Açıköğretim Ders Notları

Acil Durum ve Afet Farkındalık Eğitimi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.

Açıköğretim derslerinden Acil Durum ve Afet Farkındalık Eğitimi Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim için hazırlanan  ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.

Farkındalık Oluşturma Eğitimlerinin Tasarımı

1. Soru

Öğretim tasarımı kaç aşamadan oluşur?

Cevap

Öğretim tasarımı beş temel aşamadan oluşur. Bunlar; analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamalarıdır. Her bir aşama da kendi içinde belirli adımlardan oluşmaktadır.


2. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından analiz aşaması nedir?

Cevap

Analiz aşamasında eğitsel sorunlar ve öncelikler belirlenerek bu sorunları yaşayan hedef kitle tanınmaya çalışılır. İyi bir öğretim tasarımı süreci, ancak ve ancak sorun eksiksiz belirlenip tanımlandığında ve hedef kitle çok iyi tanındığında gerçekleşecektir. Hastalandığımızı ve doktora gittiğimizi düşünelim. Doktorun sorunu, yani hastalığımızın ne olduğunu doğru teşhis etmesi ve bizim hakkımızda gerekli bilgileri edinmesi, önereceği tedavinin işe yaraması açısından son derece önemlidir. Analiz aşamasının çıktısı eğitim sorunu ve sorunu yaşayanlara yönelik verilerdir. Bu veriler, ihtiyaç analizi raporunu oluşturmaktadır. Bu verilerden yola çıkarak, bir sonraki tasarım aşamasında öğretim sürecine yönelik çeşitli kararlar alınacaktır.


3. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından tasarım aşaması nedir?

Cevap

Tasarım aşaması, sorun ve sorunu yaşayanların tanınmasından sonra, soruna yönelik çözümlere yönelik kararların alınmaya başladığı aşamadır. Bu aşamada, eğitimin sonunda hedef kitlenin kazanacağı bilgi, beceri ve tutumlara yönelik davranışlar (performanslar) belirlenir. Bu performanslar öğretim amaçları olarak da isimlendirilebilir. Daha sonra öğretim amaçlarında ifade edilen performansların hangi ölçütlere göre değerlendirileceği belirlenir. Tasarım aşamasında ayrıca öğretilecek içerik belirlenir ve düzenlenir, öğretim stratejilerine ve yöntemlerine karar verilir ve son olarak içeriğin hangi ortam veya teknolojilerle hedef kitleye aktarılacağı kararlaştırılır. Tasarım aşamasının çıktısı alınan ve uygulamaya geçmek üzere olan kararlardır. Bu kararlar; hedef ve amaçlar, ölçme değerlendirme araçları, içeriğin düzenlenmesi ve öğretim stratejilerine yöneliktir. Alınan bu kararlar doğrultusunda bir takım eğitsel ürün ve materyaller geliştirilecektir.


4. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından geliştirme aşaması nedir?

Cevap

Geliştirme aşamasında, bir önceki aşamada alınan kararlara uygun olarak öğretim sürecinde kullanılacak ürünler geliştirilir. Bu ürünler ders (oturum) planları, öğrenen ve öğretenlere yönelik rehber materyaller ile görsel-işitsel yardımcı materyallerdir. Bu aşamanın çıktısı eğitsel ürünler, bir sonraki uygulama aşamasında kullanılacaktır.


5. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından uygulama aşaması nedir?

Cevap

Uygulama aşamasında, bir önceki aşamada geliştirilen ürünlere ve bu ürünlerin eğitim sırasında kullanılmasına yönelik çeşitli planlar geliştirilir. Bu planlar; eğitim etkinliklerine yönelik zaman çizelgesi, eğitim ortamının düzenlenmesi, eğiticilerin eğitimi ve bütçe konularında hazırlanır. Bu aşamanın çıktısı olarak ortaya konan bu planlar aynı zamanda eğitime yönelik sınırlılıkların da belirlenmesini sağlayacaktır. Bu sınırlılıklar bir sonraki değerlendirme aşaması için oldukça önemlidir.


6. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından değerlendirme aşaması nedir?

