Açık Kaynak Kodlu CBS Yazılım Uygulaması Dersi 8. Ünite Özet
Ac¸Ik Harita Kaynaklarına Ulas¸Im Ve Verilerin U¨C¸ Boyutlu Go¨Sterimi
Açıköğretim ders notları öğrenciler tarafından ders çalışma esnasında hazırlanmakta olup diğer ders çalışacak öğrenciler için paylaşılmaktadır. Sizlerde hazırladığınız ders notlarını paylaşmak istiyorsanız bizlere iletebilirsiniz.
Açıköğretim derslerinden Açık Kaynak Kodlu CBS Yazılım Uygulaması Dersi 8. Ünite Özet için hazırlanan ders çalışma dokümanına (ders özeti / sorularla öğrenelim) aşağıdan erişebilirsiniz. AÖF Ders Notları ile sınavlara çok daha etkili bir şekilde çalışabilirsiniz. Sınavlarınızda başarılar dileriz.
Ac¸Ik Harita Kaynaklarına Ulas¸Im Ve Verilerin U¨C¸ Boyutlu Go¨Sterimi
Farkı Kaynaklardakı· Harı·taların QGIS Yazılımı İçine Aktarılması
QGIS yazılımı ic¸inde OpenLayers eklentisi (plugin) ile Google Maps, Bing Maps, MapQuest, OSM/Stamen, Apple Maps gibi harita kaynaklarına ulas¸ılabilir ve bu eklenti sayesinde kendi projelerinizdeki verilerin altında istedigˆiniz harita kaynaklarını go¨ru¨ntu¨leyebilirsiniz. Farklı harita kaynaklarını QGIS’de görüntülemek ic¸in aşağıdaki adımlar takip edilir:
- QGIS Menu¨ bar’da Eklentiler menüsu¨ altında Eklentileri Yu¨kle ve Yo¨net ifadesi sec¸ilir,
- Eklentiler diyalogˆunda Yu¨klenmeyenler sekmesi fare ile sec¸ilir.
- Aras¸tır bo¨lu¨mu¨ne OpenLayers yazılır,
- OpenLayers Plugin fare ile sec¸ilir
- Eklentiyi Yu¨kle butonuna basılır.
- Yükleme işlemi tamamlandıktan sonra Close butonuna basılarak diyalog kapatılır.
GIS menü bar’da yer alan Web menüsu¨ altında OpenLayers plugin ic¸inde harita kaynakları sec¸ilerek harita ekranında ac¸ılması sagˆlanır. I·stenilirse OpenLayers Overview ifadesi işaretlenerek QGIS ana ekranında, sol alt köşede c¸ıkan diyalog ile harita kaynakları yo¨netilir. Google Maps > Google Streets sec¸ilir ve harita ekranında Google Streets haritası go¨ru¨ntu¨lenir. Google Maps > Google Satellite sec¸ilir ve harita ekranında Google Satellite haritası go¨ru¨ntu¨lenir. o¨zatıcı bölu¨mu¨nde Unite 8 verilerini kopyaladığınız disk alanındaki dizine fare ile ulaşılır. C:AU_Egitim_Veri_SetiUnite_8 dizini altında RASAT_20121004.tif ve RASAT20130729.tif uydu go¨ru¨ntüleri klavyenin Ctrl tus¸una basılarak birlikte sec¸ilir ve farenin sagˆ tus¸una basılarak Sec¸ilen Katmanları Ekle ile harita ekranına eklenir. Harita ekranına eklenen göru¨ntüler, katmanlar bölu¨mu¨nde o¨nce RASAT 2012 yılına ait go¨rüntu¨ kapatılır. Sonra RASAT 2013 yılına ait göru¨ntü kapatılır. Tarihı^ yarımadada ve Halic¸’teki metro köprüsünün degˆişimi izlenir. Katmanlar bo¨lu¨mu¨ndeki tu¨m katmanlar kaldırılır.
Gözatıcı bo¨lu¨münde Unite8 verilerini kopyaladıgˆınız disk alanındaki dizine fare ile ulas¸ılır. C:AU_Egitim_Veri_SetiUnite_8 dizini altında bina.shp katmanı sec¸ilir ve farenin sağ tuşuna basılarak Katman Ekle ile harita ekranına eklenir. Menü bar’da Web menu¨su¨ altında OpenLayers Plugin > Bing Maps > Bing Aerial with Labels sec¸ilir. Bina. shp katmanı katmanlar bo¨lümu¨nde u¨ste c¸ıkarılır.
