Aile Sağlığı Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) göre cinsellik tanımı nedir?

“Cinsellik, yaşam boyunca insan olmanın temel yönlerinden biridir ve cinsiyet; toplumsal cinsiyet kimlik ve rolleri, cinsel yönlendirme, erotizm, zevk, yakınlık ve üremeyi içerir. Cinsellik düşünce, fantezi, arzu, inanç, tutum, değer, davranış, uygulama, rol ve ilişkilerle yaşanır ve ifade edilir. Cinselliğin bu boyutların hepsini içerebilmesine karşın, bunların hepsi her zaman yaşanmaz ya da ifade edilmez. Cinsellik; biyolojik, psikolojik, sosyal, ekonomik, politik, kültürel, etik, hukuksal, tarihsel, dinsel ve tinsel (manevi) faktörlerin tümünden etkilenir.”

Cinsel kimlik nedir?

Bireyin cinsiyetinin farkında olması, bedeni ve benliğini belli bir cinsiyette algılayışı, kabullenişi, duygu ve davranışlarının buna uygun yönlenişine cinsel kimlik adı verilir.

Cinsel tercih ise kişinin cinsel olarak ilgi duyduğu cinsiyeti ifade eder. Cinsel yönelim ve cinsel eğilim de aynı anlamda kullanılmaktadır.

Biseksüel ise kişinin her iki cinsiyete de ilgi duymasıdır.

Sosyal cinsel sağlık: Sağlıklı cinselliğin üçüncü ögesi olan sosyal yönden cinsel iyilik halinde insanların birbirleriyle olan ilişkilerinin önemi büyüktür. Burada top- lumun kültür yapısı, gelişmişlik ve refah durumu yanında insanların davranışları da önemlidir. Başkalarına saygı gösteremiyorsak, başkalarının sağlığı, üzüntüsü, felaketi bizleri ilgilendirmiyorsa sadece kendimizi, kendi zevk ve menfaatlerimizi düşünüyorsak, insani değerlerimizin eksik olduğu düşünülmelidir. Sosyal cinsel sağlık sorunları; cinsel davranış ve kimlik bozuklukları, cinsel yolla bulaşan hasta- lıkların sosyal etkileri, evlilik dışı hamilelikler, cinsel sadakatsizlik, cinsel istismar, fahişelik, cinsellikle ilgili eğitimin aksaması ve cinsellikle ilgili bağımlılıklar olarak sıralanabilir.

Sağlıklı cinsel yaşam için bilgi temelli, davranış ve tutum gibi özelliklerin bir arada bulunmasına gereksinim vardır. Bunlar nelerdir?

Cinselliğin duygusal yönleri konusunda bilinç ve olumlu davranış kabiliyeti,

Başkalarının kişiliklerine, bedenlerine ve değerlerine saygı,
Ruhsal ve bedensel cinsel beraberliği sürdürebilme,
Cinsiyete uygun kişilik özellikleri, topluma uyum,

Cinsel organların yapısı, fonksiyonlar hakkında doğru bilgiler,
Cinsellikle ilgili anormalliklerin farkında olma ve tedavi arama,
Cinsel tehlikelerin (cinsel yolla bulaşan hastalıklar, cinsel istismar) farkında olma, kendisini ve ailesini koruyabilmedir.

Toplumsal cinsiyet eşitliği, hukuk ve politikalarda erkek ve kadınlara eşit davranıl- ması ve aile, toplumsal grup ve genel olarak toplum içinde kaynak ve hizmetlere erişimde eşitlik sağlanması anlamına gelmektedir.

Toplumsal cinsiyet ayrımcılığı, sosyal olarak belirlenen toplumsal cinsiyet rolleri ve normları temeline dayanır. Toplumda bireyin insan haklarından tam olarak yararlanmasını engelleyen her türlü, ayırım, dışlama veya sınırlamayı ifade eder.

Toplumun üyelerinin cinsiyete yaklaşımlarının bir sonucu olarak ortaya çıkan sorunlar nelerdir?