Cevap

Değerlendirme aşamasında, hazırlanan planlar ve belirlenen sınırlılıklar çerçevesinde geliştirilen eğitim gerçekleştirilir, değerlendirilir ve hata veya eksiklikler gözlenerek gerekli düzeltmeler yapılır. Ara ve son değerlendirme olmak üzere ikiye ayrılan değerlendirme aşamasında hem öğrenilenler hem de genel olarak öğretim süreci değerlendirilir. Öğrenilenlerin değerlendirilmesinde, hedef kitlenin başta belirlenen amaçlar dahilindeki yeterlikleri kazanıp kazanmadıkları ölçülür ve yapılan değerlendirmeler sonucunda başarılı veya başarısız bulunurlar. Öğretim sürecinin değerlendirilmesi ise analiz aşamasından değerlendirme aşamasına kadar sürekli ölçme, gözlem, denetim ve düzeltmelerle gerçekleşen bir süreçtir.


7. Soru

Eğitim ne anlama gelmektedir?

Cevap

Eğitim; öğretim, yetiştirme, öğretme gibi süreçleri de kapsayan en genel öğrenme havuzu olarak değerlendirilebilir. Buradan yola çıkarak; her öğretim, yetiştirme ve öğretme etkinliğinin (sürecinin) aynı zamanda bir eğitim süreci olduğunu söyleyebiliriz.


8. Soru

Öğretim ne anlama gelmektedir?

Cevap

Eğitimin özel bir türüdür. Belirli bir kurumda, belirli programlara bağlı olarak yürütülür. Önceden belirlenen bir hedef kitleye, belirli bir süre içinde bir takım bilgi, beceri ve/ya tutumların kazandırılmasını amaçlar.


9. Soru

Yetiştirme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Her yetiştirme faaliyeti, aslında bir öğretim sürecini ifade eder. Eğitim ve öğretim arasındaki ilişki ve kapsayıcılık, öğretim ve yetiştirme arasında da bulunur. Yetiştirme faaliyetleri, yeterlik boyutu ağır basan ve kısa bir süre içinde kullanılacak becerilerin kazandırıldığı öğretim süreçleridir. Yetiştirme faaliyetleri genel olarak “kurs” diye de isimlendirilebilmektedir.


10. Soru

Öğretme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Öğretme ve öğretim kavramları sıkça karıştırılır. Bu bölümde öğretme kavramı, alanında bir uzman kişi veya kişilerin yürüttüğü, desteklediği veya rehberlik ettiği öğrenme süreçlerini ifade eder. Başka bir deyişle öğretme işi, bir insan tarafından yürütülür. Öğretim sürecinde ise, insanın yanı sıra her türlü ortam ya da teknoloji de öğretme işini yapıyor olabilir. Bu bazen bir bilgisayar, bazen bir kitap, bazen bir web uygulaması ve bazen de bir öğretmen olabilir. Yukarıda öğretim ve yetiştirme kavramlarındaki örnek eğitimleri düşündüğümüzde, bu süreçlerde bize bilgi aktaran, becerileri kazandıran ve rehberlik eden uzmanların yürüttüğü süreçler öğretme süreçleri olacaktır. Bu uzman veya eğiticiler yeri geldiğinde anlatıyor, açıklıyor olacak, yeri geldiğinde süreçleri ve işlemleri gösteriyor ve rehberlik ediyor olacaktır. Yani öğretme süreçleri sonunda; eğitim, öğretim ve yetiştirme faaliyetleri gerçekleştirilir ve katılımcılar çeşitli bilgi ve beceriler kazanır, diyebiliriz.


11. Soru

Öğrenme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bireylerin, duyu organları yoluyla çevreleri ile girdikleri etkileşim sonucu davranışlarında meydana gelen uzun süreli değişikliklerdir. Kişilerin herhangi bir bilgiyi, beceriyi veya tutumu öğrenebilmesi için onu davranışlarına yansıtması ve benzer durumlarda yeniden kullanması gerekir.


12. Soru

Hedef kitle ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bir takım bilgi, beceri ve/ya tutum kazanarak belirli bir sorununu gidermeye çalışan kişi veya kişilerdir. Hedef kitle bazen bir kurumdaki takım çalışması hizmet-içi eğitimine katılan yetişkinler, bazen üniversitede öğretim tasarımı dersini alan gençler, bazen de ilk okulda diş sağlığının önemini öğrenen çocuklar olabilir. Her bir grubun özellikleri ve öğretim sürecindeki ihtiyaçları birbirinden farklı olacaktır.