O¨rnek Verı· Setlerı· U¨zerı·nden U¨ç Boyutlu Verı· Go¨rüntüleme
U¨c¸ Boyutlu (3D) modelleme son yıllarda cogˆrafi bilgi teknolojileri ic¸inde c¸ok fazla uygulama alanı bulmaktadır. U¨c¸ boyutlu CBS olarak adlandırılan bu teknoloji ile yu¨kseklik degˆerleri girilen iki boyutlu verilerin u¨c¸ boyutlu go¨ru¨ntu¨leri elde edilmektedir. U¨c¸ boyutlu go¨ru¨ntu¨ler mekanın farklı yu¨kseklik, o¨lc¸ek, detay ve ac¸ıdan daha dogˆru algılanmasına imka^n vermektedir. Dolayısıyla o¨zellikle;
- kent bilgi sistemleri projelerinde kentlerin u¨c¸ boyutlu modellenmesi
- bu modellerin web portalleri aracılığı ile kullanıcılara sunulması,
- yol projelerinde,
- imar,
- peyzaj,
- arazinin u¨c¸ boyutlu modellenmesi,
- as¸kın hesapları,
- drenaj hesaplaması,
- heyelan analizleri,
- yerles¸im planları gibi
bir c¸ok konuda, CBS ic¸erisinde üc¸ boyutlu uygulamalar kullanılmaktadır. Ayrıca ilgili meka^na ait uydu go¨ru¨ntu¨su¨ veya hava fotogˆrafı arazi u¨zerine giydirilebilmekte ve arazinin yu¨kseltisinde farklı oranlarda abartı uygulanabilmektedir.
QGIS yazılımı ic¸inde verilerin u¨c¸ boyutlu go¨sterimleri Qgis2threejs isimli eklenti fonksiyonları ile yapılır. Bu eklentiyi yu¨klemek ic¸in; Menu¨ bar’ da Eklentiler menu¨su¨ altında Eklentileri Yu¨kle ve Yo¨net ifadesi sec¸ilir. Eklentiler diyaloğunda Yüklenmeyenler sekmesi fare ile sec¸ilir. Araştır bo¨lu¨mu¨ne 3d yazılır. Qgis2threejs eklentisi fare ile sec¸ilir ve Eklentiyi Yu¨kle butonuna basılır. Yu¨kleme işlemi tamamlandıktan sonra Close butonuna basılarak diyalog kapatılır. Katmanlar bo¨lu¨mu¨ndeki tu¨m katmanlar kaldırıp, gözatıcı bo¨lu¨mu¨nde Unite8 verilerini kopyaladığınız disk alanındaki dizine fare ile ulaşılır. C:AU_Egitim_Veri_Seti Unite_8 dizini altında turkiye.shp ve yu¨kseklik.tif verileri klavyenin Ctrl tus¸una basılarak birlikte sec¸ilir ve farenin sagˆ tus¸una basılarak Sec¸ilen Katmanları Ekle ile harita ekranına eklenir. Google Maps > Google Satellite sec¸ilir ve harita ekranında Google Satellite haritası go¨ru¨ntu¨lenir.
Katmanlar bölu¨mu¨nde en u¨stte Turkiye.shp sonra Turkiye_dem ve en altta Google Satellite olacak şekilde du¨zenlenir. Katmanlar bölu¨mu¨nde turkiye.shp fare ile sec¸ilir ve O¨zellikler diyalogˆu farenin sagˆ tus¸una basılarak ac¸ılır. O¨zellikler diyaloğunda Stil sekmesi sec¸ilerek, Basit Dolgu ifadesi fare ile sec¸ilir. Renkler Doldurma bo¨lu¨mu¨ S¸ efaf Doldurma yapılır. Sınır rengi kırmızı sec¸ilir. Sınır Genis¸ligˆi 0,46 olacak s¸ekilde set edilir. Etiketler sekmesi sec¸ilir. Katman etiketlenecek sütunu sec¸ > AD sec¸ilir. Apply butonu ve sonrasında OK butonuna basılır. Böylece dolgu renkte olan Türkiye il sınırlarının sadece dış sınırları kırmızı olarak ayarlanmış ve il merkezlerinin isimleri harita ekranına yazdırılmıs¸ olunur. Agˆrı ili sınırlarına Yaklaştır butonu ile yakınlaşılır. Agˆrı-Iğdır il sınırı arasında zirvesi beyaz olan Agˆrı dagˆı göru¨lu¨r.
