknolojinin ailenin değişimi ile olan ilişkisi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Toplumun en küçük birimi, yapı taşı olan ailede teknolojiden etkilenmekte ve teknolojiye bağlı olarak değişmektedir. Aynı zamanda aile toplumun temel taşı yaşamın üzerinde kurulduğu birim olarak teknolojiyi de çok fazla etkilemektedir. Dolayısıyla teknoloji-aile etkileşimi tek yönlü olmayıp çift yönlüdür. Ailede görülen her değişim doğrudan doğruya o toplumun kültürü ile ilgilidir. Kültür ise birçok etmene bağlı olarak şekillenmekle birlikte daha çok teknolojiden etkilenerek gelişmektedir. Bu nedenle teknoloji ile aile arasında her zaman çok sıkı iki yönlü etkileşimin söz konusu olduğunu söylemek mümkündür.


27. Soru

Toplumsal cinsiyet ne demektir?

Cevap

Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki fiziksel farklılıkları ortaya koyan biyolojik cinsiyetten ayrı olarak, sosyokültürel temelli farkları temsil etmektedir. Toplumun kadın ve erkek olmaya yüklediği anlamları ve beklentileri ifade eder. Toplumun kadına biçtiği roller toplumda kadının sosyal, kültürel, politik ve ekonomik alanlarda erkeğe göre düşük konumda olmasına yol açmaktadır ki bunun ismi cinsiyet ayrımcılığıdır.


28. Soru

Teknoloji ile teknik ilişkisi nasıldır?

Cevap

Her ne kadar günümüzde kimi zaman teknik ile teknoloji benzer anlamlarda kullanılmaktadırlarsa da bu iki sözcüğün anlamları farklıdır. Bir bakıma teknoloji, tekniğin toplumsallaşması anlamına gelmektedir. Teknik yerine teknoloji kullanıldığında, herhangi bir şeyi üretme, elde etme becerisinin ve üretmenin bilgisinin toplumsal bir bağlamda oluştuğu ve topluca kullanıldığı vurgulanmaktadır.


29. Soru

Teknoloji ve bilim ilişkisi nasıldır?

Cevap

Önceleri teknoloji çoğunlukla bilimin bir parçası olarak görüldüyse de, günümüzde teknoloji bilimin önemli bir sonucu olarak kabul edilmektedir. Bilim ve teknoloji ayrılmaz bir iki olarak sürekli etkileşim halindedirler. Teknoloji bilimsel metodolojinin yaratıcı fikirle ve kullanışlılıkla harmanlanması olarak da tanımlanmıştır.


30. Soru

Bilgi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bilgi, Türk Dil Kurumu sözlüğünde; “bilişim kurallarından yararlanarak kişinin veriye yönelttiği anlam” şeklinde tanımlanmaktadır. Başka bir deyişle, ham verinin yorumlanması ve veriye anlam yüklenmesi, onu bilgiye dönüştürmektedir. Dilimizde bilgi, hem yorumlanmış veri, hem de bireyin belleğinde önceden saklanmış bilgilerle ilişkilendirilerek yeni bilgi üretiminde kullanılabilecek niteliğe sahip veri anlamında da kullanılmaktadır.


31. Soru

Amerikan Ulusal Mühendislik Akademisi, 20. yüzyılda dünyayı şekillendirmiş en önemli teknolojik başarıları nasıl sıralamıştır?

Cevap

Amerikan Ulusal Mühendislik Akademisi, 20. yüzyılda dünyayı şekillendirmiş en önemli teknolojik başarıları şöyle sıralamıştır:

1. Elektrik 2. Otomobil 3. Uçak 4. Su dağıtımı 5. Elektronik 6. Televizyon ve radyo 7. Tarımda makineleşme 8. Bilgisayarlar 9. Telefon 10. Soğutma sistemleri (klima ve buzdolapları) 11. Otoyollar 12. Uzay araçları 13. İnternet 14. Görüntüleme sistemleri 15. Küçük ev aletleri 16. Sağlık teknolojileri 17. Petrol ve kimyasal teknolojiler 18. Fiber optikler ve lazer 19. Nükleer teknolojiler 20. Yüksek verimli malzemeler


32. Soru

Materyallerin teknolojinin gelişimindeki niteliği ve önemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Yaşamını sürdürebilmesi için birçok şeye ihtiyacı vardır. Doğada bulunan her türlü materyali, yaşamının herhangi bir aşamasında kullanır. Bu nedenle insan önce materyal üretmiştir. Ardından ürettiği materyali yaşamını kolaylaştırmaya dönük olarak kullanmış ve hatta yeni başka materyallerin üretilmesinde de kullanmıştır. Böylelikle sürekli olarak yaşadığı ortamı ve çevresini yenilemiş ve yaşamını daha kolay hale getirmiştir. Sonuç olarak insanın ihtiyacı olan her alan için materyal üretmek teknolojik gelişimle mümkündür.


33. Soru

İlk çağda teknolojinin tarihsel evrimi nasıldır?

Cevap

Milyonlarca yıl süren tarih öncesi dönem, oldukça uzun bir zaman sürecidir. Bilim insanları bu evreyi o dönemlerde yapılan araç, gereç, silah ve benzeri araçların yapımında kullanılan hammaddeye göre taş, bakır, tunç, demir diye gruplandırmışlardır. Yazının icadı ile birlikte bu teknolojik icatların ve teknolojik gelişimlerin yok olma, kaybolma tehlikesi büyük ölçüde ortadan kalkmış ve teknoloji böylece nesilden nesile aktarılır olmuştur.

Tarımın keşfi ile büyük bir atılım yaşanmış, yiyecek bulmak kolaylaşmış ve hayvanlar evcilleştirilmiştir. İnsanlık tarihindeki belki en eski ve en değerli icatlarından biri olarak gösterilen tekerlek, taş devrinin en büyük teknolojik başarısı olarak gösterilmektedir. Tekerleğin icadı ile birlikte hayvancılık ve tarım iyice yaygınlaşmış böylece yerleşik yaşam düzenine geçilmiştir.