13. Soru

Eğitsel sorun ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bireylerin bilgi, beceri veya tutumlarındaki yetersizlik sonucu yaşadıkları sorunlardır. Eğitsel sorunlar, bireylerin kapasitelerindeki yetersizlikler sonucu ortaya çıkar ve performanslarına olumsuz olarak yansır. Bireylerin kapasitelerindeki eksiklikler giderilerek performansları iyileştirilmeye, istenilen düzeye çıkarılmaya çalışılır.


14. Soru

Öğretim amaçları ne anlama gelmektedir?

Cevap

Öğretim amaçları, herhangi bir öğretim programında hedefe götüren yeterlik ifadeleri olarak değerlendirilebilir. Öğretim amaçları; ölçülebilir, gözlenebilir ve yeterliğe dayalı ifadelerden oluşmaktadır. Bu ifadelerde öğrenenlerin; öğrenme süreci sonunda neler biliyor, yapıyor veya hangi davranışı gösteriyor olacakları belirtilir. Bu anlamda, öğretim amaçları hedefin aksine, öğrenen merkezlidir. Yani, öğrenenlerin eğitim sonunda ne yapıyor olacaklarını ifade etmektedir.


15. Soru

Bir öğretim programının nihai amaçları nelerdir?

Cevap

Bu öğretim programı sonunda öğrenenler;

  • İlk yardımın temel özelliklerini belirleyebilecekler,
  • Kalp masajının adımlarını eksiksiz olarak sıralayabilecekler,
  • Verilen cansız manken üzerinde suni solunumu hatasız gerçekleştirebileceklerdir.

16. Soru

Gereksinim türleri nelerdir?

Cevap

Gereksinimler farklı türlerde hayatımıza girebilir. Bunların önde gelenleri aşağıda sıralanmıştır:

  • Ölçüte Dayalı Gereksinimler
  • Karşılaştırmalı Gereksinimler
  • Hissedilen Gereksinimler
  • Açıklanmış Gereksinimler
  • Geleceğe Dönük Gereksinimler
  • Yaşamsal Olay Gereksinimleri

17. Soru

Gereksinim belirleme kullanılan veri toplama yöntemleri nelerdir?

Cevap

Aslında gereksinimler belirlenirken temelde yapılan iş veri toplamaktır. İster bilimsel araştırma sürecinde olsun isterse gereksinimlerin belirlenmesi sürecinde, veriler toplanırken benzer yöntem ve araçlardan yararlanılır. Veri toplarken kullanılan yöntemler; belge tarama, anket, görüşme, gözlem, tartışma ve olay incelemesi olarak sıralanabilir.


18. Soru

Eğitim sorunları nelerdir?

Cevap

Hedef kitleye bilgi, beceri ve tutum kazandırarak çözebildiğimiz sorunlar eğitim sorunlarıdır. Ayrıca, bireylerin performans sorunları kapasitelerinin yetersizliğinden kaynaklanıyorsa, bu tür sorunlar yine eğitim sorunudur.


19. Soru

Hedef kitlenin genel ve eğitsel özellikleri nelerdir?

Cevap

Hedef kitlenin özellikleri genel ve eğitsel olmak üzere iki farklı şekilde incelenebilir. Genel özellikler; öğrenim durumları, yaş, cinsiyet, toplumsal nitelik ve eğitime yönelik beklenti ve tutumları olarak sıralanabilir. Bu genel özellikler bize hedef kitleyi genel hatlarıyla tanıma fırsatı vermektedir. Eğitsel özellikler ise; ilgi alanları, motivasyon düzeyleri, yetenekleri ve hazır bulunuşlukları ile öğrenme stratejilerinden oluşan özelliklerdir. Bu özelliklerden yola çıkarak hedef kitlenin ne tür ilgi alanlarına sahip olduğu, eğitime kendi istekleri ile mi yoksa başkalarının isteği üzerine mi katıldıkları, bu eğitimden neler bekledikleri ve nelerin kendileri için öncelikli olduğu, eğitimin konusu ile ilgili önceden bilgi sahibi olup olmadıkları ve nasıl daha iyi öğrendikleri konularında bilgi sahibi oluruz.