QGIS menu¨ bar’ da yer alan Web menu¨su¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıs¸tırılır. Qgis2threejs diyalogˆunun ac¸ılması sagˆlanır. Qgis2threejs diyalogˆundaTemplate File bo¨lu¨mu¨ne 3DViewer.html set edilir. World sekmesi fare ile sec¸ilir. Map Canvas bo¨lu¨mu¨nde varsayılan degˆerler kabul edilir. Scale and Shi bo¨lmesinde Base size = 100, Vertical exaggeration (Dikey abartı degˆeri) = 2.5 degˆeri girilir. Digˆer degˆerler varsayılan olarak kabul edilir. Controls sekmesinde OrbitControls.js sec¸ilir. Go¨sterim sırasında farenin ve klavyedeki okların go¨revleri bu sekmede ac¸ıklanır. DEM sekmesi fare ile sec¸ilir. DEM Layer bo¨lu¨mu¨ne Tu¨rkiye_dem set edilir. Resampling sekmesi en sona getirilir. Display Type bo¨lu¨mu¨nde Map canvas image olarak set edilir. Sides and frames bo¨lu¨mu¨nde Build sides (Kenar olus¸tur) sec¸enegˆi is¸aretlenir. Run butonuna basılır. Ekrana ac¸ılan web browser’ da u¨c¸ boyutlu go¨sterim gerc¸ekles¸mis¸tir. U¨c¸ boyutlu go¨sterimin ekranda ayarlanması ic¸in fare’nin sagˆ, sol ve orta tekerlek (scroll) tuşları kullanılır.
Bu uygulamada kullanılan sayısal yu¨kseklik modeli (DEM) 90 metre c¸özu¨nu¨rlu¨kteki SRTM yu¨kseklik verisidir. Google uydu göru¨ntüsünu¨n altında bulunan SRTM DEM verisi sayesinde yüzey, 3 boyutlu olarak go¨ru¨lmektedir.
Gözatıcı bo¨lu¨münde Unite8 verilerini kopyaladıgˆınız disk alanındaki dizine fare ile ulas¸ılır. C:AU_Egitim_Veri_SetiUnite_8 dizini altında bina.shp verisi farenin sağ tuşuna basılarak Katman Ekle ile harita ekranına eklenir. Katmanlar bölu¨mu¨nde bina katmanı fare ile sec¸ilir ve sagˆ tus¸a basılarak Zoom to Layer ifadesi sec¸ilir. QGIS menü bar’ da yer alan Web menüsu¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıştırılır. Qgis2threejs diyaloğunun ac¸ılması sagˆlanır. Qgis2threejs diyalogˆunda Template File bölu¨müne 3DViewer.html set edilir. World sekmesi fare ile sec¸ilir. Map Canvas bölu¨mu¨nde varsayılan değerler kabul edilir. Scale and Shi bölmesinde Base size = 100, Vertical exaggeration (Dikey abartı değeri) = 0.1 değeri girilir. Diğer degˆerler varsayılan olan kabul edilir. Controls sekmesinde OrbitControls.js sec¸ilir (S¸ekil 8.19). Web browser’ daki gösterim sırasında fare’nin ve klavyedeki okların go¨revleri bu sekmede ac¸ıklanır. DEM sekmesi fare ile sec¸ilir. DEM Layer bölümüne Tu¨rkiye_dem set edilir. Resampling sekmesi en sona getirilerek en yu¨ksek c¸özu¨nu¨rlük değeri sec¸ilir. Display Type bo¨lu¨mu¨nde Map canvas image olarak set edilir. Sides and frames bölümünde Build sides (Kenar oluştur) sec¸eneği is¸aretlenir. olygon sekmesinde bina sec¸ilir. Object Type > Extruted, Z Coordinate Mode > Relative to DEM, Height = 0, Style bölu¨mu¨nde Color > Random, Transparency > Feature Type, Height > Yükseklik, Multiplier = 10 degˆerleri set edilir. RUN butonuna basılır. Ekrana ac¸ılan web browser’ da üc¸ boyutlu gösterim gerc¸ekles¸mis¸tir. Web menu¨su¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıs¸tırılır. Qgis2threejs diyaloğunda Template File bölümu¨ne 3DViewer(Dat-gui).html set edilir.
