Açıköğretim Ders Notları

Aile Ekonomisi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Aile Ekonomisi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Türkiye’De Devletin Aileye Yönelik Politikaları

1. Soru

Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecini kaç dönemde incelemek mümkündür?

Cevap

Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecini iki temel dönemde incelemek mümkündür: Cumhuriyetin kuruluşunda nüfus artışı hedefleyen politikaların takip edildiği 1923-1955 arası yıllar; hızlı nüfus artışının ekonomik gelişmeyle dengelenememesi yüzünden nüfus artışının kontrol altına alınmasına yönelik politikaların takip edildiği 1955 sonrası yıllar.


2. Soru

Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’li yılların ortalarına kadar, Türkiye’de nüfus politikaları neden hep nüfusu artırmak doğrultusunda olmuştur?

Cevap

Cumhuriyetin kuruluşunda, Osmanlı İmparatorluğu uzun yıllardır savaş içerisinde olduğu için, Anadolu büyük kayıplar vermiş bir nüfusa sahipti. Balkan savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve nihayet Kurtuluş Savaşı, hem asker olabilecek erkek nüfusunda kayıplara hem de büyük göç hareketlerine neden olmuştu. Cumhuriyetin kurucuları, bu kayıpları görüyor, ekonomik gelişme önündeki engel olarak algılıyordu. Bu nedenle, Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’li yılların ortalarına kadar, Türkiye’de nüfus politikaları hep nüfusu artırmak doğrultusunda olmuştur.


3. Soru

Cumhuriyetin kuruluşundan sonra ilk nüfus sayımı hangi yılda yapılmıştır?

Cevap

Cumhuriyetin kuruluşundan hemen sonra ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.


4. Soru

1927 nüfus sayımının en önemli sonucu ne olmuştur?

Cevap

1927 nüfus sayımının en önemli sonucu olarak, çalışma çağındaki nüfusun, özellikle de erkek nüfusun azlığı, ekonomik ve sosyal kalkınma sürecinin önündeki en büyük engellerden birisi olarak algılanmıştır.


5. Soru

Türkiye’de, 1923-55 yılları arasında nüfus artışı için nasıl politikalar takip edilmiştir? 

Cevap

1923-55 yılları arasında, Türkiye nüfus artışı için bir yandan pro-natalist (doğum yanlısı) politikalar takip ederken, diğer yandan doğan çocukların yaşamlarını kısıtlayan sağlık sorunlarına çözüm üretmeye çalışmıştır.


6. Soru

1955’den günümüze kadar devam eden bu dönemin temel felsefesinde neye vurgu yapılmaktadır? 

Cevap

Bu dönemin temel felsefesinde, hızlı nüfus artışının kişi başına milli geliri
düşürdüğü, ekonomik yatırımlar yerine demografik yatırımlar yapılmasına ağırlık verilmesine, bunun istihdam için yeterince kaynak ayrılamamasına, iç göç yoluyla kentlerin kontrolsuz bir şekilde büyümesine, tarımda gizli işsizlik probleminin ortaya çıkmasına yol açtığına vurgu yapılmaktadır (Koç vd, 2008: 53).


7. Soru

Nüfusun yaş yapısı hangi bileşenlerden doğrudan etkilenmektedir?

Cevap

Nüfusun yaş yapısı, nüfusu belirleyen temel bileşenler olan doğurganlık, ölümlülük ve göçten doğrudan etkilenmektedir.


8. Soru

Nüfus piramitleri hangi konularda bilgi sağlarlar?

Cevap

Nüfus piramitleri doğurganlık ve ölümlülük seviyesi ve örüntüsüne ilişkin bilgi sağlamanın yanında, özellikle yaş ve cinsiyet seçici göç hareketleri konusunda da bilgi sağlarlar.


9. Soru

Sosyal güvenlik ne demektir?

Cevap

Sosyal güvenlik, insanların yaşamlarında karşılaşmaları muhtemel ekonomik ve sosyal riskli durumların ortaklaşa çözümlenmesi için çareler üretilmesidir.


10. Soru

Türkiye Cumhuriyeti’nde oluşturulan kurumsal sosyal güvenlik şemsiyesinin uzun süre söz konusu olan üç ayağı nelerdir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti’nde ise oluşturulan kurumsal sosyal güvenlik şemsiyesinin uzun süre üç ayağı söz konusu olmuştur: Kamu çalışanlarının memur olarak nitelenen kısmına hizmet veren Emekli Sandığı, çalışanların işçi olarak tanımlanan kısmı için hizmet veren SSK ve esnaf ve sanatkârlara hizmet veren
BAĞKUR.


11. Soru

Bir ülkenin sosyal güvenlik sisteminin temel bazı özellikleri nelerdir?