20. Soru

Öğretim amaçlarında bulunması gereken özellikler nelerdir?

Cevap

Öğretim amaçlarının belirli özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler aşağıda sıralanmıştır:

  1. Öğretim amaçları öğrenen merkezli olmalıdır,
  2. Öğretim amaçları ölçülebilir ve gözlenebilir olmalıdır,
  3. Öğretim amaçları ulaşılabilir olmalıdır.

21. Soru

Öğretim amacının bölümleri nelerdir?

Cevap

Öğretim amaçlarının yapılarına baktığımızda üç temel nokta görüyoruz. Bunlar aynı zamanda bir amacın bölümleri olarak da söylenebilir: Performans, koşul ve standart. Performans bir öğretim amacında yeterlikleri ifade eden eylem sözcükleridir. Her amaç mutlaka ölçülebilir ve gözlenebilir bir performans içermelidir. Koşullar, amaçta belirtilen performansın hangi koşullar altında gerçekleştirileceğini ifade eder. Koşullar bazı kaynaklarda verili durum olarak da geçmektedir. Standart ise amaçlarda belirtilen performansın herhangi bir ölçütü karşılayıp karşılamayacağını gösterir. Her amaç ifadesinde koşul veya standart olmak zorunda değildir. Ancak her amaçta mutlaka ölçülüp gözlenebilen bir performans yer almalıdır.


22. Soru

Öğretim tasarımı sürecinin aşamalarından olan tasarım aşamasında atılacak adımlar nelerdir?

Cevap

Öğretim tasarımı sürecinin ikinci aşaması olan Tasarım aşaması, eğitim sorunun ve hedef kitlenin analizinden sonra artık yavaş yavaş öğretim sürecinde kazandırılacak içeriği, ortamları, yöntem ve stratejileri belirlediğimiz bir aşamadır. Bu aşamada atılacak adımlar; hedefin ve öğretim amaçlarının geliştirilmesi, amaçlara ilişkin değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi, içeriğin belirlenerek düzenlenmesi, öğretim strateji ve yöntemlerinin belirlenmesi ile öğretim ortamlarının belirlenmesi olarak sıralanabilir.


23. Soru

Öğretim amaçları ne şekilde sınıflandırılır?

Cevap

Öğrendiklerimiz genel olarak bilişsel, duyuşşal ve devinsel olmak üzere üç ana grupta toplanır. Bu sınıflama Benjamin Bloom tarafından geliştirilmiştir. Bloom’a göre ne öğrenirsek öğrenelim, bunlar tutumlar, koordine kas-motor becerilerimizin kullanılmasını gerektiren devinsel beceriler ya da bilişsel beceriler kategorilerinden birine denk düşer. Bloom bilişsel becerileri de kendi içinde ayrıca 6 adımda ele almıştır. Bu adımlar yeniden düzenlenmiş şekliyle şöyle sıralanır: Hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme ve yaratma.


24. Soru

Gagne’nin Öğrenme Durumları Modeli’ne göre içerik düzenlemenin ilkeleri nelerdir?

Cevap

Gagne’nin Öğrenme Durumları Modeli 9 adımdan oluşmaktadır ve temelde giriş-gelişme-sonuç yapısını yansıtmaktadır:

  1. Öğrenenlerin dikkatini çekme
  2. Öğrenenleri amaçlardan haberdar etme
  3. Önceki öğrenilenleri hatırlatma, geri çağırma
  4. Öğrenme içeriğini sunma
  5. Öğrenme sürecinde rehberlik sağlama
  6. Performansı göstermelerini sağlayacak etkinlikler yapma
  7. Geribildirim sağlama
  8. Performansı değerlendirme
  9. Öğrenmenin kalıcılığını ve transferini sağlama

25. Soru

Öğrenme içeriğinin sunulmasında uyulması gereken ilkeler nelerdir?

Cevap

Öğrenme içeriğinin sunulmasında birtakım ilkelerden yararlanabiliriz. Uzmanlar, ilgili ana başlıklar altında bilgiyi verirken şu düzenleme ilkelerinin işe koşulmasının etkili olduğunu ifade etmektedir: Yakından uzağa, Bilinenden bilinmeyene, Somuttan soyuta, Yalından karmaşığa, Bütünden ayrıntıya, Benzerliklerden farklılıklara.