Digˆer go¨sterimden farklı olarak web browser u¨zerine katmanları kontrol edebilecek arac¸lar gelmis¸tir. S¸imdi Google Hybrid haritası u¨zerinde Anadolu U¨niversitesi 2 Eylu¨l Kampu¨su¨nu¨n binaları sayısallas¸tırılacak, binalara rastgele yu¨kseklik degˆerleri verilecek ve u¨c¸ boyutlu go¨sterim yapılacaktır. O¨nce Anadolu U¨niversitesi 2 Eylu¨l Kampu¨su¨nu¨n binaları sayısallas¸tırılacaktır. Bunu ic¸in QGIS harita ekranında Google Hybrid haritası altlık olarak ac¸ılır. Katman menu¨su¨nde Create Layer > Yeni Shape Katmanı ifadesi sec¸ilir. Anadolu_bina. shp isminde bina katmanı olus¸turulur. Veritabanına Yukseklik field’ı ac¸ılır. nadolu_bina.shp katmanı Du¨zenlemeyi Ac¸/kapa butonuna basılarak sayısallas¸tırmaya hazır ha^le getirilir. Obje Ekle butonu ile binalar sayısallas¸tırılır. Ayarlar menu¨su¨ altında Yakalama sec¸enekleri ayarları yapılır. Tu¨rkiye_dem.tif DEM katmanı QGIS harita ekranına eklenir. QGIS menu¨ bar’da yer alan Web menu¨su¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıs¸tırılır. Template file 3Dviewer(dat-gui).html sec¸ilir. World sekmesinde Base size = 100, Vertical exaggeration = 0.1 girilir. DEM sekmesinde DEM Layer olarak Turkiye_dem set edilir. Polygon Anadolu_bina sekmesinde Color > Random, Height > Yukseklik, Multiplier = 20 degˆeri girilir. Multiplier degˆeri binaların yu¨kseklik degˆerini 20 kat arttır demektir. Digˆer degˆerler varsayılanlar kabul edilir. RUN butonuna basılır.
Binalara rastgele verilen yu¨kseklik bilgilerine go¨re Anadolu U¨niversitesi 2 Eylu¨l Kampu¨su¨nu¨n u¨c¸ boyutlu go¨sterimi gerc¸ekleştirilmis¸tir.
Farkı Kaynaklardakı· Harı·taların QGIS Yazılımı İçine Aktarılması
QGIS yazılımı ic¸inde OpenLayers eklentisi (plugin) ile Google Maps, Bing Maps, MapQuest, OSM/Stamen, Apple Maps gibi harita kaynaklarına ulas¸ılabilir ve bu eklenti sayesinde kendi projelerinizdeki verilerin altında istedigˆiniz harita kaynaklarını go¨ru¨ntu¨leyebilirsiniz. Farklı harita kaynaklarını QGIS’de görüntülemek ic¸in aşağıdaki adımlar takip edilir:
- QGIS Menu¨ bar’da Eklentiler menüsu¨ altında Eklentileri Yu¨kle ve Yo¨net ifadesi sec¸ilir,
- Eklentiler diyalogˆunda Yu¨klenmeyenler sekmesi fare ile sec¸ilir.
- Aras¸tır bo¨lu¨mu¨ne OpenLayers yazılır,
- OpenLayers Plugin fare ile sec¸ilir
- Eklentiyi Yu¨kle butonuna basılır.
- Yükleme işlemi tamamlandıktan sonra Close butonuna basılarak diyalog kapatılır.