Yerleşik düzene geçilmesiyle sosyal iş bölümü önem kazanmıştır. Yaş ve cinsiyet ayrımına dayalı iş bölümünde erkekler avcılık, kadınlar ve çocuklar toplayıcılık yapmakta, evin bakımı gençlere,
aletlerin yapımı ise yaşlılara bırakılmıştır. Tarım ve hayvancılığın ilerlediği yerleşik yaşama geçilen bu dönemde mağaraların köşelerine yapılan ambarlarda fazla yiyecekler saklanabilmiştir. Ateşin ustalıkla kullanılmasının ardından bakırın bulunuşuyla gıda hazırlamakta kullanılan çokça ev araç gereci icat edilmiş, bakırın kalayla birlikteliğinden keşfedilen tunç da silah ve alet yapımı için daha uygun, sert ve dayanıklı bir hammadde olmuştur. Sonrasında bugünkü Anadolu toprakları üzerinde yerleşmiş olan Hititler demiri cevherinden ayırmayı becerebilmişlerdir. Bu gelişim demir baltanın keşfiyle birlikte marangozluğun gelişmesine ön ayak olmuştur.


34. Soru

Sanayi devrimi döneminde teknolojinin tarihsel evrimi süreci nasıldır?

Cevap

Sanayi devrimi ilk olarak dokuma teknolojinin gelişimine bağlı olarak İngiltere’de gerçekleşmiştir. Endüstri devriminde ikinci teknolojik gelişim demir ve çelikte olmuştur. Büyük işlemlerle edilen demir, her sahada kullanılmış birçok aracın malzemesi haline gelmiştir. Sanayi devrimi, devasa fabrikaların ürettiği devasa boyuttaki ürünün taşınması gerekliliği nedeniyle ulaşım ve taşımacılık alanındaki teknolojik gelişimleri hızlandırmıştır. Bu dönemde demiryolu taşıyıcılığında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. 


35. Soru

Teknolojinin giyinme alışkanlığına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknolojinin giyinme alışkanlığına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Daha bol ve çeşitli giysiler,
• Akıllı giysiler,
• Daha temiz hijyenik giysiler.
• Olumsuz etkiler;
• Aşırı tüketim alışkanlığı,
• Kazanma riski.


36. Soru

Amerikan tarihçi Basalla’nın “Teknolojinin Evrimi” isimli eserindeki teknolojik gelişimle ilgili görüşleri nelerdir?

Cevap

Amerikan tarihçi Basalla; “Teknolojinin Evrimi” isimli eserinde teknolojik gelişimle ilgili şu görüşleri savunmuştur:

  1. Teknolojik icatlar her zaman için ilerlemeyi sağlar.
  2. Teknolojik gelişmeler toplumsal alanda belirgin iyileşmeler sağlayarak uygarlığın gelişmesinde önemli katkı bulunur.
  3. Uygarlık alanındaki ilerlemenin hızı ve verimi teknolojik gelişim sayesinde kesin bir biçimde ölçülebilir.
  4. Teknoloji endüstrileşmiş batı ülkelerinde en yüksek seviyesine ulaşmış olduğundan uygarlık da batı ülkelerinde en gelişmiştir.
  5. Teknolojik gelişim tamamen insan kontrolü altındadır,
  6. Teknoloji doğayı insan yararına kullanma olanağı sağlamıştır.

37. Soru

Yirminci yüzyıl döneminde teknolojinin tarihsel evrimi süreci nasıl gerçekleştirilmiştir?

Cevap

Elektriğin keşfiyle insanlar evlerinde, işyerlerinde ve sanayide elektrikten her yerde yararlanır duruma gelmişlerdir. Dikiş makinasının icadı, endüstride ve evlerde giysi üretimi yapılmasını ve daha ucuza giyinmeyi sağlamıştır. Günümüze yaklaştıkça enerji sektöründe petrol, nükleer yakıtlar, doğalgaz büyük ölçekte birincil kaynak haline gelmiştir. 15-20 yıl öncesine dek elektrik, belki de insan yaşamında en büyük değişime yol açan teknoloji olarak adlandırılmıştır. Evlerde kullanılan pek çok ev aracı ve sistem elektrik enerjisine bağlanmıştır. Bu da evlerde kullanılan araçların çeşitliliği ve yaygınlığını doğrudan etkilemiştir. Yirminci yüzyılın en hızlı gelişen dallardan biri elektronik endüstrisi olmuştur. Yirminci yüzyılın başlarında radyonun ve elektronik lambanın geliştirilmesi ile elektronik çağının temeli atılmıştır. 1926’da ilk televizyon gösterimi devreye girmiştir. Diğer taraftan kimya sanayindeki gelişmeler günlük yaşamda daha fazla sentetik madde kullanımının önünü açmış mobilyadan giyim kuşama, mutfak eşyasından, dayanıklı tüketim mallarının aksesuarlarına dek bir çok üründe sentetik maddeler kullanımı yaygınlaşmıştır.


38. Soru

Teknolojinin bilim kaynağına ilişkin niteliklerinin rolü nasıl açıklanabilir?

Cevap

İnsan ilk çağlardan itibaren doğada gördüğü birçok olaydan etkilenmiş ve bu olayların oluş sebeplerini bilmeden, bu olaylardan kendi isteği doğrultusunda yararlanmıştır. Teknolojinin ve dolaysıyla bilimin gelişmesi de bu ilk sınama deneme faaliyetleri ile gerçekleşmiştir. Ancak, insan, yaşamına çok büyük kolaylıklar getiren bu teknolojinin bilimsel açıklamasını çok sonraları yapabilmiştir.
Bilimin başlı başına bir kurum olarak ortaya çıkmasıyla birlikte (18. yüzyıl) üretimde birçok farklı teknolojiden yararlanılmış ve teknoloji hızla gelişmiştir. Günümüzde ise bilim ve teknoloji bütünleşmiştir. Bilim ve teknolojinin birbirine dayalı olarak çalışması buluş ile uygulama arasında geçen zamanı kısaltarak bilimsel çalışmaların daha fazla ve daha verimli yapılabilmesi için ortam hazırlanmıştır.


39. Soru

Tarihte kabul edilen ilk aile türü hangisidir?

Cevap

Tarihte kabul edilen ilk aile türü klan ailesidir.


40. Soru

Etkili aile içi iletişim neyi ifade etmektedir?

Cevap

Etkili aile içi iletişim, aile üyelerinin karşılıklı olarak birbirlerini duygu ve düşüncelerini anlamaya çalıştığı türde bir iletişimdir. Etkili aile için iletişim sayesinde işbirliği, yardımlaşma dayanışma ve paylaşma davranışları pekişir. İyi bir iletişimin gerçekleştiği aile ortamında çocuklar kendilerini gerçekleştirebilir ve daha özerk daha bağımsız olarak yetişebilirler. Diğer yandan etkili bir iletişimin kurulamadığı, iletişim engellerin yer aldığı bir ailede çocukların uygun gelişimi engellenir.