1. Soru

Öğretim tasarımı kaç aşamadan oluşur?

Cevap

Öğretim tasarımı beş temel aşamadan oluşur. Bunlar; analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamalarıdır. Her bir aşama da kendi içinde belirli adımlardan oluşmaktadır.

2. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından analiz aşaması nedir?

Cevap

Analiz aşamasında eğitsel sorunlar ve öncelikler belirlenerek bu sorunları yaşayan hedef kitle tanınmaya çalışılır. İyi bir öğretim tasarımı süreci, ancak ve ancak sorun eksiksiz belirlenip tanımlandığında ve hedef kitle çok iyi tanındığında gerçekleşecektir. Hastalandığımızı ve doktora gittiğimizi düşünelim. Doktorun sorunu, yani hastalığımızın ne olduğunu doğru teşhis etmesi ve bizim hakkımızda gerekli bilgileri edinmesi, önereceği tedavinin işe yaraması açısından son derece önemlidir. Analiz aşamasının çıktısı eğitim sorunu ve sorunu yaşayanlara yönelik verilerdir. Bu veriler, ihtiyaç analizi raporunu oluşturmaktadır. Bu verilerden yola çıkarak, bir sonraki tasarım aşamasında öğretim sürecine yönelik çeşitli kararlar alınacaktır.

3. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından tasarım aşaması nedir?

Cevap

Tasarım aşaması, sorun ve sorunu yaşayanların tanınmasından sonra, soruna yönelik çözümlere yönelik kararların alınmaya başladığı aşamadır. Bu aşamada, eğitimin sonunda hedef kitlenin kazanacağı bilgi, beceri ve tutumlara yönelik davranışlar (performanslar) belirlenir. Bu performanslar öğretim amaçları olarak da isimlendirilebilir. Daha sonra öğretim amaçlarında ifade edilen performansların hangi ölçütlere göre değerlendirileceği belirlenir. Tasarım aşamasında ayrıca öğretilecek içerik belirlenir ve düzenlenir, öğretim stratejilerine ve yöntemlerine karar verilir ve son olarak içeriğin hangi ortam veya teknolojilerle hedef kitleye aktarılacağı kararlaştırılır. Tasarım aşamasının çıktısı alınan ve uygulamaya geçmek üzere olan kararlardır. Bu kararlar; hedef ve amaçlar, ölçme değerlendirme araçları, içeriğin düzenlenmesi ve öğretim stratejilerine yöneliktir. Alınan bu kararlar doğrultusunda bir takım eğitsel ürün ve materyaller geliştirilecektir.

4. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından geliştirme aşaması nedir?

Cevap

Geliştirme aşamasında, bir önceki aşamada alınan kararlara uygun olarak öğretim sürecinde kullanılacak ürünler geliştirilir. Bu ürünler ders (oturum) planları, öğrenen ve öğretenlere yönelik rehber materyaller ile görsel-işitsel yardımcı materyallerdir. Bu aşamanın çıktısı eğitsel ürünler, bir sonraki uygulama aşamasında kullanılacaktır.

5. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından uygulama aşaması nedir?

Cevap

Uygulama aşamasında, bir önceki aşamada geliştirilen ürünlere ve bu ürünlerin eğitim sırasında kullanılmasına yönelik çeşitli planlar geliştirilir. Bu planlar; eğitim etkinliklerine yönelik zaman çizelgesi, eğitim ortamının düzenlenmesi, eğiticilerin eğitimi ve bütçe konularında hazırlanır. Bu aşamanın çıktısı olarak ortaya konan bu planlar aynı zamanda eğitime yönelik sınırlılıkların da belirlenmesini sağlayacaktır. Bu sınırlılıklar bir sonraki değerlendirme aşaması için oldukça önemlidir.

6. Soru

Öğretim tasarımı aşamalarından değerlendirme aşaması nedir?