GIS menü bar’da yer alan Web menüsu¨ altında OpenLayers plugin ic¸inde harita kaynakları sec¸ilerek harita ekranında ac¸ılması sagˆlanır. I·stenilirse OpenLayers Overview ifadesi işaretlenerek QGIS ana ekranında, sol alt köşede c¸ıkan diyalog ile harita kaynakları yo¨netilir. Google Maps > Google Streets sec¸ilir ve harita ekranında Google Streets haritası go¨ru¨ntu¨lenir. Google Maps > Google Satellite sec¸ilir ve harita ekranında Google Satellite haritası go¨ru¨ntu¨lenir. o¨zatıcı bölu¨mu¨nde Unite 8 verilerini kopyaladığınız disk alanındaki dizine fare ile ulaşılır. C:AU_Egitim_Veri_SetiUnite_8 dizini altında RASAT_20121004.tif ve RASAT20130729.tif uydu go¨ru¨ntüleri klavyenin Ctrl tus¸una basılarak birlikte sec¸ilir ve farenin sagˆ tus¸una basılarak Sec¸ilen Katmanları Ekle ile harita ekranına eklenir. Harita ekranına eklenen göru¨ntüler, katmanlar bölu¨mu¨nde o¨nce RASAT 2012 yılına ait go¨rüntu¨ kapatılır. Sonra RASAT 2013 yılına ait göru¨ntü kapatılır. Tarihı^ yarımadada ve Halic¸’teki metro köprüsünün degˆişimi izlenir. Katmanlar bo¨lu¨mu¨ndeki tu¨m katmanlar kaldırılır.
Gözatıcı bo¨lu¨münde Unite8 verilerini kopyaladıgˆınız disk alanındaki dizine fare ile ulas¸ılır. C:AU_Egitim_Veri_SetiUnite_8 dizini altında bina.shp katmanı sec¸ilir ve farenin sağ tuşuna basılarak Katman Ekle ile harita ekranına eklenir. Menü bar’da Web menu¨su¨ altında OpenLayers Plugin > Bing Maps > Bing Aerial with Labels sec¸ilir. Bina. shp katmanı katmanlar bo¨lümu¨nde u¨ste c¸ıkarılır.
O¨rnek Verı· Setlerı· U¨zerı·nden U¨ç Boyutlu Verı· Go¨rüntüleme
U¨c¸ Boyutlu (3D) modelleme son yıllarda cogˆrafi bilgi teknolojileri ic¸inde c¸ok fazla uygulama alanı bulmaktadır. U¨c¸ boyutlu CBS olarak adlandırılan bu teknoloji ile yu¨kseklik degˆerleri girilen iki boyutlu verilerin u¨c¸ boyutlu go¨ru¨ntu¨leri elde edilmektedir. U¨c¸ boyutlu go¨ru¨ntu¨ler mekanın farklı yu¨kseklik, o¨lc¸ek, detay ve ac¸ıdan daha dogˆru algılanmasına imka^n vermektedir. Dolayısıyla o¨zellikle;
- kent bilgi sistemleri projelerinde kentlerin u¨c¸ boyutlu modellenmesi
- bu modellerin web portalleri aracılığı ile kullanıcılara sunulması,
- yol projelerinde,
- imar,
- peyzaj,
- arazinin u¨c¸ boyutlu modellenmesi,
- as¸kın hesapları,
- drenaj hesaplaması,
- heyelan analizleri,
- yerles¸im planları gibi
bir c¸ok konuda, CBS ic¸erisinde üc¸ boyutlu uygulamalar kullanılmaktadır. Ayrıca ilgili meka^na ait uydu go¨ru¨ntu¨su¨ veya hava fotogˆrafı arazi u¨zerine giydirilebilmekte ve arazinin yu¨kseltisinde farklı oranlarda abartı uygulanabilmektedir.
QGIS yazılımı ic¸inde verilerin u¨c¸ boyutlu go¨sterimleri Qgis2threejs isimli eklenti fonksiyonları ile yapılır. Bu eklentiyi yu¨klemek ic¸in; Menu¨ bar’ da Eklentiler menu¨su¨ altında Eklentileri Yu¨kle ve Yo¨net ifadesi sec¸ilir. Eklentiler diyaloğunda Yüklenmeyenler sekmesi fare ile sec¸ilir. Araştır bo¨lu¨mu¨ne 3d yazılır. Qgis2threejs eklentisi fare ile sec¸ilir ve Eklentiyi Yu¨kle butonuna basılır. Yu¨kleme işlemi tamamlandıktan sonra Close butonuna basılarak diyalog kapatılır. Katmanlar bo¨lu¨mu¨ndeki tu¨m katmanlar kaldırıp, gözatıcı bo¨lu¨mu¨nde Unite8 verilerini kopyaladığınız disk alanındaki dizine fare ile ulaşılır. C:AU_Egitim_Veri_Seti Unite_8 dizini altında turkiye.shp ve yu¨kseklik.tif verileri klavyenin Ctrl tus¸una basılarak birlikte sec¸ilir ve farenin sagˆ tus¸una basılarak Sec¸ilen Katmanları Ekle ile harita ekranına eklenir. Google Maps > Google Satellite sec¸ilir ve harita ekranında Google Satellite haritası go¨ru¨ntu¨lenir.