41. Soru

Teknolojinin ailenin beslenme alışkanlığına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknoloji ailenin beslenme alışkanlığına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Bol ve çeşitli gıda,
• Beslenme prensiplerine uygun beslenme,
• Daha hijyenik şartlarda beslenme,
• Görsel sofralarda beslenme.
• Olumsuz etkiler;
• Genetiği değiştirilmiş organizmalarla beslenme riski,
• Obezite riski.


42. Soru

Teknoloji ve toplum ilişkisine dair görüşler nelerdir?

Cevap

Genel olarak toplum ve teknoloji ilişkisi ile ilgili iki temel görüş mevcuttur. Teknolojinin toplumdan bağımsız bir şekilde geliştiği ve ortaya çıkan ürünün toplumu dönüştürdüğü yönündeki ilk görüşe göre teknoloji, başta toplumsal dinamiklerden etkilenerek geliştirilen bir yapı arz ederken zamanla otonom gelişmesi içerisinde toplumsal dinamiklerinden kopmuş ve toplumu tek yönlü olarak dönüştürmeye başlamıştır. Bu görüş, teknolojinin politik ve ekonomik anlamda nötr ve tarafsızmış olduğu iddiasındadır. Bunun yanı sıra bu bakış açısı toplumu ve kültürü teknolojik gelişme karşısında etken, oluşturan, üreten durumundan; edilgen, tek yönlü olarak etkilenen, pasif bir konuma indirgemektedir.

Bu görüşe karşıt olan görüşe göre ise toplumun önemli bir takım ihtiyaçlarına istinaden, mevcut dönemin ekonomik durumu ve şartları sonucunda teknolojiler geliştirilmektedir. Bunun yanı sıra teknoloji ancak toplumun ihtiyaçlarına karşılık vermesi ile anlam ve önem kazanmaktadır. İcat edilen, üretilen nesne dönemin toplumsal ihtiyaçlarına cevap veremiyorsa bir değeri olmayacaktır. Bugüne dek buluşlar mevcut dönemin toplumsal ihtiyaçları bağlamında anlam ve değer kazanmıştırlar. Bazı durumlarda teknolojinin amacının dışında da kullanılabilmesi söz konusu olabilir. 


43. Soru

Teknolojik gelişmelerin arka planında ne yatmaktadır?

Cevap

Akılda tutulması gereken önemli noktalardan biri teknolojik gelişimin arka planında yine üreten, bilen, düşünen ve tarihi, kültürel, politik ve ekonomik bütünlüğü ile bir toplum yatmakta olduğudur.


44. Soru

Toplayıcılık ve avcılık döneminden tarım ve hayvancılık dönemine geçilmesiyle birlikte aile kurumunun yapısında nasıl değişimler gerçekleşmiştir?

Cevap

Teknolojik gelişmeler bu aile yapısında ciddi değişikliklere sebep olmuştur. Örneğin toprağın işlenebilir olması toplayıcılık ve avcılık döneminden, tarım ve hayvancılık dönemine geçişe neden olmuş dahası toprağın işlenmesi nedeniyle ortaya çıkartılan madenlerden silahlar yapılabilmiştir. Bu da toplumdaki kadın ve erkek rollerinin değişimine neden olmuştur. Yeni iş bölümünde kadının sağladığı güvenlik, barınma, çocuk bakımı gibi hizmetlerin önemi azalmış, erkeğin görevleri ön plana çıkmıştır. Bu teknolojik gelişim, ataerkil aile türünü ortaya çıkarmıştır. Özetle, toplayıcılık ve avcılık döneminden tarım ve hayvancılık dönemine geçilmesiyle birlikte aile kurumunun yapısı da doğrudan değişmiş, anaerkil aileden ataerkil aileye dönüşüm yaşanmıştır. Bu aile türünde baba otoritesi mutlaktır. Soy baba tarafından geçer. Kadın mirastan pay alamaz.


1. Soru

Teknoloji insan yaşamının hangi alanlarını kapsamaktadır?

Cevap

Teknolojinin kapsamı çok geniştir. Çünkü insanlık dünya üzerinde bulunan her şeyden yararlanmaya çalışmaktadır. Günümüzde teknoloji beslenme, giyim, barınma, bilgisayar gibi farklı alanlarda olmak üzere insan yaşamının her alanına hitap etmek üzere gelişmektedir. Dolayısıyla insanın hizmetine sunulan her mal ve hizmetin mutlaka bir üretim tekniği vardır. Bu da o alana özgü uygulamalar ve teknolojinin gelişmesi anlamına gelmektedir. Sonuç olarak teknolojinin kapsamı insan yaşamı ile ilgili faaliyetlerin bütünüdür.

2. Soru

Teknoloji nitelik bakımından nasıl tanımlanabilir?

Cevap

Günümüzde gelişen teknoloji nitelik bakımından iki farklı şekilde tanımlanabilir:
• İnsanın yaşamını ve çevresini değiştirmek amacıyla materyal, alet, makine üretebilmesi, bilgi ve yeteneklerini kullanması.
• İnsanın yaşamını ve çevresini değiştirmek amacıyla, malzeme ve insan kaynaklarını, bilimsel esaslar doğrultusunda disiplinli olarak kullanması.
Sonuç olarak teknoloji gelişimini sürdürürken insan, materyal (alet), bilim ve sanat kaynaklarından yararlanmaktadır.

3. Soru

Tarihsel bağlamda teknolojisinin insan hayatındaki gelişim süreci nasıl gerçekleşmiştir?

Cevap

İnsan, dünya üzerinde var olduğu ilk andan itibaren, sürekli olarak hayatını daha rahat ve daha kolay devam ettirebilmenin yollarını aramıştır. Tüm düşünce gücünü bu yönde yoğunlaştırmıştır. Böylece her geçen gün hayatı daha kolay kılabilmiştir.
Yeni her gün hayatı daha da kolaylaştıracak bir aracı, gereci bulmuş, geliştirmiş ve kullanıma hazır hale getirmiştir. Bu noktada bilgilerin üretilmesi, üretilen bilgilerin kullanıma hazır hale getirilmesi ve kullanıma hazır bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması teknolojinin hayata uygulanmasının koşullarıdır.

4. Soru

Teknolojinin ailenin barınmasına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknolojinin ailenin barınmasına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Modern konutlar,
• Güvenli konutlar,
• Konforlu konutlar.
• Olumsuz etkiler;
• Zayıf komşuluk ilişkileri,
• Asosyal bir yaşam tarzı.