Cevap

Değerlendirme aşamasında, hazırlanan planlar ve belirlenen sınırlılıklar çerçevesinde geliştirilen eğitim gerçekleştirilir, değerlendirilir ve hata veya eksiklikler gözlenerek gerekli düzeltmeler yapılır. Ara ve son değerlendirme olmak üzere ikiye ayrılan değerlendirme aşamasında hem öğrenilenler hem de genel olarak öğretim süreci değerlendirilir. Öğrenilenlerin değerlendirilmesinde, hedef kitlenin başta belirlenen amaçlar dahilindeki yeterlikleri kazanıp kazanmadıkları ölçülür ve yapılan değerlendirmeler sonucunda başarılı veya başarısız bulunurlar. Öğretim sürecinin değerlendirilmesi ise analiz aşamasından değerlendirme aşamasına kadar sürekli ölçme, gözlem, denetim ve düzeltmelerle gerçekleşen bir süreçtir.

7. Soru

Eğitim ne anlama gelmektedir?

Cevap

Eğitim; öğretim, yetiştirme, öğretme gibi süreçleri de kapsayan en genel öğrenme havuzu olarak değerlendirilebilir. Buradan yola çıkarak; her öğretim, yetiştirme ve öğretme etkinliğinin (sürecinin) aynı zamanda bir eğitim süreci olduğunu söyleyebiliriz.

8. Soru

Öğretim ne anlama gelmektedir?

Cevap

Eğitimin özel bir türüdür. Belirli bir kurumda, belirli programlara bağlı olarak yürütülür. Önceden belirlenen bir hedef kitleye, belirli bir süre içinde bir takım bilgi, beceri ve/ya tutumların kazandırılmasını amaçlar.

9. Soru

Yetiştirme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Her yetiştirme faaliyeti, aslında bir öğretim sürecini ifade eder. Eğitim ve öğretim arasındaki ilişki ve kapsayıcılık, öğretim ve yetiştirme arasında da bulunur. Yetiştirme faaliyetleri, yeterlik boyutu ağır basan ve kısa bir süre içinde kullanılacak becerilerin kazandırıldığı öğretim süreçleridir. Yetiştirme faaliyetleri genel olarak “kurs” diye de isimlendirilebilmektedir.

10. Soru

Öğretme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Öğretme ve öğretim kavramları sıkça karıştırılır. Bu bölümde öğretme kavramı, alanında bir uzman kişi veya kişilerin yürüttüğü, desteklediği veya rehberlik ettiği öğrenme süreçlerini ifade eder. Başka bir deyişle öğretme işi, bir insan tarafından yürütülür. Öğretim sürecinde ise, insanın yanı sıra her türlü ortam ya da teknoloji de öğretme işini yapıyor olabilir. Bu bazen bir bilgisayar, bazen bir kitap, bazen bir web uygulaması ve bazen de bir öğretmen olabilir. Yukarıda öğretim ve yetiştirme kavramlarındaki örnek eğitimleri düşündüğümüzde, bu süreçlerde bize bilgi aktaran, becerileri kazandıran ve rehberlik eden uzmanların yürüttüğü süreçler öğretme süreçleri olacaktır. Bu uzman veya eğiticiler yeri geldiğinde anlatıyor, açıklıyor olacak, yeri geldiğinde süreçleri ve işlemleri gösteriyor ve rehberlik ediyor olacaktır. Yani öğretme süreçleri sonunda; eğitim, öğretim ve yetiştirme faaliyetleri gerçekleştirilir ve katılımcılar çeşitli bilgi ve beceriler kazanır, diyebiliriz.

11. Soru

Öğrenme ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bireylerin, duyu organları yoluyla çevreleri ile girdikleri etkileşim sonucu davranışlarında meydana gelen uzun süreli değişikliklerdir. Kişilerin herhangi bir bilgiyi, beceriyi veya tutumu öğrenebilmesi için onu davranışlarına yansıtması ve benzer durumlarda yeniden kullanması gerekir.

12. Soru

Hedef kitle ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bir takım bilgi, beceri ve/ya tutum kazanarak belirli bir sorununu gidermeye çalışan kişi veya kişilerdir. Hedef kitle bazen bir kurumdaki takım çalışması hizmet-içi eğitimine katılan yetişkinler, bazen üniversitede öğretim tasarımı dersini alan gençler, bazen de ilk okulda diş sağlığının önemini öğrenen çocuklar olabilir. Her bir grubun özellikleri ve öğretim sürecindeki ihtiyaçları birbirinden farklı olacaktır.

13. Soru

Eğitsel sorun ne anlama gelmektedir?