• Cinsiyete bakış açılarının ortaya çıkardığı duygusal sorunlar,
• Beslenme yetersizlikler
• Toplumsal bakış nedeniyle sorunları ihmal ve sağlık hizmetlerinden yararlanamama
• Cinsel istismar
• Fuhuşa sevk etme
• Şiddet ve töre cinayetleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Cinsel özgürlük hakkı: Cinsel özgürlük, bireylerin cinsel potansiyellerini dışa vurmalarına imkân tanır. Ancak, her türlü cinsel zorlama, sömürü ve kötüye kullanma, hayatın hangi döneminde olursa olsun cinsel özgürlüğün kapsamı dışındadır.

Duygusal cinselliğin dışa vurum hakkı: Cinsel dışavurum, cinsel hareketler ve erotik zevkten daha fazlasıdır. Bireyler, cinselliklerini iletişimle, dokunmayla, duygusal ifadelerle ve âşık olma ile dışa vurma haklarına sahiptir.

Cinsel isteksizlik ya da istek azalmasına sebep olan durumlar nelerdir?

• Aşırı yorgunluk, stres,

• Eşlerin geçimsizlikleri, nefret vekızgınlık duyguları,

• Bedensel ve ruhsal hastalıkhalleri,

• Cinselliği, pis ve kötü gören birdüşünce tarzı,

• Erkeklik veya kadınlıkhormonlarında azalmaya neden olan bedensel hastalıklar ve ilaçlar.

Cinsel isteğin artmasına sebep olan durumlar nelerdir?

• Cinsel arzuların uzun süre

  giderilmemiş olması,

• Cinselliği uyarıcı ortamlarda

  bulunmak,

• Karşı cinsle beraber olma

  imkânının bulunması,

• Tatil ortamı, dinlenmiş olma

  hali.

Cinsel istekle başlayan cinsel fonksiyon kaç fazdan oluşmaktadır?

Cinsel istekle başlayan cinsel fonksiyon, cinsel uyarılma, plato, orgazm ve gerileme fazlarından oluşur.

Orgazm, cinsel tepki evrelerinin arasında süre açısından en kısa fakat cinsel hazzın en fazla yaşandığı dönemdir. Cinsel hazzın odak noktası ve cinsel gerilimin amacına ulaştığı bedensel ve ruhsal bir histir. Orgazmda hissedilenler herkeste farklı olabilmekte, hatta aynı kişide farklı zamanlarda değişik derecelerde hissedilebilmektedir. Orgazmın gerçekleşebilmesi için, cinsel tepkinin önceki aşamalarının normal olarak yaşanması gerekir.

Orgazm bozukluğunun tanısı hangi durumlarda konulmaktadır?

Orgazm bozukluğunun tanısı, sürekli ve tekrarlayıcı biçimde cinsel birleşme ile orgazm olunamaması ya da nadiren olunması durumunda konulur. Kadında en sık görülen cinsel fonksiyon bozukluğunun orgazmsızlık olduğu söylenmektedir.

Vajina çevresindeki kasların kasılması nedeniyle, cinsel birleşmenin imkânsız ya da çok zor ve ağrılı olması “vaginismus” olarak adlandırılır.

Fiziksel sebepler: Vajina iltihapları ve vajina çevresindeki organların hastalıkları, vaginismusun birincil sebebi olmamakla beraber rahatsızlığı hazırlayıcı etkenler olabilirler.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak ve toplumdaki sıklığını azaltmak için neler yapılmalıdır?

• Toplumdaki tüm bireylere yeterli cinsel eğitim verilmelidir,
• Hastalıkların bulaşması önlenmelidir,
• Hastalıkların yeterli tedavisi sağlanmalıdır.
• Hastalıkların bildirimi doğru yapılmalıdır.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, adından da anlaşılacağı üzere, başlıca bulaşma yolu cinsel ilişki olan hastalıklardır.

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların etken mikroorganizmaları vücudun hangi bölgelerinde bulunur?

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların etken mikroorganizmaları, mezide, menide, vajina ile rahim ağzındaki salgı ve akıntılarda, tükürükte, kanda, ağız, dudak ile cinsel organların deri ve mukozalarında bulunur.