5. Soru

Teknolojinin ailenin dinlenme/eğlenme alışkanlığına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknolojinin ailenin dinlenme/eğlenme alışkanlığına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Bol ve çeşitli bilgisayar oyunları,
• Bilgisayar teknolojisine dayalı değişik eğlenme araçları ve ortamları.
• Olumsuz etkiler;
• Bilgisayar karşısında daha fazla vakit geçirmeden kaynaklanan radyasyon tehlikesi,
• İnternet kanalı ile kumar, zararlı madde vs. gibi insan yaşamını olumsuz etkileyen maddelere kolay ulaşabilme,
• Daha asosyal bir yaşam.

6. Soru

Küreselleşmenin toplum bağlamındaki etkisi nelerdir?

Cevap

Küreselleşme günümüz dünyasının temel niteliğini yansıtmakta ve ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel alanlarda son dönemlerde yaşanan hızlı bütünleşme ve benzeşme sürecidir.  Küreselleşme günümüz dünyasının temel niteliğini yansıtmakta ve ekonomik, siyasal, sosyal ve kültürel alanlarda son dönemlerde yaşanan hızlı bütünleşme ve benzeşme sürecidir. Dünyadaki bu köklü dönüşüm toplum hayatında da değişimlere neden olmaktadır. Küreselleşmeyi kısaca “dünyanın tek bir mekân olarak algılanabilecek ölçüde sıkışıp küçülmesi” olarak tanımlamak mümkündür. Dolayısıyla küreselleşme ekonomiden siyasete ve iletişime kadar her alanda toplumlarda değişimlere neden olmuştur. Bu durum çağdaş toplumların kültürel değerlerini kısmen de olsa değiştirmeye zorlamaktadır. Ulaşım imkânlarının gelişmesiyle mesafelerin ortadan kalması dünyayı küresel bir köy formuna dönüştürmeye başlamıştır. Bu durum toplumun bir öğesi olan ailenin uyum sağlamasını gerekli kılmaktadır.

7. Soru

Klan ailesi ne demektir?

Cevap

Klan, Durkheim’in belirttiği gibi, toplumun en küçük yapı birimi, bölünmesi mümkün olmayan en küçük topluluktur. Klanda hiçbir birey ötekinden daha değerli değildir.

8. Soru

İnsan yaşamında rahat, kolay ve iyi yaşamayı sağlayabilmek adına teknolojinin rolü nedir?

Cevap

İnsan yaşamındaki uğraşlarını başlıca iki ana konuda toplamak mümkündür:
• Bunlar ilk (birincil) öncelikli ( Beslenmeye, giyinmeye ve barınma vb.) ve
• İkincil öncelikli (dinlenme ve eğlenmeye vb.) uğraşılardır.
Bu uğraşılar insan yaşamının her döneminde önemini korumakta ve gereklilik arz etmektedir. İnsanın bu ihtiyaçlarının giderilmesi ise bir zarurettir. Günümüzde insanın her iki alandaki ihtiyaçları teknoloji aracılığıyla giderilmektedir. Öyle ki yeme içmeden eğlenmeye kadar her alanda teknoloji insan yaşamındaki önemli bir öge haline gelmiştir. Dolayısıyla teknoloji, bu uğraşıların daha kolay, daha rahat, daha düzenli bir şekilde yerine getirilmesi için uygun ortam hazırlanmasına olanak tanımaktadır.

9. Soru

Teknolojinin nesilden nesile aktarılmasını sağlayan ve teknolojik gelişmelerin yok olma tehlikesini büyük ölçüde kaldıran icad nedir?

Cevap

Yazının icadı ile birlikte teknolojik icatların ve teknolojik gelişimlerin yok olma, kaybolma tehlikesi büyük ölçüde ortadan kalkmış ve teknoloji böylece nesilden nesile aktarılır olmuştur.

10. Soru

Anaerkil aile (ana ailesi) neyi ifade etmektedir?

Cevap

Toplumların göçebe hayattan yerleşik hayata geçmesi ile ana ailesi ortaya çıkmıştır. İlkel dönemlerde özellikle avcılık ve toplayıcılıkla geçinen toplumlarda doğan çocukların yalnızca annelerinin kesin olarak bilinmesi nedeniyle soyun anneyle belirlendiği dönemdeki aile anaerkil ailedir. Ana ailesinde; annenin kardeşleri, çocukları ve diğer akrabaları aynı evde yaşarlar. Aile reisi, ananın erkek kardeşidir.

11. Soru

Sanatın teknolojinin gelişimine ilişkin niteliği nasıl açıklanabilir?

Cevap

Sanat insanın yaratıcı gücüne dayalı bir olaydır. Değeri kendi içerisinde saklıdır. Teknoloji, insanın yaşamını daha kolay hale getirmek için, insanın yaratıcı gücünü kullanarak eser ortaya çıkarmasıdır. Teknolojik olarak ortaya çıkarılan her eser fonksiyonel, ekonomik ve estetik olmalıdır. Bu açıdan teknoloji ögeleri tasarlamada ve biçim vermede sanattan yararlanır. Yani sanatın ortaya koyduğu kurallar kullanılır.

12. Soru

Teknolojik gelişim insan yaşamı üzerine ne gibi etkilere sahip olmuştur?

Cevap

İnsanoğlu zihinsel yeteneği sayesinde düşünerek çevreyi incelemiş, çevrede bulunan kaynakları kendisini daha rahat, daha kolay yaşatabilecek şekilde kendi çıkarları doğrultusunda değiştirmenin yollarını araştırmıştır.
Böylece çevrede varolan her türlü materyalden çıkarları için aletler üretmiştir. Bu aletler yardımıyla çevreyi daha kolaylıkla değiştirme yoluna gitmiştir. İnsanın geçmişten başlayarak sürekli olarak içinde yaşadığı çevreyi kontrol etmesi, kendi çıkarı için değiştirmesi ve kullanmak için sürekli olarak bir zihinsel uğraş içerisinde olması yaşamını kolaylaştırmaktadır.

13. Soru

İnsan yaşamında bilgilerin üretilmesi ve ortaya konulması yaşamı nasıl kolaylaştırmaktadır?