Cevap

Bu özellikler şu şekildedir:
• Sosyal güvenliğin kapsadığı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı yüksek olmalıdır,
• Emeklilere ve diğer hak sahiplerine ödenen aylıklar yeterli seviyede olmalıdır,
• Sistemin gelir kaynakları ile giderleri arasında uygun bir denge sağlanmalıdır, bu kriter ayrıca
sistemin sürdürülebilir olması için önemlidir,
• Prim oranları ödenebilir seviyede olmalıdır,
• Sağlık hizmetlerine erişim kolay ve sağlanan hizmetler nitelikli olmalıdır,
• Sistemin kendi içinde geliri yeniden dağıtabilir olmalıdır,
• Yoksullukla mücadele etmelidir.


12. Soru

Üç sosyal güvenlik kurumu hangi yıl SGK çatısı altında birleştirilmiştir?

Cevap

Üç sosyal güvenlik kurumu 2006’da SGK çatısı altında birleştirilmiştir.


13. Soru

Yeşil kartın kimlere, ne gibi bir faydası olmuştur?

Cevap

Yeşil kart, çok düşük aylık gelire sahip olan bireylerin, herhangi bir prim katkısı yapmadan sosyal güvenlik sisteminden yararlanmalarını sağlamıştır ve sistemin katılımcı sayısını artırmıştır.


14. Soru

Doğumdaki yaşam beklentisi 1965’ten bu yana nasıl bir artış göstermiştir?

Cevap

Doğumdaki yaşam beklentisi 1965’de ki 53 yaştan 2011 yılı için ortalama
74,5 yıla yükselmiştir.


15. Soru

12 yıl (4+4+4) zorunlu eğitime hangi yıl geçilmiştir?

Cevap

2011’de 12 yıl (4+4+4) zorunlu eğitime geçilmiştir.


16. Soru

Sosyal konutun piyasa koşullarından ziyade ihtiyaçlara göre dağıtılmasının teorik olarak temel nedenleri nedir?

Cevap

Sosyal konutun en temel özelliği, konutun piyasa koşullarından ziyade ihtiyaçlara göre dağıtılmasıdır. Teorik olarak bu durumun iki temel nedeni söz konusudur. Birincisi, piyasa mekanizması gelir üzerinden çalışmaktadır ve eğer bireylerin gelirleri yetersizse, gerekli mal ve hizmete ulaşmalarına izin vermemektedir. İkincisi, konut gibi, gelirin yeniden dağıtım mekanizmalarından herhangi birine
müdahale ile “toplumun yönlendirilmesi mümkün” varsayımıdır. 


17. Soru

Ülkemizde hangi sosyal güvenlik kuruluşları çeşitli vade ve faiz oranlarıyla mensuplarına konut kredisi sağlamışlardır?

Cevap

Ülkemizde Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) ve BAĞ-KUR gibi sosyal güvenlik kuruluşları çeşitli vade ve faiz oranlarıyla mensuplarına konut kredisi sağlamışlardır.


18. Soru

Ülkemizde, konut ihtiyacı hangi kaynaklardan beslenmektedir?

Cevap

Ülkemizde, konut ihtiyacı birkaç kaynaktan beslenmektedir:
• Hızlı nüfus artışı
• Hızlı kentleşme ve onun yarattığı köyden kente göç
• Aile yapısındaki değişme
• Kurumsallaşmayı başaramamış konut finansmanı


19. Soru

Türkiye’de boşanma oranlarının gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında çok
düşük seyretmesinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Türkiye’de boşanma oranları gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında çok
düşük seyretmektedir. Boşanmaların azlığının diğer nedeni, evlilik iyi yürümüyor bile olsa, kadınların büyük oranda çalışmamaları nedeniyle, boşanmanın gelirsizlik ve sosyal güvencesizlik anlamına gelmesi nedeniyle bir tercih olmaması olabilir. 


20. Soru

Şehirlere göçle birlikte görülen ailenin çekirdekleşmesinin, yaşlı nüfus üzerindeki olası sonuçları nelerdir?

Cevap

Şehirlere göçle birlikte görülen ailenin çekirdekleşmesinin, yaşlı nüfus üzerinde olası sonuçları söz konusudur. Bunlardan ilki aile içindeki işbölümünde yaşlıların işlevsiz kalması; ikincisi yaşlıların işlevsiz kalması ile birlikte iç göç sürecinin de dışında kalması ve yalnızlaşması; üçüncüsü de Türkiye’de geleneksel olarak yaşlıların bakımı ve korunması konusunda tampon kurum niteliğinde olan ailenin giderek bu özelliğinden uzaklaşmasıdır. 