Cevap

Bireylerin bilgi, beceri veya tutumlarındaki yetersizlik sonucu yaşadıkları sorunlardır. Eğitsel sorunlar, bireylerin kapasitelerindeki yetersizlikler sonucu ortaya çıkar ve performanslarına olumsuz olarak yansır. Bireylerin kapasitelerindeki eksiklikler giderilerek performansları iyileştirilmeye, istenilen düzeye çıkarılmaya çalışılır.

14. Soru

Öğretim amaçları ne anlama gelmektedir?

Cevap

Öğretim amaçları, herhangi bir öğretim programında hedefe götüren yeterlik ifadeleri olarak değerlendirilebilir. Öğretim amaçları; ölçülebilir, gözlenebilir ve yeterliğe dayalı ifadelerden oluşmaktadır. Bu ifadelerde öğrenenlerin; öğrenme süreci sonunda neler biliyor, yapıyor veya hangi davranışı gösteriyor olacakları belirtilir. Bu anlamda, öğretim amaçları hedefin aksine, öğrenen merkezlidir. Yani, öğrenenlerin eğitim sonunda ne yapıyor olacaklarını ifade etmektedir.

15. Soru

Bir öğretim programının nihai amaçları nelerdir?

Cevap

Bu öğretim programı sonunda öğrenenler;

  • İlk yardımın temel özelliklerini belirleyebilecekler,
  • Kalp masajının adımlarını eksiksiz olarak sıralayabilecekler,
  • Verilen cansız manken üzerinde suni solunumu hatasız gerçekleştirebileceklerdir.
16. Soru

Gereksinim türleri nelerdir?

Cevap

Gereksinimler farklı türlerde hayatımıza girebilir. Bunların önde gelenleri aşağıda sıralanmıştır:

  • Ölçüte Dayalı Gereksinimler
  • Karşılaştırmalı Gereksinimler
  • Hissedilen Gereksinimler
  • Açıklanmış Gereksinimler
  • Geleceğe Dönük Gereksinimler
  • Yaşamsal Olay Gereksinimleri
17. Soru

Gereksinim belirleme kullanılan veri toplama yöntemleri nelerdir?

Cevap

Aslında gereksinimler belirlenirken temelde yapılan iş veri toplamaktır. İster bilimsel araştırma sürecinde olsun isterse gereksinimlerin belirlenmesi sürecinde, veriler toplanırken benzer yöntem ve araçlardan yararlanılır. Veri toplarken kullanılan yöntemler; belge tarama, anket, görüşme, gözlem, tartışma ve olay incelemesi olarak sıralanabilir.

18. Soru

Eğitim sorunları nelerdir?

Cevap

Hedef kitleye bilgi, beceri ve tutum kazandırarak çözebildiğimiz sorunlar eğitim sorunlarıdır. Ayrıca, bireylerin performans sorunları kapasitelerinin yetersizliğinden kaynaklanıyorsa, bu tür sorunlar yine eğitim sorunudur.

19. Soru

Hedef kitlenin genel ve eğitsel özellikleri nelerdir?

Cevap

Hedef kitlenin özellikleri genel ve eğitsel olmak üzere iki farklı şekilde incelenebilir. Genel özellikler; öğrenim durumları, yaş, cinsiyet, toplumsal nitelik ve eğitime yönelik beklenti ve tutumları olarak sıralanabilir. Bu genel özellikler bize hedef kitleyi genel hatlarıyla tanıma fırsatı vermektedir. Eğitsel özellikler ise; ilgi alanları, motivasyon düzeyleri, yetenekleri ve hazır bulunuşlukları ile öğrenme stratejilerinden oluşan özelliklerdir. Bu özelliklerden yola çıkarak hedef kitlenin ne tür ilgi alanlarına sahip olduğu, eğitime kendi istekleri ile mi yoksa başkalarının isteği üzerine mi katıldıkları, bu eğitimden neler bekledikleri ve nelerin kendileri için öncelikli olduğu, eğitimin konusu ile ilgili önceden bilgi sahibi olup olmadıkları ve nasıl daha iyi öğrendikleri konularında bilgi sahibi oluruz.

20. Soru

Öğretim amaçlarında bulunması gereken özellikler nelerdir?