Cevap

Hayatı kolaylaştıracak herhangi bir araç ya da gerecin ortaya çıkarılabilmesi için öncelikle bilgilerin üretilmesi gerekmektedir. Üretilen yeni bilgiler sayesinde insanların çevresinde oluşan ancak nedeni bilinmeyen olayları açıklamak mümkün hale gelebilmektedir. Bu açıdan yeni bilgilerin üretilmesi insanlara yeni ufuklar açmakta, insanların düşünce alanlarını genişletmektedir. Böylece hayatı daha kolay kılabilecek unsurların neler olabileceğinin daha kolaylıkla ortaya konulması sağlanabilmektedir. Üretilen her yeni bilgi, hem daha yeni bilgilerin üretilmesini zorunlu kılmakta hem de kolaylaştırmaktadır.

14. Soru

İnsan yaşamının gelişimindeki temel dinamik nedir?

Cevap

İnsan yaşamındaki ilerlemeler teknoloji ile ölçülmektedir. Teknoloji bireyin çevresini kontrol etmesi için insana yeni bir güç getirmiştir. Bu yeni güç insanın yaşamı üzerinde doğrudan etkili olmakta ve günümüz insanının vazgeçilmezi haline gelmiştir. Dolayısıyla insan teknolojiyi hem istemekte, arzulamakta, hem de geliştirmeye çabalamaktadır.

15. Soru

Teknolojinin insan yaşamında toplumu bütünleştirme anlamında işlevleri nelerdir?

Cevap

İnsanın yaşamı süresince yararlandığı alanlardan birisi de ulaşımdır. Değişik bölgelerde yaşayan insanların birbirleri ile doğrudan temasa geçmeleri, kaynaşmaları yeni dostlukların kurulması ve bu dostlukların sürdürülebilmesi, insanların yaşadıkları kültürden coğrafyadan başka kültürleri, coğrafyaları tanımaları ulaşım ile mümkündür.
Son yıllarda kitle iletişim araçları ve ulaşım imkânlarındaki hızlı gelişmeler toplumları bir araya getirme ve kaynaştırma konusunda önemli bir işleve sahiptir. Bütün bu gelişmeler toplumu ve giderek toplumları bütünleştirmeye yöneliktir. Bu bütünleştirme ise teknoloji sayesinde olmaktadır.

16. Soru

Teknolojinin insan yaşamında vazgeçilmez ve sürekli oluşu nasıl açıklanabilir?

Cevap

İnsan, yaşamının her döneminde, karşılaştığı sorunları çözmek için uğraşmıştır. Bu uğraş sonucunda yeni fikirler ortaya çıkarmış, yeni üretim teknikleri geliştirmiştir. Dolayısıyla sorunların çözümüne farklı teknik ve teknolojik gereklilikler teknolojideki gelişimi de beraberinde getirmiştir. Bu karşılıklı etkileşim teknolojiyi geliştirmiştir. Bu nedenle insan yaşamının her dönemi ve her alanında teknolojik gelişmelerden yararlanmak vazgeçilmez bir unsur olmuştur.

17. Soru

Üretilen her yeni bilginin kullanıma hazır hale getirilmesinin insan yaşamındaki kolaylaştırıcı yönü nedir?

Cevap

Bilgi üretilme sürecinde bilgi tek başına yeterli görülmez. Önemli olan üretilmiş bilginin insanlığın kullanabileceği bir hale getirilmesi, o bilginden nasıl yararlanılacağının ortaya konmasıdır. Bu noktada bir bilgiden ne şekilde yararlanılacağının bilinmesi, bunun yollarının araştırılması, bilimin ürettiği bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması teknoloji ile mümkündür.

18. Soru

Teknolojinin insan yaşamının düzeyini artırma anlamında ne gibi işlevlere sahiptir?

Cevap

Teknoloji sayesinde insanlar günlük yaşamlarında yapmak zorunda oldukları veya yaptıkları birçok işi makineler ile yapmaya başlamıştır. Bu nedenle teknoloji ile insanların kullandığı adale gücü miktarını en aza inmiştir. Mekanik güç kullanım oranının artmasıyla teknolojik gelişmelere paralel olarak artmaktadır. Bu durum insanların yaşam kalitesiyle ilişkilidir.
Teknolojik gelişmenin yüksek olduğu bölgelerde insanlar ulaşımlarını otomobil/uçak gibi vasıtalar ile sağlarken, teknolojik gelişmenin az, dolayısı ile yaşam düzeyinin düşük olduğu bir bölgede ulaşım yaya olarak sağlanır. Bu durum doğrudan doğruya yaşam düzeyi ile ilgilidir. Bu yüzden teknolojik gelişmelerin fazla olduğu ülkelerde yaşam düzeyi oldukça yüksektir.

19. Soru

Kullanıma hazır bilgilerin insanlığın hizmetine sunulması nasıl gerçekleşir? 

Cevap

Bilimin ürettiği bilgiden yararlanarak teknolojinin ortaya koyduğu bir hizmetin, düzenli bir şekilde üretilmesi ve insanlığın hizmetine verilmesi gereklidir. Bu ise endüstrinin ilgi alanıdır. Endüstri, hizmeti sürekli bir şekilde üretmek için organize olur ve insanlığın hizmetine sunar. Sonuç olarak elde edilen her yeni bilgi günün teknolojik imkanlarına bağlı olarak kullanıma sunulmaktadır.

20. Soru

Teknoloji sözcüğünün kökeni ve anlamı nedir?

Cevap

Teknoloji sözcüğü, Antik Yunanca’da zanaat beceri gibi anlamlara gelen “tekhne” kelimesine, bilgi anlamına gelen “logos” son ekinin eklenmesiyle oluşmuştur. Sonrasında tekhne kelimesi, Hint-Avrupa dillerinde “yapmak, elde etmek, üretmek, üretme becerisi” anlamını kazanmıştır. Bu nedenle bir şeyi üretmenin elde etmenin ya da yapmanın; hem bilgisi, hem de becerisi anlamına gelmektedir.

21. Soru

Teknolojinin insanın yaşamında verimliliği artırma adına ne gibi işlevlere sahiptir?

Cevap

Teknoloji iş yaşamında karşılıklı ilişkileri artırarak bireyleri, kuruluşları, bölgeleri ve nihayet ulusları kendi aralarında yarışmaya zorlamaktadır. Yine teknoloji sayesinde iş alanlarında uzmanlaşma ve işbölümü yapma sayesinde bir iş kolunda çalışan bireyler sadece belli bir işin en iyi bir şekilde yapılabilmesi için iş akış alanları yapılmasına olanak tanımaktadır. Tüm bunlar iş kollarında verimliliği artıran unsur olmuştur.

22. Soru

Bilişim ne demektir?