Katmanlar bölu¨mu¨nde en u¨stte Turkiye.shp sonra Turkiye_dem ve en altta Google Satellite olacak şekilde du¨zenlenir. Katmanlar bölu¨mu¨nde turkiye.shp fare ile sec¸ilir ve O¨zellikler diyalogˆu farenin sagˆ tus¸una basılarak ac¸ılır. O¨zellikler diyaloğunda Stil sekmesi sec¸ilerek, Basit Dolgu ifadesi fare ile sec¸ilir. Renkler Doldurma bo¨lu¨mu¨ S¸ efaf Doldurma yapılır. Sınır rengi kırmızı sec¸ilir. Sınır Genis¸ligˆi 0,46 olacak s¸ekilde set edilir. Etiketler sekmesi sec¸ilir. Katman etiketlenecek sütunu sec¸ > AD sec¸ilir. Apply butonu ve sonrasında OK butonuna basılır. Böylece dolgu renkte olan Türkiye il sınırlarının sadece dış sınırları kırmızı olarak ayarlanmış ve il merkezlerinin isimleri harita ekranına yazdırılmıs¸ olunur. Agˆrı ili sınırlarına Yaklaştır butonu ile yakınlaşılır. Agˆrı-Iğdır il sınırı arasında zirvesi beyaz olan Agˆrı dagˆı göru¨lu¨r.
QGIS menu¨ bar’ da yer alan Web menu¨su¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıs¸tırılır. Qgis2threejs diyalogˆunun ac¸ılması sagˆlanır. Qgis2threejs diyalogˆundaTemplate File bo¨lu¨mu¨ne 3DViewer.html set edilir. World sekmesi fare ile sec¸ilir. Map Canvas bo¨lu¨mu¨nde varsayılan degˆerler kabul edilir. Scale and Shi bo¨lmesinde Base size = 100, Vertical exaggeration (Dikey abartı degˆeri) = 2.5 degˆeri girilir. Digˆer degˆerler varsayılan olarak kabul edilir. Controls sekmesinde OrbitControls.js sec¸ilir. Go¨sterim sırasında farenin ve klavyedeki okların go¨revleri bu sekmede ac¸ıklanır. DEM sekmesi fare ile sec¸ilir. DEM Layer bo¨lu¨mu¨ne Tu¨rkiye_dem set edilir. Resampling sekmesi en sona getirilir. Display Type bo¨lu¨mu¨nde Map canvas image olarak set edilir. Sides and frames bo¨lu¨mu¨nde Build sides (Kenar olus¸tur) sec¸enegˆi is¸aretlenir. Run butonuna basılır. Ekrana ac¸ılan web browser’ da u¨c¸ boyutlu go¨sterim gerc¸ekles¸mis¸tir. U¨c¸ boyutlu go¨sterimin ekranda ayarlanması ic¸in fare’nin sagˆ, sol ve orta tekerlek (scroll) tuşları kullanılır.
Bu uygulamada kullanılan sayısal yu¨kseklik modeli (DEM) 90 metre c¸özu¨nu¨rlu¨kteki SRTM yu¨kseklik verisidir. Google uydu göru¨ntüsünu¨n altında bulunan SRTM DEM verisi sayesinde yüzey, 3 boyutlu olarak go¨ru¨lmektedir.