Cevap

Öğretim amaçlarının belirli özellikleri bulunmaktadır. Bu özellikler aşağıda sıralanmıştır:

  1. Öğretim amaçları öğrenen merkezli olmalıdır,
  2. Öğretim amaçları ölçülebilir ve gözlenebilir olmalıdır,
  3. Öğretim amaçları ulaşılabilir olmalıdır.
21. Soru

Öğretim amacının bölümleri nelerdir?

Cevap

Öğretim amaçlarının yapılarına baktığımızda üç temel nokta görüyoruz. Bunlar aynı zamanda bir amacın bölümleri olarak da söylenebilir: Performans, koşul ve standart. Performans bir öğretim amacında yeterlikleri ifade eden eylem sözcükleridir. Her amaç mutlaka ölçülebilir ve gözlenebilir bir performans içermelidir. Koşullar, amaçta belirtilen performansın hangi koşullar altında gerçekleştirileceğini ifade eder. Koşullar bazı kaynaklarda verili durum olarak da geçmektedir. Standart ise amaçlarda belirtilen performansın herhangi bir ölçütü karşılayıp karşılamayacağını gösterir. Her amaç ifadesinde koşul veya standart olmak zorunda değildir. Ancak her amaçta mutlaka ölçülüp gözlenebilen bir performans yer almalıdır.

22. Soru

Öğretim tasarımı sürecinin aşamalarından olan tasarım aşamasında atılacak adımlar nelerdir?

Cevap

Öğretim tasarımı sürecinin ikinci aşaması olan Tasarım aşaması, eğitim sorunun ve hedef kitlenin analizinden sonra artık yavaş yavaş öğretim sürecinde kazandırılacak içeriği, ortamları, yöntem ve stratejileri belirlediğimiz bir aşamadır. Bu aşamada atılacak adımlar; hedefin ve öğretim amaçlarının geliştirilmesi, amaçlara ilişkin değerlendirme ölçütlerinin belirlenmesi, içeriğin belirlenerek düzenlenmesi, öğretim strateji ve yöntemlerinin belirlenmesi ile öğretim ortamlarının belirlenmesi olarak sıralanabilir.

23. Soru

Öğretim amaçları ne şekilde sınıflandırılır?

Cevap

Öğrendiklerimiz genel olarak bilişsel, duyuşşal ve devinsel olmak üzere üç ana grupta toplanır. Bu sınıflama Benjamin Bloom tarafından geliştirilmiştir. Bloom’a göre ne öğrenirsek öğrenelim, bunlar tutumlar, koordine kas-motor becerilerimizin kullanılmasını gerektiren devinsel beceriler ya da bilişsel beceriler kategorilerinden birine denk düşer. Bloom bilişsel becerileri de kendi içinde ayrıca 6 adımda ele almıştır. Bu adımlar yeniden düzenlenmiş şekliyle şöyle sıralanır: Hatırlama, anlama, uygulama, çözümleme, değerlendirme ve yaratma.

24. Soru

Gagne’nin Öğrenme Durumları Modeli’ne göre içerik düzenlemenin ilkeleri nelerdir?

Cevap

Gagne’nin Öğrenme Durumları Modeli 9 adımdan oluşmaktadır ve temelde giriş-gelişme-sonuç yapısını yansıtmaktadır:

  1. Öğrenenlerin dikkatini çekme
  2. Öğrenenleri amaçlardan haberdar etme
  3. Önceki öğrenilenleri hatırlatma, geri çağırma
  4. Öğrenme içeriğini sunma
  5. Öğrenme sürecinde rehberlik sağlama
  6. Performansı göstermelerini sağlayacak etkinlikler yapma
  7. Geribildirim sağlama
  8. Performansı değerlendirme
  9. Öğrenmenin kalıcılığını ve transferini sağlama
25. Soru

Öğrenme içeriğinin sunulmasında uyulması gereken ilkeler nelerdir?

Cevap

Öğrenme içeriğinin sunulmasında birtakım ilkelerden yararlanabiliriz. Uzmanlar, ilgili ana başlıklar altında bilgiyi verirken şu düzenleme ilkelerinin işe koşulmasının etkili olduğunu ifade etmektedir: Yakından uzağa, Bilinenden bilinmeyene, Somuttan soyuta, Yalından karmaşığa, Bütünden ayrıntıya, Benzerliklerden farklılıklara.

İlgili Makaleler

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.