Cevap

Bilişim, kullanıcılar için faydalı ve anlamlı hale getirilmiş veri anlamına gelmektedir. Bilişim sistemleri kavramı; bilginin toplanması, saklanması, işlenmesi ve dağıtılmasına hizmet eden sistemler bütünüdür.

23. Soru

Teknolojinin insanın yaşamını kolaylaştırmak amacıyla hangi işlevlere sahip olmalıdır?

Cevap

İnsanın yaşamını daha kolay hale getirmek amacıyla üretilen teknoloji bazı işlevler kazanmıştır. Bu işlevler şöyle sıralanabilir:
• İnsana kolaylık sağlama
• Yaşam düzeyini yükseltme,
• Toplumu bütünleştirme,
• Verimlilik,
• Karar verme,
• Zamanı değerlendirme,
• Değer kazandırma.

24. Soru

Orta çağda teknolojinin tarihsel gelişim süreci nasıldır?

Cevap

Sabanın keşfedilmesi tarım alanlarının genişlemesine imkan vermiş, tarım ürünlerinin bolca elde edilmesi tarım ürünlerinden işlenmesinin yolunu açmıştır. Yel değirmenleri tahılların öğütülmesi ve tanelerin ezilerek yağ üretiminin sağlanmasına yaramışsa da sonraları çıkrıkların döndürülerek enerji elde etmenin yolu olarak da kullanılmıştır.

25. Soru

Birey olarak insanın teknolojinin gelişimindeki rolü nasıl açıklanabilir?

Cevap

Teknolojinin temel kaynağı insandır. Teknolojinin temel kaynağı insandır. Düşünebilme yeteneği sayesinde insan, yaşadığı ortamı ve çevresini değiştirebilmekte, yaşamı daha kolay kılabilecek önlemleri almaktadır. İlk çağlardan itibaren insan, alet ve materyal üreterek teknolojiyi geliştirmiş ve bugünkü düzeyine ulaştırmıştır. Şekillendirilen taşlar ve ağaçlar kullanılarak, taşıma araçları, barınaklar yapılmış ve yaşam daha kolay, daha güvenli bir hale getirilmiştir.  Tüm bunlar yaşamını kolaylaştırmak amacıyla geliştirmiş ve günümüzün teknolojik düzeyine erişilmiştir. Söz konusu bu aletlerin gelişimi insanın bilgi, beceri derecesine bağlı olarak sürekli gelişmekte ve yaşamı kolaylaştırmaktadır.

26. Soru

Teknolojinin ailenin değişimi ile olan ilişkisi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Toplumun en küçük birimi, yapı taşı olan ailede teknolojiden etkilenmekte ve teknolojiye bağlı olarak değişmektedir. Aynı zamanda aile toplumun temel taşı yaşamın üzerinde kurulduğu birim olarak teknolojiyi de çok fazla etkilemektedir. Dolayısıyla teknoloji-aile etkileşimi tek yönlü olmayıp çift yönlüdür. Ailede görülen her değişim doğrudan doğruya o toplumun kültürü ile ilgilidir. Kültür ise birçok etmene bağlı olarak şekillenmekle birlikte daha çok teknolojiden etkilenerek gelişmektedir. Bu nedenle teknoloji ile aile arasında her zaman çok sıkı iki yönlü etkileşimin söz konusu olduğunu söylemek mümkündür.

27. Soru

Toplumsal cinsiyet ne demektir?

Cevap

Toplumsal cinsiyet, kadın ve erkek arasındaki fiziksel farklılıkları ortaya koyan biyolojik cinsiyetten ayrı olarak, sosyokültürel temelli farkları temsil etmektedir. Toplumun kadın ve erkek olmaya yüklediği anlamları ve beklentileri ifade eder. Toplumun kadına biçtiği roller toplumda kadının sosyal, kültürel, politik ve ekonomik alanlarda erkeğe göre düşük konumda olmasına yol açmaktadır ki bunun ismi cinsiyet ayrımcılığıdır.

28. Soru

Teknoloji ile teknik ilişkisi nasıldır?

Cevap

Her ne kadar günümüzde kimi zaman teknik ile teknoloji benzer anlamlarda kullanılmaktadırlarsa da bu iki sözcüğün anlamları farklıdır. Bir bakıma teknoloji, tekniğin toplumsallaşması anlamına gelmektedir. Teknik yerine teknoloji kullanıldığında, herhangi bir şeyi üretme, elde etme becerisinin ve üretmenin bilgisinin toplumsal bir bağlamda oluştuğu ve topluca kullanıldığı vurgulanmaktadır.

29. Soru

Teknoloji ve bilim ilişkisi nasıldır?

Cevap

Önceleri teknoloji çoğunlukla bilimin bir parçası olarak görüldüyse de, günümüzde teknoloji bilimin önemli bir sonucu olarak kabul edilmektedir. Bilim ve teknoloji ayrılmaz bir iki olarak sürekli etkileşim halindedirler. Teknoloji bilimsel metodolojinin yaratıcı fikirle ve kullanışlılıkla harmanlanması olarak da tanımlanmıştır.

30. Soru

Bilgi ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bilgi, Türk Dil Kurumu sözlüğünde; “bilişim kurallarından yararlanarak kişinin veriye yönelttiği anlam” şeklinde tanımlanmaktadır. Başka bir deyişle, ham verinin yorumlanması ve veriye anlam yüklenmesi, onu bilgiye dönüştürmektedir. Dilimizde bilgi, hem yorumlanmış veri, hem de bireyin belleğinde önceden saklanmış bilgilerle ilişkilendirilerek yeni bilgi üretiminde kullanılabilecek niteliğe sahip veri anlamında da kullanılmaktadır.

31. Soru

Amerikan Ulusal Mühendislik Akademisi, 20. yüzyılda dünyayı şekillendirmiş en önemli teknolojik başarıları nasıl sıralamıştır?

Cevap

Amerikan Ulusal Mühendislik Akademisi, 20. yüzyılda dünyayı şekillendirmiş en önemli teknolojik başarıları şöyle sıralamıştır:

1. Elektrik 2. Otomobil 3. Uçak 4. Su dağıtımı 5. Elektronik 6. Televizyon ve radyo 7. Tarımda makineleşme 8. Bilgisayarlar 9. Telefon 10. Soğutma sistemleri (klima ve buzdolapları) 11. Otoyollar 12. Uzay araçları 13. İnternet 14. Görüntüleme sistemleri 15. Küçük ev aletleri 16. Sağlık teknolojileri 17. Petrol ve kimyasal teknolojiler 18. Fiber optikler ve lazer 19. Nükleer teknolojiler 20. Yüksek verimli malzemeler

32. Soru

Materyallerin teknolojinin gelişimindeki niteliği ve önemi nasıl açıklanabilir?