Gözatıcı bo¨lu¨münde Unite8 verilerini kopyaladıgˆınız disk alanındaki dizine fare ile ulas¸ılır. C:AU_Egitim_Veri_SetiUnite_8 dizini altında bina.shp verisi farenin sağ tuşuna basılarak Katman Ekle ile harita ekranına eklenir. Katmanlar bölu¨mu¨nde bina katmanı fare ile sec¸ilir ve sagˆ tus¸a basılarak Zoom to Layer ifadesi sec¸ilir. QGIS menü bar’ da yer alan Web menüsu¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıştırılır. Qgis2threejs diyaloğunun ac¸ılması sagˆlanır. Qgis2threejs diyalogˆunda Template File bölu¨müne 3DViewer.html set edilir. World sekmesi fare ile sec¸ilir. Map Canvas bölu¨mu¨nde varsayılan değerler kabul edilir. Scale and Shi bölmesinde Base size = 100, Vertical exaggeration (Dikey abartı değeri) = 0.1 değeri girilir. Diğer degˆerler varsayılan olan kabul edilir. Controls sekmesinde OrbitControls.js sec¸ilir (S¸ekil 8.19). Web browser’ daki gösterim sırasında fare’nin ve klavyedeki okların go¨revleri bu sekmede ac¸ıklanır. DEM sekmesi fare ile sec¸ilir. DEM Layer bölümüne Tu¨rkiye_dem set edilir. Resampling sekmesi en sona getirilerek en yu¨ksek c¸özu¨nu¨rlük değeri sec¸ilir. Display Type bo¨lu¨mu¨nde Map canvas image olarak set edilir. Sides and frames bölümünde Build sides (Kenar oluştur) sec¸eneği is¸aretlenir. olygon sekmesinde bina sec¸ilir. Object Type > Extruted, Z Coordinate Mode > Relative to DEM, Height = 0, Style bölu¨mu¨nde Color > Random, Transparency > Feature Type, Height > Yükseklik, Multiplier = 10 degˆerleri set edilir. RUN butonuna basılır. Ekrana ac¸ılan web browser’ da üc¸ boyutlu gösterim gerc¸ekles¸mis¸tir. Web menu¨su¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıs¸tırılır. Qgis2threejs diyaloğunda Template File bölümu¨ne 3DViewer(Dat-gui).html set edilir.
Digˆer go¨sterimden farklı olarak web browser u¨zerine katmanları kontrol edebilecek arac¸lar gelmis¸tir. S¸imdi Google Hybrid haritası u¨zerinde Anadolu U¨niversitesi 2 Eylu¨l Kampu¨su¨nu¨n binaları sayısallas¸tırılacak, binalara rastgele yu¨kseklik degˆerleri verilecek ve u¨c¸ boyutlu go¨sterim yapılacaktır. O¨nce Anadolu U¨niversitesi 2 Eylu¨l Kampu¨su¨nu¨n binaları sayısallas¸tırılacaktır. Bunu ic¸in QGIS harita ekranında Google Hybrid haritası altlık olarak ac¸ılır. Katman menu¨su¨nde Create Layer > Yeni Shape Katmanı ifadesi sec¸ilir. Anadolu_bina. shp isminde bina katmanı olus¸turulur. Veritabanına Yukseklik field’ı ac¸ılır. nadolu_bina.shp katmanı Du¨zenlemeyi Ac¸/kapa butonuna basılarak sayısallas¸tırmaya hazır ha^le getirilir. Obje Ekle butonu ile binalar sayısallas¸tırılır. Ayarlar menu¨su¨ altında Yakalama sec¸enekleri ayarları yapılır. Tu¨rkiye_dem.tif DEM katmanı QGIS harita ekranına eklenir. QGIS menu¨ bar’da yer alan Web menu¨su¨ altında Qgis2threejs eklentisi c¸alıs¸tırılır. Template file 3Dviewer(dat-gui).html sec¸ilir. World sekmesinde Base size = 100, Vertical exaggeration = 0.1 girilir. DEM sekmesinde DEM Layer olarak Turkiye_dem set edilir. Polygon Anadolu_bina sekmesinde Color > Random, Height > Yukseklik, Multiplier = 20 degˆeri girilir. Multiplier degˆeri binaların yu¨kseklik degˆerini 20 kat arttır demektir. Digˆer degˆerler varsayılanlar kabul edilir. RUN butonuna basılır.
Binalara rastgele verilen yu¨kseklik bilgilerine go¨re Anadolu U¨niversitesi 2 Eylu¨l Kampu¨su¨nu¨n u¨c¸ boyutlu go¨sterimi gerc¸ekleştirilmis¸tir.