1. Soru

Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecini kaç dönemde incelemek mümkündür?

Cevap

Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecini iki temel dönemde incelemek mümkündür: Cumhuriyetin kuruluşunda nüfus artışı hedefleyen politikaların takip edildiği 1923-1955 arası yıllar; hızlı nüfus artışının ekonomik gelişmeyle dengelenememesi yüzünden nüfus artışının kontrol altına alınmasına yönelik politikaların takip edildiği 1955 sonrası yıllar.

2. Soru

Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’li yılların ortalarına kadar, Türkiye’de nüfus politikaları neden hep nüfusu artırmak doğrultusunda olmuştur?

Cevap

Cumhuriyetin kuruluşunda, Osmanlı İmparatorluğu uzun yıllardır savaş içerisinde olduğu için, Anadolu büyük kayıplar vermiş bir nüfusa sahipti. Balkan savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve nihayet Kurtuluş Savaşı, hem asker olabilecek erkek nüfusunda kayıplara hem de büyük göç hareketlerine neden olmuştu. Cumhuriyetin kurucuları, bu kayıpları görüyor, ekonomik gelişme önündeki engel olarak algılıyordu. Bu nedenle, Cumhuriyet’in kuruluşundan 1950’li yılların ortalarına kadar, Türkiye’de nüfus politikaları hep nüfusu artırmak doğrultusunda olmuştur.

3. Soru

Cumhuriyetin kuruluşundan sonra ilk nüfus sayımı hangi yılda yapılmıştır?

Cevap

Cumhuriyetin kuruluşundan hemen sonra ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır.

4. Soru

1927 nüfus sayımının en önemli sonucu ne olmuştur?

Cevap

1927 nüfus sayımının en önemli sonucu olarak, çalışma çağındaki nüfusun, özellikle de erkek nüfusun azlığı, ekonomik ve sosyal kalkınma sürecinin önündeki en büyük engellerden birisi olarak algılanmıştır.

5. Soru

Türkiye’de, 1923-55 yılları arasında nüfus artışı için nasıl politikalar takip edilmiştir? 

Cevap

1923-55 yılları arasında, Türkiye nüfus artışı için bir yandan pro-natalist (doğum yanlısı) politikalar takip ederken, diğer yandan doğan çocukların yaşamlarını kısıtlayan sağlık sorunlarına çözüm üretmeye çalışmıştır.

6. Soru

1955’den günümüze kadar devam eden bu dönemin temel felsefesinde neye vurgu yapılmaktadır? 

Cevap

Bu dönemin temel felsefesinde, hızlı nüfus artışının kişi başına milli geliri
düşürdüğü, ekonomik yatırımlar yerine demografik yatırımlar yapılmasına ağırlık verilmesine, bunun istihdam için yeterince kaynak ayrılamamasına, iç göç yoluyla kentlerin kontrolsuz bir şekilde büyümesine, tarımda gizli işsizlik probleminin ortaya çıkmasına yol açtığına vurgu yapılmaktadır (Koç vd, 2008: 53).

7. Soru

Nüfusun yaş yapısı hangi bileşenlerden doğrudan etkilenmektedir?

Cevap

Nüfusun yaş yapısı, nüfusu belirleyen temel bileşenler olan doğurganlık, ölümlülük ve göçten doğrudan etkilenmektedir.

8. Soru

Nüfus piramitleri hangi konularda bilgi sağlarlar?

Cevap

Nüfus piramitleri doğurganlık ve ölümlülük seviyesi ve örüntüsüne ilişkin bilgi sağlamanın yanında, özellikle yaş ve cinsiyet seçici göç hareketleri konusunda da bilgi sağlarlar.

9. Soru

Sosyal güvenlik ne demektir?

Cevap

Sosyal güvenlik, insanların yaşamlarında karşılaşmaları muhtemel ekonomik ve sosyal riskli durumların ortaklaşa çözümlenmesi için çareler üretilmesidir.

10. Soru

Türkiye Cumhuriyeti’nde oluşturulan kurumsal sosyal güvenlik şemsiyesinin uzun süre söz konusu olan üç ayağı nelerdir?

Cevap

Türkiye Cumhuriyeti’nde ise oluşturulan kurumsal sosyal güvenlik şemsiyesinin uzun süre üç ayağı söz konusu olmuştur: Kamu çalışanlarının memur olarak nitelenen kısmına hizmet veren Emekli Sandığı, çalışanların işçi olarak tanımlanan kısmı için hizmet veren SSK ve esnaf ve sanatkârlara hizmet veren
BAĞKUR.

11. Soru

Bir ülkenin sosyal güvenlik sisteminin temel bazı özellikleri nelerdir?