Cevap

Yaşamını sürdürebilmesi için birçok şeye ihtiyacı vardır. Doğada bulunan her türlü materyali, yaşamının herhangi bir aşamasında kullanır. Bu nedenle insan önce materyal üretmiştir. Ardından ürettiği materyali yaşamını kolaylaştırmaya dönük olarak kullanmış ve hatta yeni başka materyallerin üretilmesinde de kullanmıştır. Böylelikle sürekli olarak yaşadığı ortamı ve çevresini yenilemiş ve yaşamını daha kolay hale getirmiştir. Sonuç olarak insanın ihtiyacı olan her alan için materyal üretmek teknolojik gelişimle mümkündür.

33. Soru

İlk çağda teknolojinin tarihsel evrimi nasıldır?

Cevap

Milyonlarca yıl süren tarih öncesi dönem, oldukça uzun bir zaman sürecidir. Bilim insanları bu evreyi o dönemlerde yapılan araç, gereç, silah ve benzeri araçların yapımında kullanılan hammaddeye göre taş, bakır, tunç, demir diye gruplandırmışlardır. Yazının icadı ile birlikte bu teknolojik icatların ve teknolojik gelişimlerin yok olma, kaybolma tehlikesi büyük ölçüde ortadan kalkmış ve teknoloji böylece nesilden nesile aktarılır olmuştur.

Tarımın keşfi ile büyük bir atılım yaşanmış, yiyecek bulmak kolaylaşmış ve hayvanlar evcilleştirilmiştir. İnsanlık tarihindeki belki en eski ve en değerli icatlarından biri olarak gösterilen tekerlek, taş devrinin en büyük teknolojik başarısı olarak gösterilmektedir. Tekerleğin icadı ile birlikte hayvancılık ve tarım iyice yaygınlaşmış böylece yerleşik yaşam düzenine geçilmiştir.

Yerleşik düzene geçilmesiyle sosyal iş bölümü önem kazanmıştır. Yaş ve cinsiyet ayrımına dayalı iş bölümünde erkekler avcılık, kadınlar ve çocuklar toplayıcılık yapmakta, evin bakımı gençlere,
aletlerin yapımı ise yaşlılara bırakılmıştır. Tarım ve hayvancılığın ilerlediği yerleşik yaşama geçilen bu dönemde mağaraların köşelerine yapılan ambarlarda fazla yiyecekler saklanabilmiştir. Ateşin ustalıkla kullanılmasının ardından bakırın bulunuşuyla gıda hazırlamakta kullanılan çokça ev araç gereci icat edilmiş, bakırın kalayla birlikteliğinden keşfedilen tunç da silah ve alet yapımı için daha uygun, sert ve dayanıklı bir hammadde olmuştur. Sonrasında bugünkü Anadolu toprakları üzerinde yerleşmiş olan Hititler demiri cevherinden ayırmayı becerebilmişlerdir. Bu gelişim demir baltanın keşfiyle birlikte marangozluğun gelişmesine ön ayak olmuştur.

34. Soru

Sanayi devrimi döneminde teknolojinin tarihsel evrimi süreci nasıldır?

Cevap

Sanayi devrimi ilk olarak dokuma teknolojinin gelişimine bağlı olarak İngiltere’de gerçekleşmiştir. Endüstri devriminde ikinci teknolojik gelişim demir ve çelikte olmuştur. Büyük işlemlerle edilen demir, her sahada kullanılmış birçok aracın malzemesi haline gelmiştir. Sanayi devrimi, devasa fabrikaların ürettiği devasa boyuttaki ürünün taşınması gerekliliği nedeniyle ulaşım ve taşımacılık alanındaki teknolojik gelişimleri hızlandırmıştır. Bu dönemde demiryolu taşıyıcılığında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. 

35. Soru

Teknolojinin giyinme alışkanlığına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknolojinin giyinme alışkanlığına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Daha bol ve çeşitli giysiler,
• Akıllı giysiler,
• Daha temiz hijyenik giysiler.
• Olumsuz etkiler;
• Aşırı tüketim alışkanlığı,
• Kazanma riski.

36. Soru

Amerikan tarihçi Basalla’nın “Teknolojinin Evrimi” isimli eserindeki teknolojik gelişimle ilgili görüşleri nelerdir?

Cevap

Amerikan tarihçi Basalla; “Teknolojinin Evrimi” isimli eserinde teknolojik gelişimle ilgili şu görüşleri savunmuştur:

  1. Teknolojik icatlar her zaman için ilerlemeyi sağlar.
  2. Teknolojik gelişmeler toplumsal alanda belirgin iyileşmeler sağlayarak uygarlığın gelişmesinde önemli katkı bulunur.
  3. Uygarlık alanındaki ilerlemenin hızı ve verimi teknolojik gelişim sayesinde kesin bir biçimde ölçülebilir.
  4. Teknoloji endüstrileşmiş batı ülkelerinde en yüksek seviyesine ulaşmış olduğundan uygarlık da batı ülkelerinde en gelişmiştir.
  5. Teknolojik gelişim tamamen insan kontrolü altındadır,
  6. Teknoloji doğayı insan yararına kullanma olanağı sağlamıştır.
37. Soru

Yirminci yüzyıl döneminde teknolojinin tarihsel evrimi süreci nasıl gerçekleştirilmiştir?

Cevap

Elektriğin keşfiyle insanlar evlerinde, işyerlerinde ve sanayide elektrikten her yerde yararlanır duruma gelmişlerdir. Dikiş makinasının icadı, endüstride ve evlerde giysi üretimi yapılmasını ve daha ucuza giyinmeyi sağlamıştır. Günümüze yaklaştıkça enerji sektöründe petrol, nükleer yakıtlar, doğalgaz büyük ölçekte birincil kaynak haline gelmiştir. 15-20 yıl öncesine dek elektrik, belki de insan yaşamında en büyük değişime yol açan teknoloji olarak adlandırılmıştır. Evlerde kullanılan pek çok ev aracı ve sistem elektrik enerjisine bağlanmıştır. Bu da evlerde kullanılan araçların çeşitliliği ve yaygınlığını doğrudan etkilemiştir. Yirminci yüzyılın en hızlı gelişen dallardan biri elektronik endüstrisi olmuştur. Yirminci yüzyılın başlarında radyonun ve elektronik lambanın geliştirilmesi ile elektronik çağının temeli atılmıştır. 1926’da ilk televizyon gösterimi devreye girmiştir. Diğer taraftan kimya sanayindeki gelişmeler günlük yaşamda daha fazla sentetik madde kullanımının önünü açmış mobilyadan giyim kuşama, mutfak eşyasından, dayanıklı tüketim mallarının aksesuarlarına dek bir çok üründe sentetik maddeler kullanımı yaygınlaşmıştır.

38. Soru

Teknolojinin bilim kaynağına ilişkin niteliklerinin rolü nasıl açıklanabilir?

Cevap

İnsan ilk çağlardan itibaren doğada gördüğü birçok olaydan etkilenmiş ve bu olayların oluş sebeplerini bilmeden, bu olaylardan kendi isteği doğrultusunda yararlanmıştır. Teknolojinin ve dolaysıyla bilimin gelişmesi de bu ilk sınama deneme faaliyetleri ile gerçekleşmiştir. Ancak, insan, yaşamına çok büyük kolaylıklar getiren bu teknolojinin bilimsel açıklamasını çok sonraları yapabilmiştir.
Bilimin başlı başına bir kurum olarak ortaya çıkmasıyla birlikte (18. yüzyıl) üretimde birçok farklı teknolojiden yararlanılmış ve teknoloji hızla gelişmiştir. Günümüzde ise bilim ve teknoloji bütünleşmiştir. Bilim ve teknolojinin birbirine dayalı olarak çalışması buluş ile uygulama arasında geçen zamanı kısaltarak bilimsel çalışmaların daha fazla ve daha verimli yapılabilmesi için ortam hazırlanmıştır.

39. Soru

Tarihte kabul edilen ilk aile türü hangisidir?

Cevap

Tarihte kabul edilen ilk aile türü klan ailesidir.

40. Soru

Etkili aile içi iletişim neyi ifade etmektedir?

Cevap

Etkili aile içi iletişim, aile üyelerinin karşılıklı olarak birbirlerini duygu ve düşüncelerini anlamaya çalıştığı türde bir iletişimdir. Etkili aile için iletişim sayesinde işbirliği, yardımlaşma dayanışma ve paylaşma davranışları pekişir. İyi bir iletişimin gerçekleştiği aile ortamında çocuklar kendilerini gerçekleştirebilir ve daha özerk daha bağımsız olarak yetişebilirler. Diğer yandan etkili bir iletişimin kurulamadığı, iletişim engellerin yer aldığı bir ailede çocukların uygun gelişimi engellenir.

41. Soru

Teknolojinin ailenin beslenme alışkanlığına ilişkin etkileri nelerdir?

Cevap

Teknoloji ailenin beslenme alışkanlığına ilişkin etkileri şöyle listelenebilir:
• Olumlu etkiler;
• Bol ve çeşitli gıda,
• Beslenme prensiplerine uygun beslenme,
• Daha hijyenik şartlarda beslenme,
• Görsel sofralarda beslenme.
• Olumsuz etkiler;
• Genetiği değiştirilmiş organizmalarla beslenme riski,
• Obezite riski.

42. Soru

Teknoloji ve toplum ilişkisine dair görüşler nelerdir?

Cevap

Genel olarak toplum ve teknoloji ilişkisi ile ilgili iki temel görüş mevcuttur. Teknolojinin toplumdan bağımsız bir şekilde geliştiği ve ortaya çıkan ürünün toplumu dönüştürdüğü yönündeki ilk görüşe göre teknoloji, başta toplumsal dinamiklerden etkilenerek geliştirilen bir yapı arz ederken zamanla otonom gelişmesi içerisinde toplumsal dinamiklerinden kopmuş ve toplumu tek yönlü olarak dönüştürmeye başlamıştır. Bu görüş, teknolojinin politik ve ekonomik anlamda nötr ve tarafsızmış olduğu iddiasındadır. Bunun yanı sıra bu bakış açısı toplumu ve kültürü teknolojik gelişme karşısında etken, oluşturan, üreten durumundan; edilgen, tek yönlü olarak etkilenen, pasif bir konuma indirgemektedir.

Bu görüşe karşıt olan görüşe göre ise toplumun önemli bir takım ihtiyaçlarına istinaden, mevcut dönemin ekonomik durumu ve şartları sonucunda teknolojiler geliştirilmektedir. Bunun yanı sıra teknoloji ancak toplumun ihtiyaçlarına karşılık vermesi ile anlam ve önem kazanmaktadır. İcat edilen, üretilen nesne dönemin toplumsal ihtiyaçlarına cevap veremiyorsa bir değeri olmayacaktır. Bugüne dek buluşlar mevcut dönemin toplumsal ihtiyaçları bağlamında anlam ve değer kazanmıştırlar. Bazı durumlarda teknolojinin amacının dışında da kullanılabilmesi söz konusu olabilir. 

43. Soru

Teknolojik gelişmelerin arka planında ne yatmaktadır?

Cevap

Akılda tutulması gereken önemli noktalardan biri teknolojik gelişimin arka planında yine üreten, bilen, düşünen ve tarihi, kültürel, politik ve ekonomik bütünlüğü ile bir toplum yatmakta olduğudur.

44. Soru

Toplayıcılık ve avcılık döneminden tarım ve hayvancılık dönemine geçilmesiyle birlikte aile kurumunun yapısında nasıl değişimler gerçekleşmiştir?

Cevap

Teknolojik gelişmeler bu aile yapısında ciddi değişikliklere sebep olmuştur. Örneğin toprağın işlenebilir olması toplayıcılık ve avcılık döneminden, tarım ve hayvancılık dönemine geçişe neden olmuş dahası toprağın işlenmesi nedeniyle ortaya çıkartılan madenlerden silahlar yapılabilmiştir. Bu da toplumdaki kadın ve erkek rollerinin değişimine neden olmuştur. Yeni iş bölümünde kadının sağladığı güvenlik, barınma, çocuk bakımı gibi hizmetlerin önemi azalmış, erkeğin görevleri ön plana çıkmıştır. Bu teknolojik gelişim, ataerkil aile türünü ortaya çıkarmıştır. Özetle, toplayıcılık ve avcılık döneminden tarım ve hayvancılık dönemine geçilmesiyle birlikte aile kurumunun yapısı da doğrudan değişmiş, anaerkil aileden ataerkil aileye dönüşüm yaşanmıştır. Bu aile türünde baba otoritesi mutlaktır. Soy baba tarafından geçer. Kadın mirastan pay alamaz.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.