Cevap

Bu özellikler şu şekildedir:
• Sosyal güvenliğin kapsadığı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı yüksek olmalıdır,
• Emeklilere ve diğer hak sahiplerine ödenen aylıklar yeterli seviyede olmalıdır,
• Sistemin gelir kaynakları ile giderleri arasında uygun bir denge sağlanmalıdır, bu kriter ayrıca
sistemin sürdürülebilir olması için önemlidir,
• Prim oranları ödenebilir seviyede olmalıdır,
• Sağlık hizmetlerine erişim kolay ve sağlanan hizmetler nitelikli olmalıdır,
• Sistemin kendi içinde geliri yeniden dağıtabilir olmalıdır,
• Yoksullukla mücadele etmelidir.

12. Soru

Üç sosyal güvenlik kurumu hangi yıl SGK çatısı altında birleştirilmiştir?

Cevap

Üç sosyal güvenlik kurumu 2006’da SGK çatısı altında birleştirilmiştir.

13. Soru

Yeşil kartın kimlere, ne gibi bir faydası olmuştur?

Cevap

Yeşil kart, çok düşük aylık gelire sahip olan bireylerin, herhangi bir prim katkısı yapmadan sosyal güvenlik sisteminden yararlanmalarını sağlamıştır ve sistemin katılımcı sayısını artırmıştır.

14. Soru

Doğumdaki yaşam beklentisi 1965’ten bu yana nasıl bir artış göstermiştir?

Cevap

Doğumdaki yaşam beklentisi 1965’de ki 53 yaştan 2011 yılı için ortalama
74,5 yıla yükselmiştir.

15. Soru

12 yıl (4+4+4) zorunlu eğitime hangi yıl geçilmiştir?

Cevap

2011’de 12 yıl (4+4+4) zorunlu eğitime geçilmiştir.

16. Soru

Sosyal konutun piyasa koşullarından ziyade ihtiyaçlara göre dağıtılmasının teorik olarak temel nedenleri nedir?

Cevap

Sosyal konutun en temel özelliği, konutun piyasa koşullarından ziyade ihtiyaçlara göre dağıtılmasıdır. Teorik olarak bu durumun iki temel nedeni söz konusudur. Birincisi, piyasa mekanizması gelir üzerinden çalışmaktadır ve eğer bireylerin gelirleri yetersizse, gerekli mal ve hizmete ulaşmalarına izin vermemektedir. İkincisi, konut gibi, gelirin yeniden dağıtım mekanizmalarından herhangi birine
müdahale ile “toplumun yönlendirilmesi mümkün” varsayımıdır. 

17. Soru

Ülkemizde hangi sosyal güvenlik kuruluşları çeşitli vade ve faiz oranlarıyla mensuplarına konut kredisi sağlamışlardır?

Cevap

Ülkemizde Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK), Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK) ve BAĞ-KUR gibi sosyal güvenlik kuruluşları çeşitli vade ve faiz oranlarıyla mensuplarına konut kredisi sağlamışlardır.

18. Soru

Ülkemizde, konut ihtiyacı hangi kaynaklardan beslenmektedir?

Cevap

Ülkemizde, konut ihtiyacı birkaç kaynaktan beslenmektedir:
• Hızlı nüfus artışı
• Hızlı kentleşme ve onun yarattığı köyden kente göç
• Aile yapısındaki değişme
• Kurumsallaşmayı başaramamış konut finansmanı

19. Soru

Türkiye’de boşanma oranlarının gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında çok
düşük seyretmesinin nedenleri nelerdir?

Cevap

Türkiye’de boşanma oranları gelişmiş ülkelerle karşılaştırıldığında çok
düşük seyretmektedir. Boşanmaların azlığının diğer nedeni, evlilik iyi yürümüyor bile olsa, kadınların büyük oranda çalışmamaları nedeniyle, boşanmanın gelirsizlik ve sosyal güvencesizlik anlamına gelmesi nedeniyle bir tercih olmaması olabilir. 

20. Soru

Şehirlere göçle birlikte görülen ailenin çekirdekleşmesinin, yaşlı nüfus üzerindeki olası sonuçları nelerdir?

Cevap

Şehirlere göçle birlikte görülen ailenin çekirdekleşmesinin, yaşlı nüfus üzerinde olası sonuçları söz konusudur. Bunlardan ilki aile içindeki işbölümünde yaşlıların işlevsiz kalması; ikincisi yaşlıların işlevsiz kalması ile birlikte iç göç sürecinin de dışında kalması ve yalnızlaşması; üçüncüsü de Türkiye’de geleneksel olarak yaşlıların bakımı ve korunması konusunda tampon kurum niteliğinde olan ailenin giderek bu özelliğinden uzaklaşmasıdır. 

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.